Gần đây, nghe lời đồn thổi, nhiều người đua nhau dùng các sản phẩm từ nhau thai để chữa bệnh, bồi bổ sức khỏe và làm đẹp. Ít ai biết rằng rất nhiều "dược phẩm quư hiếm" này được nhập về từ trung Quốc là... làm bằng nhựa.
Tử hà sa mà mua được… cả gánh?
Theo thầy thuốc nhân dân Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, vị thuốc từ nhau thai c̣n được gọi là tử hà sa. Loại tử hà sa này bán nhan nhản, có thể mua được cả gánh ở làng thuốc Ninh Hiệp. Đây chính là bến đổ buôn tử hà sa cho các cửa hàng trên cả nước. Thế nhưng, có vẻ như những thông tin gần đây trên báo chí về thực hư công dụng của nhau thai khô khiến những người bán hàng rất cảnh giác và việc bán hàng cũng không công khai như trước nữa.
|
Nhau thia bằng nhựa đang được bán nhan nhản trên thị trường |
GS. Lê Đức Vy, nguyên Giám đốc bệnh viện Phụ sản T.Ư
Nhau thai là một loại chất thải y tế
Tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, nhau thai phải được xử lư ở nơi ḷ đốt sở tại, không thể mang ra ngoài được. Nhau thai là một loại chất thải y tế, nó không được phép bán trên thị trường.
Tất cả các sản phẩm từ con người ra không ai được bán, kể cả nhập khẩu, không có văn bản nào của Bộ Y tế cho phép nhập bệnh phẩm này cả. Trước đây, người ta dùng để sản xuất Filatop làm thuốc chữa bệnh, nhưng hiện nay cũng không ai dùng v́ nguy cơ lây bệnh cao.
|
Ghé vào một quán nước trước cửa một cửa hàng thuốc Đông y trên phố Lăn Ông (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), chúng tôi nhanh chóng bắt chuyện được với chị bán hàng xởi lởi, vui tính. Câu chuyện đang rôm rả, nhưng khi chúng tôi hỏi mua nhau thai khô, chị chủ hàng bỗng nh́n chúng tôi với ánh mắt ḍ xét rồi lắc đầu: “Ở đây làm ǵ có? Chả có ai bán cả. Muốn mua th́ ra chợ Đồng Xuân mà hỏi”. Nhiều người bán hàng gần đó cũng phụ họa theo: “Làm ǵ có, chỉ hỏi lung tung”.
Khi chúng tôi rời quán nước cũng là lúc nhận được những ánh mắt dơi theo đầy nghi hoặc. Tuy nhiên, khi chúng tôi tới cuối phố, hỏi chuyện một người bán vé số dạo th́ được chỉ tới của hàng số 38 Lăn Ông. Người này c̣n nhắc chúng tôi nếu muốn mua thật th́ phải hỏi khéo, v́ gần đây cánh nhà báo đến hỏi nhiều nên người ta cảnh giác lắm.
Chủ cửa hàng số 38 Lăn Ông là một thanh niên trẻ, hỏi chúng tôi mua nhiều hay ít? Thấy chúng tôi nói mua nhiều, cậu ta bảo sẽ gọi điện cho mẹ để mang hàng tới. Tuy nhiên, khi chúng tôi hỏi về nguồn gốc xuất xứ cũng như công dụng của sản phẩm này ra sao th́ cậu thanh niên lại tỏ vẻ ngập ngừng. Rồi sau một hồi nói chuyện với mẹ qua điện thoại, cậu ta quay sang bảo chúng tôi đă hết hàng, tuần sau quay lại.
Nhau thai làm bằng… nhựa?!
Nói về công dụng cũng như nguồn gốc của sản phẩm nhau thai khô trên thị trường, ông Nguyễn Xuân Hướng cho biết, mới đây, một người bệnh của ông cũng mang một loại nhau thai khô mua ở phố Lăn Ông đến nhờ ông xác định v́ ngâm rượu măi mà không thấy có biến đổi ǵ.
Đây là một loại nhau thai khô của Trung Quốc nhưng lại không hề có hướng dẫn sử dụng cũng như tên cơ sở sản xuất. Khi ông kiểm tra th́ thấy đây là loại giả, làm bằng… nhựa(!), chặt măi không được. Ông cho rằng, nếu nh́n bằng mắt thường không thể phân biệt được thật giả, chỉ có những người trong nghề như ông mới có thể phát hiện được.
“Hiện nay trên thị trường có bán nhiều loại nhau thai khô giả có nguồn gốc từ Trung Quốc, nh́n không khác ǵ loại thật, tuy nhiên lại rất độc nếu không may dùng phải. Ở Việt Nam chưa làm được nhau thai khô giả” - ông Hướng khẳng định.
|
Rất dễ t́m mua cả chục kg nhau thai khô tại khu phố Lăn Ông |
Theo ông Nguyễn Xuân Hướng, nhau thai được sử dụng như một vị thuốc Đông y, được dùng một tỷ lệ nhất định trong bài thuốc “Hà sa tảo hoàn”. Tác dụng chủ yếu của nó là bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe chứ không phải để chữa bệnh yếu sinh lư hay hiếm muộn như xưa nay nhiều người vẫn quảng cáo.
Theo kinh nghiệm dân gian, cách chế biến nhau thai là băm nhỏ rồi tráng với trứng hoặc nướng chả ăn; cũng có thể thái nhỏ, đem ngâm với rượu trắng loại 40 - 50 độ trong 10 - 15 ngày, uống mỗi ngày hai lần, khi uống có thể pha thêm một chút mật ong hoặc đường phèn.
Muốn sử dụng lâu dài th́ nhau thai có thể sấy khô, tán thành bột mịn, đựng trong lọ kín để dùng dần, mỗi ngày uống hai lần, mỗi lần một th́a nhỏ. Từ trước đến nay, tử hà sa vẫn được nhiều thầy thuốc kê đơn chữa bệnh.
Tuy vậy, chỉ nhau thai của những sản phụ hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh truyền nhiễm mới cho tác dụng tốt. Việc mua bán, sử dụng nhau thai trôi nổi trên thị trường, không rơ nguồn gốc xuất xứ là vô cùng nguy hiểm, đặc biệt là với nhau thai tươi có thể chứa những mầm bệnh gây nguy hại cho sức khỏe.
“Việc sử dụng những sản phẩm trôi nổi trên thị trường, không rơ xuất xứ như hiện nay là rất nguy hiểm, bởi nó có thể rất độc cho cơ thể nếu là hàng giả. Ngoài ra, cũng gây lây nhiễm các bệnh như HIV, gan B, giang mai… Khi đó lợi chưa thấy đâu mà tác hại khôn lường. Thế nhưng, ngành y tế vẫn chưa thực sự quan tâm quản lư vấn đề này!” – ông Hướng nhấn mạnh.
Ông Trần Quốc Tuấn - Giám đốc Bệnh viện 09, nơi chuyên điều trị và chăm sóc bệnh nhân HIV/AIDS có hoàn cảnh đặc biệt ở Hà Nội)
Nếu như chỉ lấy nhau thai ra thái rồi phơi b́nh thường hoặc sấy ở nhiệt độ không đảm bảo th́ nguy cơ lây truyền bệnh là hoàn toàn có thể xảy ra. Như virus HIV ở trong dịch lỏng chỉ bị bất hoạt trong nhiệt độ 56 độ C, c̣n trong môi trường khô th́ virus có thể tồn tại tới một tuần.
Thời gian để bất hoạt được virus HIV trong nhiệt độ 100 độ C th́ phải mất vài tiếng đồng hồ. Nhưng để chế biến được nhau thai đó thành sản phẩm cho người khác sử dụng th́ phải hàng trăm độ C và trong thời gian dài hơn nhiều. Virus gây viêm gan B cũng vậy, chỉ bị bất hoạt trong nhiệt độ cao, thời gian dài.
|
Phương Uyên