Việc bà Hillary Clinton trở thành phụ nữ đầu tiên giành được quyền đề cử của một chính đảng tại Mỹ được xem như một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến b́nh đẳng giới. Dù vậy không ít người Mỹ lại tỏ ra thờ ơ.
Nhiều người Mỹ nói rằng họ muốn có một nữ tổng thống, nhưng cho rằng bà Hillary Clinton không phải là người phù hợp.
Ứng viên tổng thống Mỹ Hillary Clinton.
Với việc gom đủ số đại biểu cần thiết tại ṿng bầu cử sơ bộ hôm 7/6, bà Hillary Clinton đă thực sự đập tan tấm trần vô h́nh mà bà từng chỉ đủ sức khiến nó bị nứt trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2008, tạp chí Time nhận định. Thành công này cũng giúp giấc mơ của các nhà hoạt động v́ b́nh đẳng giới như Susan B. Anthony (1890 - 1906), người đă đấu tranh để phụ nữ Mỹ được tham gia bầu cử, gần hơn bao giờ hết.
"Điều này mang lại thật nhiều cảm xúc", bà Clinton phát biểu trước các phóng viên tại California hôm 6/6, trước khi hăng thông tấn AP khẳng định cựu ngoại trưởng đă có đủ số đại biểu cần thiết để được đề cử. Dù vậy, dường như ít người Mỹ trân trọng những ǵ đang diễn ra.
Bà Clinton, từng là ngoại trưởng, thượng nghị sĩ và đệ nhất phu nhân, đă quá quen với các chiến dịch tranh cử trong 4 thập kỷ tham gia chính trường. Và việc bà giành được quyền đề cử là dự đoán dễ thành hiện thực nhất trên chính trường Mỹ.
Những người vận động và cả bản thân bà đă luôn đưa thành tích của bà thành tâm điểm trong cuộc đua. Trong khi đó, những người theo dơi chiến dịch thường quên mất rằng có lẽ họ đang chứng kiến một sự kiện lịch sử về b́nh đẳng giới.
Khác với chiến dịch của Tổng thống Obama năm 2008, được ca ngợi như một bước ngoặt trong cuộc chiến chống phân biệt chủng tộc có lịch sử lâu dài ở Mỹ, ít người xem sự thăng tiến của bà Clinton như kết quả tất yếu của cuộc chiến b́nh đẳng giới.
Một mặt là do phụ nữ không c̣n là những gương mặt hiếm hoi trong các mùa tranh cử tổng thống. Trước khi ông Obama nổi lên năm 2007, bà Clinton từng được xem như người nhiều khả năng sẽ được đề cử. Những cử tri trẻ tuổi th́ nhớ tới việc bà Sarah Palin năm 2008 từng được chọn là ứng viên phó tổng thống, trong khi cha mẹ họ có thể nhớ tới ứng viên Geraldine Ferraro trong mùa bầu cử 1984. Nhiều gương mặt nữ khác như Carol Moseley Braun năm 2004, Michele Bachmann năm 2012 và Carly Fiorina năm 2016 đều đă có những nỗ lực không thành công. Do đó, bà Clinton không phải nhân tố mới.
Cùng lúc đó, cựu ngoại trưởng c̣n bị lu mờ bởi những kịch tính từ phía đối thủ Bernie Sanders. Thượng nghị sĩ này tuyên bố sẽ không bỏ cuộc, tiếp tục chiến đấu với bà Clinton cho tới kỳ Đại hội Toàn quốc đảng Dân chủ ở Philadelphia cuối tháng 7 tới. Bà Clinton đă giành được hơn ba triệu phiếu bầu, có được cam kết ủng hộ từ nhiều đại biểu hơn và nhận được sự hậu thuẫn từ nhiều siêu đại biểu hơn. Dù vậy, những người trung thành với ông Sanders quả quyết ứng viên của họ vẫn có thể đảo ngược t́nh thế ở một cuộc đấu trong nội bộ đảng.
Hăng tin AP trong tối 6/6 công bố kết quả tổng hợp từ bầu cử sơ bộ và ư kiến họ khảo sát riêng từ các siêu đại biểu, nói rằng bà Clinton đă giành đủ số phiếu cần thiết. Ông Sanders th́ tuyên bố với AP rằng ông không chấp nhận tính toán của hăng thông tấn này, và sẽ tiếp tục chạy đua với bà Clinton. Thượng nghị sĩ này tin rằng ḿnh vẫn c̣n 7 tuần để giành sự ủng hộ từ các siêu đại biểu - những thành viên trong nội bộ đảng Dân chủ đă biết bà Clinton nhiều năm qua. "Mục tiêu của tôi là giành nhiều đại biểu nhất có thể", ông Sanders tuyên bố trong ngày 6/6.
Với các đồng minh của bà Clinton, kết quả chung cuộc đă rơ ràng, nhưng ở phía ông Sanders th́ không. "Nhiều người đă đợi rất lâu để một phụ nữ trở thành đại diện cho một chính đảng. Có vẻ sai lầm khi phớt lờ một thời khắc lịch sử chỉ v́ một ứng viên nam nói vậy", Neera Tanden, chủ tịch Trung tâm v́ Tiến bộ Mỹ nhận định.
Các khảo sát cho thấy người Mỹ không bàn luận nhiều đến chuyện bỏ phiếu cho một nữ ứng viên tổng thống chỉ v́ vấn đề giới tính. Trong khi 8/10 người Mỹ được hỏi khẳng định đất nước đă "sẵn sàng" đón nhận một nữ tổng thống, theo khảo sát của CNN, chỉ 31% cho rằng đây là ưu tiên rất quan trọng. Nói cách khác, cử tri Mỹ sẽ vui khi thấy điều này diễn ra, nhưng đó không phải yếu tố quan trọng hàng đấu đối với tổng tư lệnh mới.
Cử tri trẻ tuổi đặc biệt tin rằng sẽ có một nữ tổng thống xuất hiện trong cuộc đời họ, và việc đề cử một phụ nữ giờ không c̣n một cột mốc quan trọng, như lẽ ra có thể diễn ra 8 năm trước.
Rất nhiều cử tri lớn tuổi và những người Dân chủ muốn thấy một một nữ tổng thống nhậm chức không tin rằng họ phải bỏ phiếu cho bà Clinton. Từ Iowa tới California, cử tri lặp lại một thông điệp đó là: chúng tôi muốn có một nữ tổng thống, nhưng đó là phải người phụ nữ phù hợp.
"Hầu hết các bạn gái của tôi đều không muốn Hillary đắc cử, và họ nói rằng bà ấy không phải người phù hợp", Caroline Motschman, một người ủng hộ ông Sanders nói. "Sẽ có một phụ nữ phù hợp, nhưng không nên vội vă và bỏ phiếu cho bà ấy chỉ v́ bà ấy là phụ nữ". Một số người cho rằng người phù hợp đó phải là thượng nghị sĩ bang Massachusetts Elizabeth Warren hoặc thượng nghị sĩ Kirsten Gillibrand đến từ New York.
Ông Sanders đang dựa vào tâm lư này để khuyến khích những người ủng hộ ḿnh tiếp tục chống lại việc đề cử bà Clinton. Những tuần gần đây, thượng nghị sĩ đă gia tăng những công kích nhắm vào bà Clinton cũng như ứng viên đảng Cộng ḥa Donald Trump. Ông Sanders cũng quả quyết rằng ḿnh không thể đề nghị những người ủng hộ ḿnh bỏ phiếu cho bà Clinton khi không có những thỏa hiệp nào đó.
Các đồng minh của bà Clinton đă thể hiện sự tức giận trước thái độ ngoan cố của ông Sanders. "Nhưng luật là luật, và tính toán là tính toán. Thượng nghị sĩ Sanders sẽ không trở thành người được đảng Dân chủ đề cử", Jay Carson, cựu người phát ngôn của bà Clinton khẳng định trong bài viết trên New York Times.
Ông Sanders bác bỏ nhận định cho rằng ḿnh đang tiếp tục cuộc đua v́ là người phân biệt giới tính và ngăn bà Clinton đi vào lịch sử. Thượng nghị sĩ này quả quyết rằng lá phiếu của các siêu đại biểu sẽ chưa được kiểm cho tới kỳ đại hội đảng Dân chủ.
Trước đây, bà Clinton từng nhiều lần gặp khó khăn khi thảo luận về vấn đề giới tính. Trong chiến dịch tranh cử 2008, các cố vấn đă hối thúc bà không nên nhấn mạnh việc bà là phụ nữ khi tranh cử. Nhà khảo sát cử tri Mark Penn khi đó thậm chí hối thúc bà xóa nḥa vấn đề giới tính bằng cách tỏ ra hiếu chiến. Và quả thực, bà Clinton đă thể hiện ḿnh là một người thực tế, cứng rắn.
Cử tri Mỹ khi đó đánh giá cao điều này, nhưng họ lại chọn ông Obama, người truyền đi sự lạc quan và tiềm năng trong chiến dịch tranh cử làm nên lịch sử của ḿnh, dù hiếm khi đề cập đến vấn đề chủng tộc. Sau đó, về cuối chiến dịch bầu cử sơ bộ, bà Clinton đă chuyển hướng, đề cao giới tính của ḿnh khi đưa cả mẹ và con gái tham gia các cuộc vận động. Với những người ít quan tâm tới chính trị, điều này có phần không phù hợp.
8 năm sau, bà Clinton khởi động chiến dịch bằng cách điều chỉnh lại bản thân. Tuy nhiên, Time cho rằng bà hơi quá khi vừa nói về vai tṛ của một người bà, vừa bàn đến các chính sách để giúp đỡ các gia đ́nh. Dù vậy, cuối cùng bà cũng đă t́m được điểm cân bằng đúng lúc, khi vừa ngồi bàn tṛn bàn thảo với các bà mẹ đi làm, đồng thời kể về đêm bà ngồi đối diện Tổng thống Obama trong lúc các thành viên đội đặc nhiệm SEAL của hải quân Mỹ tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden.
Cách bà Clinton sử dụng giới tính của ḿnh đă bị mổ xẻ kỹ lưỡng. Phải chăng bà ấy nói quá nhiều? Phải chăng bà quá hiếu chiến? Nhưng có một thực tế mà nhiều người không để ư tới: người mẹ quá cố của bà Clinton, Dorothy Rodham, sinh ra vào cùng ngày quốc hội Mỹ thông qua Sửa đổi thứ 19 đối với Hiến pháp Mỹ, cho phép phụ nữ tham gia bầu cử.
Mẹ của bà Clinton sinh ra ở thời điểm bà không được quyền bỏ phiếu, chưa nói ǵ tới việc tưởng tượng rằng một ngày con gái ḿnh sẽ là người được một chính đảng đề cử.
Trả lời phỏng vấn về ư nghĩa lịch sử của chiến thắng vừa giành được, bà Clinton khẳng định ḿnh xúc động bởi thời khắc lịch sử này. Bà cũng đă nhiều lần t́m cách đưa những b́nh luận đó vào bài phát biểu trước những người ủng hộ tại New York. "Tôi thực sự nghĩ rằng sẽ là một khác biệt rất lớn khi một người cha hoặc người mẹ có thể nh́n vào con gái họ, như cách họ nh́n vào đứa con trai và nói 'con có thể trở thành bất kỳ ai con muốn ở đất nước này, bao gồm cả tổng thống Mỹ'".
vietbf @ sưu tầm.