Đồng ruble Nga cuối tuần này đă củng cố giá trị đáng kể trên thị trường ngoại hối và hầu như đă quay trở lại mức giá trước khủng hoảng. Sau ngày "Thứ Ba đen tối" (16/12) mất giá thảm hại, đồng tiền Nga hầu như đă trở lại mức hồi đầu tháng.
Trong ngày 23/12, tỷ giá của đồng ruble với USD là 54,55 ruble/USD, với euro là 66,60 ruble/euro. Kênh truyền h́nh DW của Đức đă đưa ra đánh giá nguyên nhân đồng ruble lấy lại giá trị mạnh mẽ chỉ sau 1 tuần, và liệu nhà chức trách Nga có khả năng duy tŕ đà này trong tương lai gần hay không.
Lăi suất chủ đạo tăng
Các chuyên gia đều cho rằng một trong những nguyên nhân chính khiến đồng ruble tăng giá là động thái Ngân hàng TƯ Nga (SBR) tăng lăi suất chủ đạo từ 10,5% lên tới 17%/năm trong đêm 16/12. Điều này khiến các khoản vay bằng ruble trong hệ thống ngân hàng tăng giá mạnh.
Vasily Solodkov, Giám đốc Viện Ngân hàng của trường Kinh tế Cao cấp Nga nhận xét: "Tăng lăi suất chủ chốt dẫn tới cuộc khủng hoảng thanh khoản đồng ruble". Theo ông, lăi suất tiền gửi đồng ruble ở một số ngân hàng hiện đă tăng tới mức 25%. Ông b́nh luận: "Tin cho biết ngay cả ngân hàng Sberbank (Ngân hàng Tiết kiệm) nay cũng giữ khách hàng doanh nghiệp ở mức 30%/năm. Nếu SBR không hạ lăi suất trong tương lai gần, chúng ta rất có thể đối mặt với khủng hoảng ngân hàng".
Bà Oksana Baidina, Phó giáo sư Bộ môn Tài chính và tín dụng, Khoa kinh tế, Đại học Quốc gia Moskva (MGU) cũng cho rằng: "Trong nỗ lực giảm cung tiền ruble, SBR không chỉ tăng lăi suất, mà c̣n thắt chặt hạn chế theo đó họ bảo đảm sự thanh khoản của đồng ruble cho các ngân hàng thương mại".
Bà Baidina đă thấy nguy cơ đối với sự ổn định của hệ thống ngân hàng: "Các ngân hàng đang trên bờ vực vỡ nợ. Nhà chức trách tài chính không biết làm ǵ - không để giữ đồng ruble, mà cũng chẳng để cứu hệ thống tài chính". Theo quan điểm của bà, 2 mục tiêu này nay xung đột với nhau. Để duy tŕ tỷ giá đồng ruble cần giảm khối lượng tiền ruble c̣n để duy tŕ thanh khoản cho ngân hàng phải làm ngược lại.
Cầu viện nhà nhập khẩu
Một yếu tố quan trọng khác giúp đồng ruble ổn định, theo các chuyên gia, là sự can thiệp vào thị trường ngoại hối - trên thực tế mới chỉ là tuyên bố. SBR không trực tiếp bán ra ngoại tệ, mà theo quan điểm của Tổng thống Vladimir Putin là "không đốt dự trữ vô ích". Tuy nhiên nhà chức trách nỗ lực tăng nguồn cung USD và euro bằng cách khác.
SBR đă thông báo áp dụng các biện pháp duy tŕ sự ổn định của ngành tài chính Nga. Nhà phân tích Anna Bogdyukevich của UniCredit Bank cho biết: "Như một phần trong gói giải pháp, nhà quản lư đă cam kết củng cố cơ chế cung cấp thanh khoảng ngoại tệ - cả thông qua các hoạt động REPO, cũng như các tín dụng bảo đảm bằng tải sản phi thị trường".
Bà Baidina cho rằng ảnh hưởng rất lớn tới tỷ giá là các biện pháp hành chính. Ngày 23/12, báo "Thương gia" cho biết các công ty xuất khẩu quốc doanh trong ṿng 2 tháng tới phải bán phần lớn ngoại tệ họ tích tụ, để bảo đảm cung ra thị trường khoảng 1 tỷ USD/ngày. Theo Reuters, các ngân hàng Nga đă làm việc với các kiểm soát viên SBR, những người đang giám sát hoạt động giao dịch bằng ngoại tệ.
Một nguồn giấu tên tại một trong 5 ngân hàng lớn của Nga giải thích: "Chúng ta phải báo cáo với họ (nhân viên kiểm soát) mọi hoạt động của ḿnh, họ rất tỉ mỉ". Bà Baidina đánh giá các công ty xuất khẩu quốc doanh và một số công ty tư nhân đă tham gia ổn định đồng ruble. Chuyên gia này giải thích: "Họ không bị bắt buộc, tuy nhiên họ hiểu rơ trong trường hợp thất bại họ có thể trông cậy vào hậu thuẫn của chính phủ, và điều này rất nguy hiểm trong trường hợp cuộc khủng hoảng ngày càng hiện hữu".
Ngược lại, chuyên gia Solodkov lại nghi ngờ thông báo hợp tác bán nguồn thu ngoại tệ. Ông bày tỏ: "Tôi rất nghi ngờ có những thỏa thuận như vậy. Các doanh nghiệp sẽ rất không có lợi". Theo chuyên gia này, trong tương lai gần, thị trường có thể đánh giá một cách khách quan động thái bán thu nhập ngoại tệ của các nhà nhập khẩu. Solodkov giải thích: "1 tỷ USD họ có lẽ phải bán mỗi ngày là 1/4 khối lượng giao dịch trên thị trường ngoại hối. Chúng ta có thể dễ dàng thấy liệu có 1 tỷ USD trên thị trường hay không".
Điều ǵ tiếp theo?
Dù đồng ruble đă tăng giá song các chuyên gia đều từ chối dự đoán về thị trường trong tháng tới. Bà Baidina nói: "Điều này trên nguyên tắc là không thể! Có quá nhiều yếu tố tác động tới t́nh h́nh". Theo quan điểm của bà, nói tới việc đồng ruble củng cố hiện nh́n chung là không chính xác, chúng ta nên nói đến sự ổn định nào đó. Bà nhận xét: "Để đồng ruble tăng giá thực sự, chính phủ cần có thêm các nỗ lực".
Ông Solodkov cũng cho rằng: "T́nh h́nh hoàn toàn không thể dự đoán". Tuy nhiên theo ông nếu các nhà nhập khẩu bắt đầu bán 1 tỷ USD/ngày, đương nhiên đồng bạc xanh Mỹ có thể giảm giá "đáng kể xuống dưới mức 50 ruble".
Ngoài ra, vẫn có yếu tố dầu, giá dầu có ảnh hưởng lớn tới thị trường hối đoái. Tuy nhiên do OPEC không muốn cắt giảm sản lượng nên theo Solodkov vẫn c̣n nhiều yếu tố chưa rơ ràng.
Duy Trinh (P/v TTXVN tại Nga)
|