Elon Musk chạy đua xây kế hoạch tinh giản chính phủ Mỹ

[goodidea]

Tỷ phú Musk cùng cộng sự Ramaswamy đang nhanh chóng tìm ứng viên và tham vấn chuyên gia để lập kế hoạch cắt giảm đầy tham vọng cho bộ máy chính phủ Mỹ.

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã bổ nhiệm tỷ phú Elon Musk cùng doanh nhân Vivek Ramaswamy làm lãnh đạo Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE), với tham vọng cải tổ bộ máy chính phủ liên bang mà ông cho là quá cồng kềnh. Thời hạn để hai tỷ phú hoàn thành sứ mệnh này là ngày 4/7/2026, trùng mốc kỷ niệm 250 năm quốc khánh Mỹ.

Ông Musk và Ramaswamy dành cả tuần qua ở Washington và Mar-a-Lago, tìm kiếm ứng viên và tham vấn các chuyên gia để xây dựng quy chế cũng như bộ máy hoạt động cho DOGE. Các nguồn tin thân cận cho biết họ đang tìm cách thuyết phục Russell Vought, người mà ông Trump chọn làm lãnh đạo văn phòng ngân sách Nhà Trắng và có quan hệ thân thiết với Ramaswamy, tham gia DOGE.

Những cộng sự trong đế chế kinh doanh của Musk như nhà đầu tư Antonio Gracias và chủ tịch công ty Boring Steve Davis cũng tham gia lập kế hoạch cho DOGE.

Ngoài ra, nhóm này còn có sự góp mặt của bạn bè cùng các lãnh đạo Thung lũng Silicon như đồng sáng lập công ty Palantir Joe Lonsdale, nhà đầu tư Marc Andreessen, nhà quản lý quỹ Bill Ackman và cựu giám đốc điều hành Uber Travis Kalanick.

Musk, Ramaswamy cùng nhóm ở Thung lũng Silicon đang nỗ lực giải quyết các thách thức kỹ thuật để thu thập dữ liệu về viên chức liên bang, phục vụ kế hoạch tinh giản biên chế. Trong khi đó, Andreessen sẽ đảm nhận vai trò kết nối để tuyển dụng nhân tài tham gia bộ máy chính phủ.


Tỷ phú Elon Musk (trái) và doanh nhân Vivek Ramaswamy. Ảnh: AP

Trong bài viết đăng trên WSJ tuần trước, Musk và Ramaswamy đã vạch rõ tầm nhìn của họ về sử dụng quyền hành pháp và hệ thống pháp lý để thúc đẩy nỗ lực cắt giảm quy định, ngân sách và nhân sự liên bang.

"Tổng thống đắc cử Trump, Elon Musk và Vivek Ramaswamy đang đi đầu về thay đổi cách thức chi tiêu ngân sách, trong đó loại bỏ các nhà vận động hành lang và nhà thầu quân sự để trao quyền cho người dân Mỹ bình thường. Tôi mong đợi được sát cánh bên họ để thực hiện nỗ lực này", hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Chip Roy, người từ lâu ủng hộ cắt giảm chi tiêu chính phủ, nói.

Hai doanh nhân cho biết họ có kế hoạch tham vấn cho ông Trump để loại bỏ "hàng nghìn" quy định của chính phủ, tinh giản đội ngũ viên chức liên bang và cắt giảm 2 nghìn tỷ USD ngân sách liên bang. Đây là khoản cắt giảm rất lớn, bởi tổng chi tiêu của chính phủ Mỹ năm 2023 là gần 7 nghìn tỷ USD.

DOGE dự kiến cắt giảm lực lượng viên chức bằng cách yêu cầu chấm dứt hình thức làm việc từ xa mà nhiều cơ quan đang áp dụng. Một số người từng giúp Musk cắt giảm chi phí và nhân sự trong đế chế kinh doanh của ông như Gracias và Davis dự kiến tiếp tục hỗ trợ tỷ phú Mỹ tại DOGE.

Gracias, cựu thành viên hội đồng quản trị Tesla, đã hỗ trợ ông Musk trong cuộc cải tổ mạng xã hội X sau khi mua lại công ty này cuối năm 2022. Davis cũng là người giám sát nỗ lực cắt giảm chi tiêu tại X. Trong quỹ đạo của Musk, Davis nổi tiếng là người sáng tạo và có những mục tiêu đầy tham vọng.

Trong những tuần gần đây, bạn bè của Musk đã giới thiệu cho ông nhiều nhân viên và cố vấn tiềm năng cho DOGE. Một số chuyên gia lâu năm về chính phủ nói rằng họ hy vọng hai lãnh đạo DOGE sẽ lắng nghe thêm ý kiến từ các viên chức vốn thúc đẩy nỗ lực thay đổi hoạt động của chính phủ Mỹ, thay vì gạt bỏ họ.

"Chỉ có các viên chức lâu năm mới hiểu rõ về cái gì hoạt động hiệu quả và cái gì cần loại bỏ. Song lãnh đạo DOGE cần lắng nghe họ khi làm điều đó", Jennifer Pahlka, nhà nghiên cứu cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Trung tâm Niskanen, nói.

Tuần trước, các thành viên đảng Cộng hòa trong quốc hội hỗ trợ Musk và Ramaswamy bằng cách chọn nghị sĩ Marjorie Taylor Greene làm lãnh đạo tiểu ban giám sát hiệu suất chính phủ của DOGE ở Hạ viện. Trong khi đó, nghị sĩ Stephanie Bice giới thiệu dự luật Giảm các khoản trợ cấp chồng chéo để theo dõi và loại bỏ các đơn xin trợ cấp liên bang trùng lặp.

Lãnh đạo DOGE chưa tham vấn ý kiến từ các nghị sĩ phụ trách vấn đề ngân sách ở quốc hội. Tuy nhiên, nghị sĩ Tom Cole, người có lập trường phản đối thâm hụt ngân sách, cho biết ông rất mong chờ được thảo luận với hai tỷ phú về kế hoạch tinh giản bộ máy chính phủ Mỹ.

Các thượng nghị sĩ cũng tin rằng hai lãnh đạo DOGE sẽ tham vấn ý kiến của họ. "Tôi nghĩ chúng tôi thể hỗ trợ lẫn nhau. Chúng tôi có thể giúp họ xem xét một số vấn đề, trong khi họ sẽ giúp chúng tôi ở một số lĩnh vực khác", thượng nghị sĩ Shelley Moore Capito nói.

Tuy nhiên, DOGE không phải là một bộ trong chính phủ và mọi động thái của họ có nguy cơ đối mặt nhiều rào cản pháp lý và thực tế. Richard J. Pierce, giáo sư về luật hành chính của Đại học George Washington, nói rằng bài bình luận trên WSJ cho thấy cả Musk và Ramaswamy đều chưa hoàn toàn hiểu rõ về luật liên bang, vốn yêu cầu quy trình nghiêm ngặt để bãi bỏ các quy định hiện hành.

Ông Trump muốn DOGE hoàn thành chương trình tinh giản bộ máy trước ngày 4/7/2026, nhưng quá trình loại bỏ quy định liên bang thường mất tới 2-3 năm, theo giáo sư Pierce. Hai lãnh đạo DOGE cho rằng ông Trump có thể ký sắc lệnh hành pháp để ngừng thực thi các quy định, nhưng bất cứ sắc lệnh nào cũng có thể bị tòa án đảo ngược.

Musk và Ramaswamy đã dẫn một số phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao về quy định liên bang, nói rằng chúng có thể dọn đường cho nỗ lực của họ. Tuy nhiên, giáo sư Pierce cho biết Tòa án Tối cao sẽ khó có thể hoàn toàn ủng hộ tham vọng mà DOGE theo đuổi.

Một số chuyên gia cho rằng tham vọng tinh giản của DOGE có thể gây ra những tác động tiêu cực và gây ra hỗn loạn nếu được thực hiện ồ ạt trên quy mô lớn mà không tính tới các trở ngại tiềm tàng.

"Tham vọng đẩy nhanh quá trình và cắt giảm mọi thứ cho thấy các lãnh đạo DOGE sẽ làm điều gì đó một cách sâu rộng, song họ sẽ đối mặt với quy trình quan liêu hoặc các vụ kiện tụng kéo dài. Việc tạo ra nhiều năm lấp lửng về pháp lý trong các lĩnh vực sẽ không phải là biện pháp hiệu quả để thúc đẩy đầu tư kinh doanh", Tobin Marcus, người phụ trách chính sách và chính trị Mỹ của công ty Wolfe Research ở New York, nói.

Dù vậy, kế hoạch tinh giản bộ máy của DOGE có thể trở nên rõ ràng hơn trong những ngày tới và nhiều người ủng hộ lạc quan về kế hoạch.

"Sẽ là sai lầm nếu cứ khăng khăng cho rằng DOGE sẽ thất bại, một khi cả Elon Musk và Vivek Ramaswamy đều đã sẵn sàng bắt đầu", James Fishback, đồng sáng lập công ty đầu tư Azoria Partners kiêm bạn lâu năm của Ramaswamy, nói.

VietBFsưu tập