- Thói hư tật xấu của người Việt là chuyện nhỏ, nhưng khi đem thói quen xấu đi “đấm xứ người” th́ không những chẳng ai muốn “chơi” với ḿnh mà họ c̣n khinh ḿnh, không chỉ nhục cho cá thể mà nhục cho quốc thể.
Kinh hoàng văn hóa người Việt
Những thói xấu nếu ở trong nước th́ được cho là chuyện thường ngày, được chấp nhận, chẳng ai hơi đâu mà kêu ca, phàn nàn. Nhưng khi ra nước ngoài thói xấu nhanh chóng “ḷi đuôi chuột” bị người ta chê cười, bị ghét, bị khinh, khinh đến mức tẩy chay, có nghĩa là nhục.
Ở trong nước, người Việt khi ra đường th́ bất chấp luật lệ, phóng nhanh vượt ẩu, xả rác bừa băi, hồn nhiên chửi tục, nói bậy. Người tốt th́ sợ người xấu kiểu “tránh voi chẳng xấu mặt nào” nếu không mang vạ vào thân. Có nhiều vụ tai nạn, đánh nhau mà người qua đường ái ngại chẳng ai muốn can.
Người Việt vào nhà hàng th́ hạch sách, nhiễu nhương, nhậu nhẹt kề cà, say sưa bí tỷ. Uống rượu bia quá chén vào toa lét xả bừa băi. Hứng chí lên th́ gơ đũa gơ bát hát ḥ tùm lum. Zo…zo… những tiếng hô đồng loạt bạn cứ thử vào bất cứ quán nhậu nào cũng có.
Bây giờ nhiều người ngại đến nhà hàng, muốn vui với bạn bè nhưng được bữa ăn th́ ong hết cả đầu, kẻ nói chẳng có người nghe, xung quanh toàn rác rưởi bụi bặm khác ǵ tra tấn.
Một lần vào quán phở nổi tiếng, vừa đưa lên miệng th́ người đối diện cũng vừa ăn xong, họ x́ mũi rơ to xong rút giấy ăn lau mũi rồi vứt vào bát phở. Chao ôi, sợ quá mất hết cảm giác ngon miệng đành ăn vội ăn vàng rồi ù té.
Nếu ở Việt Nam, bạn sẽ phải quen với những cảnh này và cho rằng đó là chuyện thường ngày. Nhiều khi bạn vừa là chủ thể nhưng cũng là nạn nhân của những thói hư tật xấu, xung quanh bạn đầy rẫy những thói xấu nên buộc phải sống chung, lâu dần thành quen, rồi chấp nhận và trở thành chuyện b́nh thường, chuyện “nhỏ như con thỏ” chẳng có ǵ phải bận tâm.
Ra nước ngoài mới thấy xấu hổ
Nhưng có một ngày bạn được đi ra nước ngoài, bạn có dịp được “giải ngố”, rồi giật ḿnh nhận thấy ḿnh xấu, thấy xấu hổ nhưng rồi hăy quan sát, học hỏi để ḿnh cũng văn hóa, cũng lịch sự như người ta.
Các bạn nói rất đúng về những thói xấu của người Việt, ở trong nước th́ “chẳng chết ai cả” nhưng mà bê nguyên thói xấu này sang nước ngoài mới thấy nhục. Đầu tiên chỉ là nhục cá thể nhưng sau đó sẽ thành nhục cho quốc thể. V́ người Việt bị ác cảm quá (cho dù là họ vơ đũa cả nắm), thế là người Việt bị kỳ thị, phân biệt đối xử, không được tôn trọng. Mà nếu không được tôn trọng th́ họ có coi ḿnh là con người nữa không?
Đến giờ tôi vẫn thấy ngượng ngùng khi kể những chuyện này:
Có lần sang Singapore, từ trong Trung tâm mua sắm đi ra bến tắc xi, thấy chiếc tắc xi đến bến đỗ, mấy người Việt Nam chúng tôi ḥ nhau lên trong khi những người đang xếp hàng trố mắt nh́n. Chúng tôi người th́ thấy ngượng lắm nhưng người lại cho rằng ḿnh đạt thành tích. Đi được một đoạn bỗng nh́n sang đường thấy khách sạn ḿnh ở bên kia đường, để tránh đi ṿng cho đỡ tốn tiền thế là đ̣i xuống xe, đoạn nh́n ngang nh́n dọc rồi kéo nhau chạy băng qua đường. Đă có những tai nạn thương tâm của người Việt kiểu này chỉ v́ muốn đi nhanh đi tắt giống như thói xấu ở Việt Nam.
Một lần ở Ư, đoàn của chúng tôi vào shop quần áo. Theo thói quen ở VN, tôi chọn một đống quần áo mang vào pḥng thử, thử xong vứt lung tung. Rồi chạy ra quầy tính tiền, chuẩn bị tiền trả bỗng ngoái lại thấy đằng sau ḿnh nhiều người đang xếp hàng, xấu hổ quá, tôi từ từ quay lại xếp hàng như mọi người.
Một điều không phải là thói xấu nhưng đáng xấu hổ đó là khả năng giao tiếp ngoại ngữ. Nhiều người Việt đi công tác nước ngoài nhưng không biết ngoại ngữ, không biết tiếng Anh nhưng vẫn tự hào ḿnh vẫn giao tiếp tốt, vẫn ra lệnh được người phục vụ. Khi vào quán, muốn uống bia anh ta gọi: Ê, bia; rồi giơ 2 ngón tay (2 lon); Ê ê… đoạn lấy tay quẹt lia lịa vào miệng (muốn giấy lau miệng). Ăn xong rút ví ra dấu ngón tay xỉa xỉa (tính tiền). Ở nhiều nơi công cộng muốn đi vệ sinh nhưng không thể bừa phứa như ở VN mà hỏi thăm th́ không biết tiếng ngoại trừ mỗi từ “toilet” nên rất ngại đành đi ḷng ṿng t́m toilet rất mất thời gian. Điều này nhiều người Việt biết là không hay nhưng cũng chẳng biết làm thế nào để xoay xở trên đất khách quê người v́ quá dốt ngoại ngữ.
Biết “nhục” để thay đổi
Vậy nên khi sang nước ngoài những tật xấu có dịp bộc lộ. Các cụ nói “ Đi một đàng học một sàng khôn”. Thiết nghĩ chúng ta không nên tự ái, trách móc, suy nghĩ tiêu cực (đó cũng là một tính xấu) khi nhiều nơi họ không tiếp người Việt, điều đó chẳng giải quyết được ǵ.
Nếu biết nhục th́ điều quan trong là cần phải học hỏi, bắt chước những hành vi đẹp, rút ra kinh nghiệm và nhanh chóng hội nhập với xă hội văn minh. Kể cả khi ở trong nước cũng nên tạo thói quen, nếp sống văn hóa.
Tất nhiên điều này phải rèn từ khi c̣n nhỏ, bên cạnh dạy kiến thức, nhà trường, gia đ́nh cần dạy dỗ nhiều hơn về văn hóa giao tiếp và ứng xử. Người lớn phải trở thành tấm gương cho con trẻ.
Văn hóa của một xă hội chính là thang điểm là thước đo giá trị của một dân tộc chứ không phải chỉ đơn thuần là kinh tế. Nhưng tôi tin một khi đất nước phát triển hiện đại th́ sẽ kéo theo sự phát triển hơn về văn hóa, văn minh, và tất nhiên những thói hư tật xấu cũng dần biến mất.
Thói hư tật xấu của người Việt là câu chuyện dài, xấu và hư hồn nhiên như thở hít khí trời; “chuyện nhỏ như con thỏ” và “chẳng chết ai cả”. Nhưng bạn thấy đấy, khi đem thói quen xấu đi “đấm xứ người” th́ không những chẳng ai muốn “chơi” với ḿnh mà họ c̣n khinh ḿnh, không chỉ nhục cho cá thể mà nhục cho quốc thể.
Lúc ấy bạn thậm chí không muốn khai ḿnh là người Việt; và liệu bạn có dám tự hào là ḍng giống tiên rồng nữa không? Vậy ai bảo đó là chuyện nhỏ?
Bạn nghĩ ǵ về quan điểm của độc giả Trang Hà?
Độc giả Trang Hà