Ḿ chính hay bột ngọt, có tên khoa học là monosodium glutamate (MSG) là một loại gia vị được sử dụng phổ biến để tăng hương vị cho món ăn, mang đến cảm giác ngon miệng hơn. Ḿ chính thường được sử dụng ở các nước châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc,... Đây là một loại muối natri của axit glutamic, một axit amin tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm như thịt, cá, và rau củ. Ḿ chính được sử dụng để tăng cường vị umami – một trong năm vị cơ bản cùng với ngọt, mặn, chua và đắng.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm (Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia), ḿ chính là gia vị sử dụng phổ biến, được rất nhiều các tổ chức y tế có uy tín trên thế giới nghiên cứu và đánh giá về tính an toàn. Trong hơn 30 năm nghiên cứu, các tổ chức y tế và sức khỏe hàng đầu trên thế giới đều đánh giá ḿ chính là gia vị an toàn trong chế biến thực phẩm.
Năm 1987, tại hội nghị khoa học quốc tế lần thứ 31, JECFA (Ủy ban Hỗn hợp các chuyên gia về Phụ gia Thực phẩm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp quốc (FAO)) xác nhận ḿ chính là gia vị an toàn cho sử dụng, và không quy định liều dùng hàng ngày cho gia vị này.
Ngoài ra, hiện các tổ chức sức khỏe khác như Ủy ban Khoa học về Thực phẩm của Cộng đồng Châu Âu (EC/SCF) hay Cơ quan Quản lư Thuốc và Thực phẩm của Mỹ (FDA) cũng kết luận, ḿ chính là gia vị an toàn, không gây ra bất cứ ảnh hưởng không tốt nào đến sức khỏe của chúng ta.
Ở Việt Nam, Bộ Y tế cũng đưa ḿ chính vào trong danh mục các loại phụ gia thực phẩm được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm. Như vậy ḿ chính không có hại như nhiều người vẫn nghĩ.
Các chuyên gia nhận định, về bản chất, ḿ chính đơn thuần là một loại gia vị để nêm nếm vào đồ ăn. Nếu dùng với lượng ít vừa phải, ḿ chính không gây độc. Nó chỉ gây hại khi quá lạm dụng loại gia vị này để tạo độ ngọt trong chế biến hoặc không biết dùng đúng cách.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), dùng quá nhiều ḿ chính sẽ có nguy cơ gây rối loạn hoạt động năo. Bên cạnh đó, dư thừa ḿ chính cũng sẽ khiến gan, thận phải làm việc cật lực để đào thải độc chất acid amin có trong gia vị này.
Bên cạnh đó, một số thói quen dùng ḿ chính sai cách cũng tiềm ẩn nguy cơ gây hại sức khỏe như:
Nêm ḿ chính vào món ăn đang nấu trên bếp: Theo các chuyên gia, khi đang nấu bất kể loại thức ăn nào ở nhiệt độ cao th́ không nên nêm ḿ chính thời điểm này. V́ khi ḿ chính gặp nóng đột ngột sẽ xảy ra phản ứng, bẽ găy các liên kết hóa học khiến ḿ chính trở nên có hại cho sức khỏe.
Nêm ḿ chính vào các món rán: Khi chiên rán thực phẩm trên dầu nóng mà cho trực tiếp ḿ chính lên trên bề mặt thực phẩm chiên vàng, cháy xém cạnh sẽ khiến ḿ chính khó tan, làm mất hương vị đặc trưng của món ăn và gây tổn hại cho dạ dày.
Nêm ḿ chính vào món nguội, món lạnh: Ḿ chính rất khó ḥa tan ở nhiệt độ thấp. Nếu cho ḿ chính vào khi thức ăn đă nguội, ḿ chính không tan được sẽ khiến món ăn không những không ngon mà c̣n có cảm giác "ngọt lợ" khi ăn phải ḿ chính chưa tan hết.
Làm sao để sử dụng ḿ chính an toàn?
Tuy có nhiều vai tṛ trong nấu nướng nhưng ḿ chính không phải là chất bổ dưỡng và không thể thay thế. Cách sử dụng ḿ chính sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mỗi người. Vậy nên, dù ḿ chính không gây ung thư th́ bạn cũng cần lưu ư những điều sau đây:
Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi không nên ăn ḿ chính bởi vị giác của trẻ nhỏ đang trong quá tŕnh h́nh thành, nếu ăn quá thường xuyên hoặc lượng ḿ chính quá nhiều sẽ làm thay đổi khẩu vị và gây “nghiện” ḿ chính. Chưa kể tới, lượng natri cần thiết có cơ thể trẻ cũng thấp hơn nên lượng ḿ chính nêm vào thức ăn cũng cần được điều chỉnh cho phù hợp.
Mặc dù ḿ chính đă được FDA đánh giá là chất điều vị an toàn, tuy nhiên đôi khi vẫn có ngoại lệ. Trường hợp bạn là người dị ứng với ḿ chính và bị say ḿ chính ở mức độ nặng, tốt nhất bạn không nên sử dụng loại gia vị này.
Ngoài ra, hiện tại chưa có khuyến cáo đặc biệt về việc bột ngọt có hại cho sức khỏe cho một đối tượng cụ thể. V́ thế, nếu bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe, hoặc có các bệnh măn tính, bạn cần được bác sĩ kiểm tra để biết chính xác rằng ḿ chính có hại cho cơ thể hay không.
Tổ chức Lương nông Liên hiệp quốc (JECFA), Ủy ban khoa học về Thực phẩm của Cộng đồng chung Châu Âu (EC/SCF) xác nhận ḿ chính là bột phụ gia thực phẩm an toàn với liều dùng hàng ngày không xác định.
Trong thông tư của Bộ Y tế, ḿ chính thuộc danh mục các chất phụ gia thực phẩm được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm và không quy định liều dùng hàng ngày.
Liều dùng hàng ngày không xác định nghĩa là không có quy định mỗi người hàng ngày được dùng bao nhiêu gam ḿ chính. Ḿ chính có thể được sử dụng với liều lượng khác nhau theo từng món ăn và khẩu vị và sở thích. Tuy nhiên, tương tự như bất kỳ loại gia vị nào khác, ăn nhiều ḿ chính không tốt cho sức khỏe của bạn.
|