Iran xử tử công dân Đức, Berlin đáp trả “rắn”

[Romano]

Đức ngày 31/10 đã ra lệnh đóng cửa tất cả 3 lãnh sự quán Iran ở nước này trong một động thái đáp trả việc Iran xử tử công dân Đức gốc Iran – người từng sống ở Mỹ và bị đặc vụ Iran bắt cóc ở Dubai vào năm 2020.

Phản ứng của Đức

Theo Washington Post, Jamshid Sharmahd, 69 tuổi, đã bị Iran xử tử vào ngày 28/10, cơ quan tư pháp Iran cho biết. Tháng 2/ 2023, Sharmahd bị tòa án Iran kết án tử hình với cáo buộc "lập kế hoạch và chỉ đạo các cuộc tấn công khủng bố”. Mỹ và Đức khi đó đã chỉ trích mạnh mẽ bản án này.

Bộ trưởng Ngoại giao Đức Annalena Baerbock hôm 31/10 tuyên bố đóng cửa 3 lãnh sự quán Iran ở các thành phố Frankfurt, Hamburg và Munich. Đức chỉ còn duy trì quan hệ ngoại giao với Iran thông qua đại sứ quán ở Berlin.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Đức đã triệu tập đại biện lâm thời Iran để bày tỏ sự phản đối. Đại sứ Đức tại Iran Markus Potzel cũng gửi thông điệp phản đối của Berlin tới Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi. Ông Potzel sau đó đã được yêu cầu quay trở về Berlin để tham vấn thêm.

Sharmahd là một trong số nhiều nhân vật có liên hệ với phương Tây bị Iran bắt về nước xét xử, kể từ khi thỏa thuận hạt nhân Iran ký với các cường quốc thế giới, bao gồm Đức, bị hủy bỏ.

Iran cáo buộc Sharmahd đứng sau vụ tấn công một nhà thờ vào năm 2008, khiến 14 người thiệt mạng, bao gồm 5 phụ nữ và một trẻ em, cũng như khiến 200 người khác bị thương.

Iran cũng cáo buộc Sharmahd "tiết lộ thông tin mật" về các căn cứ tên lửa của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran trong một chương trình truyền hình năm 2017.

Iran đã bác bỏ những chỉ trích của Đức. Ngoại trưởng Iran Araghchi tuần này nói: “Hộ chiếu Đức không mang lại sự miễn trừ cho bất kỳ ai, đặc biệt là tội phạm khủng bố”.

Theo Washington Post, việc Đức đóng cửa 3 lãnh sự quán Iran đồng nghĩa hạ cấp quan hệ song phương, vốn đã ở mức rất thấp.

Lý do Iran bắt giữ Sharmahd

Sharmahd sinh ra ở thủ đô Tehran vào năm 1955. Khi lên 7 tuổi, ông sang Đức sinh sống cùng cha và chính thức được cấp quốc tịch Đức vào năm 1995. Kể từ năm 2013, Sharmahd chuyển sang sinh sống ở Mỹ và được cấp “thẻ xanh”.

Ông xây dựng website cho một phong trào chống chính phủ mà Iran coi là “tổ chức khủng bố”. Sharmahd giúp tổ chức gọi là Tondar vận hành chương trình phát thanh và truyền hình từ trụ sở ở Los Angeles (Mỹ) và xây dựng một đài phát thanh vệ tinh có thể truy cập được ở Iran.

Năm 2020, khi đang ở Dubai, Sharmahd bị các đặc vụ Iran bắt giữ và đưa về Tehran. Chi tiết vụ bắt giữ không được nhà chức trách Iran tiết lộ. Tháng 8/2020, Iran tuyên bố bắt giữ Sharmahd trong một “chiến dịch phức tạp”. Nhà chức trách Iran cũng đăng tải hình ảnh Sharmahd bị bịt mắt.

Năm ngoái, Đức đã trục xuất hai nhà ngoại giao Iran sau khi Sharmahd bị kết án tử hình.