Tòa án Tối cao xem xét thách thức về quyền công dân theo nơi sinh của Trump

Tuần này, Tòa án tối cao Hoa Kỳ dường như chia rẽ về việc liệu các thẩm phán tòa án cấp dưới có vượt quá thẩm quyền của mình khi ngăn chặn nỗ lực của chính quyền Trump nhằm hạn chế quyền công dân theo nơi sinh hay không.

Các thẩm phán liên bang đã ra lệnh chặn toàn quốc đối với nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm xóa bỏ tư cách công dân tự động đối với trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ có cha mẹ là người nhập cư không phải là công dân.

Câu hỏi đặt ra là liệu các thẩm phán liên bang có được phép làm điều này hay không. Chính quyền Trump lập luận rằng họ không được phép và đã vượt quá thẩm quyền của mình trong vấn đề này.

Phán quyết này cũng sẽ xác định giới hạn quyền lực của tổng thống và liệu tổng thống có thể đưa ra những quyết định như vậy hay không, từ đó sẽ xác định thẩm quyền của các thẩm phán trong việc ngăn chặn chương trình nghị sự của Trump ở cấp độ rộng hơn nhiều trong các trường hợp khác mà ông phải đối mặt với các thách thức pháp lý.

Hệ thống quản lý của Hoa Kỳ dựa trên một loạt các biện pháp kiểm tra và cân bằng, trong đó tổng thống thực thi các luật do Quốc hội ban hành, Tòa án Tối cao sẽ giải thích chúng và thậm chí có thể bác bỏ chúng nếu tòa cho rằng các luật đó là vi hiến.

Kể từ Ngày nhậm chức, Trump đã ký 151 sắc lệnh hành pháp, là các chỉ thị của tổng thống yêu cầu chính phủ thực hiện các hành động cụ thể. Tuy nhiên, hạn chế của chúng là không thể phủ nhận luật liên bang hiện hành hoặc các điều luật do Quốc hội tạo ra.

Tổng thống Joe Biden đã ký 162 sắc lệnh hành pháp trong nhiệm kỳ của mình, và Tổng thống Barack Obama đã ký 277 sắc lệnh hành pháp trong tám năm tại nhiệm. Trump đã ký tổng cộng 220 sắc lệnh trong toàn bộ nhiệm kỳ đầu tiên của mình.

Những người chỉ trích Trump cho rằng ông đang vượt quá thẩm quyền của tổng thống trong một số quyết định.

Tổng thống đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vào ngày 20 tháng 1, cam kết giải quyết cuộc khủng hoảng nhập cư bất hợp pháp của đất nước và thực hiện một trong những lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình là ngăn chặn "cuộc xâm lược" ở biên giới.

Trump đã tuyên thệ sẽ chấm dứt “du lịch sinh con”, trong đó ông cho rằng những người nhập cư bất hợp pháp đang sinh con ở đất nước này để những đứa trẻ có thể trở thành công dân Hoa Kỳ.

Theo Trung tâm nghiên cứu Pew, dân số nhập cư bất hợp pháp đã đạt mức cao nhất trong 15 năm là 11 triệu người vào năm 2022, trong khi các vụ đụng độ ở biên giới đã tăng vọt trong những năm gần đây.

Theo dữ liệu của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới, số người bị bắt giữ tại biên giới phía nam của Hoa Kỳ đạt mức cao nhất là 370.883 vào tháng 12 năm 2023, trước khi giảm vào năm 2024.

Dữ liệu mới nhất ghi nhận mức giảm 88 phần trăm so với năm trước, với 29.238 vụ vào tháng 4 năm nay giảm từ 247.929 vụ vào cùng thời điểm năm 2024.
Giải thích lại Hiến pháp
Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ được phê chuẩn vào năm 1868 sau Nội chiến, đề cập đến quyền công dân của những nô lệ cũ sinh ra ở Mỹ.
Sau đó vào năm 1898, Tòa án Tối cao đã ra phán quyết có lợi cho Wong Kim Ark, người sinh ra tại Hoa Kỳ nhưng bị từ chối nhập cảnh trở lại sau khi rời đi thăm Trung Quốc. Các thẩm phán cho biết một đứa trẻ sinh ra tại Hoa Kỳ đã trở thành công dân ngay khi sinh ra. Điều này đã đặt ra tiền lệ cho quyền công dân theo nơi sinh.

Trump lập luận rằng tu chính án này đã bị hiểu sai và quyền công dân theo nơi sinh không nhất thiết áp dụng cho tất cả trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ, đặc biệt là những người nhập cư bất hợp pháp hoặc những người có thị thực tạm thời.

Tuyên bố từ Hiến pháp đang được đề cập có nội dung: “Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự quản lý của Hoa Kỳ đều là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú”.

Tổng thống lập luận rằng cụm từ “quyền tài phán tại đó” nên được hiểu theo nghĩa là người đó đã tuyên thệ trung thành với đất nước và để đủ điều kiện, một trong hai cha mẹ cần phải là công dân Hoa Kỳ hoặc thường trú nhân hợp pháp.

Hoa Kỳ là một trong khoảng 30 quốc gia hiện đang cung cấp quyền công dân tự động khi sinh ra. Các nước láng giềng Canada và Mexico cũng làm như vậy.