Ông có thể một ḿnh luồn khắp nơi mà chẳng bị lạc đường, đào giếng một ḿnh không cần ai trợ giúp, rồi đứng dưới gốc dừa chỉ cho người mắt sáng leo lên cây hái trái… Thế nhưng, biệt tài mà khiến bất cứ ai biết cũng phải thán phục là đi… buôn ḅ. Người trong vùng thường ví ông là “dị nhân”.
Nổi danh nhờ….mù
Men theo QL.91, rẽ hướng vào ô Tà Ban (khóm Xuân Phú, thị trấn Tịnh Biên, huyện Tịnh Biên, An Giang), xuyên qua con đường ngoằn nghoèo cây phủ rậm rịt, chúng tôi t́m đến nhà lăo lái ḅ mù Trần Văn Khổng (55 tuổi). Người mà hễ nhắc đến trong giới buôn ḅ th́ bất cứ nơi đâu ở huyện Tịnh Biên ai cũng trầm trồ thán phục.

Ông Khổng mù dành t́nh yêu đặc biệt đối với ḅ.
“Giàu đôi con mắt, khó đôi bàn tay”, lời các cụ xưa ví để nói cái quan trọng của đôi mắt. Thế nhưng ngay từ lúc lên 10 tuổi, tôi đă vĩnh viễn không thấy ánh sáng, may mà c̣n đôi bàn tay và cả khối óc nên bù lại, không thấy đường th́ phải học, lúc khó khăn càng cần bản lĩnh để vượt qua.
Làm nhiều rồi thành quen, chăm rèn th́ thành giỏi. Cho đến giờ, tôi dám khẳng định người sáng mắt làm được cái ǵ tôi làm được cái đó, chỉ có điều chỉ chậm hơn người ta chút mà thôi”, lăo Khổng “mù” mở đầu câu chuyện trải ḷng về cuộc đời kém may mắn của ḿnh.
Lăo cho biết, thuở nhỏ hoàn cảnh gia đ́nh khó khăn lắm, nhà đông anh em nên hằng ngày phải làm việc để đỡ đần cho cha mẹ.
Trong một lần cuốc đ́a bắt giun cho vịt vô t́nh va phải quả ḿn nằm dưới đất, phát nổ vang trời khiến bản thân ngất lịm. Khi tỉnh lại th́ đă nằm trong bệnh viện, bác sỹ bảo viên đạn găm vào khiến con mắt bên phải nổ tṛng.
Điều trị chưa khỏi hẳn th́ ông lại lao vào làm việc, đi chăn vịt ngoài đồng hơi đất độc bốc vào làm phù luôn con mắt c̣n lại.
Gia đ́nh đưa lên Bệnh viện Cần Thơ khám, bác sỹ bảo viên đạn găm chạm dây thần kinh nên con mắt này cũng chắc chắn sẽ mù tiếp. “Đúng như dự đoán không lâu sau th́ mù hẳn, từ đó tôi sống trong bóng tối”, ông Khổng kể.
Dù mù nhưng chưa bao giờ, ông mặc cảm hoặc bi quan về cuộc đời. Ông bắt đầu tập tành từ đầu để chuẩn bị cho tương lai khi phải sống chung với bóng tối. “Tôi tập đi, phán đoán, tập cấy lúa, làm cỏ, cuốc đất, nuôi lợn, gà, ngỗng… để thêm thu nhập”, ông Khổng nói.
Lúc có chút vốn trong tay, Khổng “mù” quyết định đi buôn ḅ cày, ḅ kéo và ḅ thịt, điều này khiến ai nấy đều vô cùng ngạc nhiên.
Bởi muốn mua hay bán được ḅ đều phải đi rất xa lên bưng (vùng cao) xuống biền (đồng trũng), đặc biệt vùng Bảy Núi vốn lắm ngơ ngách, đồi đất dốc chênh vênh rất khó đi, nhưng Khổng “mù” không ngại, cứ cần mẫn kiên tŕ tập. Chẳng mấy chốc, đường từ ô Tà Ban ra đến chợ Tà Ngáo, chợ biên giới Tịnh Biên và nhiều chợ ḅ trong huyện, ông đều thuộc nằm ḷng.
“Quái kiệt” mù vượt biên đi buôn ḅ
Người dân nơi đây c̣n tôn xưng ông là “quái kiệt” trong lĩnh vực xem tướng và buôn ḅ. Có người lần đầu tiên nghe về lăo mù cầm tiền đi buôn ḅ th́ mỉa mai rằng, “chắc lăo cũng chỉ là hạng thầy bói xem voi”, kẻ hoài nghi cho rằng Khổng “mù” phán lung tung.
Thế nhưng phải tai nghe, mắt thấy lăo lôi kiến thức và độ hiểu biết về ḅ để phân tích th́ mới gật đầu thán phục. Không chỉ riêng lĩnh vực buôn ḅ Khổng “mù” mới sành sỏi mà tất cả những công việc khác trong cuộc sống đời thường lăo cũng làm rất “lành nghề”, đôi khi hơn cả người b́nh thường.
Hôm chúng tôi đến nhằm lúc Khổng “mù” đang cắt cỏ ngoài vườn để vỗ béo cho đôi ḅ đực vừa “bắt” từ Campuchia về.
Dưới cái nóng ran, đôi càng tay lăo mù đưa lưỡi liềm thoăn thoắt, phút chốc đă được bó cỏ lớn, rồi lăo nhanh chóng đi thẳng vào chuồng ḅ, phân chia vào máng cho từng con.
“Con đỏ đậm màu phèn th́ hiền hơn, con như cái “thằng” lông bạc này trông thế mà dữ dằn, ai là người lạ th́ đố mà đến gần nó được. Nhưng dù có hung hăng cỡ nào th́ gặp tôi, chúng cũng phải thuần phục à (!)”, Khổng “mù” cười rồi đến bên con ḅ mộng màu trắng vuốt tay tŕu mến.
“V́ sao mắt không thấy mà ông vẫn phân biệt được màu lông từng con ḅ (?)”, tôi hỏi. Lăo nông mù cười rồi buông giọng giả lả trả lời: “Người mù như tôi được cái tai thính, nhớ lâu. Ban đầu, nhờ vợ tôi chỉ màu lông từng con sau đó sờ thân, nghe chúng thở, tiếng kêu và thái độ háu ăn th́ lần sau biết ngay là con nào”.
Để buôn được ḅ phải biết xem tướng con ḅ, người tỉnh th́ quan sát bằng mắt thường, nhưng mù như ông th́ chỉ c̣n cách là sờ qua lông, da và một số đặc điểm trên thân để ra giá. Ông t́m những người nuôi ḅ giỏi hỏi xem loài ḅ cày giỏi, kéo xe khỏe th́ có những đặc điểm ǵ, ḅ thịt th́ h́nh dạng như thế nào…, sau đó về nghiệm ra, đúc rút những điểm cơ bản.
Khi đă thuộc làu, ông bắt đầu đi mua ḅ bán kiếm lời. “Lần đầu tiên, tôi đi mua ḅ thịt ở măi trong một sóc gần biên giới. Tôi sờ mông, đùi, lông rồi áng chừng lượng thịt và đưa ra giá tương ứng.
Một tay buôn có thâm niên cũng đến xem, ông ta nói rằng tui bị hớ vụ này chắc chắn vỡ nợ. Mặc kệ lời gièm pha, tôi cứ mua về chăm bẵm mấy hôm bán trao tay th́ có lời luôn 3 triệu đồng”, lăo Khổng cười sảng khoái kể về lần buôn ḅ đầu tiên của ḿnh.
Lăo bảo, làm cái ǵ cũng cần có cái tâm, giỏi chưa đủ v́ nếu đem điều này mà so sánh th́ biết bao nhiêu người mắt sáng đi buôn ḅ giỏi hơn lăo. Khổng “mù” hơn người ta ở chỗ, không chỉ yêu ḅ mà c̣n có cái tâm với nghề.
Lấy được vợ nhờ giỏi buôn ḅ
“Ông ấy thẳng tính lắm, gặp mối lái nào c̣ con th́ cạch mặt ngay, không có giao lưu buôn bán lần hai nữa. Cũng chính v́ sự thẳng thắn ấy mà người sáng mắt như tôi vượt qua điều tiếng làng xóm và sự ngăn cấm của gia đ́nh, quyết định về nâng khăn sửa túi cho một người mù như ổng”, bà Nguyễn Thị Lệ tự hào nói về người chồng mù của ḿnh sau bao năm chung sống. |
Dẫu biết đă đi buôn ai cũng đều hướng đến “mua may, bán đắt”, nhưng lăo không bao giờ chụp giật để “một vốn bốn lời”. “Khi mua được rồi th́ bán làm sao để nhỉnh hơn vốn là được, chứ không v́ lợi mà tham lam quá, lần sau sẽ mất khách”, Khổng “mù” cho biết. Chính v́ quan điểm buôn bán như thế mà mấy chục năm làm nghề, lăo cũng chẳng nhiều tiền để xây nhà cao cửa rộng, chỉ đủ ăn nuôi con trưởng thành, có ít vốn gói ghém dành lúc vợ chồng về già mà thôi.
Những năm làm nghề buôn, lăo đúc kết: “Ḅ thịt th́ đùi to, chân ngắn, mông nở xương nhỏ. Tuy nhiên, người chọn mua cần phải tránh nhầm lẫn ḅ nhà được chăm sóc và ḅ thả hoang trên rừng.
Hai con cùng chung đặc điểm nhưng nếu ḅ nhà th́ sẽ nhẹ thịt hơn, v́ chúng được chăm sóc thịt thường nhăo như heo công nghiệp, trong khi ḅ hoang ăn cỏ tự nhiên chắc thịt và nặng hơn, da lắm sẹo, lông xù do va phải gai rừng nên không mượt lông như ḅ nhà. Đối với ḅ cày th́ chọn loại chân cao, móng bè lớn để tránh lún khi đi vào đồng ruộng ở vùng bưng, ḅ kéo vùng cao th́ móng chân nhỏ để đi nhanh”.
Chưa hết, Khổng “mù” có thể “sờ” ḅ mà đọc ra con nào hung dữ. Ví dụ như ḅ dữ th́ có xoáy lùi (giữa lưng kéo dài ra sau), lưỡi có vệt lang, mắt xếch… loài này rất khó thuần, thuần được cũng có ngày phản chủ.
Điều đặc biệt là dù ḅ hung hay hiền chỉ cần Khổng “mù” nắm chăo, vuốt ve là ngoan ngoăn nghe lời ngay.
Trong khi với người khác, nó có thể lồng lên dũi sừng và đá lại rất nguy hiểm. “Có thể do buôn ḅ lâu năm nên át được vía chúng th́ phải, v́ đến nay hơn 30 năm làm nghề, tôi chưa bao giờ bị ḅ phản lại cả”, lăo lái ḅ mù vui vẻ nói.
Nhưng biệt tài của lăo chỉ được người dân thán phục là khả năng vượt biên đi buôn ḅ. Lăo từng một ḿnh cầm tiền sang Campuchia đi buôn, khiến người dân biết chuyện chẳng mấy ai tin, nhưng đó là sự thật.
Hơn 30 năm làm nghề xem tướng, buôn ḅ, danh tiếng của lăo “thầy ḅ mù” đă vượt ra khỏi biên giới. Đến nỗi, nhiều tay buôn ḅ mắt sáng cũng phải khăn gói đến nhờ cậy lăo chỉ dẫn thêm các ngón nghề đi buôn.
(Theo GĐ&XH)