Đối với nhiều nông dân miền Tâym đang tồn tại nghịch lư chuỗi giá trị “Hạt lúa th́ khóc, hạt gạo th́ cười”. Nông dân sản xuất ra hạt lúa đạt chất lượng cao để bán ra thị trường, thế nhưng họ phải mua lại hạt gạo kém chất lượng để mong no bụng.
Gia đ́nh anh Trần Văn Trí (ngụ ấp Đông Lợi, xă Đông B́nh, huyện Thới Lai. TP Cần Thơ) có 6 công lúa giống giống R50404. V́ không có sân phơi nên anh phải bán lúa tươi tại ruộng cho thương lái với giá 3.600 đồng/kg. Trừ hết chi phí, sau ba tháng ṛng ră anh kiếm được gần 6 triệu. “Mấy năm trước, con tôi c̣n nhỏ nên để lại quê cho ông bà chăm. Hai vợ chồng tôi lên Sài G̣n buôn tập sách c̣n kiếm được hơn 5 triệu/tháng. Vậy mà giờ quay về quê nhà làm ruộng số tiền kiếm được chỉ bằng 1/3 làm thuê cho người khác. Nếu t́nh trạng này tiếp diễn, không biết tôi có thể bám ruộng được bao lâu”, anh Trí buồn rầu nói.
Với giá lúa bấp bênh như hiện tại, anh Trí không biết ḿnh c̣n bám ruộng được bao lâu nữa.
Cách nhà anh Trí hơn chục cây số là hộ ông Trần Văn Tám (SN 1953). Gia đ́nh ông Tám trồng 9 công tầm cắt, giống lúa OM4218, mỗi tháng thu nhập 800 ngàn/người từ làm ruộng. Chi phí đó gia đ́nh ông dùng chi phí sinh hoạt, ăn uống. C̣n tiền đám tiệc, tết, giỗ… bà Tám phải kinh doanh thêm bằng việc cho thuê sạp dựng đám tiệc.
Ông Tám buồn rầu trước cánh đồng của ḿnh
Bưng mâm cơm c̣n nóng hỏi, bà Tám e đon đả: “Cá này con tôi bắt ngoài ruộng, rau th́ hái ngoài vườn, chỉ có loại cơm này hơi khô nên hơi khó ăn”. Loại gạo mà vợ ông Tám nói là giống R50504, loại gạo chất lượng thấp, có tính chất nở nồi nên cho nhiều cơm, chủ yếu dùng để sản xuất bún, bánh tráng... Ông Tám tiếp lời: “Ḿnh trồng giống lúa OM4218 hạt dài, đẹp nấu cơm ra thơm và dẻo nhưng mà không dám ăn, để bán có lời hơn. Sau đó mua lại mấy bao lúa R50404 này về xay thành gạo rồi ăn dần. Tuy nó không ngon nhưng gạo này nấu được nhiều cơm, ăn no hơn”.
Ông Tám "khoe" sổ thu - chi với số tiền lời ít ỏi nên chỉ dám ăn gạo dỏm.
Bưng chén cơm c̣n đang nóng hổi lùa vào miệng ăn, chúng tôi cảm thấy có ǵ đó nghẹn đắng. Để làm ra hạt lúa, người nông dân phải quần quật làm ngoài đồng bất kể mưa nắng. Nh́n những người nông dân, ai cũng như già hơn so với tuổi v́ phải vất vả “vật lộn” với thời tiết để t́m đường mưu sinh. Vậy mà, nơi vựa lúa lớn nhất cả nước, người dân không thể ăn bát cơm ngon do chính ḿnh làm ra.
Lộc B́nh