“Mẹ già như chuối chín cây, gió lay mẹ rụng…” h́nh như bài hát đâu đó vẫn cứ vang lên trong đầu tôi khi chứng kiến cảnh cụ bà Hồ Thị Kiên (90 tuổi) trú tại tổ 1, thôn 3, xă Quế Cường, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam vẫn đều đặn mỗi ngày c̣ng lưng chống gậy đi làm thuê để nuôi hai đứa con bại liệt và đứa cháu ngoại mồ côi…
Cụ Kiên, anh Sinh và chi Tờn trong ngôi nhà lụp xụp ngày xưa
Tôi gặp cụ Kiên giữa trưa nắng tháng 5 như đổ lửa khi cụ lọ mọ chống gậy trở về nhà sau buổi cắt lúa thuê trên đồng.
“Để kiếm miếng ăn cho cả nhà 4 người, tui dậy từ 4 giờ sáng ra đồng. Ai thuê chi làm nấy, không thuê th́ tui hái rau, mót củ khoai, củ sắn, bắt con ốc kiếm sống qua ngày chú à…” Bà Kiên kể.
Hỏi chuyện con cái, đôi mắt đục mờ của bà Kiên nh́n xa xăm vô định và hai giọt nước mắt lăn trên gương mặt nhăn nheo tuổi tác. “Chù à, con có cũng như không. Mấy đứa lành lặn th́ đi theo ổng hết rồi. Ổng chỉ để lại cho tui hai đứa th́ một đứa bại liệt nằm một chỗ, c̣n một đứa th́ nhiễm chất độc da cam cũng ngồi một chỗ đ̣i ăn như đứa con nít lên ba…” Bà Kiên kể về những đứa con của ḿnh.
Nghề mót sắn, khoai là đă nuôi sống cả gia đ́nh
Ngồi nghỉ tạm bên bóng cây ven đường, cụ Kiên bắt đầu kể cho tôi nghe về cuộc đời trầm luân của ḿnh khi bắt đầu lấy chồng.
Bà vẫn nhớ như in cái thời xuân sắc, ở tuổi 18 bà tham gia du kích địa phương, rồi xung phong vận tải lương thực, súng đạn phục vụ chiến trường vùng tây Quảng Đà đánh Mỹ.
Những tháng năm sống ở rừng bà đă trăi qua những lần sinh tử. Bà tưởng rằng ḿnh không được sống trở về. Nhưng khi trở về lành lặn bà có hay đâu ḿnh bị nhiễm chất độc da cam do máy bay Mỹ rải thảm trong những tháng ngày tham gia chiến trường vùng tây Quảng Đà.
Trở về quê, cái xuân sắc của cô thiếu nữ một thời đă tàn phai. Nhưng bà vẫn lập gia đ́nh với chàng trai cùng làng. Rồi sinh con đẻ cái, những đứa con èo ọp cứ thế ra đời. Đứa th́ chết, đứa th́ tàn tật. Lúc đó bà mới hay bà mang trong ḿnh chất độc Dioxin.
Cụ Kiên kể lại rằng khi có chồng, cụ sinh được 6 đứa con th́ chồng qua đời. “Mấy đứa lành lặn không hiểu răng nó cứ theo ổng hết, giờ chỉ c̣n lại hai đứa èo uột chú à…” Cụ Kiên kể trong nước mắt.
“Già gần xuống lỗ rồi mà phải lo nuôi mấy đứa con dở dở ương ương như ri khổ lắm. Tui cứ tưởng sinh con ra nhờ tuổi già ai ngờ lại như rứa, chừ biết mần răng chừ. Thôi trời không thương đành chịu. Không biết tui nằm xuống mấy đứa hắn sống ra răng đây…?” Cụ Kiên kể.
Di chứng của hậu quả chất độc màu da cam Đioxin quả là quá nặng nề
Trong 6 đứa con bà sinh ra giờ chỉ c̣n sống với bà đứa con trai là anh Phạm Sinh (50 tuổi). Anh Sinh bị di chứng chất độc da cam người ngẩn ngơ lại thêm chứng bại liệt đôi chân nên ngồi nhà một chỗ.
C̣n cô con gái thứ 2 Phạm Thị Tờn (48 tuổi) có gia đ́nh. Nhưng chồng mất sớm khi đứa con trai mới 6 tuổi và chị lại bị di chứng da cam, đôi chân bắt đầu teo tóp không đi lại được phải về sống nương nhờ nhà mẹ.
Bắt đầu từ hơn 10 năm nay, một thân bà Kiên phải lo gồng gánh để nuôi 3 con người. Trong đó có một đứa trẻ và hai người bị bại liệt nằm nhà.
Cả 4 miệng ăn trong căn nhà rách nát ấy giờ đây chỉ biết trông chờ vào những buổi làm thuê hay những bó rau rừng, con ốc mà bà Kiên t́m được.
Hôm tôi đến nhà, nh́n bữa cơm đạm bạc chỉ toàn rau và rau với một ít cơm mà cụ Kiên bảo là tiền làm thuê một ngày được 25.000 đồng cụ mua gạo. C̣n rau cụ hái ngoài đồng với vài con ốc bắt nơi mương nước.
Thấy mẹ già lọ mọ chống gậy đi làm thuê chạy lo từng bữa, anh Sinh bất lực ngồi nh́n mẹ mà nước mắt chảy dài. Anh bảo: Ngồi một chỗ không làm được chi lo cho mẹ, lại bắt mẹ già phải lo cho ḿnh nhiều lúc tui muốn chết cho xong. Nhưng…không chết được mới làm khổ bà cụ.”
C̣n chị Phạm Thị Tờn th́ kể lại rằng mỗi ngày nh́n cảnh người mẹ già 90 tuổi lọ mọ chống gậy đi làm thuê về nuôi hai anh em ngồi một chỗ mà như lời chị bảo là thấy hổ thẹn và bất lực v́ đôi chân bị bại liệt không làm ǵ được.
Chia sẻ gánh nặng với người mẹ già 90 tuổi, những lúc cơn đau không hành hạ, anh Sinh gượng ngồi dậy đan rổ rá bán kiếm thêm tiền phụ giúp. Nhưng giữa thời buổi rổ nhựa tràn lan, rổ tre anh đan ra chẳng ai mua.
Trong căn nhà t́nh thương từ quỹ Nỗi đau da cam của Thông tấn xă Việt Nam vừa xây dựng giúp mẹ con cụ Kiên có chỗ che mưa che nắng. Nhưng c̣n cái ăn mỗi ngày dường như đă quá sức gồng gánh của cụ bà 90 tuổi.
Đó là chưa kể tiền thuốc chữa bệnh cho hai đứa con đang bại liệt nằm một chỗ. “Ơn trời, tui già như ri nhưng ít đau ốm. Chỉ thương hai đứa đau ốm mấy chục năm ni không tiền mua thuốc…” bà Kiên kể.
Cái thứ thuốc rẻ tiền nhất là thuốc giảm đau mà anh Sinh và chị Tờn hay uống mỗi ngày giờ đây vẫn không đủ tiền để mua. “Những lúc đau quá, tui chỉ biết nghiến răng, ôm đầu nằm chịu đựng. Bởi không có tiền để mua thuốc…” Anh Sinh kể.
Cụ Kiên năm nay đă 90 tuổi
Tôi vẫn nhớ như in giữa trưa nắng tháng 5 như đổ lửa, h́nh ảnh cụ Kiên lọ mọ chống gậy liêu xiêu đi làm thuê để nuôi hai đứa con tật nguyền và đứa cháu ngoại mồ côi mà tôi không thể nào hiểu làm sao cụ có thể gồng gánh trên đôi vai già nua những phận đ̣i nghiệt ngă suốt mấy chục năm nay.
Vẫn c̣n nhớ như in lời cụ Kiên kể rằng đă mấy chục năm nay, cả 3 mẹ con và đứa cháu ngoại chưa hề biết được bữa no. Bởi 25.000 đồng công làm thuê bữa có bữa không, cộng với những cọng rau con ốc mà cụ Kiên hái được làm sao đủ no cho 4 con người…
“Cuối đời rồi chú ạ, tui chỉ mong có được tiền mua gạo nấu bữa cơm trắng cho mấy đứa ăn bữa cho thỏa thích. Nhưng…mấy chục năm ni tui mơ mà chưa làm được chú à!” bà kiên thổ lộ nỗi khát khao của ḿnh.
Khi chia tay cụ Kiên, ḷng tôi tự hỏi làm cách nào để cụ và những đứa con tật nguyền tiếp tục có được những bữa no và có tiền mua thuốc để chữa bệnh?
Mọi sự giúp đỡ xin gửi về:
Gửi trực tiếp: cụ Hồ Thị Kiên (90 tuổi) trú tại tổ 1, thôn 3, xă Quế Cường, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.
Vũ Trung - H Kiều/VNN