Nếu cách đây không lâu, Philippines quyết tâm cứng rắn với Trung Quốc th́ giờ đây Tân Tổng thống Rodrigo Duterte lại chỉ đàm phán với Trung Quốc về vấn đề tranh chấp chủ quyền chứ không cứng tắn như trước đây.
Rodrigo Duterte, người được ví như Donald Trump bởi những phát biểu mạnh mồm. Trong chiến dịch tranh cử, ông từng hứa sẽ giải quyết vấn đề Biển Đông th́ lúc lên chức, ông đă không c̣n mặn mà nữa.
Tuy nhiên, nhiều khả năng Duterte sẽ thúc đẩy các cuộc đàm phán với Bắc Kinh nhằm giải quyết tranh chấp và các bất đồng, Japan Times nhận định.
Tổng thống mới đắc cử của Philippines Rodrigo Duterte.
“Tôi sẽ nói với Trung Quốc rằng đừng tuyên bố chủ quyền ở đây. Và tôi cũng không nhấn mạnh nó là của chúng ta”, ông Duterte, người được mệnh danh là Donald Trump của Philippines, chia sẻ quan điểm về tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông với các nhà báo trong thời gian chờ đợi kết quả cuộc bỏ phiếu ngày 9/5.
Cuối ngày 9/5, Duterte cho biết ông sẽ kêu gọi các cuộc đàm phán đa phương về Biển Đông, với sự hiện diện của Mỹ, Nhật Bản và các nước có tranh chấp. Tuy nhiên, Bắc Kinh nhiều lần không đồng ư với các đề xuất tương tự và khăng khăng giải quyết tranh chấp Biển Đông dựa vào các cuộc đàm phán song phương.
Duterte cũng nói Trung Quốc nên tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Thay v́ đối mặt, hai nước có thể hợp tác cùng nhau trong lĩnh vực khai thác dầu khí như các đối tác liên doanh. Tuy nhiên, sự thành công của những chính sách này không nằm trong tay Philippines mà trông cậy hoàn toàn vào sự hợp tác của Trung Quốc trong khi Bắc Kinh đang nỗ lực hiện thực hóa yêu sách chủ quyền trên Biển Đông.
Philippines cùng Nhật Bản và Mỹ phản đối đường lưỡi ḅ của Trung Quốc trên Biển Đông cũng như việc chiếm băi cạn Scarborough, thực thể nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila. Philippines đă đệ đơn kiện yêu sách chủ quyền của Trung Quốc lên Ṭa Trọng tài thường trực. Kết quả cuối cùng của vụ kiện sẽ được đưa ra trong vài tuần tới.
Tuy nhiên, người ta lo ngại tổng thống mới đắc cử của Philippines sẵn sàng bỏ qua tuyên bố của Ṭa Trọng tài dù nó ủng hộ quốc gia này. Nếu không, Duterte có thể chỉ coi phán quyết của ṭa đơn thuần là ư kiến tham khảo.
Ông Richard Javad Heydarian, trợ lư giáo sư tại Đại học De La Salle ở Manila, nhận định: “Tổng thống mới đắc cử Duterte dường như sẽ nỗ lực xây dựng lại các kênh đối thoại cấp cao với Trung Quốc cũng như thúc đẩy các cuộc đàm phán về thỏa thuận phát triển chung, nhằm tăng các khoản đầu tư từ Bắc Kinh vào Manila, đặc biệt trên lĩnh vực cơ sở hạ tầng”.
Dưới thời Tổng thống sắp măn nhiệm Benigno Aquino, Manila nồng nhiệt đón nhận sự ủng hộ của Mỹ và Nhật Bản trong tranh chấp chủ quyền Biển Đông với Trung Quốc. Tuần trước, Nhật Bản hoàn tất thỏa thuận cho Philippines thuê máy bay huấn luyện TC-90.
Tại Đông Nam Á, Philippines đă trở thành đối tác quan trọng nhất của Mỹ. Tháng 3 vừa qua, trong khuôn khổ Hiệp định Hợp tác Quốc pḥng Nâng cao (EDCA), hai bên đă đạt thỏa thuận cho phép quân đội Mỹ hiện diện tại 5 căn cứ quân sự của Philippines.
Jay Batongbacal, giáo sư tại Đại học Luật Philippines, nhận định: “Tôi cho rằng Duterte sẽ không tiếp tục lập trường cứng rắn của Tổng thống Aquino. Câu hỏi duy nhất hiện nay là ông ấy sẽ chèo lái chính sách ngoại giao của đất nước theo hướng hiệu quả và nhanh chóng như thế nào?”.
Xét về vị trí địa chiến lược hiện tại của Manila, Trung Quốc chắc chắn sẽ đ̣i hỏi ông Duterte hạ cấp quan hệ an ninh với Nhật Bản để đổi lấy các hợp tác và đầu tư về kinh tế từ Bắc Kinh. Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn là đối tác quan trọng của Manila. Cân bằng mối quan hệ với Trung Quốc và Nhật Bản sẽ là thách thức không nhỏ với chính quyền Duterte.
VietBF© Sưu tập