Là cường quốc mạnh nhất thế giới, Mỹ không thể để Tàu khựa muốn làm ǵ th́ làm. Để bảo vệ trật tự thế giới Mỹ đă chỉ trích mạnh mẽ hành động xấm lược biển Đông của Trung Quốc và Mỹ cùng các quốc gia đồng minh đang truyền đi thông điệp mạnh mẽ Washington đă quyết tâm vạch ra một “lằn ranh đỏ” trên Biển Đông.
Đừng xây dựng trật tự châu Á trên Biển Đông
Tờ TheAge ngày 9.6 dẫn bài phân tích của Giáo sư Hugh White nhận định, Mỹ đă hoạch định chính sách từ lâu và tin rằng, những tranh chấp lănh thổ ở Biển Đông hiện nay là “cơ hội tuyệt vời” để Washington thể hiện vai tṛ người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế tại khu vực châu Á- Thái B́nh Dương.
Điều này, được thể hiện rơ nét nhất trong chuyến tham dự Đối thoại Shangri- La 14 tại Singapore của Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Ashton Carter hồi cuối tháng 5. Ở đó, ông Carter đă nghiêm khắc chỉ trích Bắc Kinh và tuyên bố Mỹ phản đối bất kỳ hành động khai hoang, bồi đắp và quân sự hóa các ḥn đảo đang tranh chấp ở Biển Đông.
Đồ họa phác thảo các hoạt động xây dựng, bồi đắp đảo do Trung Quốc tiến hành trên Biển Đông. Ảnh: TheAge
Và trên thực tế, trước sự ngày càng ngang ngược của Bắc Kinh trên Biển Đông, hầu hết các nước ở châu Á đă không ủng hộ Bắc Kinh. “Không ai muốn phải sống dưới cái bóng của Trung Quốc, v́ vậy các nước muốn nh́n thấy một số giới hạn để thiết lập quyền lực trong khu vực. Họ tin rằng, Mỹ có thể sẽ phải đóng vai tṛ quan trọng hơn. Theo giáo sư Hugh White, nhiều người đặt câu hỏi, phải chăng việc phải đối mặt với Trung Quốc ở Biển Đông là cách tốt nhất để Mỹ thể hiện được vị trí quan trọng của ḿnh ở khu vực này?
Câu trả lời của Chính phủ Mỹ cho câu hỏi này rất đơn giản rằng, Trung Quốc phải tiếp tục chấp nhận tính ưu việt và chiến lược quân sự của Mỹ như đă từng trong lịch sử. Bộ trưởng Carter đă thể hiện tính chất này rơ ràng khi ông đặt ra mục tiêu chiến lược cơ bản của nước Mỹ khi ông đến châu Á hồi cuối tháng 5 rằng: “Chúng tôi vẫn sẽ là sức mạnh an ninh chính ở châu Á trong thập kỷ tới”.
Tất nhiên, Bắc Kinh đă bác bỏ ư định của Mỹ. Trung Quốc t́m kiếm một trật tự mới ở châu Á, trong đó ít nhất là chia sẻ vai tṛ lănh đạo hàng đầu với Mỹ, hoặc thế chỗ Mỹ hoàn toàn. Hơn nữa, các nhà lănh đạo của Trung Quốc cho rằng Biển Đông “thuộc chủ quyền lănh thổ” của Bắc Kinh, c̣n Mỹ chỉ là “người ngoài” và “không nên can thiệp vào công việc nội bộ” của Trung Quốc. V́ thế, Trung Quốc vẫn tin rằng, dù họ có những khó khăn chưa giải quyết được với chính quyền Tổng thống Obama, nhưng Mỹ sẽ không mạo hiểm để thực hiện một cuộc đối đầu quân sự với Bắc Kinh trên Biển Đông.
Tuy nhiên, GS Hugh White nhận định rằng, nếu Washington quyết định về hành động thực tế để kiềm chế Bắc Kinh xây dựng đảo trên Biển Đông, nhiều khả năng khủng hoảng sẽ leo thang và xung đột vũ trang trên Biển Đông khó tránh khỏi. “Đây là một mối nguy hiểm thực sự, bởi v́ khi nói đến t́nh huống xung đột, cả hai bên sẽ sớm thấy ḿnh ở một vị trí không thể. Với mỗi nấc thang căng thẳng, t́nh h́nh càng trở nên nguy hiểm hơn và cánh cửa ḥa b́nh càng khép lại hơn với cả hai bên” - GS Hugh White nhấn mạnh.
Thế giới phản đối Trung Quốc
Có thể thấy, từ Á sang Âu, căng thẳng trên Biển Đông là nội dung được chú trọng thảo luận tại nhiều hội nghị lớn trong thời gian gần đây. Ngày 8.6, trong phiên bế mạc Hội nghị nhóm các quốc gia công nghiệp G7, một tuyên bố được đưa ra trong đó nêu rơ sự phản đối đối với hoạt động cải tạo đảo trên Biển Đông. Tuyên bố của G7 nêu rơ: “Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết các tranh chấp một cách ḥa b́nh cũng như việc sử dụng các đại dương thế giới một cách tự do, hợp pháp và không bị cản trở. Các lănh đạo G7 khẳng định: “Chúng tôi cực lực phản đối hành vi hăm dọa, cưỡng ép, và sử dụng vũ lực cũng như các hành động đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng, như là cải tạo đất trên quy mô lớn”. Thông cáo không chỉ đích danh Trung Quốc nhưng cách diễn đạt ám chỉ rơ ràng tới hoạt động của Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Biển Đông.
Cũng tại hội nghị G7, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe chỉ trích các hành động gây hấn của Bắc Kinh làm leo thang căng thẳng trên Biển Đông và biển Hoa Đông. Ông Abe cho rằng các nhà lănh đạo G-7 “không thể để yên cho những hành vi đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực”.
Một ngày sau khi G7 ra tuyên bố chung, Hăng tin Tân Hoa xă ngày 9.6 đă có bài b́nh luận nói rằng, không có quốc gia nào trong nhóm G7 có liên quan trực tiếp tới tranh chấp trên Biển Đông và cho rằng “Sự can thiệp vô lư vào các tranh chấp hàng hải giữa Trung Quốc và một số nước châu Á sẽ không chỉ làm hại quan hệ giữa phương Tây và Trung Quốc mà c̣n đe dọa ḥa b́nh và ổn định trong khu vực châu Á-Thái B́nh Dương”.
Cuộc Đối thoại ba bên Ấn Độ-Nhật Bản-Australia lần đầu tiên tại New Delhi ngày 8.6, cũng đă thảo luận về an ninh khu vực, trong đó có quan ngại về t́nh h́nh Biển Đông. Cuộc đối thoại không chỉ thảo luận về những mối quan ngại trước những hành động xây dựng, cải tạo hiện trạng của Biển Đông mà c̣n hy vọng một "Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông" (COC) sẽ được Trung Quốc và các nước ASEAN nhất trí để giảm căng thẳng trong khu vực.
therealrtz © VietBF