Vietbf.com - Sau khi chiến tranh VN kết thúc, đă có một làn sóng đông đảo người VN lên đến gần một triệu người bỏ nước ra đi để t́m kiếm cơ hội tỵ nạn ở nước ngoài v́ các lư do chính trị và kinh tế. Từ khi VN tiến hành cải cách về kinh tế vào năm 1986, cho dù nền kinh tế đă phần nào phát triển. Tuy vậy trước việc chính quyền VN tiếp tục, bóp nghẹt các quyền tự do dân chủ và tôn giáo, th́ đến nay vẫn có một làn sóng ngầm không ít những người đấu tranh t́m đường trốn khỏi VN để xin tỵ nạn v́ lư do chính trị và tôn giáo, tuy vậy sau gần 30 năm, trước việc chính quyền VN độc đoán và bóp nghẹt các quyền tự do dân chủ, th́ hiện tại vẫn có một làn sóng ngầm của không ít những người VN t́m đường trốn khỏi VN để xin tỵ nạn v́ lư do chính trị hoặc v́ những lư do khác. Trong làn sóng những người Việt Nam đi tỵ nạn ở nước ngoài, không thể không nhắc đến những người Thượng Tây nguyên đang tỵ nạn ở Thái Lan. Cuộc sống của họ hiện nay ra sao và họ có những mong muốn ǵ?
Điểm lại người Việt v́ sao buộc phải rời bỏ quê hương để tỵ nạn xứ người (phần 3)
V́ mất đất canh tác

Một nhóm người Thượng Việt Nam từ Campuchia chạy qua Thái Lan. |
Trong những năm 2001 đến 2007, trước hiện trạng đất canh tác dần dần bị rơi vào tay các đồn điền cao su của người Kinh di cư từ miền xuôi lên, cộng với sự cấm đoán ngặt nghèo của chính quyền đối với các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, hàng loạt các cuộc biểu t́nh của người Thượng Tây nguyên đă nổ ra để đ̣i trả lại đất đai bị thu hồi và đ̣i nới rộng quyền tự do tôn giáo.
Để đối phó với các cuộc biểu t́nh đông người, chính quyền VN đă tiến hành nhiều đợt đàn áp nhằm vào người Thượng ở Tây Nguyên, từ đó nhiều người Thượng Tây nguyên t́m đường trốn chạy sang Campuchia để t́m qui chế tỵ nạn.
Người Thượng ḿnh hiện nay ở Thái Lan nếu gom lại th́ có khoảng hơn 300 người. Chạy sang đây tỵ nạn v́ ḿnh không có tự do tín ngưỡng về tôn giáo, c̣n về đất đai của ḿnh th́ chính quyền họ đă cướp đi. Họ c̣n đàn áp những người có niềm tin tôn giáo, có người bị bắt bỏ tù và cũng có người đă chết trong tù.
-Ông R’Ma B’Lie
Nói về lư do phải chạy sang Thái Lan tỵ nạn, ông R’Ma B’Lie người dân tộc Jarai, ở tỉnh Gia rai đến Thái Lan tỵ nạn vào tháng 12/2011 cho chúng tôi biết:
“Người Thượng ḿnh hiện nay ở Thái Lan nếu gom lại th́ có khoảng hơn 300 người. Chạy sang đây tỵ nạn v́ ḿnh không có tự do tín ngưỡng về tôn giáo, c̣n về đất đai của ḿnh th́ chính quyền họ đă cướp đi. Họ c̣n đàn áp những người có niềm tin tôn giáo, có người bị bắt bỏ tù và cũng có người đă chết trong tù.”
Ông Y Thoat Knul dân tộc M’Nông ở tỉnh Đaklac, một tín đồ Tin lành tiếp lời:
“Do sự truy đuổi của cộng sản VN nên tôi đă phải bỏ chạy sang Campuchia xin tỵ nạn. Trong thời gian ở trong trại tỵ nạn ở Campuchia tất cả những người Thượng đang tỵ nạn đă bị Cao ủy LHQ trục xuất về Việt Nam. Tôi không thể chấp nhận quay trở về VN v́ nếu quay về VN th́ sẽ bị cầm tù hoặc là chết. Chính v́ thế tôi đă phải liều chết để chạy trốn sang Thái Lan để xin tỵ nạn.”
Ông Y Heo KNuil Ly dân tộc Ê đê ở tỉnh Đaklac đă chạy sang tỵ nạn tại Thái Lan từ năm 2008 nói với chúng tôi:
“Từ trại tỵ nạn ở Campuchia chúng tôi phải chạy trốn sang Thái Lan vào năm 2008, lư do tôi phải bỏ trốn khỏi đất nước quê hương tôi một phần cũng v́ vấn đề chính trị. Trước việc đất đai của cha ông chúng tôi đă bị chính quyền thu hết th́ chúng tôi đă đi biểu t́nh để phản đối cái đó và yêu cầu chính phủ Hà nội phải tôn trọng quyền của người Thượng ở Tây nguyên. Một phần nữa họ đă ghép tôi tội hoạt động tôn giáo Tin lành và họ đă ghét bỏ tôi nên buộc tôi phải chạy sang Campuchia để tỵ nạn.”
Nói về những khó khăn của những người Thượng Tây nguyên tỵ nạn ở Thái Lan đă và đang gặp phải trong thời gian vừa qua, ông Y Thoat Knul bày tỏ:
Ngày 20/03/2014, hàng ngàn người dân tộc H'mong tập trung phản đối phiên ṭa kết tội hai người H'mong vi phạm điều 258.

Ngày 20/03/2014, nhiều người dân tộc H'mong cũng đă tập trung phản đối phiên ṭa kết tội hai người H'mong vi phạm điều 258. (H́nh minh họa) |
“V́ ḿnh không có giấy tờ nên phải đi làm chui thôi, làm phụ hồ, làm rửa xe, làm đủ các công việc. Mỗi ngày phải làm việc từ 10-14 tiếng đồng hồ, không có nghỉ, phải chấp nhận làm nô lệ thôi. Với cuộc sống bơ vơ hiện tại th́ khôngbiết tin vào ai, không biết phải làm ǵ và không biết ḿnh sẽ rơi vào tay ai. Đó c̣n chưa kể đến chuyện ốm đau, bệnh tật và biết bao các thứ chuyện khác.”
Trước cuộc sống vô vàn khó khăn của họ như vậy, song việc cứu xét để chấp thuận quy chế tỵ nạn cho những người Thượng Tây nguyên hiện nay của Cao ủy LHQ cũng hết sức khó khăn. Ông R’Ma B’Lie khẳng định:
“T́nh trạng người Thượng tỵ nạn ở đây hết sức là khó khăn, cuộc sống th́ tạm bợ không có giấy tờ, về vật chất th́ hết sức thiếu thốn. C̣n thủ tục giấy tỵ nạn th́ UN hoăn đi hoăn lại, có khi UN hẹn ngày phỏng vấn rồi họ hoăn lại sang ngày khác nữa. Trung b́nh một người th́ họ hoăn tới 2-3 lần.”
Gia đ́nh c̣n ở lại VN
Một trong những khó khăn của những người Thượng Tây nguyên tỵ nạn là gia đ́nh, vợ con họ c̣n ở lại VN đă bị chính quyền phân biết đối xử và liên tục sách nhiễu. Ông Y Heo KNuil Ly bày tỏ:
“Trước khi tôi rời bỏ VN th́ gia đ́nh tôi c̣n ở lại VN hết, gia đ́nh tôi có 02 cháu và một vợ và đă bị họ phân biệt đối xử rất khó nghe lắm. Họ bảo với con tôi là bố mày là phản quốc bán nước, c̣n vợ tôi là giáo viên th́ bị họ làm khó dễ. Vừa rồi vợ tôi có nhắn cho tôi trên facebook rằng họ đang làm khó khăn cho mẹ con em ở nhà.”
Trước khi tôi rời bỏ VN th́ gia đ́nh tôi c̣n ở lại VN hết, gia đ́nh tôi có 02 cháu và một vợ và đă bị họ phân biệt đối xử rất khó nghe lắm. Họ bảo với con tôi là bố mày là phản quốc bán nước, c̣n vợ tôi là giáo viên th́ bị họ làm khó dễ.
-Ông Y Heo KNuil Ly
Song vượt lên các khó khăn của cuộc sống hiện tại, các sinh hoạt tôn giáo của cộng đồng người Thượng Tây nguyên vẫn được duy tŕ thường xuyên. Ông R’Ma B’Lie cho hay:
“Việc sinh hoạt tôn giáo ở Thái Lan th́ bây giờ chúng tôi đang làm lễ ở một nhà thờ người Thái của mục sư Phonchai. Hiện tại vào mỗi ngày chủ nhật vào buổi chiều th́ tôi qua đó làm thông dịch cho nhà thờ để bà con người Thượng đang tỵ nạn ở Thái Lan.”
Tuy vậy, cũng có một số người cũng không có điều kiện để thực hiện mong muốn của họ. Ông Y Thoat Knul nói với chúng tôi:
“Bây giờ ở Thái Lan một thân một ḿnh tôi không thể tham gia sinh hoạt về tôn giáo, v́ hàng ngày bây giờ chỉ biết cắm đầu cắm cổ để đi làm nên không có th́ giờ. Cũng v́ ở chỗ tôi đang ở bây giờ cũng không có nhà thờ, không có hội thánh. Từ đây đi đến nhà thờ nếu đi bằng xe taxi 500-600 baht, cả đi cả về tới 1.000 baht th́ lấy đâu ra tiền để đi.”
Bất kể ở trong hoàn cảnh nào song không ít những người Thượng Tây nguyên vẫn mong muốn được tiếp tục đấu tranh cho một nước VN có tự do và dân chủ một cách thực sự. Ông Y Heo KNuil Ly ghi nhận:
“Bây giờ thú thật việc đấu tranh th́ hiện tại chưa có, song cũng rất muốn có một ai hoặc một tổ chức nào để tâm sự. Tôi muốn có một người nào đó thúc đẩy tôi để tham gia đấu tranh v́ dân chủ, v́ tôi nghĩ rằng chỉ khi nào đất nước ḿnh có nhân quyền và dân chủ th́ con người ḿnh ở VN mới có được tự do. ”
T́nh cảnh những người Thượng Tây nguyên đang tỵ nạn ở Thái Lan khó khăn là như vậy, song sự quan tâm của các tổ chức và cá nhân người Việt đối với họ c̣n ở mức hết sức khiêm tốn. Trong một tâm trạng buồn tủi, ông Y Thoat Knul nói về nguyện ước của ông và bà con người Thượng Tây nguyên đang tỵ nạn ở Thái Lan. Ông nói:
“Cuộc sống của chúng tôi rất mong manh, không biết sẽ đi đâu, về đâu khi mà Cao ủy LHQ đă bỏ rơi chúng tôi hoàn toàn. Chúng tôi bây giờ chỉ cầu mong tất cả cộng đồng người Việt ở Hải ngoại và các tổ chức hăy quan tâm đến sự sống của người Thượng tỵ nạn. Đây là lời nói chân thành từ đáy ḷng.”
Chính quyền Hà Nội luôn cho rằng những người Thượng lợi dụng vỏ bọc tôn giáo nhằm hoạt động chính trị, từ đó có thể gây bất ổn và ảnh hưởng đến quyền lực của đảng CSVN. Trong lúc đó, những người Thượng ở Tây nguyên th́ cho rằng các chính sách thiếu công bằng của chính quyền đă biến họ trở thành các sắc tộc thiểu số bị chèn ép ngay trên quê hương xứ sở của họ.
Anh Vũ