Nữ giáo sự người Mỹ gốc Việt này là một trong những người có tầm ảnh hưởng lớn được biết đến trên toàn thế giới. Cô chính là Nguyễn Thục Quyên, nữ giáo sư chuyên ngành Lư – Hóa. Những nghiên cứu vô cùng xuất sắc của cô đă được cả thế giới nể phục.
Tuổi thơ theo mẹ đi khắp nơi để kiếm sống, sang Mỹ th́ bị bạn bè chê cười v́ không biết tiếng Anh, nhưng Nguyễn Thục Quyên đă vượt qua tất cả và trở thành một trong những nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới.
Giáo sư Nguyễn Thục Quyên sinh ra ở Buôn Ma Thuật (Đắk Lắk) trong một gia đ́nh thượng lưu gồm 5 anh chị em. Sau năm 1975, cha đi cải tạo, mẹ chị – một cô giáo dạy toán cấp 2, dẫn dắt đàn con đến các vùng kinh tế mới như Phước Lâm, Long Điền, Đất Đỏ, Phước Tỉnh và Vũng Tàu để sinh nhai. Lúc 5-6 tuổi, cô bé Quyên phải phụ giúp mẹ kiếm củi nấu cơm, đào khoai, câu cá, gánh nước… Cuộc sống cơm áo, gạo tiền cứ đeo bám cho đến năm 1986 khi gia đ́nh mở tiệm phở ở Bến Đá – Vũng Tàu, Quyên mới được đi học ở trường Trung học Trần Nguyên Hăn.
Tháng 7/1991, chị cùng bố mẹ và 5 anh chị đến Mỹ định cư. Hai năm đầu, các anh chị em của chị Quyên cứ đ̣i về Việt Nam v́ không biết tiếng Anh và phong tục tập quán Mỹ. Nhưng chị thấy ổn v́ được làm điều ḿnh thích mà không sợ người khác dị nghị. Để tự khẳng định bản thân nơi đất khách quê người, chị đă quyết tâm học tiếng Anh thật nhanh bằng cách đăng kư ở ba trường trung học tại ba thành phố. Ở Mỹ, tiếng Anh được học miễn phí.
Thấy bố mẹ vất vả làm trong nhà hàng và ở hăng may, chị không cho phép bản thân thất bại mà cố gắng gấp đôi, gấp ba so với những bạn cùng trang lứa. Để có tiền học, chị xin làm thêm trong thư viện trường từ 17h đến 22h mỗi ngày, nhưng vẫn không đủ nên phải vay thêm tiền của Chính phủ.
Pin năng lượng mặt trời làm từ chất nhựa dẫn điện Nghiên cứu trong pḥng thí nghiệm của giáo sư Nguyễn Thục Quyên.
Tháng 9/1995, chị xin chuyển lên Đại học Califonia, Los Angeles và làm thêm trong pḥng thí nghiệm với công việc rửa dụng cụ. Chị xin làm nghiên cứu nhưng không có pḥng thí nghiệm nào nhận. Sau khi tốt nghiệp bằng đại học Hóa năm 1997, chị nộp đơn học cao học. Chỉ trong một năm chị đă có bằng thạc sĩ ngành Lư – Hóa và quyết định học tiếp tiến sĩ. Thật bất ngờ, năm cuối của chương tŕnh này chị là một trong 7 nghiên cứu sinh xuất sắc của Đại học Califonia, Los Angeles được trao học bổng.
Tháng 6/2001, chị nhận bằng tiến sĩ và ra trường với giải thưởng xuất sắc ngành Lư – Hóa. Tháng 9/2001, được giải thưởng của liên bang đi tu nghiệp ở pḥng thí nghiệm quốc gia nhưng chị từ chối và đến làm ở Đại học Columbia, New York. Ba năm sau chị bắt đầu làm việc ở Đại học California, Santa Barbara và mất hơn hai năm xây dựng hai pḥng thí nghiệm riêng. Sau 11 năm, chị đă có 7 pḥng thí nghiệm riêng cho nhóm nghiên cứu. Chị c̣n xin hơn 10 triệu USD cho những dự án nghiên cứu, được mời tới hơn 200 địa điểm trên thế giới để thuyết tŕnh cũng như nhận nhiều giải thưởng lớn cho công tŕnh nghiên cứu.
“Bạn bè tôi ở Việt Nam vẫn thường bảo hồi ở quê học dốt thế mà sao qua Mỹ học giỏi ghê thế. Tôi trả lời rằng ngày xưa làm ǵ có thời gian để học v́ c̣n phải phụ giúp gia đ́nh”, vị giáo sư nói.
hoalyly@vietbf sưu tầm