Một đường dây gián điệp kinh tế tinh vi của Nga đă bị FBI theo dơi, điều tra và tung lưới bắt giữ sau suốt 4 năm trời điều tra.
Evegeny Buryakov là phó đại diện một ngân hàng Nga ở khu Manhattan, thành phố New York, Mỹ, và tài khoản mạng xă hội LinkedIn của anh ta nói rằng anh thuộc về một số nhóm làm việc trong lĩnh vực tài chính.
Nhưng đó chỉ là lớp vỏ bọc để che giấu thân phận thực sự của Buryakov khi anh nhập cảnh vào Mỹ năm 2010. Ngày 26/1, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) tuyên bố Buryakov là một điệp viên ngầm của Nga chuyên thu thập các thông tin t́nh báo kinh tế cho Cục T́nh báo Hải ngoại Nga (SVR).
Buryakov đă bị FBI bắt giữ và truy tố với tội danh hoạt động gián điệp bất hợp pháp cho một chính phủ nước ngoài. Hai điệp viên khác của SVR dưới lớp vỏ bọc là các đại diện chính thức của Nga ở New York cũng đă bị ép phải rời khỏi Mỹ, và vai tṛ của họ trong đường dây gián điệp này đă được phơi bày trong hồ sơ truy tố Buryakov.
Các quan chức FBI cho biết 2 điệp viên bị trục xuất này đều được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao và không thể bị truy tố.
Các công tố viên Mỹ nói rằng Buryakov (c̣n có một tên gọi khác là Zhenya) đă nhiều lần gặp gỡ cấp trên của ḿnh là Igor Sporyshev, một đại diện thương mại của Nga, và Victor Podobnyy, tùy viên sứ bộ Nga ở Liên Hợp Quốc, tại nhiều địa điểm khác nhau ở Manhattan và Bronx.
Sporyshev và Podobnyy hoạt động trong một nhà an toàn ở Manhattan, nơi họ tự do trao đổi mọi chuyện với nhau mà không thể ngờ rằng các nhân viên phản gián của FBI đă cài thiết bị nghe lén trong ngôi nhà này.
FBI cho hay các điệp viên SVR sử dụng nhà an toàn này để liên lạc với sở chỉ huy “Trung tâm Moscow” nhằm phát và nhận các thông tin t́nh báo, cùng với những thông tin mà Buryakov đă thu thập được trong các cuộc “tṛ chuyện mật”.
Theo hồ sơ truy tố, phần lớn các thông tin t́nh báo mà Buryakov thu thập là về các lệnh cấm vận của Mỹ và sự phát triển các nguồn năng lượng thay thế. Nga là quốc gia xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt khổng lồ, trong khi Mỹ và EU đă áp đặt các lệnh cấm vận nghiêm ngặt gây rất nhiều khó khăn cho kinh tế Nga.
Các điệp viên Nga không thể ngờ được rằng "nhà an toàn"
của ḿnh đă bị FBI nghe lén. Ảnh minh họa
FBI cho biết họ phát hiện ra các điệp viên SVR này ngay sau khi bắt một tổ gián điệp ngầm của Nga vào năm 2010. Tổ gián điệp 10 người này đă tạo cho ḿnh vỏ bọc vững chắc giống như những người Mỹ b́nh thường, và họ đă được trả về Nga theo một thỏa thuận trao đổi gián điệp.
Hiện vẫn chưa rơ tại sao FBI lại chờ đợi tới 4 năm trời mới quyết định truy tố nhóm gián điệp SVR, và liệu Buryakov có bị FBI sử dụng như một “mồi nhử” trong suốt thời gian đó hay không. Thông thường, các cuộc điều tra phản gián phải mất nhiều năm trời và hiếm khi kết thúc bằng một quyết định truy tố. Các điệp viên bị phát hiện thường bị trục xuất hoặc trao đổi lấy các điệp viên Mỹ ở nước ngoài.
Buryakov đă bị đưa ra ṭa liên bang ở Manhattan vào hôm thứ Hai, và sau đó bị giam giữ mà không được bảo lănh.
Trong quá tŕnh theo dơi đường dây gián điệp này, FBI phát hiện ra rằng cả Sporyshev và Podobnyy đều than phiền về công việc của ḿnh và rất bất b́nh với việc họ không có các chứng minh thư mật.
Podobnyy nói rằng khi gia nhập SVR, ông ta không nghĩ rằng ḿnh sẽ trở thành một James Bond hay làm những việc to tát mà chỉ là “một ai đó với vai tṛ tối thiểu”. Hai người này cũng th́ thầm với nhau rằng SVR đă ít nhiều mất đi vinh quang, mặc dù các đồng nghiệp ở Trung Đông và châu Á vẫn làm tốt công việc của ḿnh.
Trong một đoạn băng do FBI ghi âm lại, Podobnyy ca ngợi “Giám đốc S”, người phụ trách hoạt động gián điệp phi truyền thống của SVR, trong đó có các điệp viên ngầm, là “t́nh báo đích thực duy nhất” và tuyên bố rằng “không phải mọi thứ đă sụp đổ”.
Podobnyy cũng thừa nhận rằng Mỹ là môi trường làm việc rất khó khăn do các hoạt động điều tra của FBI: “Đấy, ở Mỹ ngay cả Giám đốc S cũng không làm được ǵ. FBI đă bắt 10 người của ta”.
Hồ sơ truy tố của FBI cũng chỉ ra rằng các điệp viên SVR đă t́m cách tuyển mộ những người làm việc trong các công ty lớn và những phụ nữ trẻ có liên hệ với một trường đại học ở New York.
Trong một trường hợp, Sporyshev đă gọi điện yêu cầu Buryakov nghiên cứu “các tác động của lệnh cấm vận kinh tế đối với nước Nga”. Sau khi lục soát máy tính của Buryakov tại ngân hàng, FBI phát hiện ra rằng anh này đă t́m kiếm các từ khóa “hậu quả lệnh cấm vận Nga” và “tác động cấm vận Nga” trên mạng Internet.
Cuối cùng, FBI quyết định cho người đóng giả làm “nguồn tin mật” nhằm cài bẫy Buryakov. Nhân viên phản gián mang mật danh CS-1 này đă hẹn gặp Buryakov để trao cho anh ta các tài liệu lấy được từ chính phủ Mỹ và chứa đựng những thông tin có ích cho Nga.
Buryakov đă khẩn khoản nài xin CS-1 trao cho anh ta những tài liệu này, và trong quá tŕnh giao nhận “tài liệu mật”, điệp viên Nga này đă mắc bẫy và bị FBI bắt quả tang.
DVO