Bản đồ bầu cử năm nay.
Màu vàng là các tiểu bang chiến trường, các tiểu bang này dao động.
Các bang màu xanh (blue) do đảng Dân Chủ dẫn.
Các bang màu đỏ (red) do đảng Cộng Hoà dẫn.
Tổng số đại cử tri là 538, hiện tại Cộng Hoà chiếm 219, Dân Chủ chiếm 226.
Tổng số phiếu ở 7 bang chiến trường là 93, trong đó bà Kamala cần 44 phiếu và ông Trump cần 51 phiếu để thắng cử.
*****
Bầu cử Hoa Kỳ: C̣n 7 ngày nữa – Các cuộc thăm ḍ cho biết điều ǵ, Harris và Trump đang làm ǵ
Vào thứ Ba 29/10/2024, Kamala Harris sẽ có mặt tại Washington, DC, trong khi Trump sẽ đến Pennsylvania, một tiểu bang chiến trường quan trọng.
Một tuần trước ngày bầu cử, Phó Tổng thống Kamala Harris đă cam kết "bước sang trang mới của nỗi sợ hăi và sự chia rẽ" tại một cuộc vận động tranh cử ở tiểu bang chiến trường Michigan.
Trong khi đó, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, tại một cuộc vận động ở Atlanta, Georgia, đă chỉ trích những người chỉ trích ông, bao gồm cả cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama, người mà ông gọi là "khó chịu".
Các thiết bị gây cháy đă được kích hoạt vào thứ Hai tại hai thùng bỏ phiếu – một ở Portland và một ở gần Vancouver, Washington – phá hủy hàng trăm lá phiếu trong cái mà một viên chức gọi là “cuộc tấn công trực tiếp vào nền dân chủ”.
Harris và Trump vẫn bám đuổi sát nút, với các nhà phân tích dự đoán rằng cuộc bầu cử sẽ diễn ra với biên độ sít sao ở một vài tiểu bang dao động quan trọng.
Theo công cụ theo dơi cuộc thăm ḍ bầu cử hàng ngày của FiveThirtyEight, Harris đang dẫn trước một cách sít sao trong các cuộc thăm ḍ toàn quốc, với lợi thế 1,4 điểm phần trăm tính đến thứ Ba. Điều này đánh dấu sự sụt giảm nhẹ so với tuần trước khi bà dẫn trước 1,7 điểm phần trăm.
Bảy tiểu bang dao động quan trọng có khả năng sẽ quyết định kết quả của cuộc bầu cử này. Cả hai chiến dịch đều tập trung và nỗ lực vào đó.
Bảy tiểu bang đó bao gồm Pennsylvania, Bắc Carolina, Georgia, Michigan, Arizona, Wisconsin và Nevada.
Theo công cụ theo dơi cuộc thăm ḍ hàng ngày của FiveThirtyEight, Harris vẫn dẫn trước một cách sít sao ở Michigan. Trong khi đó, Trump có lợi thế nhỏ so với Harris ở Pennsylvania và Nevada và có lợi thế đáng kể hơn ở Bắc Carolina, Arizona và Georgia.
Ở cả bảy tiểu bang, các ứng cử viên chỉ cách nhau hai điểm, nằm trong phạm vi sai số của cuộc thăm ḍ, khiến mỗi tiểu bang trở nên khó đoán chỉ vài ngày trước cuộc bỏ phiếu cuối cùng.
Kamala Harris đă làm ǵ vào Chủ Nhật?
Harris tập trung vào Michigan, nơi sự kiện chính của bà là một cuộc mít tinh vận động tranh cử buổi tối và buổi ḥa nhạc tại Ann Arbor, cùng với người bạn đồng hành Tim Walz và ca sĩ Maggie Rogers.
Năm 2022, Michigan chứng kiến tỷ lệ cử tri trẻ đi bỏ phiếu cao nhất cả nước, với những hàng dài người xếp hàng tại các trạm bỏ phiếu trên khuôn viên trường đại học, trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Năm nay, đảng Dân chủ đang cố gắng khơi dậy lại nguồn năng lượng đó bằng cách tổ chức các sự kiện như cuộc mít tinh được tổ chức tại Ann Arbor, nơi có Đại học Michigan.
Tuy nhiên, khoảng 30 người biểu t́nh ủng hộ Palestine đă đối đầu với Harris tại sự kiện. Người được đề cử đă thừa nhận những tiếng hô vang, nói với những người biểu t́nh, "Này, các bạn, tôi nghe các bạn." Nhóm người hô vang, "Israel ném bom, Kamala phải trả giá, hôm nay các bạn đă giết bao nhiêu trẻ em?"
Sau khi thừa nhận nhóm người, Harris nói, "Về vấn đề Gaza, tất cả chúng ta đều muốn cuộc chiến này kết thúc càng sớm càng tốt và giải cứu các con tin, và tôi sẽ làm mọi thứ trong khả năng của ḿnh để thực hiện điều đó."
Trước đó, bà đă tổ chức các sự kiện vận động tranh cử vào buổi chiều tại Quận Saginaw và Macomb. Harris đă thuyết phục cử tri thuộc tầng lớp lao động bằng cách nhấn mạnh những nỗ lực của chính quyền nhằm tạo ra nhiều việc làm hơn tại các nhà máy trong tiểu bang và sự ủng hộ của bà đối với các công đoàn lao động.
Trước khi bay đến Michigan, Harris cũng đă chỉ trích Trump, nhắc đến những b́nh luận được đưa ra tại cuộc mít tinh của Trump ở New York một ngày trước đó, nơi một diễn viên hài gọi Puerto Rico là "một ḥn đảo rác nổi".
"[Điều đó] thực sự làm nổi bật quan điểm mà tôi đă nêu trong suốt chiến dịch này", đó là Trump "bị ám ảnh bởi những bất b́nh của ḿnh, về bản thân và về việc chia rẽ đất nước chúng ta, và đó không phải là điều ǵ đó sẽ củng cố gia đ́nh Mỹ, người lao động Mỹ", Harris nói.
"Có một sự khác biệt lớn giữa ông ấy và tôi", bà nói thêm.
Theo người đưa tin từ Washington, DC, chiến dịch của Harris đang cố gắng tận dụng một số ngôn từ phân biệt chủng tộc phát ra từ cuộc mít tinh của Trump.
“Đây là cách để chiến dịch của Harris cố gắng thuyết phục những cử tri gốc Latino vẫn chưa quyết định, đặc biệt là ở tiểu bang dao động Pennsylvania, bỏ phiếu cho bà ấy,”.
Pennsylvania là nơi sinh sống của hơn 450.000 người Puerto Rico, chiếm 8 phần trăm dân số của tiểu bang. Chỉ 0,2 phần trăm cách biệt Trump và Harris ở đó, và Pennsylvania cung cấp 19 phiếu Đại cử tri đoàn – nhiều nhất trong số các tiểu bang dao động.
Donald Trump đă làm ǵ vào thứ Hai?
Ứng cử viên tổng thống đảng Cộng ḥa Donald Trump đă ở Georgia. Ông đă có bài phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh đức tin quốc gia khai mạc năm 2024 tại Powder Springs vào buổi chiều trước khi tổ chức một cuộc mít tinh ở Atlanta vào buổi tối.
Trong các sự kiện của ḿnh, Trump đă bác bỏ những tuyên bố rằng ông hoặc những người ủng hộ ông có thể so sánh với Đức Quốc xă và phát xít.
"Tôi không phải là Đức Quốc xă. Tôi là người đối lập với Đức Quốc xă (Nazi)", Trump nói với đám đông tụ tập tại Georgia Tech. "Bây giờ, cách họ nói chuyện thật kinh tởm và khủng khiếp".
"Cha tôi - tôi có một người cha tuyệt vời, một người đàn ông cứng rắn. Ông ấy luôn nói, đừng bao giờ sử dụng từ Đức Quốc xă (Nazi). Đừng bao giờ sử dụng từ đó".
*****
“I’m not a Nazi. I’m the opposite of a Nazi,” Trump told the crowd assembled at Georgia Tech. “Now, the way they talk is so disgusting and just horrible.”
“My father – I had a great father, tough guy. He used to always say, never use the word Nazi. Never use that word.”
*****
Sau đó, ông chỉ trích Harris v́ "sử dụng từ f...k". Đáp lại những b́nh luận từ cựu chánh văn pḥng của Trump, John Kelly, người tuyên bố rằng cựu tổng thống đáp ứng định nghĩa của một kẻ phát xít, Harris bày tỏ sự đồng t́nh với đánh giá đó.
Trump nói về Harris: "Mụ ta là một kẻ phát xít, được chứ? Mụ ta là một kẻ phát xít".
*****
He then criticised Harris for “using the f-word.” In response to comments from Trump’s former chief of staff, John Kelly, who stated that the former president met the definition of a fascist, Harris expressed her agreement with that assessment. Trump said of Harris: “She’s a fascist, okay? She’s a fascist.”
*****
Trong sự kiện của ḿnh tại Atlanta, ông cũng gọi cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama là "ghê tởm" sau khi bà lên án lời lẽ hùng biện của ông vào cuối tuần.
Georgia là một tiểu bang quan trọng có tính quyết định. Trump đă giành chiến thắng trong cuộc đua giành chức tổng thống năm 2016 và thua cuộc vào năm 2020.
Tuy nhiên, trong các sự kiện ở Georgia, Trump đă im lặng trước những phát biểu phân biệt chủng tộc về Puerto Rico tại cuộc mít tinh ở New York của ông.
"Nhưng điều đó cũng dễ hiểu đối với cựu tổng thống", giới phân tích cho biết,
"Donald Trump hoạt động theo nguyên tắc là không bao giờ xin lỗi và không bao giờ lùi bước", nói thêm.
*****
Harris sẽ phát biểu tại Washington, DC
Harris dự kiến sẽ phát biểu trước đám đông 20.000 người tại Washington, DC, vào tối thứ Ba trong bài phát biểu mà chiến dịch của bà gọi là "bài phát biểu kết thúc" của cựu công tố viên.
Harris sẽ phát biểu tại Ellipse, ngay bên ngoài Nhà Trắng.
Đó cũng chính là nơi Trump phát biểu trước những người ủng hộ ông trong cuộc biểu t́nh khét tiếng "Stop the Steal" vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, ngay trước khi một đám đông ủng hộ Trump tấn công Điện Capitol Hoa Kỳ.
Trong khi đó, Tim Walz - ứng cử viên phó tổng thống của Harris - sẽ vận động tranh cử vào thứ Ba tại Georgia, một tiểu bang dao động quan trọng nơi Trump đang tích cực vận động cử tri ủng hộ ḿnh.
*****
Trump đang vận động tranh cử tại Allentown, Pennsylvania
Trump sẽ tổ chức một cuộc vận động tranh cử tại Allentown, Pennsylvania.
Pennsylvania là một tiểu bang chiến trường quan trọng và cả Trump và Harris đều đă có nhiều chuyến thăm đến đó trong những tuần gần đây.
Với quy mô phiếu bầu của người Puerto Rico tại tiểu bang này và những b́nh luận phân biệt chủng tộc tại cuộc vận động tranh cử của Trump chống lại lănh thổ Hoa Kỳ, các chuyến thăm vận động tranh cử của Trump có thể trở nên quan trọng hơn nữa đối với nỗ lực giành chiến thắng tại tiểu bang này, nơi ông hiện đang dẫn trước một chút, theo những người theo dơi cuộc thăm ḍ.
Trong khi người Puerto Rico sống trên đảo không bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống, người Mỹ gốc Puerto Rico hoặc có tổ tiên là người Puerto Rico là nhóm nhân khẩu học quan trọng ở một số tiểu bang dao động.
“Puerto Rico là rác rưởi ư? Chúng tôi là người Mỹ, Donald Trump,” người dẫn chương tŕnh truyền h́nh Sunny Hostin phát biểu trên chương tŕnh nổi tiếng The View vào thứ Hai. “Chúng tôi bỏ phiếu.” Gia đ́nh Hostin đến từ Puerto Rico.
Bất kỳ ai thắng ở Pennysylvania cũng có thể thắng cử, các nhà phân tích tin như vậy.
"Tôi thực sự đang để mắt đến Pennsylvania." Thomas Gift, phó giáo sư khoa học chính trị tại Trường Chính sách Công UCL, nói.
"Một số dự báo gần đây cho thấy nếu Donald Trump có thể thắng ở Pennsylvania, tỷ lệ thắng cử của ông sẽ tăng lên tới 96 phần trăm; nếu Kamala Harris thắng ở Pennsylvania, tỷ lệ thắng cử của bà sẽ tăng lên tới 91 phần trăm," Gift nói thêm.
Bên ngoài nước Mỹ, người ta thường nghe rằng khả năng tiếp tục tranh cử của Donald Trump — bất chấp việc ông ngày càng kêu gọi tới sự cố chấp và khinh miệt rơ ràng đối với pháp quyền và các chuẩn mực của sự công bằng dân chủ — cho thấy rằng có điều ǵ đó đặc biệt bị phá vỡ trong xă hội Mỹ.
Đây là một quan điểm vừa quá bi quan vừa quá nhuốm màu bởi chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ. Trong mọi nền dân chủ lớn, luôn có một nhóm cử tri có sở thích chính trị phi tự do hoặc thậm chí là độc đoán, và thường có phần lớn những người giảm nhẹ hoặc bào chữa cho những hành vi sai trái của một nhà lănh đạo mà họ cảm thấy đang bảo vệ lợi ích của họ. Ở châu Á, những thành công trong bầu cử của Joko Widodo ở Indonesia (và người kế nhiệm ông, Prabowo Subianto), Rodrigo Duterte ở Philippines và Narendra Modi ở Ấn Độ đều là minh chứng cho động lực này.
Rơ ràng là rất đáng buồn khi thấy chủ nghĩa dân túy độc đoán này ăn sâu vào một trong những đảng lớn ở quốc gia giàu có và hùng mạnh nhất thế giới, dù Trump thắng hay thua. Quan điểm lạc quan của nhiều người Mỹ về một chính trị gia bị chính cựu chánh văn pḥng của ḿnh dán nhăn là phát xít, thật đáng lo ngại. Nhưng điều này không phải là duy nhất khi xem xét trong bối cảnh chính trị phi tự do toàn cầu — và đóng vai tṛ như một lời nhắc nhở rằng những đe dọa đối với nền dân chủ ở phương Tây chủ yếu xuất phát từ bên trong, không phải từ Bắc Kinh hay Moscow.
Hoa Kỳ đặc biệt không may mắn trong số các nền dân chủ giàu có trên thế giới khi có một số đặc điểm trong hệ thống chính trị của ḿnh — một hệ thống sơ bộ không có điều khoản loại trừ, trong đó một người ngoài cuộc theo chủ nghĩa dân túy có thể đánh bại đa số ủng hộ chế độ nhưng chia rẽ, và hệ thống đại cử tri đoàn có thể tạo ra những chiến thắng bất ngờ cho người thua cuộc ở phiếu phổ thông — phù hợp với các chiến lược của Trump. Các phân tích về những ǵ Trump ‘nói về nước Mỹ’ cần phải tính đến cách mà sự bất b́nh và phân cực vốn đă đưa Trump lên bản đồ chính trị tương tác với các yếu tố thể chế này.
Điều này không nhằm giảm nhẹ thiệt hại mà Trump phải gánh chịu nếu ông ta thắng cử vào ngày 5 tháng 11. Lư lẽ (tương đối) b́nh tĩnh về Trump luôn là, khi đưa ra những hứa hẹn kỳ quặc ông ta không thật sự có ư như vậy, hoặc ông sẽ không bao giờ có thể thực hiện chúng v́ bản thân bất tài và lười biếng, hoặc v́ có sự cản trở của những nhà kỹ trị bảo thủ chính thống hơn xung quanh ông.
Quan điểm đó bị phá vỡ bởi thực tế là Trump thực sự đă thực hiện các lời hứa kinh tế cốt lơi của ḿnh vào lần trước — một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, cắt giảm lớn thuế và những nỗ lực chính trị hóa t́nh trạng luật lệ và tư pháp của Hoa Kỳ. Cay đắng v́ thất bại năm 2020 và khả năng phải chịu hậu quả pháp lư cho những nỗ lực lật ngược nó, và tách xa với những nhân vật chính sách kinh tế và an ninh quốc gia của Đảng Cộng ḥa thông thường đă từng xuất hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên của ḿnh, sự bất tài và tội phạm của Trump có khả năng sẽ được đưa ra một cách nguyên vẹn trong một nhiệm kỳ thứ hai.
Đó là lư do tại sao những suy nghĩ bốc đồng của Trump về kinh tế, từ thuế quan toàn diện đến trục xuất hàng loạt, đến làm suy yếu tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang, cần được xem xét nghiêm túc như một bản kế hoạch kinh tế tiềm năng — một kế hoạch sẽ làm lạm phát tồi tệ hơn, ḱm hăm tăng trưởng và gây ra thiệt hại to lớn cho nền kinh tế Hoa Kỳ.
Tất cả những ai quan tâm đến nền dân chủ Hoa Kỳ và muốn duy tŕ sự phục hồi chủ nghĩa quốc tế của Hoa Kỳ như một triển vọng thực tế, sẽ cầu mong chiến thắng — và càng có tính quyết định càng tốt — cho Kamala Harris và Tim Walz.
Nhưng như Peter Drysdale và Liam Gammon viết trong bài báo chính của tuần này, một cuộc tính sổ trung thực về những rủi ro dính dáng đến cuộc bầu cử này đối với châu Á trong ngắn hạn đến trung hạn, đặc biệt là về kinh tế, sẽ kết luận rằng cuộc bầu cử này không như những ǵ chúng ta thấy.
Họ nói rằng, ‘Ngay cả khi Hoa Kỳ xoay xở để tránh thảm họa – cho các thể chế dân chủ, sự gắn kết xă hội và vị thế quốc tế – một nhiệm kỳ thứ hai của Trump, th́ ‘thực tế khắc nghiệt vẫn là cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016 đă thay đổi cơ bản cách các nhà chiến lược chính sách kinh tế ở Đông Á và Thái B́nh Dương phải suy nghĩ về vai tṛ của Hoa Kỳ trong chế độ thương mại toàn cầu’, theo những cách cũng sẽ định hướng cho chính sách của chính quyền Harris.
Chính sách thương mại ‘lấy người lao động làm trung tâm’ (worker-centric) hiện đang được Joe Biden áp dụng chỉ đơn giản là một sự đổi tên có tính tiến bộ của chủ trương ‘Nước Mỹ trước hết’ (America First). Trước đây, ngoại giao kinh tế quốc tế ‘lấy người lao động làm trung tâm’ chỉ có nghĩa là nhấn mạnh vào sự hội tụ trong tiêu chuẩn lao động giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển trong khuôn khổ các cuộc đàm phán thương mại đa phương, như người ta đă thấy trong cách tiếp cận của chính quyền Obama đối với Hiệp định Đối tác xuyên Thái B́nh Dương (TPP).
Giờ đây, tất cả dường như là một kỷ nguyên vàng cho sự lănh đạo của Hoa Kỳ về thương mại và sự tham gia kinh tế với Châu Á – Thái B́nh Dương. Sự tập trung được cho là vào người lao động trong chính sách thương mại ‘lấy người lao động làm trung tâm’ ngày nay không bao hàm việc sử dụng quyền tiếp cận thị trường Hoa Kỳ như một con bài mặc cả để thúc đẩy các cải cách thân thiện với lao động ‘phía sau biên giới’ ở nước ngoài trong khuôn khổ tự do hóa đa phương, theo kiểu những năm thời Obama. Thay vào đó, nó có nghĩa là “sự đồng thuận Washington mới” do Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan đưa ra – được đánh dấu bằng thuế quan, chính sách công nghiệp và việc sử dụng lá bài thoát khỏi nhà tù an ninh quốc gia dể bảo vệ các khu vực ‘chiến lược’.
Điều đó đă áp đặt nhiều chi phí lên nền kinh tế Châu Á – Thái B́nh Dương nói chung và sẽ áp đặt chi phí cao lên Hoa Kỳ trong dài hạn, dù trong ngắn hạn có thúc đẩy một số nền kinh tế trong khu vực của chúng ta từ ‘việc tích hợp sản xuất các nước bạn vào hệ chuỗi cung ứng trong nước’ (friend-shoring) và sự thúc đẩy việc làm tại Hoa Kỳ và đầu tư vào khu vực tư nhân được ghi nhận là nhờ ‘chuyển việc làm về nước’ (re-shoring) của các ngành công nghiệp được trợ giúp bởi chính sách công nghiệp và bảo vệ thương mại thời Biden.
Ban Biên tập EAF
East Asia Forum
Song Phan chuyển ngữ
29 tháng 10 2024
Khi chiến dịch tranh cử lần thứ ba đang dần đến hồi kết, cựu Tổng thống Donald Trump đă trầm ngâm tại một cuộc mít tinh về việc những chiếc ô tô chạy bằng hydro phát nổ, than phiền về việc tẩy sạch sơn phun trên đá vôi khó khăn ra sao và bày tỏ sự kinh ngạc trước cách tên lửa của tỷ phú Elon Musk trở về mặt đất nguyên vẹn như thế nào. Bài viết của Reuters.
Ông phàn nàn rằng đối thủ Đảng Dân chủ Kamala Harris không làm việc chăm chỉ như ông, ca ngợi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh là một người "dữ dội" và gọi cựu Tổng thống Barack Obama là "một gă khốn thực sự".
Các trợ lư của ông Trump đă coi trọng tâm sự kiện ở bang dao động Bắc Carolina là về nền kinh tế, nhưng hóa ra chủ đề ấy chỉ là màn khởi động.
Khi ngày bầu cử 5/11 cận kề, ứng viên Đảng Cộng ḥa đang vận động theo cách mà một số nhà b́nh luận chính trị cho rằng có thể khiến ông mất đi những phiếu bầu quư giá trước đối thủ Đảng Dân chủ tại một trong những cuộc đua vào Nhà Trắng căng thẳng nhất lịch sử.
Các cuộc khảo sát cho thấy cuộc đua đang bám đuổi sát nút đến mức kết quả có thể phụ thuộc vào vài ngàn phiếu bầu ở một số bang dao động.
Ban tranh cử của bà Harris đang khép lại chiến dịch bằng cách mô tả ông Trump là "bất ổn" và "rối trí". Bà ngày càng dùng các thuật ngữ đó nhiều hơn và chỉ ra những lời lảm nhảm của ôngTrump như bằng chứng cho thấy ông không phù hợp với chức tổng thống.
Ông Trump bảo vệ cách tiếp cận ngẫu hứng của ḿnh bằng cách nói rằng ông thực hiện "sự đan xen" - trong đó ông tuyên bố rằng ông luôn quay trở lại là ḿnh như trước kia - và những người ủng hộ nói rằng phong cách không theo kịch bản này là một phần trong sức hấp dẫn của vị cựu tổng thống.
Steven Cheung, người phát ngôn ban tranh cử của ông Trump, nói:
"Phương pháp đan xen được cấp bằng sáng chế của ông ấy là một cách tuyệt vời để truyền tải những câu chuyện quan trọng và giải thích các chính sách sẽ giúp người Mỹ 'sang trang' sau bốn năm thất bại của Kamala Harris."
Các cuộc mít tinh của ông Trump luôn có những tṛ tiêu khiển và câu chuyện lạc đề kỳ lạ.
Khi thời gian tranh cử sắp cạn, cựu tổng thống dường như hài ḷng khi dành những phút quư giá đó để kể những câu chuyện về thời gian ở Nhà Trắng, suy ngẫm về kích thước dương vật của một vận động viên quá cố, nói bất kỳ điều ǵ mà ông có thể nghĩ ra.
“Họ đă trao giải Nobel cho Obama. Ông ta thậm chí c̣n không biết tại sao ḿnh lại nhận được giải thưởng này. Ông ta giờ vẫn không biết. Ông ta đắc cử và họ tuyên bố ông ta sẽ nhận giải Nobel. Tôi đă chiến thắng trong một cuộc bầu cử lớn hơn, điên rồ hơn nhiều nhưng họ lại trao giải Nobel cho ông ta,” ứng viên Đảng Cộng ḥa nói tại thành phố Las Vegas, bang Nevada hôm 24/10.
Dù không có chủ đề nào ở các cuộc mít tinh giống hệt nhau, nhưng có một điều nhất quán là lời khẳng định sai sự thật của ông Trump rằng trong bốn năm ngắn ngủi, Đảng Dân chủ đă biến Mỹ thành một quốc gia phản địa đàng.
Ông lên án những đối thủ chính trị của ḿnh là "kẻ thù từ bên trong" và thêm thắt vào đó những câu chuyện chi tiết về các vụ giết người và cưỡng hiếp phụ nữ trẻ, những câu chuyện bịa đặt về các băng đảng chiếm đóng các thị trấn nhỏ và những tuyên bố về việc người nhập cư trộm rồi ăn thịt thú cưng - điều đă bị bác bỏ.
"Chúng ta như thùng rác của thế giới vậy," ông Trump than thở ở bang Arizona.
Các trợ lư của ông Trump cho biết vị cựu tổng thống tự quyết định tốc độ nói và nói bao lâu tùy thích. Họ không cố gắng kiềm chế ông.
Họ đă đem ông vào các diễn đàn như podcast, nơi ông có thể thoải mái thể hiện phong cách lan man của ḿnh và không phải trả lời quá nhiều câu hỏi.
Trong một cuộc phỏng vấn dài với người làm podcast Joe Rogan hôm 25/10, ông Trump nói rằng có thể có sự sống trên Sao Hỏa mặc dù ông Rogan đă lưu ư rằng các cuộc thăm ḍ trên đó không t́m thấy bằng chứng nào.
Ông cũng cho rằng các cánh quạt điện gió tác động tiêu cực đến cá voi. Cơ quan Quản lư Khí quyển và Đại dương Quốc gia cho biết không có mối liên hệ nào được biết đến giữa cái chết của cá voi lớn và các hoạt động điện gió ngoài khơi hiện nay.
"Tôi muốn trở thành chuyên gia tâm thần cá voi," ông Trump nói.
Lịch tŕnh dày đặc, nuông chiều sự khoa trương
Cựu Tổng thống Trump đă lên một lịch tŕnh vận động tranh cử điên cuồng hơn khi thời gian ngày càng eo hẹp. Tuần trước, ông đă tổ chức các sự kiện tại sáu trong số bảy bang có khả năng quyết định cuộc bầu cử.
Chủ đề chính là an ninh biên giới và tội phạm, nhưng ông luôn dành thời gian để khoa trương.
Vào ngày 23/10 ở thành phố Duluth, bang Georgia, ông đă có một bài phát biểu dài về cách ông ngăn chặn một cuộc chiến thương mại với Pháp về rượu sâm banh. Ông nói lâu đến nỗi nhiều người dự khán bắt đầu rời đi.
Gần đây, ông thu hút sự chú ư theo những cách không liên quan ǵ đến việc ông điều hành đất nước ra sao.
Vị cựu tổng thống đă biến một cuộc mít tinh thành một bữa tiệc khiêu vũ ngẫu hứng, lắc lư trên sân khấu theo những bản nhạc yêu thích của ḿnh trong gần 40 phút. Ông đă chia sẻ một câu chuyện trong pḥng thay đồ về kích thước được cho là của dương vật tay golf quá cố Arnold Palmer.
John Geer, một chuyên gia về dư luận tại Đại học Vanderbilt, nhận định những chuyến đi của ông Trump nhắm vào một đối tượng: các cử tri trung thành.
"Trump nghĩ rằng những ǵ ông ấy nói, ngay cả khi không mạch lạc, đều hấp dẫn các cử tri trung thành. Nếu ông ấy muốn mở rộng mạng lưới người ủng hộ, ông ấy sẽ không dùng các lời lẽ ngẫu nhiên như thế," chuyên gia John Geer nhận xét.
Sự kiện vận động trước đám đông khoảng 7.500 người ở thành phố Greensboro (bang Bắc Carolina) tuần trước minh họa rơ nhất cách ông Trump sử dụng những ngày cuối cùng của cuộc tranh cử.
Sau khi nói về biên giới và khôi phục ngành sản xuất của Mỹ, ông Trump chỉ trích bà Harris v́ không vận động tranh cử vào ngày hôm đó và gọi bà là yếu đuối.
Ông ca ngợi những người đàn ông nước ngoài mạnh mẽ như Tập Cận B́nh và Vladimir Putin. Ông cũng chế giễu những người nổi tiếng đă tham dự các cuộc mít tinh của Harris:
"Với tôi, họ không phải là ngôi sao."
Vị cựu tổng thống sau đó kể một câu chuyện dài về việc ông đă nói chuyện điện thoại với một "người rất quan trọng" vào đầu tháng này nhưng lại bị phân tâm khi xem truyền h́nh cảnh quay tên lửa SpaceX quay trở lại Trái Đất.
Sau đó là một câu chuyện lạc đề khác, trong đó ông so sánh kế hoạch miễn lăi suất cho vay mua xe hơi với việc phát minh ra kẹp giấy.
“Rất đơn giản. Có người đă nghĩ ra cách đây 129 năm hay đại loại thế. Họ nghĩ ra cái kẹp giấy. Sau đó, những người khác nh́n vào nó, họ nói, ... ‘Tại sao tôi không nghĩ ra ư tưởng này?'”
Vào thời điểm đó, ông Trump nhận ra ḿnh đă đi chệch khỏi kịch bản đến mức nào.
“Tôi đă không nh́n vào máy nhắc chữ trong 15 phút,” ông liền khoe.
29 tháng 10 2024
Chưa đầy một giờ sau khi Tổng thống Joe Biden từ bỏ cuộc đua vào Nhà Trắng 2024, Đảng Dân chủ đă tập hợp quanh cấp phó của ông là bà Kamala Harris với tư cách là ứng cử viên tổng thống mới của đảng.
Khi phó tổng thống Mỹ hy vọng trở thành người phụ nữ đầu tiên nắm giữ chức vụ hàng đầu của đất nước, chiến dịch của bà đang tiếp thêm sinh lực cho các cử tri tự do và đă quyên góp được số tiền kỷ lục 671 triệu USD trong hai tháng kể từ khi bà được Đảng Dân chủ đề cử - gần gấp ba lần so với đối thủ Cộng ḥa của bà là Donald Trump.
Nhưng hành tŕnh của bà Harris để giành được ghế tổng thống là một hành tŕnh độc nhất vô nhị, gian nan và đầy những câu hỏi khó.
Sau đây là những thông tin về cuộc đời và sự nghiệp của bà Harris, những sự kiện đă định h́nh cuộc đời bà và cách mà phó tổng thống Mỹ trở thành nữ ứng cử viên tổng thống da đen đầu tiên.
Bà Harris đă trở thành phó tổng thống như thế nào?
Bà Harris lần đầu tiên tham gia tranh cử tổng thống cách đây năm năm.
Bà bắt đầu sự nghiệp của ḿnh tại Văn pḥng công tố Quận Alameda và trở thành công tố viên trưởng của quận - công tố viên hàng đầu tại đây – và sau đó là cho thành phố San Francisco từ năm 2004 đến năm 2011.
Lần thăng tiến tiếp theo của bà Harris là chức tổng chưởng lư California, trở thành người phụ nữ đầu tiên và người da đen đầu tiên được bầu làm người thực thi pháp luật cao nhất tại tiểu bang đông dân nhất nước Mỹ này.
Bà đă tận dụng đà thăng tiến này để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thượng nghị sĩ Hoa Kỳ của bang California vào năm 2016, một vị trí mà bà đă thu hút sự chú ư với phong cách công tố viên trong các phiên điều trần của ủy ban.
Nhưng giấc mơ vào Nhà Trắng năm 2020 bắt đầu bằng những đám đông lớn và những khoảnh khắc quan trọng của bà đă tan thành mây khói khi bà phải vật lộn để diễn đạt về ư thức hệ và nền tảng các chính sách.
Chiến dịch tranh cử của bà đă thất bại chỉ sau chưa đầy một năm và chính ông Biden là người đă đưa người phụ nữ 60 tuổi này được toàn quốc chú ư trở lại bằng cách đưa bà vào vị trí ứng viên phó tổng thống của ḿnh.
Gil Duran, cựu giám đốc truyền thông của bà Harris, gọi đó là "một sự đảo ngược vận may lớn".
"Nhiều người không nghĩ bà Harris có đủ kỷ luật và sự tập trung để thăng tiến trong Nhà Trắng nhanh như vậy... mặc dù mọi người đều biết bà ấy có tham vọng và tiềm năng trở thành ngôi sao. Rơ ràng là bà ấy có tài năng bẩm sinh," ông Duran nói.
Trong vai tṛ phó tổng thống, bà Harris tập trung vào một số sáng kiến quan trọng và bà đóng vai tṛ quan trọng trong nhiều thành tựu nổi bật nhất của chính quyền Biden.
Bà đă lập kỷ lục mới về số phiếu bầu quyết định mà một phó tổng thống có được trong trong lịch sử Thượng viện, giúp thông qua Đạo luật Giảm lạm phát và Kế hoạch Cứu trợ của Mỹ, cung cấp các khoản thanh toán kích cầu trong thời kỳ Covid và các biện pháp hỗ trợ khác.
Ông Biden cũng cậy đến bà Harris để dẫn đầu các nỗ lực giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề nhập cư trong bối cảnh ḍng người di cư không có giấy tờ đổ về biên giới Mỹ-Mexico tăng kỷ lục.
Đây là vấn đề mà các đối thủ chỉ ra là bà Harris chưa đạt được tiến triển và bà đă bị Đảng Cộng ḥa và một số đảng viên Dân chủ chỉ trích v́ đă mất sáu tháng để lên kế hoạch cho chuyến đi đến biên giới sau khi nhậm chức.
Gần đây hơn, bà Harris là người đại diện cho chính quyền nêu bật những tác hại do lệnh cấm phá thai gây ra sau khi Ṭa án Tối cao lật ngược phán quyết Roe v. Wade vào năm 2022. Phán quyết Roe v. Wade là một tiền lệ kéo dài nửa thế kỷ đảm bảo quyền phá thai.
Cuộc chiến về quyền phá thai đă trở thành tâm điểm trong suốt đại hội Đảng Dân chủ vào tháng 8/2024, phù hợp với thông điệp rộng lớn hơn: tự do.
Trong bài phát biểu quan trọng của ḿnh tại Đại hội Toàn quốc của Đảng Dân chủ, cũng là bài phát biểu lớn nhất trong sự nghiệp, bà Harris đă chỉ trích ông Trump và Đảng Cộng ḥa là những người tạo nên những nỗ lực không được ḷng dân nhằm hạn chế quyền phá thai trên khắp cả nước.
"Nói một cách đơn giản, họ đă mất trí rồi," bà Harris nói, hứa sẽ khôi phục lại các biện pháp bảo vệ do phán quyết Roe v. Wade mang lại.
Phó tổng thống đang t́m cách giới thiệu lại bản thân với cử tri, với một số cuộc khảo sát cho thấy nhiều người coi ông Trump ở gần vị trí trung tâm của phổ chính trị hơn.
Trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020, bà Harris đă nhấn mạnh các quan điểm thiên tả về vấn đề nhập cư, quyền LGBT và các vấn đề khác nhưng đă bị công kích về quá khứ là công tố viên của ḿnh.
Bốn năm sau, bà Harris đang tự giới thiệu là một cảnh sát, người sẽ trấn áp một tội phạm đă bị kết án như ông Trump.
Nhưng bà cũng hứa hẹn sẽ thực hiện một chương tŕnh tiến bộ nhằm nâng cao cuộc sống cho các gia đ́nh trung lưu như gia đ́nh bà.
"Trong suốt sự nghiệp của tôi, tôi chỉ có một khách hàng: nhân dân Mỹ," bà Harris nói.
Gốc gác của bà Harris
Bà Kamala Harris sinh ra ở thành phố Oakland, tiểu bang California, trong một gia đ́nh có cha mẹ là người nhập cư: mẹ bà là người Ấn Độ và cha bà là người Jamaica.
Cha mẹ ly hôn từ lúc năm tuổi, bà Harris và em gái chủ yếu được người mẹ đơn thân theo đạo Hindu là Shyamala Gopalan Harris nuôi dạy. Mẹ của bà Harris một nhà nghiên cứu về ung thư và nhà hoạt động dân quyền.
Phó tổng thống thường nói về những bài học mà mẹ của bà đă truyền lại cho các con gái.
"Mẹ tôi rất cứng rắn, dũng cảm, là người tiên phong trong cuộc chiến cho sức khỏe phụ nữ," bà Harris nói tại Đại hội Toàn quốc của đảng Dân chủ (DNC). "Bà dạy chúng tôi rằng không bao giờ được phàn nàn về bất công, mà phải hành động để thay đổi điều đó."
Bà Harris lớn lên trong sự gắn bó với di sản Ấn Độ của ḿnh, cùng mẹ bà về thăm Ấn Độ, nhưng bà cũng cho biết mẹ ḿnh đă đưa cả bà và người em gái Maya ḥa nhập vào văn hóa da đen ở thành phố Oakland.
"Mẹ tôi hiểu rất rơ rằng bà đang nuôi dạy hai cô con gái da đen," bà Harris viết trong cuốn tự truyện có tên The Truths We Hold.
"Bà biết rằng quê hương thứ hai mà bà chọn sẽ coi Maya và tôi là hai cô gái da đen, và bà quyết tâm bảo đảm rằng chúng tôi sẽ trở thành những người phụ nữ da đen tự tin và đầy tự hào."
Gốc gác và việc được nuôi dạy theo hướng song chủng tộc có thể giúp bà Harris dễ dàng tiếp cận và thu hút được nhiều người Mỹ. Nhiều nơi trên khắp nước Mỹ có sự thay đổi nhanh chóng về nhân khẩu học - đủ để thay đổi chính trị của một khu vực - xem bà Harris như một biểu tượng đầy khát vọng.
Nhưng quăng thời gian theo học tại trường Đại học Howard ở thủ đô Washington D.C, một trong những ngôi trường đại học và cao đẳng vốn trong lịch sử dành cho người da đen hàng đầu ở Mỹ, mới là một trong những trải nghiệm định h́nh cuộc đời của bà, phó tổng thống chia sẻ.
Người bạn học Lita Rosario-Richardson đă gặp bà Harris khi các sinh viên tụ họp lại và thảo luận về chính trị, thời trang và tin đồn.
"Tôi nhận thấy Harris có khiếu lập luận rất sắc bén," bà nói.
Họ đă kết nối với nhau nhờ khả năng tranh luận sôi nổi với những người theo phe Cộng ḥa trong trường, qua kinh nghiệm lớn lên với những bà mẹ đơn thân, thậm chí với thực tế là cả hai người đều thuộc cung Thiên B́nh. Đó cũng là thời ḱ h́nh thành về mặt chính trị.
"Lúc bấy giờ Reagan là tổng thống, thời kỳ đó là thời kỳ phân biệt chủng tộc và có rất nhiều cuộc thảo luận về việc gạt bỏ 'người châu Phi chuyển giới' và vấn đề ngày lễ Martin Luther King," bà Rosario-Richardson nói.
"Chúng tôi biết rằng, là hậu duệ của những người nô lệ và những người da màu thoát khỏi chế độ thực dân, chúng tôi có một vai tṛ đặc biệt và việc được giáo dục sẽ mang lại cho chúng tôi vị thế đặc biệt trong xă hội để góp phần tạo nên sự thay đổi," bà giải thích - đó là một triết lư và lời kêu gọi hành động vốn là một phần trong trải nghiệm đại học mà bà Harris đă trải qua.
Nhưng bà Harris cũng dễ dàng hoạt động trong các cộng đồng chủ yếu là người da trắng. Những năm đầu đời, bà sống một thời gian ở Canada. Khi mẹ bà là Gopalan Harris nhận công việc giảng dạy tại Đại học McGill, bà Kamala và em gái Maya đă đi cùng mẹ, theo học tại thành phố Montreal trong năm năm.
Phó tổng thống cho biết bà luôn cảm thấy thoải mái với bản sắc của ḿnh và chỉ đơn giản mô tả ḿnh là một "người Mỹ".
Trả lời báo tờ Washington Post vào năm 2019, bà Harris nói rằng các chính trị gia không nên phải cố gắng ḥa nhập vào một nhóm nào đó chỉ v́ màu da hoặc xuất thân của họ.
"Ư tôi là: Tôi là chính tôi. Tôi ổn với điều đó. Bạn có thể cần phải t́m hiểu, nhưng tôi ổn với điều đó," bà nói.
'Câu lạc bộ tranh luận' dí dỏm Kamala
Ngay từ những ngày đầu, như người bạn Rosario-Richardson đă chứng minh, bà Harris đă thể hiện những kỹ năng giúp bà trở thành một trong số ít phụ nữ phá vỡ rào cản.
"Đó là điều thu hút tôi để mời bà ấy tham gia đội tranh biện [tại Đại học Howard], sự không sợ hăi," bà Rosario-Richardson nói.
Sự thông minh và khiếu hài hước cũng là một phần trong đó. Trong một video được đăng trên mạng xă hội vào năm 2020 sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, bà Harris chia sẻ tin vui về chiến thắng - cùng một tràng cười sảng khoái - với ông Biden: "Chúng ta đă làm được, chúng ta đă làm được Joe. Ông sẽ là tổng thống tiếp theo của nước Mỹ!"
Điệu cười mà bà Harris chia sẻ với vị tổng thống đắc cử lúc đó, khi thực hiện cuộc gọi quan trọng đầu tiên, là tiếng cười mà người bạn của bà ngay lập tức nhận ra và cảm nhận sâu sắc.
"Bà ấy luôn cười như vậy, bà ấy cũng luôn có khiếu hài hước, bà ấy có sự thông minh - ngay cả trong bối cảnh của một cuộc tranh biện ở trường đại học - để truyền đạt những quan điểm."
Kamala, 'Momala', người làm nên lịch sử
Năm 2014, bà Harris, khi đó là Tổng chưởng lư của bang California đă kết hôn với luật sư Doug Emhoff và trở thành mẹ kế của hai người con riêng của chồng, Cole và Ella.
Trong một bài báo trên tạp chí Elle vào năm 2019, bà Harris kể về trải nghiệm trở thành mẹ kế và tiết lộ tên gọi mà sau đó được báo chí giật tít.
"Khi Doug và tôi kết hôn, Cole, Ella và tôi đồng ư rằng chúng tôi không thích thuật ngữ 'mẹ kế'. Thay vào đó, chúng nghĩ ra cái tên 'Momala'."
Cùng với cha ḿnh, Cole và Ella đă xuất hiện tại Đại hội Toàn quốc của Đảng Dân chủ năm 2024, lên sân khấu để tôn vinh bà Harris và những ǵ họ gọi là "gia đ́nh lớn, tuyệt vời" của họ.
Em gái của bà, Maya, cháu gái Meena và - có lẽ đáng nhớ nhất - hai cháu gái họ là con của bà Meena cũng đă xuất hiện ở Chicago.
Nhiều người cho rằng bà Harris cũng nên được nh́n nhận và công nhận là hậu duệ của một gia đ́nh khác, đó là người thừa kế nhiều thế hệ nhà hoạt động nữ da màu.
Nadia Brown, Phó Giáo sư khoa học chính trị và nghiên cứu người Mỹ gốc Phi tại Đại học Purdue, nói với BBC rằng bà Harris đi theo bước chân của các nhà hoạt động Fannie Lou Hamer, Ella Baker và Septima Clark, cùng nhiều người khác.
"Bà là người thừa kế di sản của những nhà tổ chức cấp cơ sở, các quan chức dân cử và các ứng cử viên không thành công đă mở đường đến Nhà Trắng.”
Ông Donald Trump nhận được sự ủng hộ rất lớn từ nam giới, trong khi phụ nữ cho biết họ ủng hộ bà Kamala Harris hơn, với cách biệt tương tự. Khoảng cách giới tính chính trị này phản ánh một thập kỷ biến động xă hội và có thể góp phần quyết định kết quả bầu cử ở Mỹ.
Đối với người phụ nữ da màu đầu tiên được đề cử ứng viên tổng thống, và là người phụ nữ thứ hai trong lịch sử tiến tới mức này, bà Kamala Harris đă rất cố gắng để không nói tới bản dạng giới của ḿnh.
“Nghe này, tôi tranh cử bởi tôi tin ḿnh là người phù hợp nhất vào lúc này để đảm nhận cương vị này v́ tất cả người dân Mỹ, bất kể chủng tộc hay giới tính,” phó tổng thống nói trong cuộc phỏng vấn với CNN vào tháng trước.
Dù vậy, mặc cho những nỗ lực trung ḥa vấn đề giới tính của bà Harris, nó vẫn đang dần trở thành vấn đề then chốt của cuộc bầu cử lần này.
“Quư bà Tổng thống” (Madame President) sẽ là một khái niệm mới đối với nước Mỹ và cũng hợp lư khi cho rằng dù nhiều người thích ư tưởng này, vẫn sẽ có những người thấy sự đổi mới ấy hơi khó chấp nhận.
Ban tranh cử của bà Harris sẽ không nói ra một cách công khai, nhưng một quan chức gần đây đă thừa nhận với tôi rằng họ tin có một thứ “chủ nghĩa phân biệt giới tính ngầm” sẽ ngăn cản một số người bỏ phiếu bầu bất kỳ người phụ nữ nào làm tổng thống.
Đă là năm 2024, không mấy ai muốn ḿnh là một kẻ xấu tính sẵn sàng nói thẳng với người thăm ḍ ư kiến rằng họ không nghĩ một người phụ nữ phù hợp với công việc ở Pḥng Bầu Dục (dù có rất nhiều người sẵn sàng chia sẻ những tṛ đùa kỳ thị giới tính trên mạng xă hội).
Một chiến lược gia của Đảng Dân chủ cho rằng có một mật mă: khi cử tri nói với người thăm ḍ ư kiến rằng bà Harris không "sẵn sàng" hoặc không có "tính cách” phù hợp hoặc "những ǵ cần thiết," điều họ thực sự muốn nói là vấn đề nằm ở chỗ bà ấy là phụ nữ.
Ban tranh cử của ông Trump nói rằng giới tính không hề liên quan.
“Kamala yếu đuối, không trung thực và có chủ nghĩa tự do nguy hiểm, đó là lư do tại sao người dân Mỹ sẽ chối bỏ bà ấy vào ngày 5/11,” ban tranh cử của ông Trump đă nói như vậy trong tuần này.
Dù vậy, Bryan Lanza, cố vấn cấp cao của ban tranh cử, đă nhắn tin cho tôi rằng ông tin tưởng vào một chiến thắng cho ông Trump v́ “khoảng cách giới tính nam đem lại lợi thế cho chúng tôi”.
Lần gần nhất khi một người phụ nữ đứng ra tranh cử, thái độ tiêu cực về giới tính của bà rơ ràng là đă ảnh hưởng tới cuộc bầu cử.
Tám năm trước, bà Hillary Clinton nhấn mạnh vào việc bà là người phụ nữ đầu tiên được một đảng lớn đề cử.
Khẩu hiệu tranh cử “Tôi đồng hành cùng bà ấy” là một lời nhắc nhở không mấy tế nhị về vai tṛ tiên phong của bà Clinton.
Nữ Dân biểu bang Pennsylvania, bà Madeleine Dean, nhớ lại những cuộc tṛ chuyện với cử tri về việc bà Clinton ứng cử.
Tôi dành một buổi chiều với Dean khi bà đang vận động tranh cử tại quận của bà trong tuần này. Bà kể với tôi rằng vào năm 2016, mọi người nói với bà là “có cái ǵ đó về bà ấy [bà Clinton]”
Bà nói rằng bà sớm nhận ra vấn đề “nằm ở phần ‘bà ấy’. Đó là một vấn đề. Đó là chuyện [bà Hillary] là phụ nữ.”
Dù bà Dean nghĩ quan điểm này đă bớt phổ biến, bà cho rằng ngày nay “vẫn có những người sẽ nghĩ ‘Một người phụ nữ quyền lực ư? Không, hơi xa vời’.”
Đă có nhiều thay đổi đối với phụ nữ kể từ năm 2016. Phong trào #MeToo vào năm 2017 đă nâng cao nhận thức về những sự phân biệt giới tính, cả tinh vi và lộ liễu, mà phụ nữ phải đối mặt ở nơi làm việc.
Nó đă thay đổi cách chúng ta nh́n nhận vai tṛ của phụ nữ về mặt nghề nghiệp.
MeToo có thể cũng đă giúp những ứng cử viên như bà Harris dễ được đảng đề cử hơn.
Tuy nhiên, một số người coi những bước tiến lớn đó trong các vấn đề về sự đa dạng, công bằng và dung hợp là những bước lùi, đặc biệt là lớp nam thanh niên cảm thấy ḿnh đang bị bỏ lại phía sau.
Hoặc những thay đổi này đơn giản là quá lớn đối với những người Mỹ bảo thủ ưa thích vai tṛ giới truyền thống.
Do đó, đối với một số cử tri, cuộc bầu cử vào tháng 11 tới đă biến thành một cuộc trưng cầu dân ư về những chuẩn mực giới và các biến động xă hội những năm gần đây.
Điều này dường như đặc biệt đúng với những cử tri mà bà Kamala Harris nhọc công tiếp cận: những chàng trai trẻ đang sống trong một thế giới biến chuyển nhanh chóng đối với chính họ.
“Trai trẻ thường cảm thấy rằng việc đặt câu hỏi sẽ khiến họ bị coi là kỳ thị phụ nữ, kỳ thị người đồng tính hoặc phân biệt chủng tộc,” ông John Della Volpe, giám đốc thăm ḍ ư kiến tại Viện Chính trị Harvard, nói.
“Khó chịu v́ không được thấu hiểu, nhiều người đắm ḿnh vào văn hóa t́nh anh em của Donald Trump hoặc Elon Musk. Họ nh́n vào những ưu tiên của Đảng Dân chủ - phụ nữ, quyền phá thai, văn hóa LGTBQ – và hỏi ‘vậy c̣n chúng tôi th́ sao?’.”
Della Volpe chuyên thăm ḍ ư kiến của cử tri trẻ tuổi.
Ông cho biết những chàng trai trẻ ông đang đề cập tới không thuộc về một nhóm cánh hữu cực đoan hay nhóm đàn ông đầy ẩn ức do không kiếm được bạn t́nh.
Họ chính là con trai của bạn, hoặc của hàng xóm bạn.
Trên thực tế, ông nói, nhiều người trong số họ ủng hộ b́nh đẳng giới, nhưng cũng cảm thấy rằng những lo ngại của họ không được để ư.
Della Volpe điểm qua một loạt thống kê cho thấy những điều mà nam giới trẻ thiệt tḥi hơn so với đồng nghiệp nữ: ít có khả năng t́m được một mối quan hệ hơn, ít có khả năng học đại học hơn so với trước đây, và tỷ lệ tự tử của họ cao hơn so với nữ giới đồng trang lứa.
Trong khi đó, đang có những bước tiến vượt bậc cho phụ nữ trẻ Mỹ.
Họ có tŕnh độ học vấn cao hơn nam giới, họ làm ở trong các ngành dịch vụ đang tăng trưởng và ngày càng kiếm được nhiều tiền hơn nam giới.
Kể từ khi ông Donald Trump được bầu làm tổng thống, phụ nữ trẻ cũng trở nên cấp tiến hơn một cách đáng kể so với nam giới trẻ, theo nhóm thăm ḍ ư kiến Gallup.
Tất cả những điều này tạo nên sự phân chia giới tính rơ rệt.
Trong bảy năm qua, tỷ lệ nam giới trẻ tuổi cho rằng Mỹ đă đi "quá xa" trong việc thúc đẩy b́nh đẳng giới đă tăng gấp đôi, theo Viện Doanh nghiệp Mỹ.
Với khả năng gần như trực giác trong việc thấu hiểu ẩn ức của mọi người, ông Trump chạm được tới sự khó chịu của nam giới, và trong những tuần vận động cuối cùng, ông đă nhấn mạnh vào tính đàn ông.
Ông đă đăng lại một lời cảnh báo trên Truth Social rằng “nam tính đang bị tấn công.” Gần đây ông đă đùa về bộ phận sinh dục của một tay golf nổi tiếng.
“Gă này từng là một người đàn ông chính hiệu,” ông Trump nói về tay golf Arnold Palmer.
“Khi ông ta đi tắm cùng các tay golf khác, họ đă bước ra và nói, ‘Ôi trời. Thật không thể tin được’.”
Trump lôi những câu chuyện trong pḥng thay đồ ra ngoài – và khán giả của ông ta thích điều đó.
Nói về kích thước dương vật tại một buổi vận động chính trị là cách phản kháng mạnh mẽ nhất đối với thứ phải đạo chính trị ngột ngạt.
Trong các buổi vận động của họ và trên các phương tiện truyền thông, phản ứng của Đảng Dân chủ đối với những người đàn ông bất măn dường như là một t́nh yêu cứng rắn.
Ông Barack Obama chỉ trích rằng một số người đàn ông “cảm thấy không thoải mái với ư tưởng có một người phụ nữ làm tổng thống thế là họ bèn nghĩ ra những lựa chọn thay thế và các lư do khác”.
Trong một quảng cáo truyền h́nh mới đây, diễn viên Ed O’Neill nói ngắn gọn súc tích hơn: “Hăy là một người đàn ông: Bầu cho một người phụ nữ.”
Trong những ngày vận động cuối cùng, chủ đề giới tính hiện diện ở khắp mọi nơi và không ở đâu cả.
Ông Donald Trump muốn tính nam được đặt lên hàng đầu trong cuộc đua lần này.
Bà Kamala Harris hầu như không đề cập đến việc ḿnh là một ứng cử viên nữ.
Trong một cuộc thăm ḍ của New York Times, ông Trump có lượng cử tri nam giới ủng hộ nhiều hơn bà Harris 14%.
Ngược lại, số cử tri nữ giới ủng hộ bà Harris nhiều hơn ông Trump 12%.
Các quư ông, quư bà, chàng trai và cô gái có lẽ sẽ quyết định kết quả cuộc bầu cử lần này.
Cuộc bầu cử Mỹ đă đến gần. Trong sân khấu chính trị khổng lồ ấy, lá phiếu của người Việt có ư nghĩa ǵ?
Nước Mỹ có 50 tiểu bang, nhưng trong vài tháng qua hai ứng viên Donald Trump và Kamala Harris chỉ quan tâm đi vận động nhiều nơi tại bảy tiểu bang.
Đây là những bang chiến địa, nghiêng ngả hay dao động (tiếng Mỹ là battle ground state hay swing state), là những nơi mà kết quả bầu cử tổng thống trong những lần trước giữa hai ứng viên Cộng ḥa và Dân chủ đạt số phiếu sít sao, chỉ hơn kém nhau chừng 1% hay vài chục ngàn trong số nhiều triệu phiếu bầu.
Các chiến trường trọng điểm
Các bang dao động và số phiếu đại cử tri (electoral vote) của từng bang gồm: Pennsylvania (19), Georgia (16), Michigan (15), North Carolina (16), Wisconsin (10), Arizona (11) và Nevada (6). Tổng cộng tất cả 93 phiếu đại cử tri trong số 538 phiếu của đại cử tri đoàn (electoral college).
Đại cử tri đoàn là bộ phận sẽ bầu tổng thống vào thời điểm hai tuần trước khi tân tổng thống tuyên thệ nhậm chức. Ứng viên nào được 270 phiếu đại cử tri sẽ là người thắng cử.
Số đại cử tri của mỗi tiểu bang tương đương với số dân biểu và nghị sĩ từ tiểu bang đó trong Quốc hội Hoa Kỳ. Pennsylvania với 19 phiếu đại cử tri, có nghĩa là bang này hiện có 17 dân biểu và 2 nghị sĩ trong Quốc hội. California có 52 dân biểu và 2 nghị sĩ v́ thế có số đại cử tri là 54.
Kết quả bầu cử ở mỗi tiểu bang, ứng viên tổng thống nào được đa số phiếu th́ sẽ được toàn bộ số phiếu đại cử tri của bang đó. Có hai bang áp dụng cách tính khác, đó là Maine và Nebraska: mỗi ứng viên thắng một khu vực bầu cử (congressional district) sẽ được 1 phiếu đại cử tri; ứng viên thắng phiếu phổ thông toàn bang sẽ nhận được 2 phiếu đại cử tri nữa.
Hai ứng viên Trump và Harris không quan tâm đến các nơi khác v́ nhiều tiểu bang đă có truyền thống theo Dân chủ hoặc Cộng ḥa trong quá khứ.
California, New York, Illinois, Washington là những tiểu bang xanh và chắc chắn Harris sẽ thắng ở đó. Texas, Florida, Mississippi, Missouri là bang đỏ, đa số cử tri sẽ chọn Trump.
Với 2,3 triệu người Việt tại Hoa Kỳ, một nửa có đủ điều kiện tham gia bầu chọn, vậy lá phiếu của cử tri gốc Việt có ảnh hưởng đến việc chọn tổng thống hay không?
Câu trả lời là có. Nhưng không phải những lá phiếu từ tiểu bang California nơi có đông người Việt nhất. Trong nhiều kỳ bầu tổng thống trước đây, đa số cử tri California đă chọn tổng thống Dân chủ nên lá phiếu của người Việt ở đây không thể làm thay đổi kết quả bầu chọn tổng thống.
Nhưng ở tiểu bang Georgia nơi đang có tranh đua gay gắt giữa Trump và Harris, lá phiếu của cử tri gốc Việt có ảnh hưởng hơn. Tại đây, trong cuộc bầu cử năm 2020, Biden được 2.473.633 phiếu (49,50%) và Trump được 2.461.854 phiếu (49,26%), chỉ thua Biden 11.779 phiếu.
Ở đây đă có người gốc Việt tham gia chính trường là Dân biểu tiểu bang Bee Nguyễn, một người theo Đảng Dân chủ, phục vụ trong cơ quan lập pháp Georgia từ năm 2017 đến 2023. Năm 2022, bà ra tranh cử chức vụ Bộ trưởng Hành chánh tiểu bang (Secretary of State) nhưng không thành công.
Theo số liệu từ Apiavote.org, hiện có 64.547 người gốc Việt ở tiểu bang này, 47% đủ điều kiện tham gia bầu cử. Như thế, cộng đồng Việt có 30.337 lá phiếu và họ có thể giúp Harris đạt đa số phiếu, hay giúp Trump lật ngược thế cờ của 4 năm trước để có 16 phiếu đại cử tri của Georgia trong ngày bầu cử sắp tới.
Với công dân Hoa Kỳ, việc chọn đảng để ủng hộ cũng có nhiều thay đổi theo thời gian v́ việc đăng kư chỉ đơn giản với một tờ giấy tự ḿnh điền vào, kư tên và gửi đến văn pḥng bầu cử của quận. Cũng có thể đăng kư vào đảng khi đi thi hoặc đổi bằng lái xe. Không phải qua quá tŕnh t́m hiểu, học cảm t́nh đảng hay tuyên thệ tuyệt đối trung thành, không sinh hoạt đoàn, đảng. Nay theo đảng này, mai đổi đảng khác hay muốn làm cử tri độc lập cũng chẳng sao.
Cho dù đăng kư theo một đảng nào th́ đến ngày tổng tuyển cử mọi cử tri sẽ được quyền bầu chọn theo ư nguyện của ḿnh.
Tạp chí Forbes ngày 12/1/2024 đưa thông tin từ một khảo sát năm 2023 với 12.000 người Mỹ trưởng thành trên toàn quốc, 27% xác định họ là Dân chủ, 27% là Cộng ḥa và 43% tự xem là cử tri độc lập.
Tranh luận trong mùa bầu cử thường thấy những đảng viên trung kiên của một đảng hết ḷng bênh vực chủ trương của đảng mà họ đă chọn. Có người c̣n cường điệu, hung hăng chửi người không đồng ư với ḿnh là ngu dốt. Trên 95% những người trung kiên sẽ bầu cho ứng viên của đảng họ đă chọn.
Elon Musk ủng hộ Trump, họ kêu gọi không mua xe Tesla. Taylor Swift ủng hộ Harris, họ kêu gọi tẩy chay không đi nghe nhạc, mua sản phẩm của ca sĩ này. Những cử tri này thường bầu chọn tất cả ứng cử viên của đảng ḿnh có trên lá phiếu.
Kết quả bầu cử năm 2020 với 51% chọn Biden, 47% chọn Trump cho thấy nhiều cử tri vẫn chọn đảng và chính sách và bỏ qua cá tính thô lỗ, ăn nói bỗ bă, cách đối phó với Covid-19 trong bốn năm Donald Trump làm tổng thống.
Hiện tại, chọn lựa của cử tri tại 7 tiểu bang dao động qua thăm ḍ của Washington Post và Schar School thực hiện từ 30/9 đến 15/10 cũng cho thấy điều đó:
Arizona: Trump 49, Harris 46
North Carolina: Trump 50, Harris 47
Michigan: Harris 49, Trump 47
Pennsylvania: Harris 49, Trump 47
Wisconsin: Harris 50, Trump 47
Georgia: Harris 51, Trump 47
Nevada: Trump 48, Harris 48
Theo mạng 270towin.com, nơi tổng hợp các số liệu thăm ḍ, b́nh quân của 15 kết quả khảo sát cử tri trên toàn nước Mỹ, tính đến ngày 23/10 th́ Harris được 48,9% và Trump 47,5%.
Người Việt chạy đua
Chọn ai làm lănh đạo nước Mỹ trong bốn năm tới cũng là phân vân của cử tri gốc Việt. Ở San Jose, cựu Đại tá Vũ Văn Lộc, tức nhà văn Giao Chỉ, Giám đốc Bảo tàng Thuyền nhân – Việt Nam Cộng ḥa, tâm t́nh với bạn bè rằng ông muốn phụ nữ gốc Phi-Á làm nên lịch sử:
“Hoa Kỳ là đất nước tiên phong của dân chủ, trải qua bao sóng gió, cũng chỉ t́m được hai người. Dân sẽ chọn một trong hai. H́nh tượng rơ ràng: Nửa nước chọn bên này, nửa nước chọn bên kia. Bạn chọn đàn ông, tôi chọn đàn bà. Đâu có ǵ sai.”
Trong khi đó, ông Hoàng Thưởng, Tổng Thư kư Lực lượng Sĩ quan Thủ Đức – Bắc California, có lựa chọn khác: “Tôi chọn ông Trump, Make America Great Again, v́ ông đă có kinh nghiệm làm tổng thống 4 năm.”
Không chỉ bầu chọn tổng thống Hoa Kỳ với những khác biệt về quan điểm mà ngay cả những cuộc bầu cử địa phương, hai nhân vật cộng đồng của vùng San Jose cũng có chọn lựa khác nhau.
Trong hai ứng viên gốc Việt đang tranh chức giám sát viên Quận hạt Santa Clara Địa hạt 2 là Madison Nguyễn và Betty Dương, ông Hoàng Thưởng ủng hộ Nguyễn, ông Vũ Văn Lộc chọn Dương.
Hai phụ nữ Việt đă đánh bại 3 ứng viên khác trong bầu cử sơ bộ 5/3 vừa qua cho thấy khả năng lănh đạo của họ được nhiều cử tri tin tưởng.
Madison Nguyễn là cựu nghị viên và phó thị trưởng San Jose, đă từng ứng cử thị trưởng nhưng không thành công. Những năm trước, việc đặt tên khu thương mại Little Saigon gây ra nhiều sóng gió trong cuộc đời chính trị nhưng bà đă vượt qua. Bà hiện có sự ủng hộ của thị trưởng San Jose đương nhiệm Matt Mahan.
Betty Dương chưa một lần tranh cử nhưng đă làm việc trong hệ thống công quyền quận hạt nhiều năm. Bà là chánh văn pḥng của Chủ tịch Hội đồng Giám sát Cindy Chavez và được sự ủng hộ của bà Chavez trong cuộc tranh cử vào ghế giám sát viên thay bà.
Dù ai thắng cũng sẽ làm nên lịch sử của cộng đồng người Việt ở thung lũng hoa vàng, với một giám sát viên gốc Việt đầu tiên trong cơ quan chính quyền cao nhất của Quận hạt Santa Clara, thủ phủ là San Jose, nơi có đông người Việt sinh sống ở Bắc California.
Tranh chức dân biểu Quốc hội, Địa hạt 16 là Dân biểu tiểu bang Evan Low và cựu Thị trưởng San Jose Sam Liccardo, cả hai đều là người Đảng Dân chủ.
Cô Vân Lê, Ủy viên Hội đồng Giáo dục Trung học East Side Union, chọn Low v́ ông đă ủng hộ cho nghị quyết cờ vàng được chấp thuận tại Sacramento, ủng hộ môn học về sắc tộc tại trung học phổ thông và công nhận ngày tết trong tiểu bang. C̣n ông Hoàng Thưởng chọn cựu thị trưởng Liccardo v́ là người có nhiều kinh nghiệm chính trường.
Bắc California, trong Địa hạt 12 bao gồm các thành phố Oakland, Berkeley, Alameda có Tiến sĩ Jennifer Trần về nh́ trong kỳ bầu sơ bộ 5/3 và sẽ tranh đua vào Quốc hội với bà Lateefa Simon để thay thế Dân biểu Barbara Lee nghỉ hưu. Cả hai ứng viên Simon và Trần, đều thuộc Đảng Dân chủ, đă đánh bại 7 ứng viên khác để vào chung kết.
Tại Nam California với Quận Cam, thủ phủ của người Việt tị nạn, năm 1992 đă có vị dân cử gốc Việt đầu tiên tại Hoa Kỳ là ông Tony Lâm Quang trúng cử vào hội đồng thành phố Westminster. Từ đó đến nay trong mỗi kỳ bầu chọn đều có ứng viên gốc Việt ra tranh cử.
Những ứng viên và dân cử gốc Việt quen thuộc trong cộng đồng trước nay có cả Cộng ḥa và Dân chủ: Janet Nguyen, Kimberly Ho, Long Phạm, Chi Charlie Nguyen, Ted Bui, Joe DoVinh, Deidre Thu-Ha Nguyen, Chris Phan, Michael Vo, John Tran, Trung Nguyen, Lan Nguyen, Van Tran, Tan Nguyen, NamQuan Nguyen, Tri Tạ, Andrew Do, Tyler Diep, Dina Nguyen, Bảo Nguyen, Amy Phan West, Thai Viet Phan, Kim Bernice Nguyen-Penaloza, v.v…
Báo Người Việt ngày 8/9/2024 cho biết có 34 ứng cử viên gốc Việt, cùng với các ứng viên khác tranh đua cho 21 chức vụ công quyền tại Quận Cam trong ngày tổng tuyển cử 5/11.
Đáng chú ư nhất là cuộc đua tại Địa hạt 45, giữa Dân biểu Cộng ḥa đương nhiệm Michelle Steel, người gốc Hàn và Luật sư Derek Trần, người gốc Việt tị nạn, theo Đảng Dân chủ.
Ông Trần, một cựu chiến binh từng phục vụ ở Iraq, có nhiều hy vọng v́ nơi đây một thời là thành tŕ của Cộng ḥa, nhưng từ năm 2018 đến 2022 đă chuyển sang Dân chủ.
Kết quả bầu cử tại Quận Cam trong những lần trước cho thấy điều đó. Các ứng viên Cộng ḥa: 1984 Reagan được 73% số phiếu, 1988 Bush (cha) được 65%, 2000 Bush (con) được 55% và 2012 Romney được 52%. Qua kỳ bầu cử 2016, Hillary Clinton đạt 51%; năm 2020 Biden đạt 53% là các ứng viên Dân chủ.
Khảo sát mới đây của AAPI, Trung tâm Nghiên cứu về người Mỹ gốc châu Á – Thái B́nh dương tại Đại học U.C. Berkeley, cho thấy 42% cử tri gốc Việt có khuynh hướng ủng hộ Dân chủ, 37% ủng hộ Cộng ḥa và 19% độc lập.
Khi được hỏi sẽ bầu chọn ai làm tổng thống, 71% chọn Harris và 20% chọn Trump. Bầu cử năm 2020 đă có 48% cử tri gốc Việt chọn Trump, cao nhất trong số các sắc dân châu Á.
California đă một thời là tiểu bang của Cộng ḥa, từ 1968 đến 1988, là đất của của Nixon, của Reagan. Từ 1992 đến nay, tiểu bang vàng là của Clinton, Obama, Biden và ngày càng xanh hơn. Năm 2000 có 53,5% cử tri California bầu cho Al Gore, năm 2012 với 60,2% chọn Obama và năm 2020 với 63,5% chọn Biden.
Sự kiện có những chuyển đổi quan điểm từ Cộng ḥa sang Dân chủ cũng đă thể hiện trong cộng đồng người Việt ở Quận Cam.
Trong mấy kỳ bầu quốc hội vừa qua, Địa hạt 45 của Quận Cam đă trở thành dao động v́ bản đồ khu vực cử tri đă được phân chia lại nên không c̣n đa số Cộng ḥa nữa và Dân chủ thắng ở đây, từ 2018 đến 2022, sau đó Michelle Steel chiếm lại, đạt 52,4% số phiếu trong bầu cử 2022.
Cư dân châu Á trong địa hạt này là 38%, Hispanic 30% và da trắng 25%. Nếu đại đa số người Việt bỏ phiếu cho Derek Trần, ông có nhiều hy vọng trở thành dân biểu gốc Việt đầu tiên đến từ thủ phủ của người Việt tại Mỹ, nơi có đông người Việt nhất tại Hoa Kỳ mà đến nay vẫn chưa có đại diện trong Quốc hội.
Trước đây có Dân biểu Joseph Cao Quang Ánh từ bang Louisiana, thuộc đảng Cộng ḥa, đắc cử năm 2008 và chỉ phục vụ được một nhiệm kỳ và không thành công khi tái tranh cử năm 2010.
Dân biểu gốc Việt thứ hai là bà Stephanie Murphy – tên Việt là Đặng Thị Ngọc Dung – theo Đảng Dân chủ, từ tiểu bang Florida, được bầu vào Hạ viện năm 2016 và thắng cử hai lần nữa vào năm 2018 và 2020. Năm 2022, bà không ra tranh cử, sau 6 năm phục vụ trong Quốc hội.
Cuộc đua vào Hội đồng Giám sát Quận Cam, Địa hạt 1 cũng đang sôi nổi. Trong kỳ bầu sơ bộ có tất cả 5 ứng viên là Frances Marquez và 4 gốc Việt là Văn Trần, Kimberly Hồ, Michael Vơ và Janet Nguyễn.
Kết quả Janet Nguyễn về nhất và Frances Marquez, nghị viên thành phố Cypress, về nh́.
Từ năm 2007 đến nay, ghế giám sát viên Địa hạt 1 do người Việt nắm giữ, từ Janet Nguyễn rồi đến Andrew Đỗ.
Ngày 22/10, ông Đỗ đă phải từ chức v́ bị cơ quan chức năng điều tra và cáo buộc ông tham nhũng công quĩ và nhận hối lộ lên đến nhiều triệu đô la. Ông nhận tội và đang chờ ngày ra ṭa.
Sự việc sẽ ảnh hưởng đến kết quả bầu chọn giữa Janet Nguyễn và Frances Marquez, nhiều hay ít th́ phải chờ xem.
Nh́n vào số ứng cử viên gốc Việt tham gia tranh cử và những vận động cho thấy lá phiếu của cử tri gốc Việt có ảnh hưởng nhiều đến kết quả bầu cử các chức vụ dân cử địa phương như dân biểu, thị trưởng, giám sát viên quận hạt, nghị viên thành phố.
Chủ tịch Hạ viện Tip O’Neil đă có nhận định phản ánh đúng về sinh hoạt chính trị Mỹ: “All politics is local” – mọi sinh hoạt chính trị đều mang tính địa phương.
Theo Dân chủ hay Cộng ḥa th́ các ứng cử viên đều phải biết rơ nhu cầu và quyền lợi của cử tri địa phương nơi ḿnh phục vụ.
Tác giả Bùi Văn Phú là giảng viên đại học cộng đồng và là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
