Trong khi lớn tiếng tuyên bố là "đối tác thân cận" của Nga, nhưng thực chất Trung Quốc đang "đâm sau lưng" nước này. Thâm hiểm của TQ là ở chỗ họ đang giành giật ảnh hưởng với Moscow ngay tại các quốc gia Liên Xô cũ ở vùng Trung Á. Điều này minh chứng khá rơ cho chiến lược "hai mặt" của Bắc Kinh.
Hăng AFP (Pháp) cho hay, do sản phẩm năng lượng của Nga không bán được giá cao trên thế giới, đồng thời Moscow bị phương Tây trừng phạt v́ vấn đề Ukraine, nền kinh tế nước này rơi vào t́nh trạng khó khăn.
Chịu ảnh hưởng từ Nga, đồng somoni của Tajikistan bị mất giá khiến lượng lớn nhân công của quốc gia Trung Á này phải hồi hương trong t́nh trạng thất nghiệp.
Theo AFP, hồi tháng 6, ngân hàng quốc gia của đất nước nghèo khó này tuyên bố, lượng giao dịch của kiều dân trong quư I năm 2015 giảm tới 40% so với cùng kỳ năm trước, trong đó đa số là các giao dịch chuyển khoản từ Nga.
Tuy nhiên, Moscow đang đứng trước nguy cơ mất dần sự ảnh hưởng tại khu vực này khi 8 triệu nhân khẩu của Tajikistan ngày càng thắt chặt "mối liên kết kinh tế" với Trung Quốc.
Một thương nhân Trung Quốc tại thủ đô Dushanbe của Tajikistan cho biết: "Việc kinh doanh ở đây rất tốt. Cơ hội làm ăn lúc nào cũng có."
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại nghi thức tiếp đón ở Hội nghị thượng đỉnh BRICS 2015.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại nghi thức tiếp đón ở Hội nghị thượng đỉnh BRICS 2015.
Tờ Cankaoxiaoxi (Trung Quốc) cho biết, năm 2013, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh phát biểu tại Kazakhstan đă chính thức khởi xướng kế hoạch "vành đai kinh tế Con đường tơ lụa".
Ư tưởng của Bắc Kinh là đầu tơ cơ sở hạ tầng quy mô lớn, tạo động lực cho sự ḥa nhập kinh tế trên lục địa Á-Âu cũng như mậu dịch trên đất liền.
Trung Quốc đă tăng tốc cải tạo kinh tế đối với các quốc gia phía Tây Tân Cương trong ṿng 10 năm qua bằng cách bỏ hàng tỷ USD đầu tư xây dựng đường sá, hệ thống ống dẫn... nhằm kết nối các quốc gia và vùng lănh thổ vốn rời rạc ở Trung Á.
Nhờ đó, Trung Quốc đă vượt qua Nga và trở thành đối tác mậu dịch chủ chốt của 4 trong 5 quốc gia vùng Trung Á, kể từ khi Liên Xô tan ră năm 1991.
Nga nên tích cực hợp tác với Mỹ và châu Âu, chứ không phải Trung Quốc.
Giám đốc nghiên cứu an ninh quốc tế Raffaello Pantucci thuộc Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) b́nh luận: "Trung Quốc hiển nhiên là sức mạnh kinh tế đáng chú ư nhất và có tiếng nói nhất ở châu Á.
Quy mô nguồn vốn mà các quan chức hoặc cá nhân Nga phân bổ hoặc thảo luận khi tới Trung Á thường dễ dàng bị những người Trung Quốc tới sau vượt qua."
Đến nay Moscow vẫn chưa công khai tỏ thái độ bất măn đối với việc Bắc Kinh t́m cách giành giật vị trí dẫn đầu về kinh tế ở khu vực "một thời là sân sau" của Nga này.
Theo ông Pantucci, nguyên nhân một phần là do Nga cũng được hưởng lợi từ "Con đường tơ lụa" của Trung Quốc. Tuy nhiên, mối lo bị Trung Quốc chiếm lĩnh vị thế đối với các quan hệ đối tác ở Trung Á vẫn luôn hiện hữu ở Nga.
Đối với quốc gia nghèo nàn Tajikistan, "Con đường tơ lụa" của Trung Quốc giống như một sự cứu cánh kịp thời.
Tháng 9/2014, Bắc Kinh tuyên bố sẽ đầu tư 6 tỷ USD vào đây trong ṿng 3 năm, tương đương 70% GDP của nước này.
Tuy nhiên, thực tế Trung Quốc đang nắm giữ gần 50% số nợ nước ngoài của Tajikistan là minh chứng rơ ràng nhất cho việc Moscow nên lo ngại về sự phụ thuộc của quốc gia này vào Nga đang biến thành phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Chuyên gia Muzaffar Olimov của Trung tâm nghiên cứu phương Đông Dushanbe, Tajikistan cho biết, sự suy giảm của kinh tế Nga năm ngoái đă khiến tầm ảnh hưởng của Bắc Kinh tại quốc gia này "trở nên rơ ràng hơn bao giờ hết".
Olimov dẫn chứng, trong bối cảnh khó khăn hiện tại, ngân hàng quốc gia Tajikistan đă không t́m đến Nga như trước, mà chuyển sang xin vay vốn từ Trung Quốc.
"Sự viện trợ kinh tế 'nhiệt t́nh' của Bắc Kinh khiến khó có ai khước từ được." - ông Olimov cho hay.
Dù vậy, học giả này cũng bày tỏ hoài nghi rằng sự "vồ vập" của Trung Quốc liệu có thực sự xuất phát từ ḷng hữu hảo?
"Vay được tiền từ Trung Quốc, chúng tôi sẽ phải tự xoay sở cách dùng. Và rồi cũng sẽ tới ngày họ đ̣i lại khoản nợ."
Trung Quốc đang muốn tranh giành sức ảnh hưởng và vị thế "lănh đạo" ở châu Á với Nga?
Chiến lược "hai mặt" của Trung Quốc đối với Nga
Ràng buộc về kinh tế cho đến nay vẫn là quân bài hiệu quả mà Trung Quốc sử dụng để tranh giành ảnh hưởng, dù là với Mỹ hay chính đối tác thân cận nhất hiện nay là Nga.
Trong khi không tiếc lời tung hô quan hệ hợp tác tốt đẹp với Moscow trên nhiều lĩnh vực, Trung Quốc lại "hào phóng" rót vốn để "cướp khách" của Nga tại Trung Á, trong khi các tổ chức tài chính của họ t́m mọi cách làm khó Nga.
therealrtz © VietBF