Trung Quốc hiện vẫn chưa hề có dấu hiệu chùn bước với ư định thâm sâu thâu tóm toàn bộ biển Đông. Chính quyền nước này đă làm thay đổi hiện trạng vùng biển này một cách đáng báo động. Từ khi Tập Cận B́nh lên ngôi, ư đồ ăn cướp tỏ ra rơ rệt và quyết liệt. Để đối phó với tên khốn kiếp này, tất cả các quốc gia có liên quan tới tranh chấp Biển Đông cần t́m ra cách tiếp cận để chặn đứng.
Sau ba năm nghiên cứu này công bố, với những ǵ TQ thể hiện ở Biển Đông và biển Hoa Đông trong khoảng hai năm gần đây, th́ lập luận đó cần phải viết lại rằng: mức độ thổi phồng của giới truyền thông chỉ phản ánh được một phần kế hoạch “trở thành bá chủ” của TQ.
Sự hung hăng ngày một tăng dần này của TQ không đơn thuần là hệ quả của những tính toán ngắn hạn hay sự bùng phát của chủ nghĩa dân tộc. Trên thực tế, TQ từ lâu đă theo đuổi một chiến lược dài hơi, với mục tiêu cuối cùng là kiểm soát toàn bộ Biển Đông.
H́nh ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy tên lửa Trung Quốc trên đảo Phú Lâm - Ảnh: Fox News
Chiến lược bành trướng của Bắc Kinh
Chiến lược bành trướng của TQ trên Biển Đông có năm đặc điểm chính.
Thứ nhất , mục tiêu số một của chiến lược này là từng bước thay đổi hiện trạng lănh thổ (territorial status quo) ở Biển Đông theo hướng có lợi cho TQ. Thay v́ t́m cách nuốt trọn toàn bộ Biển Đông trong một nước cờ, TQ bắt đầu xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa vào năm 1974, rồi từ từ chiếm các đảo khác thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam vào cuối những năm 80. Cách đây không lâu, sau một cuộc đụng độ căng thẳng với Philippines vào năm 2012, TQ đă giành thêm quyền kiểm soát Băi cạn Scarborough.
TQ hi vọng rằng bằng cách thay đổi hiện trạng một cách từ từ, chậm răi, họ sẽ củng cố được vị trí chiến lược ở Biển Đông, cũng như tạo ra "sự đă rồi" (fait accompli) để trói tay các nước khác, đồng thời không khiêu khích quá mức các bên c̣n lại để tránh một phản ứng cứng rắn, tập thể.
Thứ hai, chiến lược này dựa trên nền tảng "ngoại giao toàn diện" (full-spectrum diplomacy), sử dụng khéo léo tất cả công cụ ngoại giao sẵn có, từ "cây gậy" Quân sự tới "củ cà rốt" kinh tế và các cuộc đàm phán cấp cao. Điều này được thể hiện một cách rơ nét nhất qua cuộc khủng hoảng giàn khoan HD-981.
Vào tháng Năm, Trung Quốc hạ đặt một giàn khoan nước sâu (Hải Dương 981) cách bờ biển Việt Nam 120 hải lư. Ảnh: Cảnh sát biển VN
Thứ ba , chiến lược của TQ chủ yếu dựa vào các hành động khiêu khích ở quy mô nhỏ với tần suất cao ở nhiều điểm khác nhau cùng lúc. Hành động này vừa giúp TQ kéo giăn khả năng pḥng thủ của đối phương, vừa giúp kiểm soát khả năng leo thang quân sự trong chừng mực vừa phải.
Hơn nữa, nó giúp ngăn chặn sự phản ứng quyết liệt từ tập thể các quốc gia láng giềng của TQ. Bởi những nước nhỏ này sẽ nghĩ cái giá phải trả khi quan hệ với TQ xấu đi lớn hơn lợi ích của việc kháng cự lại người láng giềng khổng lồ trên Biển Đông. Thế nên những cuộc khủng hoảng thật sự lớn như vụ Băi cạn Scarborough hay giàn khoan HD-981 sẽ hiếm khi xảy ra. Thay vào đó, TQ đă và đang tập trung vào các hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo và từng bước quân sự hoá tranh chấp.
Thứ tư , chiến lược này nhấn mạnh tính chất "song phương" của tranh chấp lănh thổ nhằm tránh các quốc gia khác như Mỹ và Nhật Bản can thiệp vào Biển Đông . TQ sẽ luôn luôn mạnh hơn từng nước láng giềng nhỏ, nên dĩ nhiên họ sẽ muốn đàm phán song phương với từng nước để tối đa hoá lợi thế mặc cả. Hơn nữa, giảm thiểu các "tay chơi" trong cuộc tranh chấp, TQ sẽ giảm thiểu được tối đa các rủi ro trong kế hoạch của họ. Hệ quả tất yếu là Bắc Kinh sẽ tự tin và cứng rắn hơn trong xử lư tranh chấp.
Do đó, mục đích chính của TQ là "thắng mà không cần giao chiến". Việc sử dụng sức mạnh quân sự phi sát thương gồm những hành động như phô trương sức mạnh quân sự, cho tới triển khai tên lửa đất-đối-không (SAM) trên các đảo.
TQ ít nhiều thành công với chiến lược "cắt lát salami" này. Đến nay ASEAN vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về một phản ứng tập thể và quyết đoán trước sự bành trướng của TQ. Hơn nữa, TQ đă và đang thay đổi hiện trạng lănh thổ trên Biển Đông ồ ạt. Bằng chứng là nhiều đảo mới cách đây vài năm c̣n chưa có ǵ, nay đă có cả một đường băng cho máy bay quân sự dài 3.000 mét. Bằng chứng là họ tiếp tục làm xói ṃn chủ quyền lănh thổ của các quốc gia khác trong khu vực, nhưng vẫn chưa gặp bất ḱ sự trừng phạt nào từ cộng đồng quốc tế.
H́nh ảnh cải tạo trái phép của TQ tại băi đá Huy Gơ thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: Huy Phong
Gửi thông điệp rơ ràng tới Bắc Kinh
Các nước có tranh chấp và có lợi ích tại biển Đông phản ứng càng yếu ớt, gửi đi tín hiệu càng không rơ ràng th́ TQ càng có lư do để tiếp tục theo đuổi chiến lược bành trướng. Ngược lại, nếu các nước có một hệ thống hành xử quyết đoán và gửi đi tín hiệu rơ ràng, rằng kể cả nước nhỏ cũng sẽ không nhân nhượng trong những vấn đề liên quan đến lợi ích quốc gia cốt lơi, th́ ít nhất Bắc Kinh cũng sẽ phải cẩn trọng hơn và có thể sẽ tính toán lại chiến lược.
Trong bối cảnh hiện nay, tất cả các quốc gia có liên quan tới tranh chấp Biển Đông cần một cách tiếp cận mới để đối phó với những nỗ lực nhằm thay đổi hiện trạng của TQ. Thay v́ chỉ trông chờ vào những "hành động lớn" (grand measures) như Bộ quy tắc ứng xử (COC), những tuyên bố chung của ASEAN, hay dựa vào răn đe quân sự truyền thống, các nước này cần thường xuyên thực hiện những hành động nhỏ , nhưng cụ thể và thực chất để bắt TQ trả giá cho mọi hành động gây căng thẳng và làm phức tạp tranh chấp Biển Đông . Ví dụ như thi hành các lệnh trừng phạt thông minh (smart sanctions) nhắm vào những đối tượng cụ thể trực tiếp liên quan tới những nỗ lực bồi đắp đảo tại Biển Đông.
TQ chắc chắn sẽ trả đũa. Mặc dù vậy, việc bắt TQ phải trả giá cho từng hành động thiếu xây dựng qua những hành động cụ thể, thực chất vẫn hết sức quan trọng. Bởi nó gửi đi một tín hiệu không thể rơ ràng hơn tới Bắc Kinh.
Đă đến lúc các nước có tranh chấp và lợi ích tại biển Đông phải buộc những người làm chính sách đối ngoại của TQ phải xem xét lại những tính toán của ḿnh.
Therealtz © VietBF
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
