Nữ bệnh nhân 75 tuổi, nhập viện với t́nh trạng đau đầu, chóng mặt kèm đau hốc mắt phải trên 2 tháng.
Thông tin từ BVĐK Trung ương Cần Thơ ngày 24/7/2023 cho biết, bệnh nhân nữ N.T.K.D (75 tuổi, An Giang) được chuyển đến BVĐK Trung ương Cần Thơ vào ngày 17/7/2023 với t́nh trạng đau đầu, chóng mặt kèm đau hốc mắt bên phải trên 2 tháng.
Ngoài ra, bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm đang được điều trị liên tục.
Trước đó, bệnh nhân đă điều trị ở nhiều nơi và nhiều chuyên Khoa như Mắt – Răng hàm mặt nhưng các triệu chứng không giảm mà ngày càng nặng.
Ṛ động mạch cảnh -xoang hang trên h́nh chụp mạch máu số hóa xóa nền
Tại BVĐK Trung ương Cần Thơ, bệnh nhân N.T.K.D được chỉ định chụp MRI 3.0T có cản từ khảo sát vùng hốc mắt nghi ngờ ṛ động mạch cảnh xoang hang dạng gián tiếp nên tư vấn và hướng dẫn cho bệnh nhân nhập viện theo dơi.
Hội chẩn với nhiều chuyên khoa, các bác sĩ thực hiện chụp động mạch số hóa nền (DSA), kết quả xác định bệnh nhân bị ṛ động – tĩnh mạch xoang hang bên phải dạng gián tiếp từ động mạch cảnh trong - ngoài bên phải và cảnh trong trái.
Các bác sĩ Khoa Chẩn đoán h́nh ảnh quyết định thực hiện can thiệp điều trị dị dạng thông động – tĩnh mạch bằng phương pháp can thiệp mạch máu số hóa xóa nền (DSA).
Ảnh chụp mạch máu số hóa xóa nền sau can thiệp
Sau 5 tiếng, các bác sĩ đă can thiệp thành công để bít được các lỗ ṛ bằng các ṿng xoắn kim loại (coil).
Đây được xem là một trường hợp khó v́ có nhiều lỗ ṛ rất phức tạp và đường chọn lọc đến vị trí điểm cần can thiệp rất khó tiếp cận ở cả 02 hướng là từ tĩnh mạch cảnh trong bên phải và trái.
Theo BS.CKI Trần Công Khánh - Phó khoa Chẩn đoán h́nh ảnh BVĐK Trung ương Cần Thơ: "Ṛ động mạch cảnh - xoang hang là sự thông nối bất thường từ động mạch cảnh qua xoang tĩnh mạch hang.
Lúc này, người bệnh sẽ có biểu hiện "kinh điển" bằng các dấu hiệu kết mạc mắt đỏ, đẩy lồi nhăn cầu và ṛ động mạch trong nhăn cầu, khi t́nh trạng nặng, một số bệnh nhân sẽ có nh́n đôi hay diễn tiến đến mất thị giác."
Các bác sĩ đang can thiệp cho bệnh nhân
Hiện bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc được, không yếu liệt chi, các triệu chứng đau đầu giảm rơ (giảm khoảng 80% trong ṿng 24h từ sau can thiệp), mắt nh́n tốt, dấu hiệu sinh tồn ổn định đang được điều trị, chăm sóc và theo dơi tại Khoa Đột Quỵ.
Thông thường ṛ động mạch cảnh - xoang hang được chia ra làm 2 loại là ṛ trực tiếp và gián tiếp.
Ṛ động mạch cảnh - xoang hang trực tiếp chiếm đa số các trường hợp, hay gặp nhất là sau chấn thương đầu do tai nạn giao thông.
Đối với thể gián tiếp, triệu chứng lâm sàng thường ít rầm rộ hơn ṛ trực tiếp. Triệu chứng hay gặp nhất là đỏ mắt kéo dài, sau đó mắt mờ dần, bệnh nhân thường than phiền nhiều do điều trị nội khoa không cải thiện.
Bệnh ổn định sau can thiệp
V́ các triệu chứng khá kín đáo nên đa số bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị muộn. Do đó, thường có các biến chứng lên mắt do ứ trệ tuần hoàn tĩnh mạch như: Tăng nhăn áp thứ phát do tăng áp lực tĩnh mạch thượng củng mạc. Biến chứng lên đáy mắt: Phù gai thị, teo gai thị, xuất huyết vơng mạc, tắc tĩnh mạch trung tâm vơng mạc.
Trường hợp bệnh nhân nêu trên là ṛ động mạch cảnh - xoang hang gián tiếp, thường gặp ở bệnh nhân có các yếu tố thuận lợi như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường....Ở thể này, nữ mắc bệnh nhiều hơn nam, một số ít khởi phát sau mang thai và sinh con
Trước đây, bệnh lư này thường được điều trị bằng phẫu thuật nhưng hiệu quả rất thấp và nguy cơ tai biến cao. Ngày nay, với sự phát triển của y học, điều trị can thiệp nội mạch là phương pháp được lựa chọn tốt nhất để điều trị bệnh lư này.
Thông thường, khi luồng thông đă được bít tắc hoàn toàn th́ sẽ hết các triệu chứng lồi mắt, đỏ mắt, thị lực sẽ dần được hồi phục lại.