HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Việt phát minh: Người già, cận viễn thị không cần kính vẫn thấy rơ Disclaimer
BS Việt phát minh: Người già, cận viễn thị không cần kính vẫn thấy rơ
Julieqhuong
#1 Posted : Saturday, March 30, 2013 3:21:15 PM(UTC)
Julieqhuong
Rank: Member
San Jose (Hạnh Dương) -- Hội Đồng Y Khoa của Tiểu Bang California (Medical Board Of California) đă kư một văn bản công nhận một công nghệ kỹ thuật mới gọi tên là Acrysof ReSTOR Lens do một Bác sĩ người Mỹ gốc Việt phát minh, đó là Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh, chủ tịch Hội Y-Bác-Sĩ người Mỹ gốc Việt Bắc California.
Mọi người dù là nam hay nữ, khi đến tuổi già th́ thị lực của mắt bị yếu mờ đi nên phải đeo kiếng lăo. Trong khi đó, lối 15% dân số thế giới bị loạn thị, cận thị hoặc viễn thị đều phải đeo mắt kiếng (glasses). Gần đây, một phát minh về Lasik dùng Laser để điều chỉnh thị lực của mắt là một cải tiến đáng kể, nhưng những người bị rối loạn thị lực đều phải mang mắt kiếng. Những người bị hư đục thủy tinh thể mắt (cataract) ngày nay được giải phẩu để thay thế bằng một thủy tinh thể nhân tạo. Thế nhưng những thủy tinh thể nhân tạo nầy chỉ có thể nh́n xa trong một phạm vị tương đối chứ không giúp đôi mắt điều chỉnh tầm nh́n xa hay nh́n gần như đôi mắt b́nh thường được. Thế nên người được thay thủy tinh thể nhân tạo phải đeo mắt kiếng mới có thể nh́n gần để đọc sách.Lần đầu tiên trong lịch sử y học về mắt của Hoa Kỳ và thế giới, một Bác sĩ người Mỹ gốc Việt là Dr. Randal Pham, tức Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh, đă nghiên cứu và ứng dụng một phương pháp mới, áp dụng công nghệ kỹ thuật do ông phát minh để giúp cho những ngươi bị mang kiếng trong mọi trường hợp loạn thị, viễn thị, cận thị hay lăo thị và những người thay thủy tinh thể sẽ vĩnh viễn không cần mang kiếng.Trên báo chí Mỹ trong tuần qua, ông Ben Murach là nhà thiết kế các Rotor của các trạm không gian và phi thuyền Con Thoi của Hoa Kỳ đă cho biết rằng ông đă phải mang kiếng hoặc contact lenses trên hơn 30 năm trong lúc mắt ông cần phải liên tục làm việc trên các máy vi tính để thiết kế Rotors cho trạm không gian. Ông nói thật là phiền phức với một đôi mắt mà lúc nào cũng phải mang mắt kiếng mỗi lúc một dày lên v́ thay đổi độ. Nhưng nay, qua sự giới thiệu của bà Odine Wiens, làm việc hơn 20 năm với tư cách là phụ trách dinh dưởng tại Học Khu Evergreen vừa nghỉ hưu, là người mang kiếng lăo trên 5 năm vừa được Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh chữa lành nay khỏi đeo kiếng; ông Ben Murach vui mừng công bố cho báo chí Hoa Kỳ biết rằng ông nay cũng đă được Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh chữa lành và ông vĩnh viễn không cần đeo kiếng nữa.Thủy Tinh Thể (human lens) ở mắt của con người cũng như một thấu kính (Lens) của máy chụp ảnh. Thủy tinh thể của mắt người được cấu tạo bằng thủy dịch (nước) và Protein. Protein giúp ánh sáng lọt qua và chiếu đọng (focus) trên vơng mạc mắt (retina). Theo tuổi già của mắt, Protein bị phân hủy dần và tạo ra màng mờ che lên thủy tinh thể của mắt, làm cho mắt không thể nh́n gần được nên tạo ra chứng Viễn Thị (Presbyopia). Khu vực tối che trong mắt người lúc đó gọi là Cataract (bệnh đục thủy tinh thể).Nhiều năm qua, y học tại Hoa Kỳ và nay trên toàn thế giới đă giải phẩu bỏ Cataract để thay vào mắt người một thủy tinh thể bằng kính do công nghiệp chế tạo. Nhưng những người sau khi đă thay thủy tinh thể nhân tạo, cũng phải mang mắt kiếng để có thể đọc được sách báo. Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh là vị bác sĩ nổi danh về vi phẩu thuật mắt, đă nghiên cứu và chế ra một loại thủy tinh thể có khả năng điều chỉnh độ nh́n gần xa, rộng hẹp như một loại kiếng đa tṛng (multi-focal and progressive lens).Trong cuộc phỏng vấn dành cho Kư giả Hạnh Dương, ông cho biết rằng phát minh mới nầy của ông đă được Hội Đồng Y Khoa của Tiểu Bang California công nhận và ông da94 chữa cho trên 150 bệnh nhân hoàn toàn không cần đeo kiếng nữa. Sự thành công là hoàn hảo với mọi trường hợp về kiếng lăo, cận thị, viễn thị, loạn thị hoặc đục thủy tinh thể. Những bệnh nhân dưới 18 tuổi sẽ chỉ được điều chỉnh mắt bằng Lasik để sau đó mới được giải phẩu thay bằng Thủy Tinh Thể Acrysof ReSTOR Lens.Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh cho biết rằng, hiện đă có một số bệnh viện Hoa Kỳ đang muốn áp dụng phương pháp mới phát minh của ông, nhưng hầu như sự thành công là chưa ổn định. Hơn thế nữa, các bệnh viện tại Hoa Kỳ đang tính giá cho mỗi con mắt không cần đeo kiếng là US$ 15,000/1 mắt. Tức là cần phải có US$ 30,000 mới có thể giải phẩu cho cặp mắt đeo kiếng khỏi phải đeo kiếng suốt đời. Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh nói rằng, ông là người phát minh và ứng dụng công nghệ kỹ thuật mới Acrysof ReSTOR Lens, và giá giải phẩu hoàn chỉnh của ông là US$ 5,000/một mắt tức US$ 10,000 cho một cặp mắt được vĩnh viễn không cần đeo kiếng nữa.
Các bác sĩ kêu gọi McDonald’s ngưng tuyên truyền cho trẻ em
VOA - Thứ Tư, 18 tháng 5 2011
UserPostedImage
H́nh: AP
Lá thư yêu cầu McDonald’s hăy dẹp h́nh tượng anh hề Ronald McDonald và những kiểu khác nhằm quảng cáo thức ăn cho trẻ em
Hàng trăm chuyên viên y tế và bệnh viện Hoa Kỳ đă kư một lá thư kêu gọi công ty thức ăn nhanh McDonald’s thôi quảng cáo tuyên tuyền thức ăn của ḿnh cho trẻ em.
Lá thư được đăng trên 5 nhật báo lớn tại Mỹ hôm thứ Tư, yêu cầu McDonald’s hăy dẹp h́nh tượng anh hề Ronald McDonald và những kiểu khác nhằm quảng cáo các loại thực phẩm có độ cao về mặn, béo, đường và ca lô ri cho trẻ em.
Bức thư nói các cơ sở y tế gặp rất nhiều ca trẻ em bị những bệnh liên quan đến thực phẩm mà chúng ăn.
Bức thư cho rằng t́nh trạng gia tăng những bệnh như tiểu đường và bệnh tim đi cùng nhịp với sự tăng trưởng của các cửa hàng bán thức ăn nhanh.
Tổ chức Corporate Accountability International thảo ra bức thư cũng dẫn đầu chiến dịch chống lại các hăng sản xuất thuốc lá.
Công ty McDonald’s trả lời rằng họ vẫn tuân thủ nguyên tắc quảng cáo có trách nhiệm. McDonald’s nói họ hiểu tầm quan trọng của sức khỏe và vấn đề dinh dưỡng trẻ em, và cam kết sẽ tham gia đối thoại để giải quyết vấn đề. McDonald’s mô tả thức ăn của họ có “chất lượng cao”, và thực đơn dành cho trẻ em có rất nhiều chọn lựa và đa dạng.
T́nh trạng mập ph́ của trẻ em là một vấn nạn nghiêm trọng tại Hoa Kỳ, gần 1/3 trẻ em Mỹ bị quá cân lượng hoặc thật sự mập ph́.
Đệ Nhất Phu Nhân Mỹ Michelle Obama xem chống lại nạn mập ph́ nơi trẻ em là một trong các mục tiêu tranh đấu chính của bà.
Lời kêu gọi McDonald’s của các bác sĩ đưa ra vào lúc công ty mở đại hội thường niên các cổ đông của ḿnh.
Back to top
Sáng kiến mới thúc đẩy cách ăn uống tốt cho sức khỏe
Hoa Kỳ đă đưa ra một sáng kiến mới để khuyến khích cách ăn uống tốt cho sức khỏe, thay thế các hướng dẫn trong biểu tượng tháp thực phẩm bằng những khuyến cáo đơn giản hơn.
Hôm Thứ Năm, Bộ Nông Nghiệp đă công bố một biểu đồ có tên là “MyPlate” bao gồm h́nh một đĩa đồ ăn chia làm bốn phần, một cho trái cây, một cho rau, một cho ngũ cốc, và một cho protein. Thêm một li “sữa” để bên cạnh đĩa đồ ăn.
Cơ quan vừa kể cho biết, biểu tượng tháp thực phẩm trước đây phức tạp và có quá nhiều thông tin.
Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ, Michelle Obama, nói rằng biểu đồ mới là phương cách dễ dàng cho các bậc cha mẹ và trẻ em biết được thế nào là một bữa ăn lành mạnh lư tưởng.
Bà Obama là một người ủng hộ mạnh mẽ cho công cuộc chống mập ph́ và đă phát động một chiến dịch khuyến khích giới trẻ tập thể dục nhiều hơn và ăn uống lành mạnh hơn.
Nạn mập ph́ là một vấn đề ngày càng tăng tại Mỹ nơi những thức ăn không lành mạnh có đầy rẫy.
Khuyến cáo của Bộ Nông Nghiệp trên trang Web mới của bộ, theo địa chỉ www.choosemyplate.gov, c̣n bao gồm lời khuyên tránh các phần ăn quá cỡ thường rất thịnh hành tại các tiệm bán thức ăn nhanh, và khuyến cáo một nửa phần ăn phải là rau quả.
Các Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh cũng cho biết trong 20 năm qua, đă có t́nh trạng gia tăng mạnh bệnh mập ph́ tại Hoa Kỳ, làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, một số loại ung thư, và bệnh tiểu đường.
Back to top
Theo thống kê năm 2005 của tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), toàn cầu có khoảng 1.6 tỉ người trên 15 tuổi bị dư cân (overweight), trong đó có 400 triệu người béo ph́ (obesity).
Tại Hoa Kỳ, thống kê năm 2003-2004 của Trung Tâm Kiểm Soát Và Đề Pḥng Bệnh Tật (CDC) cho biết 66% người dân Mỹ dư cân, trong đó 33% mắc bệnh ph́. Năm 1980 con số này là 14.5%, năm 1994 là 23%. Khoảng 15% trẻ em ở tuổi vị thành niên (teenager) bị bệnh béo. Một điều đáng ngạc nhiên là nhóm sắc dân thiểu số (minority) lại có tỷ lệ mắc bệnh béo ph́ cao hơn. Phái nữ có khuynh hướng mập hơn nam giới. Ngoài ra, đa số người mắc bệnh béo không hề nghĩ rằng ḿnh đang có nhiều rủi ro gặp phải các chứng bệnh nguy hiểm hiện tại cũng như tương lai.
Như thế bệnh béo ph́ ngày càng gia tăng tại Hoa Kỳ và trên thế giới. Đó cũng là bệnh của các nước nơi mà thực phẩm dư thừa. Và béo ph́ cũng gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.
* Định nghĩa
Béo ph́ là một bệnh mà trọng lượng mỡ trong cơ thể quá mức b́nh thường, v́ thế mà sức nặng của cơ thể cũng lên cao. Khi một người có trọng lượng cơ thể 20% cao hơn trọng lượng b́nh thường, người đó được xem như mắc bệnh béo ph́. Bệnh này c̣n được gọi là mập ph́, quá khổ, nặng cân v.v..
Cơ quan Y Tế Quốc Tế (WHO) dùng chỉ số BMI (body mass index; chỉ số khối lượng cơ thể) để xác dịnh t́nh trạng một người có bị béo ph́ hay không.
BMI là tỉ lệ giữa trọng lượng cơ thể (tính bằng kilogram kg) đối với b́nh phương của chiều cao (tính bằng mét m)2, công thức như sau:
BMI = Trọng lượng (kg) : (chiều cao mét)2
Thí dụ: Một người cân nặng 70 kilogram, cao 1.50 m, BMI sẽ là:
BMI= 60 : (1.5)2 = 60 : 2.25 = 31.1 (BMI = 31.1)
Cũng theo định nghĩa của WHO, nếu BMI bằng hoặc nhỏ hơn 25, bạn có cân lượng b́nh thường. Tuy nhiên, nếu BMI nhỏ hơn 18.5, bạn được coi là thiếu cân (underweight).
Nếu BMI từ 25 đến 29.9, bạn được coi là “dư cân” hoặc “thừa cân” (overweight).
Nếu BMI lớn hơn 30, bạn coi như đă mắc bệnh “béo ph́” (obesity). Béo ph́ được chia làm 3 loại:
Loại I: BMI từ 30 đến 34.9
Loại II: BMI từ 35 đến 39.9
Loại III: BMI từ 40 trở lên
Muốn tính BMI tự động, xin vào xem website: http://www.nhlbisupport.com/bmi/
Người ta đă chứng minh rằng BMI càng cao th́ nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm càng lớn (xem phần biến chứng ở dưới).
Một phương pháp khác để xác định béo ph́ là đo ṿng bụng. Các ṿng bụng dưới đây có thể xác định ta có dư cân hoặc béo ph́ hay không:
Nam giới > 40 inches (> 102 cm)
Nữ giới > 35 inches (> 88 cm)
Một điều cần ghi nhớ là phương pháp này chỉ có giá trị khi chỉ số BMI nằm trong khoảng 25.5 và 34.9.
Cách đo ṿng bụng (nên có một người khác phụ giúp):
1- Đứng thẳng lưng
2- Bỏ bớt quần áo dầy
3- Dùng thước giây, quàng xung quanh bụng, ngang mép trên của xương hông và dưới bờ xương sườn thấp nhất
4- Ṿng tṛn ngang bụng phải song song với mặt đất.
5- Đừng siết dây quá chặt hoặc để quá lỏng.
* Nguyên nhân của bệnh béo ph́
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra béo ph́, ta có thể tóm thu vào 3 nguyên nhân chính:
1- Nguyên nhân di truyền
2- Chế độ dinh dưỡng
3- Thiếu sự năng động
1- Nguyên nhân di truyền
Yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến bệnh béo ph́ trong nhiều gia đ́nh. Nếu cha mẹ béo ph́, con cái dễ có khuynh hướng mắc bệnh này.
2- Chế độ dinh dưỡng
Thức ăn, thức uống hoặc cách ăn uống không lành mạnh dễ gây ra bệnh: như thói hay ăn vặt; loại thức ăn nhanh (fast food); thức ăn có nhiều chất béo (fat), tinh bột; nước ngọt (soda)…
3- Thiếu vận động cơ thể
Trong thời đại văn minh, người ta thường xử dụng phương tiện máy móc thay cho chân tay, làm giảm tính năng động cơ thể. Thiếu vận động, thân thể không đốt hết năng lượng thu nhập nên được tích trữ trong cơ thể dưới h́nh thức mỡ thừa, gây ra béo ph́.
Tóm lại, người ít hoạt động, ít thể dục thể thao dễ bị tăng cân và béo.
4- Các nguyên nhân khác:
Một số nguyên nhân khác cũng có thể gây ra béo ph́ như:
- Phụ nữ mang thai.
- Một số dược phẩm như steroids (cortisone, prednisone, prednisolone…), thuốc ngừa thai, kích thích tố nữ..
- Một số bệnh tật làm cho cơ thể béo ph́ như bệnh giảm tuyến giáp (hypothyroidism), bệnh Cushing (tăng tuyến thượng thận), bệnh viêm khớp xương (cơ thể khó di động)..
* Triệu chứng:
Triệu chứng của bệnh béo ph́ thường thể hiện dưới một hay nhiều các dấu hiệu như sau:
- Ngủ ngáy
- Nghẹt thở khi ngủ
- Đổ nhiểu mồ hôi; luôn luôn cảm thấy nóng nực
- Buồn ngủ ban ngày
- Rất dễ mệt khi cơ thể hoạt động dù chỉ rất nhẹ.
- Lở da, nhiễm trùng da nơi các nếp nhăn
- Dễ buồn chán (depression)
- Xét nghiệm máu thường thấy lượng mỡ cao, đường cao…
* Biến chứng: Béo ph́ thường tạo ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể như:
- Nghẹt thở khi ngủ.
- Bệnh tim mạch, bệnh động mạch tim, nhồi máu cơ tim, cao máu..
- Tai biến mạch máu năo.
- Bệnh tiểu đường lọai II (loại tiểu đường khó điều trị bằng Insulin).
- Viêm xương, viêm khớp xương (cơ thể thiếu vận động)
- Gia tăng nguy cơ các bệnh ung thư (ruột già, vú, tử cung…)
- Bệnh sỏi túi mật.
- Mất chủ động tiểu tiện (Stress incontinence)
- Rối loạn kinh nguyệt
* Chữa trị bệnh béo ph́:
Mục tiêu chữa trị bệnh béo ph́ là làm giảm cân (weight loss) trong dài hạn. Kết quả của sự giảm cân dù chỉ rất nhỏ đều làm lợi cho cơ thể và sức khỏe bệnh nhân. Chỉ cần giảm đi 10 cân (pound, lbs), chúng ta đă giảm đi rất nhiều nguy cơ tác hại lên cơ thể. Tuy nhiên, việc điều trị giảm cân rất khó khăn, phức tạp, đ̣i hỏi ư chí và quyết tâm cao của bệnh nhân.
Nguyên tắc của điều trị giảm cân: Mỗi tuần người bệnh phải giảm tối thiểu từ 1 đến 2 cân (pound). Sau 6 tháng, trọng lượng cơ thể phải giảm ít nhất 10% trọng lượng ban đầu. Việc giảm cân phải được tiến hành liên tục, không được ngừng, cho dù trọng lượng cơ thể đă trở lại b́nh thường. Người bệnh phải tiếp tục điều trị bảo tŕ (xem ở phần dưới).
Những phương cách làm giảm cân như sau:
1- Giảm năng lượng thu nhập hàng ngày. Đa số năng lượng đều từ thực phẩm, thức uống. Đơn vị năng lượng được tính bằng calori. Tùy theo chỉ số BMI, mỗi ngày phải giảm từ 500 đến 1000 calori:
a. Nếu BMI nằm trong khoảng 27-35, mỗi ngày cần giảm 300-500 calori.
b. Nếu BMI trên 35, cần giảm 500-1000 calori mỗi ngày
Phụ nữ ít hoạt động cần một năng lượng 1600 calori mỗi ngày. Đàn ông hoặc phụ nữ năng động cần 2500 calori mỗi ngày.
Chú ư: trên nhăn của bao, hộp đựng thực phẩm trên thị trường đều có ghi rơ số lượng calori, ta cần đọc cho kỹ để tính số năng lượng có trong thực phẩm đó.
2- Gia tăng hoạt động cơ thể:
a. Đi bộ, thể dục, thể thao thường xuyên là phương pháp hữu hiệu để giảm cân và pḥng bệnh béo ph́.
b. Theo cơ quan IOM (Institute Of Medicine), người lớn cần vận động vừa phải (moderate activity) tối thiểu khoảng 1 giờ mỗi ngày và dài hạn.
3- Điều trị bằng dược phẩm:
Khi các phương pháp kể trên không kết quả, chúng ta mới phải dùng dược phẩm. Đa số dược phẩm điều trị bệnh béo ph́ có tác dụng làm giảm sự thèm ăn mà ta gọi là thuốc “chống đói” hoặc “giảm đói” (appetite suppressant), cần phải được bác sĩ cho toa và theo dơi v́ có nhiều tác dụng phụ. Những người có các bệnh về hệ tim mạch như bệnh cao máu, bệnh tim.. th́ không nên dùng. Tên một số dược phẩm đó là: phentermine (Adipex-P), phendimetrazine (Bontril), sibutamine (Meridia)...
Một loại thuốc khác có tên thương mại Alli được bán tự do ngoài thị trường, tên tổng quát là orlistat. Tác dụng của thuốc là ngăn cản sự hấp thụ mỡ trong thức ăn. 1 viên Alli chứa 60 mg chất orlistat. Thuốc này uống sau các bữa ăn có mỡ, mỗi ngày tối đa 3 lần, mỗi lần 1-2 viên. Nếu bữa ăn không mỡ th́ không cần uống. Thuốc Xenical trị béo mập có 120 mg orlistat cần phải có toa bác sĩ.
Sau khi ngưng thuốc, trọng lượng có thể gia tăng trở lại, do đó cần được điều trị bảo tŕ và đề pḥng bệnh tái phát.
4- Giải phẫu:
Nếu bệnh nhân có chỉ số BMI cao hơn 40, hoặc trên 35 kèm với nhiều nguy cơ bệnh như cao máu, cao mỡ, cao đường, nghẹt thở khi ngủ v.v., và khi mà các cách điều trị nói trên không kết quả, chúng ta cần đến phương pháp giải phẫu. Giải phẫu trị béo ph́ bao gồm cắt nhỏ bao tử, làm ống dẫn tắt tiêu hóa (gastric bypass). Dĩ nhiên phải có bác sĩ chuyên môn quyết định và thực hiện phẫu thuật.
5- Điều trị bảo tŕ (maintenance)
Sau khi sự giảm cân có kết quả, người bệnh cần phải điều trị bảo tŕ, nghĩa là tiếp tục phương pháp tránh tăng cân lượng bằng sự thay đổi lối sống, thay đổi về cách ăn uống, năng vận động cơ thể…
* Pḥng ngừa
Đề pḥng là phương pháp tốt nhất để tránh bệnh dư cân hoặc béo ph́ và các nguy hại cho sức khỏe của nó. Những phương pháp ngừa bệnh chính như sau:
- Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh (ít mỡ, ít chất bột, ít chất ngọt..), nhiều rau, đậu, trái cây…
- Theo dơi lượng calori thu nhập mỗi ngày.
- Năng vận động cơ thể, thể dục thể thao thường xuyên.
- Giảm th́ giờ ngồi trước màn ảnh (“screen time”) như bớt xử dụng TV, computer, chơi game, nhất là trẻ em.
- Khám tổng quát hàng năm dù bên ngoài ta không thấy có bệnh.
- Theo dơi trọng lượng cơ thể, chỉ số BMI của ḿnh.
- Săn sóc và theo dơi cẩn thận sức khỏe trẻ em, nhất là cho ăn thức ăn lành mạnh, hạn chế giờ chơi game, xem TV..
KẾT LUẬN
Bệnh dư cân và béo ph́ là hậu quả của sự ăn uống thực phẩm không lành mạnh, cơ thể thiếu hoạt động, không theo dơi t́nh trạng sức khỏe của ḿnh.
Bệnh này tạo nên nhiều nguy cơ các bệnh nguy hiểm khác cho cơ thể. Đề pḥng bệnh rất quan trọng, v́ khi đă mắc bệnh, việc chữa trị rất khó khăn. Việc điều trị phải được thực hiện đúng cách và liên tục.
- The practical guide: Identification, Evaluation and Treatment of Overweight and Obesity. National Institutes of Health.
- Obesity, Author: Gabriel I Uwaifo, MBBS, Clinical and Research Attending, Assistant Professor of Medicine and Endocrinology, MedStar Clinical Research Center, MedStar Research Institute and Washington Hospital Center. Coauthor(s): Elif Arioglu, MD, Assistant Professor of Medicine, Division of Endocrinology and Metabolism, University of Michigan; Updated: May 21, 2009
- www.Webmd.com
- www.Mayoclinic.com
- Diagnosis and Treatment of Obesity in Adults: An Applied Evidence-Based Review
A. John Orzano, MD, MPH; John G. Scott, MD, PhD;
From Journal of the American Board of Family Medicine
- Http://www.ehow.com/how_4498839...wa...umference.html
- Cách tính BMI: National Heart, Lung and Blood Institute (National Institutes of Health), website: http://www.nhlbisupport.com/bmi/
Danh từ Y học Anh Việt:
Junk food Ăn vặt
Diabetes type II Bệnh tiểu đường loại II (không chữa trị bằng Insulin)
Arthritis Bệnh viêm khớp xương
Hypothyroidism Bệnh giảm tuyến giáp
Hyperthyroidism Bệnh tăng tuyến giáp
Cardiovascular disease Bệnh tim mạch
Gallstones Bệnh sỏi túi mật
Obesity Béo ph́ (=mập ph́)
Pound (lb) Cân Anh
Depression Buồn chán
Overweight Dư cân (=thừa cân)
Underweight Thiếu cân
Weight loss Giảm cân
Energy Năng lượng
Body Mass Index (BMI) Chỉ số khối lượng cơ thể
Body weight Trọng lượng cơ thể
Risk Nguy cơ (rủi ro)
Hypertension Bệnh cao máu (huyết áp cao)
Nutrition Dinh dưỡng
Healthy food Thức ăn lành mạnh
Activity Vận động
Hereditary Di truyền
Snore Ngủ ngáy
Sleep apnea Nghẹt thở khi ngủ
Stroke Tai biến mạch máu năo
Stress Incontinence Mất chủ động tiểu tiện
Menstrual disorders Rối loạn kinh nguyệt
Calories Calori (đơn vị năng lượng)
Bariatric surgery Giải phẫu béo ph́
Bypass surgery Đường dẫn tắt (ṿng)
Gastric bypass Đường dẫn tắt bao tử
Intestinal bypass Đường dẫn tắt ruột non
Screen time Th́ giờ màn ảnh (thời gian xử dụng Computer, TV, máy chơi game..)
Periodic physical exam Khám bệnh định kỳ
Fat Mỡ
Abdominal fat; belly fat. Mỡ bụng
Waist circumference Ṿng bụng
Cushing syndrome Tăng tuyến thượng thận
Back to top
Nhiều triệu người Mỹ đang bị béo ph́.
REUTERS/Finbarr O'Reilly/Files
Thanh Phương
Trên toàn thế giới hiện nay, có ít nhất 300 triệu người bị béo ph́ và hơn 1 tỉ người dư cân, tức là 1/5 dân số toàn cầu, nhiều hơn cả số người bị đói.
Báo cáo viên Liên Hiệp Quốc về quyền lương thực, Olivier De Schutter ngày 6/3 vừa qua vừa lên tiếng báo động các chính phủ ở Genève. Trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, ông De Schutter đă tŕnh bày một báo cáo về sức khoẻ và dinh dưỡng, để báo động về một tai họa mới của nhân loại : nạn béo ph́.
Trước cuộc khủng hoảng y tế công cộng này, chúng ta phải đối phó ra sao ? Theo báo cáo viên Liên Hiệp Quốc về quyền lương thực, những cảnh báo đối với người tiêu dùng, những chế độ ăn kiêng, thuốc giảm cân sẽ không giúp chặn đứng thảm họa đó. Ông kêu gọi các chính phủ phải tấn công vào những vấn đề có tính chất « cơ chế » của nạn béo ph́.
Ông De Schutter nhấn mạnh rằng : « Chúng ta đă để cho các công ty chế biến thực phẩm gánh trách nhiệm bảo đảm sự cân đối về dinh dưỡng ». Nhưng chính việc tiêu thụ ngày càng nhiều thực phẩm chế biến sẵn là mối đe dọa chính cho việc cải thiện dinh dưỡng.
Những loại thực phẩm chế biến có thể được phân phối rất rộng răi nhờ được bảo quản lâu và sản xuất từ những nguyên liệu rẻ tiền. Nhưng điều này chỉ có lợi cho các tập đoàn thực phẩm đa quốc gia, chứ c̣n người tiêu dùng th́ hoàn toàn thua thiệt. Lư do là v́ thực phẩm chế biến chứa rất nhiều muối, đường và nhất là chất béo chuyển hóa.
Theo một nghiên cứu gần đây, một chế độ ăn uống quá nhiều chất béo và đường, theo kiểu pizza-soda sẽ dễ làm béo ph́, thông qua cái mà họ gọi là một « bộ năo tí hon » nằm trong ống tiêu hóa. Chính « bộ năo tí hon » này ra lệnh cho dạ dày tống thức ăn đi nhanh hơn và như vậy tạo ra cảm giác đói.
Tại những nước giàu, chính những người nghèo mới bị béo ph́ nhiều nhất, bởi v́ những thực phẩm chế biến vừa béo, vừa ngọt, vừa mặn lại là những mặt hàng rẻ hơn những thực phẩm trong lành. C̣n trẻ em th́ lại dễ bị lôi cuốn vào những món ăn gây béo ph́ theo kiểu fast food Mc Donald.
Các nhà nghiên cứu Mỹ đă ghi nhận là ở Hoa Kỳ, khoảng 50% trẻ em trong các gia đ́nh có thu nhập thấp uống nước ngọt nhiều hơn gấp hai lần so với trẻ em các gia đ́nh khác. Cho nên, nạn béo ph́ của trẻ em thường là trong các gia đ́nh nghèo.
Điều đáng nói là phương Tây nay cũng « xuất khẩu » bệnh tiểu đường và các bệnh tim mạch sang các nước đang phát triển, thông qua những thực phẩm chế biến. Theo dự báo của Liên Hiệp Quốc, từ đây đến năm 2030, mỗi năm hơn 5 triệu người sẽ chết trước tuổi 60, do những căn bệnh có liên hệ đến chế độ ăn uống.
Để ngăn chận tai họa béo ph́ toàn cầu, báo cáo viên của Liên Hiệp Quốc đề nghị là, trước hết phải đánh thuế trên những thực phẩm có thể gây hại cho sức khoẻ, nhất là cho sức khoẻ trẻ em và đưa ra những quy định chặt chẽ hơn về những thực phẩm giàu chất béo, đường và muối. Tiền thuế thu được sẽ được dùng tài trợ cho các chương tŕnh giáo dục về dinh dưỡng lành mạnh.
Ông De Schutter cũng kêu gọi các chính phủ ngăn chận việc quảng cáo cho những thực phẩm có thể gây hại cho sức khoẻ. Trong năm 2010, các công ty Mỹ đă chi ra 8,5 tỷ đôla để quảng cáo các loại bánh kẹo và nước ngọt không cồn, trong khi họ chỉ đóng góp có 44 triệu đôla cho chương tŕnh của chính phủ khuyến khích cách ăn uống lành mạnh. Ông cũng đề nghị là nên thúc đẩy việc sản xuất lương thực ngay tại địa phương, để người tiêu dùng có thể tiếp cận những thực phẩm lành mạnh, tươi sống và giàu chất dinh dưỡng.
Báo cáo viên Liên Hiệp Quốc nhấn mạnh là ở Hoa Kỳ, do chế độ dinh dưỡng quá nhiều calori và do ăn uống không đúng cách, trẻ em nước này có thể sẽ có tuổi thọ thấp hơn là bố mẹ của chúng. Theo ông, những chương tŕnh được thực hiện ở Đan Mạch, Phần Lan và gần đây ở Pháp sẽ giúp giảm bớt việc tiêu thụ các thức ăn, thức uống giàu chất béo, đường và muối.
CDC: Tỷ lệ người béo ph́ tại Mỹ có thể tăng tới 42% trước năm 2030
Nghiên cứu kết luận rằng nguyên nhân gốc rễ đưa tới bệnh béo ph́ trong dân chúng Mỹ là một môi trường cổ vũ cho chứng béo ph́ chứ không phải do thiếu ư chí cá nhân
Một dự báo mới cho thấy 42% người trưởng thành tại Mỹ có thể bị béo ph́, trong số này 11% bị béo ph́ nghiêm trọng trước năm 2030.
Các số liệu dự phóng đó được đưa ra trong các phúc tŕnh do Viện Nghiên cứu Y khoa IOM công bố hôm thứ Ba và hôm qua tại Trung tâm Kiểm soát và Pḥng chống dịch bệnh Hoa Kỳ, gọi tắt là CDC, và tại cuộc hội thảo về Cân nặng của Dân Mỹ tổ chức ra tại thủ đô Washington.
Các nhà khoa học thực hiện cuộc nghiên cứu nói rằng một chiến lược đ̣i hỏi phải có hành động tại mọi cấp bậc xă hội là cần thiết để lật ngược nạn béo ph́.
Các số liệu của Viện Nghiên cứu Y khoa cho thấy hiện nay, 34% người lớn tại Hoa Kỳ được coi là béo ph́, 6% béo ph́ trầm trọng.
Béo ph́ trầm trọng được định nghĩa là cân nặng 45 kg nhiều hơn so với số cân nên có.
Một cuộc nghiên cứu của IOM kết luận rằng nguyên nhân gốc rễ đưa tới bệnh béo ph́ trong dân chúng Mỹ là một môi trường cổ vũ cho chứng béo ph́ chứ không phải do thiếu ư chí cá nhân.
Các đồng tác giả của phúc tŕnh này đă đưa ra một danh sách các đề nghị, kể cả tập trung vào các trường học nơi mà trẻ em bỏ ra phần lớn th́ giờ trong ngày, cắt các trợ cấp dành cho nông phẩm nào nghiêm cấm nông dân Mỹ trồng trái cây và rau cỏ, và thứ 3, đánh thuế các loại nước ngọt bỏ thêm đường, như soda.
Phúc tŕnh của IOM kêu gọi nên tạo điều kiện để công chúng Mỹ dễ đưa ra những chọn lựa tốt hơn về thực phẩm và nước uống lành mạnh, không chỉ tại các nhà hàng, mà c̣n khi đi học, đi chợ hay khi đến dự các mục giải trí hoặc sự kiện thể thao.
Thị trưởng thành phố New York, ông Michael Bloomberg, đă vận động không ngưng nghỉ chống nạn béo ph́, đặt ra ngoài ṿng pháp luật chất béo băo ḥa độc hại trans fat tại các nhà hàng và buộc các hệ thống các nhà hàng ăn phải nêu rơ số calorie của các món ăn trên thực đơn. Đề nghị mới nhất của ông cấm các loại nước ngọt có trọng lượng hơn 450 gram trong các nhà hàng, rạp hát và những nơi khác trong thành phố nơi những ly nước ngọt cỡ lớn vẫn được bán. Một số các chuyên viên về dinh dưỡng cho rằng đây là động thái tiến theo chiều hướng đúng, nhưng những người chỉ trích cho rằng ông Thị trưởng đi quá đà.
Nhiều thiếu niên Trung Quốc thừa cân mắc bệnh tiểu đường
VOA - 06.07.2012
Theo một nghiên cứu mới về những bệnh liên quan đến béo ph́, tỉ lệ thiếu niên Trung Quốc mắc bệnh tiểu đường cao gấp 4 lần thiếu niên ở Mỹ.
Các nhà nghiên cứu cảnh báo về "nguy cơ mắc bệnh măn tính rất lớn" trong số giới trẻ Trung Quốc ngày càng thừa cân, làm cho chi phí chăm sóc sức khỏe sẽ tăng nhiều hơn trong tương lai.
Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng nhanh chưa từng thấy trong hai thập kỷ qua, cùng lúc với những thay đổi đáng kể trong lối sống và chế độ ăn uống. Để nghiên cứu tác động của những thay đổi này đối với sức khỏe cộng đồng, một nhóm chuyên viên dinh dưỡng của Mỹ và Trung Quốc đă lấy mẫu ngẫu nhiên từ những trẻ em và thanh thiếu niên tham gia vào cuộc Khảo sát Sức Khỏe và Dinh Dưỡng của Trung Quốc. Cuộc khảo sát vẫn đang được tiến hành với sự tham gia của 29.000 người từ 300 vùng khắp nước Trung Quốc.
Nghiên cứu mới cho thấy tỷ lệ của cả bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch ở Trung Quốc đều cao hơn rất nhiều so với ở Mỹ và những nước châu Á khác.
1,9% trẻ em Trung Quốc trong độ tuổi từ 7 tới 17 mắc bệnh tiểu đường, so với 0,5% trẻ em ở Mỹ.
14,9% trẻ em và thiếu niên Trung Quốc khác có biểu hiện triệu chứng tiền tiểu đường như lượng đường cao hơn b́nh thường.
Những triệu chứng này có thể gây nên tổn hại lâu dài cho tim và hệ tuần hoàn. Những tỉ lệ này tương đương với 1,7 triệu trẻ em và thiếu niên Trung Quốc mắc bệnh tiểu đường và 27,7 triệu người khác có triệu chứng tiền tiểu đường.
Nghiên cứu cũng cho thấy 12,1% thanh niên Trung Quốc bị sưng phù, một trong những triệu chứng chính của bệnh tim mạch. Ở Mỹ, chỉ có 8,5% thanh niên có triệu chứng này.
Gần một nửa dân số Hoa Kỳ sẽ bị béo ph́ từ nay tới năm 2030
Gần 1/2 dân số Hoa Kỳ sẽ bị béo ph́ từ nay tới năm 2030, theo một báo cáo của Trust for America's Health và hiệp hội Fondation Robert Wood Johnson
Trong đó, có tới 13 tiểu bang Hoa Kỳ được dự báo tỉ lệ người bị béo phí lên tới 60 % !
Vào năm 1990, số người béo ph́ mới ở con số 12 % dân Mỹ, 23 % vào năm 2005 và 35,7 % từ khoảng 2009 và 2010. Việc tăng thêm 9 % không hẳn là điều đáng nói mà nước này đă biết trong ṿng 20 năm vừa qua. Nhưng một bằng chứng về sự khác biệt giữa các tiểu bang khác nhau. Như được thấy: tại Mississippi tỉ lệ bị béo ph́ lên tới 66,7 %, c̣n ở Colorado chỉ là 44,8 %.
Một hậu quả trực tiếp đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe Hoa Kỳ, bao gồm chương tŕnh pḥng chống béo ph́, cần phải tăng chi phí từ 48 tỉ tới 66 tỉ đô la trong ṿng hai mươi năm tới đây.
"với 6 triệu trường hợp mới bị mắc bịnh tiểu đường, 5 triệu người có vấn đề tim mạch, và hơn 400 000 trường hợp ung thư trong ṿng hai mươi năm tới, chúng ta đang trong một cuộc chạy đua đầy tính bi kịch, mà không cẩn thận sẽ làm cho cuộc sống của hàng triệu người dân Mỹ rơi vào cảnh bi đát, nếu như hệ thống y tế sức khỏe bị sụp đổ" - Jeff Levi, giám đốc điều hành Trust for America's Health, nói trên ABC News.
CÁC PHẢN ỨNG TỰ VỆ CỦA CƠ THỂ KHI ĂN UỐNG QUÁ TẢI
PGS. TS. Nguyễn Hướng Điền
Cơ thể con người, do tiến hóa lên từ động vật, nên đă được lập tŕnh để thích nghi với môi trường. Để tồn tại, chống chọi tốt với các nguy cơ đe dọa sự sinh tồn, cơ thể, trong đó có bộ máy tiêu hóa, cần khỏe mạnh. Hàng ngày, chúng ta ăn uống các chất vào cơ thể để phục vụ cho các vận động, cho sự duy tŕ hoạt động và phát triển của cơ thể. Cơ thể có khả năng tích lũy các chất dinh dưỡng để dùng vào những việc trên khi thiếu thức ăn đưa vào, nhưng khả năng tích lũy là có giới hạn. Khi chất dinh dưỡng được đưa vào quá khả năng tích lũy, cơ thể sẽ tạo ra các phản ứng “tự vệ” để tiết giảm sự quá tải này, cụ thể là các phản ứng sau:
1. Có cảm giác “no”
2.Có cảm giác “chán” (chẳng hạn, khi ăn măi một loại thức ăn, các chất do loại thức ăn này cung cấp đă được tích lũy nhiều trong cơ thể, cơ thể không cần thêm nữa, ta sẽ thấy chán loại thức ăn đó. Ngược lại, khi thiếu chất nào đó, ta sẽ thèm ăn những thức ăn có nhiều chất đó. Khi ốm, do khả năng tiêu hóa kém, ta cũng thấy chán ăn.)
Hai loại cảm giác trên “ngăn chặn ṿng ngoài”, trước khi thức ăn được đưa thêm vào. Nếu thức ăn vẫn được đưa vào th́ cơ thể sẽ có các phản ứng “đào thải” như:
1.Nôn mửa (chẳng hạn, khi ốm, do khả năng tiêu hóa yếu ớt nên ta rất dễ bị nôn mửa. Đây không nói đến sự nôn mửa do thực quản bị kích thích quá mạnh như khi bị hóc, bị sặc… Khi nôn rồi, đừng cố ăn bù v́ nước bọt và dịch dạ dày không c̣n nhiều như trước khi nôn nữa, nếu có ăn vào cũng không tiêu được).
2.Đào thải qua đường tiêu hóa (đường ruột)
3.Đào thải qua đường bài tiết (qua đường tiểu tiện, mồ hôi)
Ba loại phản ứng này “ngăn chặn ṿng trong” sự quá tải. Nhưng khi đă phải đào thải các chất dư thừa th́ các cơ quan nội tạng phải làm việc quá sức và dễ bị tổn thương, nhẹ th́ bị suy yếu, nặng th́ bị đau. Chẳng hạn, họng bị rát hoặc viêm, dạ dày bị “đày hơi” hoặc đau, ruột bị rối loạn hoạt động hoặc chảy máu, gan, mật phải tiết ra nhiều dịch, thận phải lọc nhiều, tim cũng phải đập nhiều hơn (để đưa máu đi nuôi các bộ phận này) cũng sẽ suy yếu, máu cũng chứa nhiều chất dư thừa, dễ gây ra sơ vữa mạch (chất cặn bám vào thành mạch, làm hẹp mạch) v.v… Khi các cơ quan nội tạng bị tổn thương, khả năng hấp thụ dưỡng chất lại càng suy giảm dẫn đến suy dinh dưỡng và rơi vào ṿng luẩn quẩn: muốn khỏe lên th́ cần có nhiều chất dinh dưỡng (đường, protein, béo, vitamine, muối khoáng…), nhưng càng đưa nhiều thức ăn vào lại càng làm tổn thương các cơ quan này và làm giảm hiệu suất hấp thụ. Do vậy, khi đă suy dinh dưỡng, không được nóng vội tăng cường ăn uống, mà phải kiên tŕ ăn tăng dần dần, thường mất nhiều năm.
Tuy nhiên, khả năng tích lũy của cơ thể cũng không phải cố định mà có thể thay đổi dần theo thời gian. Bên cạnh đó, nếu sự quá tải không lớn, các phản ứng của cơ thể sẽ không rơ rệt lắm (chẳng hạn chỉ cảm thấy hơi “đầy bụng” một chút mà không thấy bị đau ǵ), dễ làm cho người ta chủ quan và mắc sai lầm. Nếu mắc sai lầm nhiều lần, cơ thể có thể tăng trưởng nhanh hơn trong một giai đoạn nào đó (do cơ thể tích lũy thêm dần, mỗi lần một ít, hầu hết dưới dạng mỡ), da căng mịn hơn … nhưng chớ tự hào về điều này! Đó là trạng thái “tăng trưởng nóng” (mà khi nhẹ, người ta gọi là “thừa cân”, nặng gọi là bệnh “béo ph́”) tiềm ẩn những nguy cơ mà sau này mới rơ (dẫn đến nhiều bệnh về tim mạch, hô hấp, đường ruột, sỏi gan mật, tiểu đường, xương khớp, ung thư…), tức là các cơ quan nội tạng cũng đă bị suy yếu dần trong quá tŕnh sống trước đó mà không biết. Khả năng tích lũy của cơ thể có thể ví như một “kho chứa” mà nếu đầy quá, nó giăn nở được chút ít. Nhưng ta phải nhớ rằng không cần và không nên lúc nào cũng phải “đầy kho”!
Con người khác với động vật là có ư thức, nhưng nhiều khi ư thức lại đi ngược lại với bản năng sinh tồn mà quá tŕnh tiến hóa đă chắt lọc được. Rất nhiều người tưởng rằng ăn uống nhiều sẽ làm cho cơ thể khỏe mạnh, tăng trưởng tốt, đó là lầm to. Muốn khỏe mạnh và tăng trưởng tốt (tăng trưởng “bền vững”), chúng ta cần ăn uống vừa phải, điều độ cả lượng, chất (ăn nhiều loại thức ăn hoặc các loại thức ăn chứa các chất dinh dưỡng một cách cân đối) và thời gian, không để thiếu nhưng cũng không để thừa chất đưa vào cơ thể để các cơ quan nội tạng khỏi bị tổn thương. Nói một cách khác, chúng ta cần tôn trọng các phản ứng tự vệ của cơ thể, cần ăn và uống vừa phải, phù hợp với nhu cầu của nó.
Bệnh SARS: Bác Sĩ Carlo Urbani Đă Chết Để Nhân Loại Được Sống
(19/10/1956 - 29/3/2003)
UserPostedImage
Bác sĩ Carlo Urbani. Ảnh: thefamouspeople.com
Carlo Urbani - người đầu tiên nhận diện Hội chứng hô hấp cấp nặng (SARS)
Quote:
Bệnh SARS được phát hiện đầu tiên vào tháng 3 năm 2003, khi Bệnh viện Việt - Pháp (Hà Nội) tiếp nhận một bệnh nhân nước ngoài mắc bệnh lạ. Kể từ đó, SARS đă giết chết 774 người trong tổng số hơn 8.000 ca nhiễm trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, dịch đă hoành hành trong 45 ngày, gây nhiễm 65 người, làm 5 người tử vong.
Ngày này 10 năm về trước, cả thế giới hoảng loạn về đại dịch SARS. Bác sĩ Carlo Urbani (người Italy) đă đến Việt Nam, dành trọn tâm sức, trí tuệ để đẩy lùi căn bệnh đang đe dọa sự sống toàn cầu.
Ngày 29/3/2003, bác sĩ Carlo trút hơi thở cuối cùng. Nói về sự ra đi của ông, Tổng thư kư Liên Hợp Quốc khi đó là Kofi Annan đă viết: Carlo ra đi trong niềm tiếc thương vô hạn của đại gia đ́nh Liên Hợp Quốc. Ông đă dành trọn đời ḿnh cho sự nghiệp bảo vệ sức khỏe, cứu sống người bệnh, có công trong việc phát hiện sớm dịch SARS. Trớ trêu thay, khi Carlo đang nỗ lực giành giật từng bệnh nhân khỏi lưỡi hái tử thần th́ chính căn bệnh quái ác ấy đă cướp đi mạng sống ông...
Bà Pascale Brudon, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ở Việt Nam nhấn mạnh: “Carlo là một con người tuyệt vời, nếu không có ông có lẽ tất cả chúng ta đều bị dịch SARS tàn phá”.
Ngày 26/2/2003, bác sĩ Carlo Urbani được mời đến Bệnh viện Việt Pháp (Hà Nội) để khám cho một bệnh nhân viêm phổi. Ông đă sớm nhận ra sự bất thường và ngay lập tức cảnh báo cho WHO, đồng thời cùng Bộ Y tế Việt Nam thúc đẩy việc lập hàng rào cách ly ngăn chặn dịch bệnh lây lan.
Dịch khởi phát từ Hong Kong, nhưng ở thời điểm đó các chuyên gia y tế đang nghi là cúm gia cầm. Chỉ trong thời gian ngắn, SARS vượt khỏi biên giới Hong Kong lan tới 37 quốc gia. Người nhiễm bệnh nhanh chóng suy hô hấp, suy đa phủ tạng và tử vong. Sau khi nhận được sự cảnh báo của bác sĩ Carlo từ Việt Nam, nỗi hoảng loạn bao trùm thế giới. Ở những quốc gia có dịch SARS, khẩu trang y tế bán chạy nhất, trường học đóng cửa, nhà hàng đóng cửa, các trung tâm mua sắm vắng hoe, sản xuất bị đ́nh trệ, người nước ngoài bỏ về nước...
Bác sĩ Carlo cũng được cảnh báo sự nguy hiểm, hoàn toàn có quyền và có lư do để về nước. Nhưng không bận tâm, ông thường xuyên túc trực bên giường bệnh, an ủi động viên và t́m cách chữa trị cho bệnh nhân. Là một chuyên gia bệnh truyền nhiễm, bằng những nghiên cứu đầu tiên của ḿnh ở Việt Nam, Carlo đă giúp các đồng nghiệp nhanh chóng xác định virus gây bệnh.
UserPostedImage
Cuối tháng 3/2003, cả thế giới báo động v́ căn bệnh bí ẩn sau được gọi tên là SARS, khắp nơi khẩu trang bán chạy như tôm tươi, nhiều nước đă phải ra lệnh cấm xuất nhập cảnh. Ảnh: AP.
Tạp chí y khoa danh tiếng The Lancet viết: Biết công việc của ḿnh đang làm là nguy hiểm, nhưng Carlo Urbani nói với vợ “Nếu không làm những công việc này th́ chúng ta đến đây để làm ǵ? Chẳng lẽ ngồi đọc thư điện tử, kư văn bản giấy tờ, đi dự tiệc? Chúng ta không được ích kỷ, mà phải suy nghĩ và hành động v́ sự sống của người khác”.
Trung tuần tháng 3/2003, bác sĩ đi dự hội nghị khoa học ở Thái Lan. Vừa đặt chân xuống sân bay, ông thấy người mệt mỏi và sốt. Là người tiếp xúc trực tiếp và đối phó với căn bệnh SARS, Carlo hiểu rất rơ điều ǵ đang đến với ḿnh. Một đồng nghiệp là bạn thân lao đến ôm, nhưng Carlo gạt đi, yêu cầu người bạn tránh xa, rồi kiên nhẫn đợi xe cứu thương đến. Bà Giuliani Chiorrini đưa các con đến Bangkok, qua cửa kính, Carlo kịp nh́n mặt vợ con lần cuối, trong đó có đứa con út vừa tṛn 4 tuổi.
Trong một khoảnh khắc tỉnh táo, đồng nghiệp thông báo cho Carlo cơn sốt của ông đă hạ. Nhưng Carlo không hề ảo tưởng, biết SARS đă không tha mạng sống của ḿnh. Tâm nguyện trước khi nhắm mắt, Carlo đề nghị các bác sĩ cắt lá phổi của ḿnh để lại làm tiêu bản nghiên cứu. Và ông măn nguyện: “Công việc liên quan đến tôi, dù nguy hiểm nhưng tôi thấy thoải mái, giờ đây tôi đă có tất cả”. Sau khi Carlo mất 2 tuần, virus Corona đă được chỉ mặt vạch tên, đại dịch SARS được khống chế.
“Nhiệm vụ của bác sĩ là đến bên người bệnh”
Đó là câu nói giản dị của bác sĩ Carlo khi đại diện cho Tổ chức Bác sĩ Không biên giới lên nhận giải Nobel ḥa b́nh tại Stockholm (Thụy Điển) năm 1999. Câu nói này đă trở thành triết lư cho tất cả những nhân viên y tế đang khoác trên ḿnh tấm áo choàng trắng.
Bác sĩ Carlo là người yêu cái đẹp, dành t́nh cảm đặc biệt cho âm nhạc, yêu thích hầu hết các bộ môn nghệ thuật. Nhưng trong sâu thẳm trái tim, bác sĩ Carlo c̣n có một t́nh yêu vĩ đại khác: đó là t́nh yêu thương vô bờ dành cho con người. Tuổi trẻ của ông gắn với công việc từ thiện, nhất là những người bị tật nguyền. Khi trở thành bác sĩ, những kỳ nghỉ hè thay v́ đi du lịch hưởng thụ, Carlo tranh thủ khoác ba lô đầy thuốc đến Châu Phi.
Ông nhận thấy, ở những quốc gia nghèo đói như Châu Phi, nguyên nhân tử vong chính lại đến từ những căn bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi một cách đơn giản. Carlo thất vọng mỗi khi chứng kiến bệnh nhân không phải chết v́ bệnh lạ, mà chết v́ những căn bệnh thông thường như tiêu chảy cấp hay viêm phổi, bởi không ai chịu mang thuốc đến cho người bệnh. Sau bao ngày trăn trở, Carlo quyết định rời bệnh viện để trở thành chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới mang thuốc đến cho người bệnh nghèo. Bạn bè coi việc Carlo gia nhập các bác sĩ WHO giống như từ bỏ cuộc sống giàu sang để quay lại thế giới của người nghèo.
Trong thời gian ở Việt Nam, Carlo tập trung nghiên cứu và điều trị bệnh giun đũa, một căn bệnh trở thành nỗi ám ảnh với ông. Vị bác sĩ luôn băn khoăn tự hỏi: Chỉ cần vài ngh́n tiền thuốc, mỗi năm uống 2 lần là tất cả trẻ em đều hết bệnh giun, cơ thể không bị hao ṃn, vậy mà tại sao rất ít người chịu làm? Một đồng nghiệp của Carlo, bác sĩ Palmer nhận xét: "Giun đũa không có ǵ hấp dẫn, nhưng hầu hết trẻ em xứ nhiệt đới đều mắc, c̣n bác sĩ Carlo là kẻ chống giun đũa quá khích". Ở Hà Nội, bác sĩ Carlo tự đi xe máy. Thỉnh thoảng ông đưa vợ con về các làng quê, sống cùng những người nông dân chân lấm tay bùn.
Tưởng nhớ đến ông, Tổng thống Italy Azeglio Ciampi từng nói: Ngành y tế thế giới có bổn phận ghi nhớ một vị bác sĩ anh hùng, một công dân can đảm, một người cha gia đ́nh, một người chồng gương mẫu đă bị cướp đi bởi một căn bệnh kinh khủng do chính ông đang lần t́m ra nguyên nhân...
Trần Văn Phúc (Tổng hợp từ The Lancet; UN News Centre; WHO)
Đôi mắt cần vitamin A, C cũng như các axit béo omega 3, bioflavonoids, carotenoids, khoáng, axit béo và chất chống oxy hóa. Những dưỡng chất cần thiết đó đều có trong các loại rau, quả từ tự nhiên.
Rau bina
Rau bina chứa vitamin A giúp bảo vệ giác mạc. Lutien trong rau bina bảo vệ mắt khỏi ánh sáng cực tím. Hợp chất Zeaxanthin trong lá rau bina có lợi cho thị giác. Thời điểm uống nước ép rau bina tốt nhất là sáng sớm, lúc ấy dạ dày trống rỗng.
Cá hồi
Những chất dinh dưỡng hữu ích trong cá hồi có thể bảo vệ vơng mạc và ngăn ngừa mù ḷa. Axit béo Omega-3 trong cá hồi giúp bảo vệ độ ẩm thiết yếu của mắt và chống lại bệnh thoái hóa điểm vàng. Các chuyên gia khuyến cáo nên ăn cá hồi ít nhất hai lần một tuần.
Cà rốt
Rau củ quả có màu cam như cà rốt chứa rất nhiều beta-caroten và chất chống ôxy hóa, giúp chống lại các bệnh thoái hóa mắt như đục thủy tinh thể và bệnh vơng mạc. Cà rốt giúp giác mạc khỏe mạnh và ngăn ngừa quáng gà. Nếu bạn không thích ăn sống cà rốt v́ quá cứng th́ có thể ép lấy nước uống.
Việt quất
Quả việt quất giúp mắt khỏe mạnh nhờ thành phần chống oxy hóa, chống viêm. Nó cũng chứa các chất vasoprotective và rhodopsin có tác dụng tái tạo tế bào, tăng thị lực. Chất anthocyanins có trong quả việt quất có thể hỗ trợ cơ thể ngăn ngừa tắc nghẽn động mạch, kiểm soát huyết áp.
Khoai lang
Khoai lang chứa nhiều vitamin A rất tốt cho đôi mắt, cải thiện thị lực. Vitamin A có lợi cho người bị đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng và tăng nhăn áp. Khoai lang rất giàu kali, chất xơ và beta carotene có tác dụng ngăn chặn nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus.
Ớt
Ớt giàu vitamin A và C, B6. Vitamin A duy tŕ thị lực. Vitamin C bảo vệ mắt chống lại bệnh đục thủy tinh. Vitamin B6 cũng như beta carotene, lycopene, lutein, zeaxanthi, có lợi cho mắt.
Quả óc chó
Loại quả này chứa nhiều axit béo omega-3, kẽm, vitamin, chất dinh dưỡng cũng như chất chống oxy hóa có tác dụng kháng viêm, giúp mắt sáng, khỏe.
Bơ
Trái cây này chứa lutien ngăn ngừa sự thoái hóa điểm vàng, bệnh đục nhân mắt, đặc biệt ở người già. Các chất dinh dưỡng khác có trong bơ như vitamin C, vitamin E, vitamin B6, beta carotene, đảm bảo thị lực tốt.
Bông cải xanh
Bông cải xanh rất giàu vitamin B2 và các loại dưỡng chất giúp ngăn chặn t́nh trạng đục tinh thể. Thiếu vitamin có thể gây ra nhạy cảm với ánh sáng, mệt mỏi mắt, mờ mắt và viêm. Bông cải xanh là lựa chọn tuyệt vời nhất để cải thiện t́nh trạng này. Các chất Phyto, Lutien và Zeaxanthin chống oxy hóa, bảo đảm sức khỏe của mắt và duy tŕ thị lực, nhất là người già.
Dâu tây
Loại trái này chứa một lượng cao vitamin C giúp bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh và kháng viêm tốt. Chất chống oxy hóa có trong dâu tây giúp ngăn ngừa sự khô mắt, thoái hóa điểm vàng cũng như các khuyết tật thị giác. Nên tăng khẩu phần ăn có dâu tây để làm giảm nguy cơ khuyết tật mắt liên quan với tuổi tác.
Chocolate đen
Chất chống oxy hóa như flavonol có mặt trong chocolate đen làm tăng lưu lượng máu đến vơng mạc. Ăn thường xuyên thực phẩm có flavonol, thị lực mắt tốt có thể nh́n thấy ngay cả dưới ánh sáng mờ.
Lá và rau xanh
Rau bina có lợi cho thị lực, giàu lutien và zeaxanthin. Thường xuyên ăn rau bina, bạn sẽ giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể.
Rượu vang đỏ
Rượu vang chứa các hợp chất flavonol tốt cho mắt. Bạn có thể uống rượu vang đỏ nhiều lần trong tuần, nhưng phải điều độ. Nó c̣n tốt cho tim và làm giảm nguy cơ các bệnh khác.
Cà phê và trà
Cà phê và trà có thể giúp làm giảm khô mắt. Tuy nhiên nên dùng cà phê, trà vừa phải để tránh những tác dụng phụ khác.
Đậu mắt đen
Loại hạt này chứa nhiều kẽm, khoáng chất cần thiết cho vơng mạc cũng như duy tŕ các mạch máu ở nhăn cầu. Kẽm giúp ngăn ngừa t́nh trạng mất thị lực cũng như đục thủy tinh thể.
Không làm việc quá sức, so sánh ḿnh với người khác... là những bí kíp giúp đời sống của bạn thư thái hơn.
Khi bạn c̣n trẻ suy nghĩ về cuộc sống dường như rất đơn giản và rơ ràng. Nhiều thứ đến dễ dàng, bởi bạn đang khỏe mạnh, đầy sức sống và có kế hoạch tương lai. Tuy nhiên theo thời gian, chúng ta bắt đầu làm phức tạp những điều tưởng như đơn giản đó. Nhưng sự thật là cuộc sống vẫn giản đơn như vốn có. Nó đă không hề thay đổi mà do chúng ta là những người đă đổi thay và làm cho nó khó khăn hơn.
Điều ǵ xảy ra khi chúng ta trở thành 'người lớn' và trưởng thành?
Ta bắt đầu đặt ra những quy luật, hạn chế và ngăn chặn chính ḿnh để phù hợp với cuộc sống. Khi ta c̣n trong thời niên thiếu, chúng ta không nghĩ phải ăn ǵ, phải mặc ǵ, đi ngủ lúc nào... Chúng ta đă tràn đầy niềm vui vô tư, vui vẻ, tiếng cười và chỉ làm những ǵ ḿnh thích hoặc bất cứ điều ǵ làm cho ta hạnh phúc.
Ta hay suy nghĩ rất nhiều về những điều đă không nghĩ trước đó như chế độ ăn kiêng, thực đơn đặc biệt, quần áo lựa chọn cẩn thận, và làm việc... Ta mua rất nhiều thứ không cần thiết, chăm sóc cho gia đ́nh, bản thân và làm những việc để "chăm lo" cho uy tín của chúng ta. Đó là "cuộc đua đường dài" cho những khát khao thành công bằng bất cứ giá nào, thậm chí điều đó phải trả giá bằng sức khỏe, cảm xúc, gia đ́nh, cuộc sống... Tất cả điều này làm cho chúng ta buồn rầu, luôn không hài ḷng, mệt mỏi, thiếu sức sống.
Dưới đây là 20 tuyệt chiêu giúp cuộc sống của bạn dễ dàng và vui vẻ, tươi đẹp trở lại:
1. Nói chuyện cởi mở. Đừng hy vọng rằng bạn sẽ được mọi người thấu hiểu khi không nói một lời nào.
2. Hăy lịch sự và chu đáo đối với người khác. Bạn không phải cố gắng đối xử tốt và làm hài ḷng với tất cả mọi người. Hăy chú ư đến với những mối quan hệ thực sự quan trọng với bạn.
3. Không làm việc quá sức: cố gắng ngủ từ 6 đến 8 tiếng, ăn uống đều đặn và chăm chỉ tập thể dục. Đừng cố gắng làm tất cả mọi thứ trong một ngày.
4. Hạn chế mua những thứ không cần thiết. Nó sẽ tiết kiệm tiền bạc và giúp ngôi nhà của bạn không bừa bộn bởi những thứ thừa thăi. Hăy chi tiêu trong khả năng của bạn.
5. Không nên so sánh ḿnh với người khác. Tính ghen tị có thể dần dần "tiêu diệt" bạn.
6. Duy tŕ mối quan hệ với những người gần gũi cùng bạn trong tinh thần và cuộc sống, để bạn có thể học được điều ǵ mới và hữu ích từ họ.
7. Không uống rượu. Nó phá hủy thể chất và tinh thần. Trên thực tế, rượu không làm giảm căng thẳng, buồn bă và tất nhiên nó sẽ không giải quyết được những vướng mắc của bạn trong cuộc sống.
8. Sử dụng thời gian một cách khôn ngoan. Không lăng phí thời gian xem tivi, chơi game hoặc sử dụng mạng xă hội. Công nghệ hiện đại được thiết kế chỉ để giúp cho cuộc sống của bạn dễ dàng hơn, chính v́ vậy hăy dành thời gian để khám phá ra cách quản lư thời gian hiệu quả nhất.
9. Từ bỏ thói quen nói dối. Trung thực trong các mối quan hệ và giao tiếp là điều trên hết. Việc này sẽ luôn được mọi người đánh giá cao.
10. Cố gắng vệ sinh thân thể mỗi ngày, thói quen này giúp cơ thể cũng như tinh thần của bạn luôn sảng khoái.
11. Cười nhiều hơn. Nụ cười giúp bạn giảm stress rất hiệu quả và cũng giúp bạn trẻ hơn. Nụ cười là điều rất quan trọng.
12. Ăn khi bạn thực sự đói. Uống nhiều nước trong suốt cả ngày. Thường th́ chúng ta nhầm lẫn giữa đói với khát. Nếu bạn đang khát nên uống nước thay v́ trà hay cà phê, hoặc nước ngọt...
13. Dành nửa giờ một ngày tập thể dục. Đi bộ vào buổi sáng hoặc buổi tối.
14. T́m hiểu và khám phá một điều mới và tự làm cho bản thân ḿnh tốt hơn hàng ngày.
15. Làm cho những ước mơ và điều ngông cuồng nhất mà bạn mong muốn thành sự thật. Đừng sợ những ǵ người khác sẽ nói, hăy đặt ra mục tiêu và làm việc theo cách của bạn với nó. Đừng cố gắng để đạt được mong muốn và ước mơ của người khác áp đặt cho bạn và không chỉ nói "Tôi có một ước mơ" mà hăy biến nó thành sự thật bằng hành động.
16. Hăy nhớ rằng tất cả mọi thứ trong cuộc sống sẽ thay đổi và đi qua. Bởi không có ǵ là kéo dài măi măi, học cách chấp nhận thực tế này, bạn sẽ thấy đầu óc nhẹ nhơm hơn.
17. Tất cả mọi người có thể phạm sai lầm kể cả bạn. Đừng đổ lỗi cho chính ḿnh về những lỗi lầm. Hăy coi chúng như một bài học và kinh nghiệm có thể giúp bạn trong tương lai không xa.
18. Luôn có một quan điểm linh hoạt. Đừng bắt người khác chấp nhận suy nghĩ của bạn, ngay cả khi bạn đúng, hăy để mọi người có ư kiến riêng của họ. Dù sai hay không th́ điều này cũng giúp bạn duy tŕ mối quan hệ và làm hài ḷng mọi người.
19. Đừng ngại thể hiện ḷng biết ơn và ngưỡng mộ đối với những người đă giúp đỡ bạn.
20. Cải thiện và phát triển bản thân. Nhưng đừng quên bản chất thật sự: "Ước mơ và mục tiêu không phải là những người bạn có nghĩa vụ phải theo đuổi bạn".
“Không bao giờ” là một từ vừa mang nghĩa tiêu cực lẫn tích cực. Có một số việc bạn đừng bao giờ thử đến, nhưng... 9 việc dưới đây th́ khác:
1. Đừng bao giờ ngừng việc t́m thú vui, niềm vui trong cuộc sống: Niềm vui ở đây không cần thiết quá phức tạp hay cầu kỳ. Có được niềm vui không cần thiết bạn phải tiêu tiền và cũng không cần tốn nhiều thời gian cho nó. Niềm vui có được từ những điều nhỏ nhặt nhất và ở xung quanh chúng ta. Niềm vui sẽ giúp bạn tươi tắn hơn, làm việc hiệu quả hơn.
2. Đừng bao giờ đối xử với bạn tốt hơn với gia đ́nh: Đa số chúng ta cho rằng: giả dụ như ḿnh có điều ǵ đó xấu, khó nghe hay cư xử kém với những thành viên trong gia đ́nh th́ vẫn không sao, do họ sẽ dễ dàng tha thứ và bỏ qua v́ họ có sẵn t́nh thương yêu, ràng buộc và máu mủ. Điều này là không chấp nhận được, v́ tại sao bạn lại cố khéo léo dùng lời lẽ tế nhị, văn minh với bạn bè, khách hàng đồng nghiệp... lại thô lỗ với người trong gia đ́nh? Bất kỳ ai cũng bị tổn thương t́nh cảm như nhau và hăy nhớ rằng bạn sống đời với gia đ́nh ḿnh nhiều hơn với bạn bè.
3. Đừng bao giờ tỏ ra ḿnh là một "người biết tất cả": Thật khó chịu và phiền hà khi giao tiếp và làm việc với người lúc nào cũng cho là ḿnh đúng hay biết tất cả. Không thể nào làm việc được với một người họ nghĩ ḿnh luôn luôn đúng và v́ thế dù bạn giỏi giang và tường tận sự việc tới đâu cũng phải biết lắng nghe từ người khác và trao đổi hai chiều.
4. Đừng bao giờ bỏ qua cơ hội nói một từ dịu dàng, tử tế: Bạn cảm thấy thế nào khi nhận được những lời nói, từ ngữ dịu dàng dễ nghe và nghĩ rằng người khác cũng mong điều đó ở bạn. Hăy bắt đầu bằng những từ dịu dàng nhất như "cảm ơn, xin lỗi"...
5. Đừng bao giờ ngừng học hỏi: Tiếp tục học hỏi, trau dồi t́m kiếm những nguồn thông tin mới, kỹ năng hiện đại, là điều quan trọng. Bạn sẽ cảm thấy ḿnh giá trị hơn, có ích lợi hơn trong cuộc sống. Học hỏi không có nghĩa là bạn cần đăng kư một khóa học mà là học hỏi, góp nhặt những kiến thức mới từ khắp mọi nơi, có thể từ sách báo, các nguồn thông tin, bạn bè, các buổi thảo luận, các cuộc hội thảo...
6. Đừng bao giờ quên chăm sóc cho chính ḿnh: "Đừng bao giờ quên đeo mặt nạ khí ôxy cho bạn trước tiên" là câu nhắc nhở thường xuyên trên các chuyến bay hăy giúp chính ḿnh được an toàn. Vừa nghe qua có thể thật ích kỷ, nhưng bạn hăy nghĩ xem làm thế nào mà bạn có thể làm một người con tốt, một người luôn chăm sóc chu đáo cho người thân nếu bạn không có đủ sức khỏe lo cho chính ḿnh.
7. Đừng bao giờ than phiền về "người ấy" của bạn trước mặt bố/mẹ họ: Đây là một điều cấm kỵ cho dù bạn rất thân t́nh với bố mẹ của "người ấy". Sẽ xảy ra rất nhiều chuyện nhiêu khê trong vấn đề này. Ngược lại, nếu có thể, hăy khen ngợi chàng/nàng trước mặt họ v́ đó cũng là một lời khen gián tiếp đến những đấng sinh thành đă có công ban tặng bạn một người bạn đời lư tưởng.Và lời khen có "hơi quá" đôi khi cũng sẽ khiến chàng/nàng nghĩ lại về ḿnh. - Nếu như bạn có chút bực bội về "người ấy" th́ hăy tâm sự cùng một người bạn thân, bạn sẽ nhận được một số lời khuyên tốt cũng như sự thông cảm và chia sẻ.
8. Đừng bao giờ ngồi yên khi cơ hội đến với bạn: Theo ông Andy Andrews, tác giả quyển sách Seven Decisions That Determine Personal Succen cho biết: "Khi chúng ta lâm vào hoàn cảnh hay thời kỳ khó khăn, chúng ta có khuynh hướng co cụm lại mà không biết rằng hơn lúc nào hết bạn cần sự động viên, khuyến khích, những cơ hội mới hay có những ư kiến giúp đỡ... Những thứ đó có từ chính những người xung quanh bạn". - Hăy bắt đầu từ những kế hoạch nhỏ nhất, bạn muốn đạt được cái ǵ, làm thế nào bạn đạt được. Hăy tham vấn những người có thể hỗ trợ bạn được thành công và hăy biết nắm bắt cơ hội kịp thời.
9. Đừng bao giờ lơ là hay cho qua những linh cảm: Đó là những cảm giác thật đặc biệt từ bên trong... nó không tên, không xác định được và những linh cảm này là công cụ mạnh mẽ nhất hỗ trợ việc đưa ra những quyết định lớn. Đó là những tín hiệu ngắn ngủi, nhắn gửi bạn một điều ǵ đó, v́ vậy bạn hăy tự hỏi ḿnh linh cảm đó nhắn gửi bạn những ư ǵ trước khi có một quyết định quan trọng.
CÁC PHẢN ỨNG TỰ VỆ CỦA CƠ THỂ KHI ĂN UỐNG QUÁ TẢI
PGS. TS. Nguyễn Hướng Điền
Cơ thể con người, do tiến hóa lên từ động vật, nên đă được lập tŕnh để thích nghi với môi trường. Để tồn tại, chống chọi tốt với các nguy cơ đe dọa sự sinh tồn, cơ thể, trong đó có bộ máy tiêu hóa, cần khỏe mạnh. Hàng ngày, chúng ta ăn uống các chất vào cơ thể để phục vụ cho các vận động, cho sự duy tŕ hoạt động và phát triển của cơ thể. Cơ thể có khả năng tích lũy các chất dinh dưỡng để dùng vào những việc trên khi thiếu thức ăn đưa vào, nhưng khả năng tích lũy là có giới hạn. Khi chất dinh dưỡng được đưa vào quá khả năng tích lũy, cơ thể sẽ tạo ra các phản ứng “tự vệ” để tiết giảm sự quá tải này, cụ thể là các phản ứng sau:
1. Có cảm giác “no”
2.Có cảm giác “chán” (chẳng hạn, khi ăn măi một loại thức ăn, các chất do loại thức ăn này cung cấp đă được tích lũy nhiều trong cơ thể, cơ thể không cần thêm nữa, ta sẽ thấy chán loại thức ăn đó. Ngược lại, khi thiếu chất nào đó, ta sẽ thèm ăn những thức ăn có nhiều chất đó. Khi ốm, do khả năng tiêu hóa kém, ta cũng thấy chán ăn.)
Hai loại cảm giác trên “ngăn chặn ṿng ngoài”, trước khi thức ăn được đưa thêm vào. Nếu thức ăn vẫn được đưa vào th́ cơ thể sẽ có các phản ứng “đào thải” như:
1.Nôn mửa (chẳng hạn, khi ốm, do khả năng tiêu hóa yếu ớt nên ta rất dễ bị nôn mửa. Đây không nói đến sự nôn mửa do thực quản bị kích thích quá mạnh như khi bị hóc, bị sặc… Khi nôn rồi, đừng cố ăn bù v́ nước bọt và dịch dạ dày không c̣n nhiều như trước khi nôn nữa, nếu có ăn vào cũng không tiêu được).
2.Đào thải qua đường tiêu hóa (đường ruột)
3.Đào thải qua đường bài tiết (qua đường tiểu tiện, mồ hôi)
Ba loại phản ứng này “ngăn chặn ṿng trong” sự quá tải. Nhưng khi đă phải đào thải các chất dư thừa th́ các cơ quan nội tạng phải làm việc quá sức và dễ bị tổn thương, nhẹ th́ bị suy yếu, nặng th́ bị đau. Chẳng hạn, họng bị rát hoặc viêm, dạ dày bị “đày hơi” hoặc đau, ruột bị rối loạn hoạt động hoặc chảy máu, gan, mật phải tiết ra nhiều dịch, thận phải lọc nhiều, tim cũng phải đập nhiều hơn (để đưa máu đi nuôi các bộ phận này) cũng sẽ suy yếu, máu cũng chứa nhiều chất dư thừa, dễ gây ra sơ vữa mạch (chất cặn bám vào thành mạch, làm hẹp mạch) v.v… Khi các cơ quan nội tạng bị tổn thương, khả năng hấp thụ dưỡng chất lại càng suy giảm dẫn đến suy dinh dưỡng và rơi vào ṿng luẩn quẩn: muốn khỏe lên th́ cần có nhiều chất dinh dưỡng (đường, protein, béo, vitamine, muối khoáng…), nhưng càng đưa nhiều thức ăn vào lại càng làm tổn thương các cơ quan này và làm giảm hiệu suất hấp thụ. Do vậy, khi đă suy dinh dưỡng, không được nóng vội tăng cường ăn uống, mà phải kiên tŕ ăn tăng dần dần, thường mất nhiều năm.
Tuy nhiên, khả năng tích lũy của cơ thể cũng không phải cố định mà có thể thay đổi dần theo thời gian. Bên cạnh đó, nếu sự quá tải không lớn, các phản ứng của cơ thể sẽ không rơ rệt lắm (chẳng hạn chỉ cảm thấy hơi “đầy bụng” một chút mà không thấy bị đau ǵ), dễ làm cho người ta chủ quan và mắc sai lầm. Nếu mắc sai lầm nhiều lần, cơ thể có thể tăng trưởng nhanh hơn trong một giai đoạn nào đó (do cơ thể tích lũy thêm dần, mỗi lần một ít, hầu hết dưới dạng mỡ), da căng mịn hơn … nhưng chớ tự hào về điều này! Đó là trạng thái “tăng trưởng nóng” (mà khi nhẹ, người ta gọi là “thừa cân”, nặng gọi là bệnh “béo ph́”) tiềm ẩn những nguy cơ mà sau này mới rơ (dẫn đến nhiều bệnh về tim mạch, hô hấp, đường ruột, sỏi gan mật, tiểu đường, xương khớp, ung thư…), tức là các cơ quan nội tạng cũng đă bị suy yếu dần trong quá tŕnh sống trước đó mà không biết. Khả năng tích lũy của cơ thể có thể ví như một “kho chứa” mà nếu đầy quá, nó giăn nở được chút ít. Nhưng ta phải nhớ rằng không cần và không nên lúc nào cũng phải “đầy kho”!
Con người khác với động vật là có ư thức, nhưng nhiều khi ư thức lại đi ngược lại với bản năng sinh tồn mà quá tŕnh tiến hóa đă chắt lọc được. Rất nhiều người tưởng rằng ăn uống nhiều sẽ làm cho cơ thể khỏe mạnh, tăng trưởng tốt, đó là lầm to. Muốn khỏe mạnh và tăng trưởng tốt (tăng trưởng “bền vững”), chúng ta cần ăn uống vừa phải, điều độ cả lượng, chất (ăn nhiều loại thức ăn hoặc các loại thức ăn chứa các chất dinh dưỡng một cách cân đối) và thời gian, không để thiếu nhưng cũng không để thừa chất đưa vào cơ thể để các cơ quan nội tạng khỏi bị tổn thương. Nói một cách khác, chúng ta cần tôn trọng các phản ứng tự vệ của cơ thể, cần ăn và uống vừa phải, phù hợp với nhu cầu của nó.
Đặt ra chỉ tiêu về tỷ lệ tử vong đôi khi là một việc làm rất không hợp lư. Để đạt được chỉ tiêu đó, thay v́ tiếp tục chăm sóc bệnh nhân vào những giai đoạn cuối, các BS giải thích cho người nhà xin mang bệnh nhân về, để bệnh nhân chết tại nhà.
Khi đó, các BS sẽ báo cáo lư do xuất viện là "nặng xin về”, “thất bại’ thay v́ “tử vong”. Nhờ đó, khi báo cáo lên cấp trên, tỷ lệ tử vong của đơn vị điều trị đó được giảm đi một cách giả tạo. Tuy nhiên nếu chúng ta xem tử vong bao gồm tử vong trong bệnh viện và các trường hợp “nặng xin về” và ‘thất bại” (v́ trước sau bệnh nhân cũng chết) th́ tỷ lệ tử vong thật sự rất cao.
Cách làm “đà điểu rúc đầu trong cát” này vừa không trung thực, vừa tạo ra những hậu quả rất nặng nề cho bệnh nhân, cho người nhà ngay cả ở góc độ y học và y đức.
Cho dù đang hấp hối, người bệnh vẫn là người bệnh, vẫn cần được chăm sóc và điều trị. Đa phần tri giác họ vẫn c̣n. Họ vẫn ư thức họ đang chết, vẫn đang chịu đựng nỗi đau của bệnh tật. Họ vẫn c̣n cái đau tột cùng của bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, cảm giác ngộp thở như bị trấn nước của bệnh nhân phù phổi và viêm phổi, cảm giác khó chịu của chướng bụng với buồn nôn, nôn ói liên tục của bệnh nhân tắc ruột, cái nghẹt thở như bị thắt cổ của người bị nghẹt đàm răi, cái đói khát của người ung thư thực quản... Họ vẫn có nỗi hoảng loạn, hoảng sợ của người tuyệt vọng khi biết ḿnh đang cận kề với cái chết như một tử tù đang bước ra trường bắn.
Khi chúng ta cho họ về là chúng ta dừng hết tất cả những chăm sóc y tế để cho họ tiếp tục vật vă với tất cả những nỗi đau, sự hoang mang sợ hăi khôn cùng đó. Chúng ta cho họ về, “thảy” họ về nhà cho những người thân không có chuyên môn y tế, chưa được huấn luyện để chăm sóc người bệnh. Người thân cũng hoảng sợ hoang mang tột độ v́ họ chỉ có một cha mẹ, một vợ chồng, một anh chị em, con cái... Những người thân của họ hấp hối lần đầu, chết lần đầu, họ không có kinh nghiệm.
Chúng ta tạo mọi điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân nặng xin về. Chúng ta thấy bệnh nhân vật vă c̣n người nhà th́ hoảng hốt đi ra khỏi cửa. Chúng ta ghi hồ sơ “nặng cho về” như một hành động ban ơn. Bệnh nhân về nhà trong đau đớn và hoảng loạn c̣n chúng ta tự cho ḿnh đă làm được một việc tốt, đă hết ḷng v́ bệnh nhân, xứng đáng với danh hiệu “lương y như từ mẫu”. Chúng ta đă được đào tạo như thế, trong điều kiện bắt buộc phải làm như thế và chúng ta đă và đang làm như thế.
“Lương Y” chăm sóc bệnh nhân giai đoạn cuối như thế nào?
Ớ các nước có nền y tế phát triển, cụ thể là Australia và UK, họ có chuyên ngành gọi là palliative care. Chuyên ngành này chuyên phục vụ những bệnh nhân giai đoạn cuối về thể chất lẫn tinh thần. Họ hội chẩn rất cẩn thận và đầy trách nhiệm để đồng thuận bệnh nhân đă vào giai đoạn cuối mà các điều trị y khoa không c̣n khả năng kéo dài hoặc nâng cao chất lượng cuộc sống. Khi đó, họ điều trị rất tích cực để làm giảm đi nỗi đau đớn của của bệnh nhân trong những giờ phút sau cùng. Vào những giờ phút hấp hối, họ rút hết các thiết bị điều trị không cần thiết, lau chùi sạch sẽ cho người bệnh. Tùy theo bệnh cảnh và nhu cầu của từng bệnh nhân cụ thể, họ dùng Midazolam để làm giảm sự căng thẳng và hoảng loạn, Morphine để làm giảm cảm giác ngộp thở, dùng Buscopan để chống tăng tiết đàm nhớt, Octreotide để bớt tăng tiết hệ tiêu hóa và chướng bụng. Bệnh nhân hấp hối nhưng vẫn thanh thản dưới sự chăm sóc của nhân viên y tế được đào tạo bài bản và kinh nghiệm, với người thân quay quần xung quanh đau buồn nhưng được nâng đỡ và an ủi. Người bệnh cũng có thể yêu cầu chết tại nhà và được nhân viên y tế về tận nhà chăm sóc.
Họ làm được như vậy v́ họ có điều kiện làm như vậy. Luật pháp và hệ thống y tế của họ hỗ trợ và bảo vệ cho họ làm như vậy. Họ có sự đồng thuận và phân biệt rất rơ giữa palliative care và euthanasia.
Ruột tằm đ̣i đoạn như tơ rối bời
Tôi đă trào nước mắt thẫn thờ khi biết trong y khoa có một chuyên ngành gọi là palliative care, khi hiểu nỗi đau khổ cụ thể của người bệnh trong những giờ phút hấp hối sau cùng, khi nhớ lại chuyện ḿnh đă làm. Trước đó, tôi đă nh́n rất nhiều bệnh nhân phù phổi nhưng chưa bao giờ tưởng tượng cái ngộp thở bị trấn nước như thế nào, chưa bao giờ nghĩ đến cái hoảng loạn của một người tuyệt vọng đang cận kề cái chết...
Những điều tôi viết đang xảy ra hàng ngày ở các bệnh viện của các đồng nghiệp. Tôi biết luật pháp của chúng ta chưa rơ ràng về palliative care. Chúng ta chưa được đào tạo cơ bản để chăm sóc bệnh nhân giai đoạn cuối. Tuy nhiên tôi hy vọng chúng ta sẽ cùng nhau suy nghĩ về vấn đề này. Một ngày nào đó chúng ta sẽ có những cuộc hội thảo, đạt được những đồng thuận, xây dựng được những chính sách để cải thiện chất lượng điều trị cho bệnh nhân giai đoạn cuối.
Lynn Ly phỏng dịch theo thông tin Prescriber's Letter 2009
do BS Danny Nguyen cung cấp
Trước khi tầm cầu một toa thuốc bác sĩ, nhiều bệnh nhân tự chữa trị bằng dược phẩm thiên nhiên. Gần như 26% bệnh nhân bị bịnh mất ngủ đang cố gắng dùng cách trị liệu bằng dược phẩm thiên nhiên
Rất nhiều dược phẩm thiên nhiên ảnh hưởng đến hệ thân kinh trung ương tương tự như toa thuốc giảm đau / thuốc ngủ
Có lẽ bạn từng nghe về cây hoa valerian (dược phẩm Valerian). Nó là một trong những loại dược phẩm thiên nhiên phổ biến nhất được sử dụng cho bịnh mất ngủ. Và nó cũng là một loại mà được nghiên cứu nhiều nhất. Valerian dường như có tác dụng giống benzodiazepine. Các phần tử axit của valerian có thể làm tăng hoạt động GABA trong hệ thần kinh trung ương bằng cách ngăn chận một men (enzyme) mà trao đổi chất GABA.
Một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy rằng uống chất chiết xuất Valerian làm giảm khoảng thời gian lúc bắt đầu giấc ngủ ở nhiều bịnh nhân bị chứng mất ngủ. Nhưng valerian không có hiệu quả nhanh chóng như benzodiazepines. Có lẽ phải dùng đến nó 1 vài đêm đến 1 vài tuần mới có hiệu quả
Valerian dường như an toàn khi sử dụng ngắn hạn . Nó thường được dung nạp tốt (thường thích hợp với các bệnh nhân). Hầu hết các bịnh nhân không bị chứng buồn ngủ vào buổi sáng hoặc bị phản ứng như bị say rượu mà đôi khi xảy ra khi (họ) dùng benzodiazepines.
Valerian đang có đầy hứa hẹn, nhưng vẫn chưa có đủ bằng chứng vững chắc để giới thiệu nó cho đại đa số các bịnh nhân. Nếu người bịnh muốn thử nó th́ đừng lo ngại nhiều . Hăy hướng dẫn họ dùng Valerian 1 các thỏa đáng . Hăy tư vấn cho những bệnh nhân sử dụng theo công thức được thực hiện trong những nghiên cứu. Tiêu chuẩn chiết xuất là chứa khoảng 0.4% tới 0.6% thành phần acid valerian. Những bịnh nhân nên uống liều lượng 400-900 mg / 1 ngày trước khi đi ngủ 2 tiếng đồng hồ
Có vài trường hợp nhiễm độc gan ở những bệnh nhân từng sử dụng valerian. Cho đến giờ sự thể vẫn chưa rơ ràng là valerian là nguyên nhân, tuy nhiên, nếu bịnh nhân dùng valerian trong 1 khoảng thời gian dài hơn, hăy suy xét đề nghị kiểm tra chức năng của gan cho bịnh nhân
Có một số lo ngại về sự tương tác thuốc. Trong nghiên cứu 1 ống thuốc, valerian ức chế (kiềm chế) men cytochrome P450 3A4. Điều này có nghĩa là valerian có thể có tiềm năng làm tăng nồng độ thuốc được được chuyểN hóa bởi chất men này. Nhưng có lẽ quá sớm để biết chắc rằng nếu valerian có hiệu lực trong con người hay không ... và nếu có, th́ đáng kể là bao nhiêu . Cho đến giờ, cần để ư những biểu hiện về tiềm năng tương tác của nó.
Có nhiều hợp chất tạo "công thức giấc ngủ " (sleep fomulas) bày bán trên các quầy kệ cửa hàng. Đại đa số trong những hợp chất này có kết hợp valerian với 1 số thảo dược khác như hops, lavender, lemon balm, và skullcap. Đại đa số trong những hợp chất này có tính chất giảm đau, và hiện có một số nghiên cứu lâm sàng sơ bộ đối với những hợp chất này.
Nghiên cứu lâm sàng sơ bộ (Preliminary clinical research) cho thấy rằng việc sử dụng 1 thuốc kết hợp đặc trị (a specific combination product) chứa đựng chất chiết xuất hops 41.9 mg cộng với chất chiết xuất valerian 187 mg trong mỗi 1 viên thuốc, (dùng) 2 viên thuốc vào lúc lên giường ngủ, chỉ cải thiện ở múc độ khiêm tốn về giấc ngủ bao gồm các biện pháp đi ngủ trễ so với loại "giả dược" ( placebo )sau 28 ngày kể từ ngày điều trị .
Cũng có những nghiên cứu lâm sàn sơ bộ cho thấy rằng sản phẩm thuốc kết hợp đặc trị (a specific combination product), cung cấp 80mg chất chiết xuất từ lá cây lemon balm kết hợp 16 mg chất chiết xuất từ rễ cây valerian (Euvegal forte, Schwabe Pharmaceuticals) , 1 đến 2 viên 1 lần hay 2 lần 1 ngày, có thể giảm những triệu chứng ở trẻ dưới 12 tuổi có bịnh lư thao thức hoặc rối loạn giấc ngủ
Những sản phẩm kết hợp này có vẻ đầy hứa hẹn, nhưng không có bằng chứng đáng tin cậy là chúng có hiệu quả hơn so với chỉ 1 ḿnh chất valerian
Hoa cúc của Đức = German chamomile (Matricaria recutita) là 1 loại trà để ngủ rất phổ biến . Không có nghi ngờ ǵ về công dụng của hoa cúc (chamomile) đối với việc tạo ra sự êm dịu nhẹ nhàng nào đó . Chỉ cần hỏi bất cứ một ai đang tiêu thụ nó, dường như họ sẽ bảo cho bạn biết là nó làm cho họ cảm thấy trầm tĩnh và thư giăn.
Giống như cây valerian, có một số lo ngại về sự tương tác thuốc. Hoa cúc của Đức (German chamomile) có thể ngăn chặn men cytochrome P450 3A4 (cytochrome P450 3A4 enzyme)... và có tiềm năng làm tăng mức độ thuốc được trao đổi bởi men này. Nhưng c̣n quá sớm để biết chắc rằng hoa cúc của Đức có hiệu lực trên con người hay không . Hăy cẩn thận lưu ư về những dấu hiệu của sự tương tác trong bệnh nhân xử dụng (trà) Hoa cúc của Đức (German chamomile).
Passionflower (Passiflora incarnata) được bày bán trên các quầy kệ như một sự giúp đỡ giấc ngủ không cần đơn bác sĩ . Nhưng năm 1978 nó đă bị loại ra khỏi thị trường Hoa Kỳ do thiếu an toàn và thiếu dữ liệu về hiệu lực. Hiện giờ th́ nó được bày bán như là một chế độ ăn uống bổ sung và thường được sử dụng như một loại trà. Passionflower dường như xoa dịu, có lẽ do ảnh hưởng sự thu nhân tín hiệu benzodiazepine. Tuy nhiên, cho đến nay không có bằng chứng khoa học đáng tin cậy là nó trợ giúp trị liệu cho chứng bịnh mất ngủ.
Kava (Piper methysticum) th́ được biết nhiều đến như 1 phương pháp trị liệu cho chứng bịnh lo âu . Nhưng nó cũng thường được dùng cho trị liệu chứng bịnh mất ngủ . Nó có tính chất giảm đau và chứng tỏ có hiệu quả đối với chứng bịnh lo âu. Nhưng nó dương như không có hiệu quả đối với chứng mất ngủ
Hăy nói với các bịnh nhân là tránh dùng Kava. Không phải chỉ v́ không có chứng minh là nó trợ giúp điều trị chứng bịnh mất ngủ mà nó c̣n có thể không an toàn . Kava đă liên quan tới hơn 60 trường hợp về độc tính hại gan. Kava đă bị cấm bán ở 1 số đất nước, nhưng vẫn c̣n bán tại Hoa Kỳ
St. John's wort (Hypericum perforatum) là 1 dược thảo nổi tiếng chống bịnh trầm cảm . Nó dường như có hiệu quả đối với bệnh trầm cảm (dạng) nhẹ đến trung b́nh . Và có 1 số bằng chứng là nó cải thiện chứng bịnh mất ngủ ở các bịnh nhân bị trầm cảm . Nhưng không có bằng chứng là nó có hiệu quả với chứng bịnh mất ngủ ở bịnh nhân không có bị trầm cảm
Hăy lưu ư là St. John's wort có thể kích thích (kích động) đối với 1 số bịnh nhân. Trong thực tế, một trong các phản ứng phụ thường gặp của nó là chứng mất ngủ . Hăy bảo bịnh nhân không dùng nó lúc đi ngủ ngoại trừ họ biết (chắc) nó ảnh hưởng đến họ ra sao
Sự tương tác thuốc là 1 lo ngại lớn ở bất kỳ 1 ai khi dùng St. John's wort. Nó là 1 chất xúc tác hiệu lực của cytochrome (cytochrome = nhiễm sắc thể ???) Nó có thể làm giảm mức độ và hiệu quả của rất nhiều loại thuốc. Một số tác hại này bao gồm sự ức chế / ngăn chận sự phân giải protein HIV, sự ngăn chận sự hoán chuyển nghịch chiều giữa DNA và RNA của non-nucleoside, thuốc uống tránh thai, thuốc cyclosporin (cyclosporin là một loại thuốc được sử dụng để giúp giảm nguy cơ bị loại bỏ trong sự thay thế nội tạng hay tủy xương của cơ thể. Nó cũng được sử dụng trong thử nghiệm lâm sàng để làm cho các tế bào ung thư nhạy cảm với nhiều loại thuốc chống ung thư khác), một số statins, và nhiều thức khác.
Ngoài những dược phẩm thiên nhiên, nhiều bịnh nhân tự trị liệu chứng bịnh mất ngủ với các biện pháp cứu chữa giấc ngủ không cần đơn bác sĩ. Thường xuyên nhất là các antihistamines diphenhydramine (Benadryl, Sominex) hoặc doxylamine (Unisom). Họ có được kết quả xoa dịu, nhưng chưa có hiệu quả hơn benzodiazepines. Chúng cũng có thể gây ra những tác dụng nghiêm trọng là chống lại hoạt động của acetylcholine, chứng huyết áp thấp ở tư thế đứng, bí tiểu, và sự lẩm cẩm lẫn thẫn , những chứng bịnh đặc biệt chỉ có ở người lớn tuổI. Ngoài ra c̣n có mối quan tâm là các loại này có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ. Ngoài ra c̣n có mối quan tâm rằng họ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ. Nói chung, OTC antihistamines không nên được khuyến khích cho công việc trị liệu hằng ngày về chứng bịnh mất ngủ .
melatonin là một trong những chất bổ sung tốt nhất được biết đến đối với giấc ngủ. Nó được thử bởi nhiều người với chứng bịnh mất ngủ, nhưng hiệu lực của nó đang gây tranh căi . Melatonin là một hooc-môn xuất hiện tự nhiên được sản xuất trong "pineal gland" (một tuyến ở trong năo). Nội sinh melatonin điều chỉnh những nhịp 24 giờ (circadian rhythm). Bóng tối dường như kích thích sự tiết ra melatonin và ánh sáng th́ ức chế ngăn chận nó. Mức độ Melatonin được cho là thấp hơn b́nh thường trong một số bệnh nhân bị mất ngủ.
Chứng cớ tốt nhất đối với melatonin gợi ư cho rằng nó cải thiện chứng mất ngủ ở người cao niên, đặc biệt là nếu mức độ melatonin thấp. Bệnh nhân nhỏ tuổi hơn cũng có thông báo chủ quan trong cải thiện chất lượng giấc ngủ khi sử dụng melatonin. Nhưng melatonin dương như không có vẻ để cải thiện mức độ mục tiêu của giấc ngủ, chẳng hạn như sự tiềm ẩn trong giấc ngủ, ở những bệnh nhân này.
Melatonin có thể được đánh giá là 1 thử nghiệm cho 1 số bịnh nhận được tuyển chọn .... đặc biệt là những người trưởng thành cao tuổi . Hăy đề nghị một liều 0,3-5 mg trong 1 ngày. Nếu những bệnh nhân muốn thử dùng nó, hăy đề nghị họ chỉ sử dụng nó ngắn hạn. Nếu không có hiệu quả trong vài tuần, th́ thuốc không có đang trợ giúp ǵ cả, và không có nhiều am hiểu tường tận về sự an toàn của việc sử dụng lâu dài.
Những tiền chất melatonin cũng đang được sử dụng cho chứng mất ngủ ... L-tryptophan and 5-HTP. Trong cơ thể, L-tryptophan được chuyển hóa sang 5-HTP, rồi được chuyển đổi thành serotonin ... và sau đó thành melatonin. Nhưng không có bằng chứng đáng tin cậy rằng những thuốc này tác dụng đối với chứng mất ngủ và những mối lo ngại liên quan đến sự an toàn .
Vào năm 1989, hơn 1500 trường hợp vê hội chứng đau cơ eosinophilia (EMS) và 37 người tử vong liên quan tới việc sử dụng L-tryptophan ở Mỹ. Khoảng 95% trường hợp EMS đă truy nguồn từ L-tryptophan được sản xuất bởi một nhà sản xuất duy nhất tại Nhật Bản . Vào năm 1990, L-tryptophan đă được thu hồi tại Mỹ và FDG khuyến cáo buộc phải hạn chế nhập khẩu tất cả sản phẩm L-tryptophan bày bán trên quầy kệ . Sau sự giới hạn về sản phẩm L-tryptophan, tỷ lệ mắc EMS giảm xuống đột ngột. Theo tổ chức "the Dietary Supplement Health and Education Act" (DHSEA) vào năm 1994, hiện giờ L-tryptophan có mặt trên thị trường và có nhăn hiệu như 1 loại bổ xung trong chế độ ăn uống .
Cũng có sự lo ngại về 5-HTP giống như L-tryptophan, là có thể gây gây ra hội chứng đau cơ eosinophilia (EMS). Có nhiều dự đoán cho rằng sản phẩm thương mại 5-HTP có thể chứa chất gây ô nhiễm từ "the peak X family", ("the peak X family" là) một nhóm các tạp chất có thể gây ra EMS. Tuy nhiên, sự hiện diện của "the peak X family" hay chất ô nhiễm khác chưa được xác nhận tại tất cả các trường hợp EMS.
Cho đến những câu hỏi về EMS và sự an toàn lâu dài của 5-HTP và chất bổ xung L-tryptophan được giải quyết, bệnh nhân nên tránh sử dụng các sản phẩm này.
Coenzyme Q-10 có vẻ như trợ giúp những người bị mất ngủ liên quan đến suy tim. Một số bệnh nhân suy tim có chứng bịnh mất ngủ liên quan đến khó thở về đêm . Sự sử dụng bổ xung coenzym Q-10 có thể làm giảm khó thở và các triệu chứng khác ... và do đó có thể giúp cải thiện giấc ngủ . Coenzyme Q-10 có thể được đánh giá là 1 thử nghiệm cho 1 số bịnh nhận có bịnh suy tim. Nhưng cần chắc chắn rằng các bệnh nhân không tự điều trị t́nh trạng nghiêm trọng này. Họ nên nói chuyện với với các bác sĩ / những nhân viên y tế của họ trước tiên .
Lynn Ly 04-09-2009
Quote:
Before seeking a prescription medication, many patients self-treat with natural medicines. As many as 26% of patients with insomnia are trying them.12315
Many natural medicines have effects on the central nervous system similar to the prescription sedative/hypnotics.
You have probably heard of valerian (Valeriana officinalis). It is one of the most popular natural medicines used for insomnia. And it's also one of the most studied. Valerian seems to have benzodiazepine-like effects. The valerenic acid constituent might increase GABA activity in the central nervous system by inhibiting an enzyme that metabolizes GABA.3486
Some clinical research shows that taking valerian extract reduces the time to sleep onset in many patients with insomnia.6248,6249,8 250,8296 But valerian doesn't work as fast as benzodiazepines. Several nights to a few weeks may be needed for it to work.6249,10209
Valerian seems to be safe when used short-term. It's usually well tolerated. Most patients don't experience morning sleepiness or the hangover effect that is sometimes experienced with benzodiazepines.2070
Valerian is promising, but there's still not enough solid evidence to recommend it for most patients. If a patient wants to try it, don't worry too much. Help them use it appropriately. Advise these patients to use the formulation used in the studies These are extracts standardized to contain 0.4% to 0.6% of the constituent valerenic acid. These should be taken in doses of 400-900 mg/day 2 hours before bedtime.
There are a few cases of hepatotoxicity in patients who have taken valerian.3484,8243 So far it's not clear if valerian is the cause; however, if patients take valerian for an extended period of time, consider recommending liver function tests.
There is some concern about drug interactions. In a test tube study, valerian inhibited the cytochrome P450 3A4 enzyme.6450 This means that valerian could potentially increase levels of drugs metabolized by this enzyme. But it's too soon to know for sure if valerian has this effect in humans...and if it does, how significant it is. For now, just keep a lookout for signs of potential interactions.
There are lots of combination product "sleep formulas" on store shelves. Many of these combine valerian with a variety of other herbs such as hops, lavender, lemon balm, and skullcap. Many of these have sedative properties and there is some preliminary clinical research for some of these combinations.
Preliminary clinical research shows that taking a specific combination product containing hops extract 41.9 mg plus valerian extract 187 mg per tablet, two tablets at bedtime, modestly improves subjective sleep measures including subjective sleep latency compared to placebo after 28 days of treatment.15018
There is also preliminary clinical research that shows that a specific combination product, providing lemon balm leaf extract 80 mg and valerian root extract 160 mg (Euvegal forte, Schwabe Pharmaceuticals) 1-2 tablets once or twice daily, might decrease symptoms in children under age 12 years who have pathological restlessness or dyssomnia.14416
These combinations look promising, but there is no reliable evidence that they are any more effective than valerian alone.
German chamomile (Matricaria recutita) is a very popular "bedtime tea." There's no doubt that chamomile can cause some mild sedation. Just ask anyone who's consumed it. They'll likely tell you that it makes them feel calm and relaxed. But that doesn't necessarily translate into effectiveness for insomnia. So far there's no reliable evidence that it's effective for insomnia.
Like valerian, there is some concern about drug interactions. German chamomile might inhibit the cytochrome P450 3A4 enzyme...and potentially increase levels of drug metabolized by this enzyme.6450 But it's too soon to know for sure if German chamomile has this effect in humans. Be alert for signs of interactions in patients who take German chamomile.
Passionflower (Passiflora incarnata) used to be marketed as an over-the-counter sleep aid. But in 1978 it was taken off the US market due to lack of safety and effectiveness data. It's now marketed as a dietary supplement and is usually used as a tea. Passionflower seems to cause sedation, possibly by affecting benzodiazepine receptors.4001 But so far there's no scientifically reliable evidence it helps for insomnia.
Kava (Piper methysticum) is best known as a treatment for anxiety. But it is also often used for insomnia. It does have sedative properties and has been shown to be effective for anxiety.2093,2094,20 95,7325,11372 But it does not seem to be effective for insomnia.15046
Tell patients to avoid kava. Not only is there no proof it helps for insomnia, it is also possibly unsafe. Kava has been linked to over 60 cases of hepatotoxicity.7024, 7068,7086,7096 Kava has been banned in several countries, but is still available in the US.
St. John's wort (Hypericum perforatum) is the famous herbal antidepressant. It is likely effective for mild to moderate depression. And there's some evidence it improves insomnia in depressed patients.376 But there's no evidence that it is effective for insomnia in patients who are not depressed.
Keep in mind that St. John's wort can be stimulating for some patients. In fact, one of its most common side effects is insomnia.3569 Tell patients not to take it at bedtime until they know how it affects them.
Drug interactions are also a HUGE concern in anyone who uses St. John's wort. It is a potent INDUCER of cytochrome P450 3A4. It can decrease levels and the effectiveness of lots of drugs. Some of these include the HIV protease inhibitors, non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors, oral contraceptives, cyclosporin, some statins, and many others.
In addition to natural medicines, many patients self-treat insomnia with over-the-counter sleep remedies. Most often these are the antihistamines diphenhydramine (Benadryl, Sominex) or doxylamine (Unisom). They have sedative effects, but are less effective than benzodiazepines. They can also cause significant anticholinergic side effects...orthostati c hypotension, urinary retention, and confusion, which can be especially problematic for the elderly.12312,12313 There is also concern that they might decrease sleep quality. In general, OTC antihistamines should be discouraged for routine use for insomnia.
Melatonin is one of the best known supplements for sleep. It's tried by lots of people with insomnia, but its effectiveness is controversial. Melatonin is a naturally occurring hormone produced in the pineal gland. Endogenous melatonin regulates circadian rhythms. Darkness seems to stimulate melatonin secretion and light inhibits it.1773 Melatonin levels are thought to be lower than normal in some patients with insomnia.6498
The best evidence for melatonin suggests that it improves insomnia in the elderly, especially if melatonin levels are low.1072,1729,1738,1 754,7081 Younger patients also report subjective improvement in sleep quality when taking melatonin. But melatonin does not seem to improve objective measures of sleep, such as sleep latency, in these patients.1068,1070,1 083
Melatonin might be worth a try for select patients...particula rly older adults. Suggest a dose of 0.3-5 mg/day. If patients try it, suggest that they only use it short-term. If it doesn't work after a few weeks, it's probably not going to help, and there's not much known about the safety of long-term use.
Melatonin precursors are also being used for insomnia...L-tryptophan and 5-HTP. In the body, L-tryptophan is converted to 5-HTP, which is converted to serotonin...and then melatonin. But there is no reliable evidence that these work for insomnia and there are concerns about safety.
In 1989, more than 1500 cases of eosinophilia-myalgia syndrome (EMS) and 37 deaths were associated with L-tryptophan use in the US. About 95% of all EMS cases were traced to L-tryptophan produced by a single manufacturer in Japan. In 1990, L-tryptophan was recalled in the US and an FDA alert was put into force limiting the importation of all over-the-counter L-tryptophan products.7067,11477, 11478 After the limitation of L-tryptophan products, the incidence of EMS dropped abruptly.11474 Under the Dietary Supplement Health and Education Act (DHSEA) of 1994, L-tryptophan is currently available and marketed as a dietary supplement.
There is also concern that 5-HTP, like L-tryptophan, can cause eosinophilia and eosinophilia myalgia syndrome (EMS).902,919,7067 There is speculation that many commercial 5-HTP products may contain contaminants from the peak X family, a group of impurities that might cause EMS.919,10084 However, the presence of the peak X family or other contaminants has not been verified in all cases of EMS.
Until the questions about EMS and long-term safety of 5-HTP and L-tryptophan supplements are resolved, patients should avoid using these products.
Coenzyme Q-10 seems to help people with insomnia related to heart failure. Some heart failure patients have insomnia related to nocturnal dyspnea. Adjunctive use of coenzyme Q-10 can decrease the dyspnea and other symptoms…and therefore might help improve sleep.6409 Coenzyme Q-10 might be worth a try in patients with heart failure. But make sure patients don't self-treat this serious condition. They should talk it over with their healthcare provider first.
PHƯƠNG CÁCH NÀO LÀ TỐT NHẤT ĐỂ ĐIỀU TRỊ CHỨNG BỆNH MẤT NGỦ Ở NGƯỜI LỚN TUỔI ?
(WHAT'S THE BEST WAY TO TREAT INSOMNIA IN THE ELDERLY?)
Lynn Ly phỏng dịch từ Prescriber's Letter: August 2009; Vol: 16, No. 8
Hơn một nửa số người lớn hơn 65 tuổi bị khó ngủ ... nhưng nhiều phương pháp trị liệu thông thường không thích hợp.
Hăy kiểm tra các điều kiện (căn nguyên) bịnh lư bất thường (comorbid conditions) mà có thể gây trở ngại đến giấc ngủ thí dụ như điều trị cơn đau không thỏa đáng, COPD, trầm cảm, hội chứng chân bồn chồn như kiến ḅ / hội chứng tê chân (restless legs), v.v... Hăy điều chỉnh biện pháp trị liệu cho các căn nguyên (bịnh lư) này.
Hăy t́m ra các loại thuốc có thể gây mất ngủ như SSRIs, theophylline, decongestants, cimetidine, caffeine, steroid, v.v... Hăy thử thay thế giải pháp khác hoặc sử dụng những chất này vào lúc sớm hơn trong ngày.
Hăy khuyến khích vệ sinh giấc ngủ ... thời khóa biểu về giờ giấc ngủ thường xuyên, không nên có giấc ngủ ngắn nào trong ngày, và giữ pḥng ngủ thật tối, yên lặng, và thoải mái.
Gợi ư phương pháp chữa bệnh theo nhận thức tâm lư (cognitive behavioral therapy) để giảm bớt sự căng thẳng
Chỉ dùng phương pháp trị liệu bằng thuốc khi mà các biện pháp khác không thành công (bị thất bại)
Hăy giải thích cho bịnh nhân biết là các lợi ích về dùng thuốc để cho ngủ chỉ có kết quả vừa phải . Và bịnh nhân có thể bị suy giảm nhận thức (cognitive impairment), té ngă, hay mộng du (sleepwalking), v.v...
Trước tiên là hăy khai toa thuốc non-benzo hypnotic (zolpidem, v.v...)
Sử dụng 1 liều lượng thấp ... chỉ cần 5 mg zolpidem cho người cao niên để giảm sự khiếm khuyết (sự suy kém). Một số chương tŕnh bảo hiểm sẽ không phải trả cho những liều lượng thuốc cao hơn.
Cần quan tâm xem xét bịnh nhân có lạm dụng hay lệ thuộc ramelteon (Rozerem) không . Thuốc melatonin agonist giúp người già nằm ngủ nhanh hơn... nhưng hăy giải thích rằng nó không giúp họ ngủ lâu hơn
Hăy suy xét liều lượng trazodone thấp như là một cách thay thế cho non-benzos về phương pháp trị liệu dài hạn. Nó không gây ra sự lệ thuộc, nhưng nó có thể làm tăng nguy cơ bịnh nhân bị giảm áp huyết khi đứng thẳng (orthostasis).
Hăy suy xét mirtazapine (Remeron) nếu việc làm dịu để chống trầm cảm là cần thiết ... nhưng không có nhiều bằng chứng là sử dụng nó chỉ cho giấc ngủ
Cố gắng tránh sử dụng benzodiazepines (temazepam, v.v.. ). Những lợi ích có thể bào chữa cho sự tăng nguy cơ bị té ngă suy giảm nhận thức
Không được sử dụng quetiapine (Seroquel) để cho giấc ngủ . Nhóm thuốc antipsychotic này th́ làm êm dịu và giảm sự lo lắng ... nhưng có phản ứng phụ nghiêm trọng .
Cần khuyên bịnh nhân nên tránh uống rượu hoặc dùng antihistamines (Sominex, Unisom, v.v...) . Hăy giải thích rằng những antihistamines có thể gây ra sự uy giảm nhận thức và bí tiểu ... và rượu làm tăng sự bực tức và tỉnh giấc sớm.
Hăy khai toa thuốc melatonin nếu bệnh nhân muốn có phương thuốc chữa trị "tự nhiên". Sự tiết ra chất Melatonin giảm dần theo tuổi tác. Hăy giải thích rằng melatonin bổ sung có thể giúp đỡ mọi người rơi vào giấc ngủ nhanh hơn.
Để biết thêm về các lợi ích và rủi ro của melatonin, valerian, St. John's wort, và các loại khác, hăy t́m lấy bảng báo cáo đặc biệt của chúng tôi, Natural Medicines in the Clinical Management of Insomnia. (Tổ chức: "Thuốc Tự nhiên trong Quản lư Lâm sàng về Chứng mất ngủ" )
Lynn Ly (10-09-2009)
Quote:
WHAT'S THE BEST WAY TO TREAT INSOMNIA IN THE ELDERLY?
More than half of adults over 65 have trouble sleeping...but many of the usual treatments aren't appropriate.
Check for comorbid conditions that can interfere with sleep such as inadequately treated pain, COPD, depression, restless legs, etc. Optimize therapy for these conditions.
Look for drugs that can cause insomnia such as SSRIs, theophylline, decongestants, cimetidine, caffeine, steroids, etc. Try an alternative or give it earlier in the day.
Encourage sleep hygiene...regular sleep schedule, no naps, and keeping the bedroom dark, quiet, and comfortable.
Suggest cognitive behavioral therapy to reduce stress.
Save drug therapy for when other measures fail.
Explain that the benefits of sleep meds are usually modest. And they can cause cognitive impairment, falls, sleepwalking, etc.
Prescribe a non-benzo hypnotic (zolpidem, etc) first.
Use a low dose...just 5 mg of zolpidem for seniors to reduce impairment. Some insurance plans won't pay for higher doses.
Consider ramelteon (Rozerem) if abuse or dependence is a concern. This melatonin agonist helps seniors fall asleep faster... but explain that it doesn't help them sleep longer.
Consider low-dose trazodone as an alternative to non-benzos for long-term therapy. It doesn't cause dependence, but it can increase the risk of orthostasis.
Consider mirtazapine (Remeron) if a sedating antidepressant is needed... but there's not much evidence for using it just for sleep.
Try to avoid benzodiazepines (temazepam, etc). The benefits may not justify the increased risk of falls or cognitive impairment.
Don't use quetiapine (Seroquel) for sleep. This antipsychotic is sedating and reduces anxiety... but has serious adverse effects.
Recommend avoiding alcohol or antihistamines (Sominex, Unisom, etc). Explain that these antihistamines can cause cognitive impairment and urinary retention...and alcohol exacerbates early awakening.
Suggest melatonin if patients want a "natural" remedy. Melatonin secretion decreases with age. Explain that melatonin supplements might help people fall asleep faster.
For more on the benefits and risks of melatonin, valerian, St. John's wort, and others, get our Special Report, Natural Medicines in the Clinical Management of Insomnia.
Prescriber's Letter: August 2009; Vol: 16, No. 8
Thời Sự Y Học Số 163 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH (01/3/2010)
6/ “ MỘT TOA THUỐC NGỦ TỐT KHÔNG ĐƯỢC QUÁ VÀI NGÀY ”.
Một toa thuốc tốt kê đơn các thuốc ngủ không được quá vài ngày, BS Didier Benhamou (thầy thuốc đa khoa của một nhà dưỡng lăo) đă giải thích như vậy. Các thuốc này phải được uống đúng giờ, để đối phó với những khó khăn tạm thời. Không phải được sử dụng một cách hệ thống, nhưng chỉ khi cần thiết. Bởi v́ nếu không, sẽ xuất hiện rất nhanh một nguy cơ quen thuốc (accoutoumance) và những tác dụng phụ có tiềm năng nghiêm trọng, nhất là nơi những người già. ”
Mặc dầu những lời khuyên này, các thuốc để ngủ, các hypnotique và các thuốc an thần, c̣n được cấp phát rất rộng răi ở Pháp. Sự tiêu thụ thuốc ngủ ở Pháp là 8 đến 10 lần cao hơn so với sự sử dụng của vài nước láng giềng Châu Âu. Những người già đặc biệt bị ảnh hưởng bởi những thái quá này. Haute Autorité de santé, trong những năm qua, đă công bố một loạt các hướng dẫn trong mục đích hạn chế việc sử dụng của các loại thuốc này mà không thành công. Trong các nhà dưỡng lăo, 30% - 60% những người hưu trí, theo những công tŕnh nghiên cứu, đă uống vào mỗi buổi tối loại thuốc này.
NHỮNG TÁC DỤNG PHỤ.
Điều trị mất ngủ bằng thuốc dựa trên hai lớp thuốc chính, các thuốc ngủ (hypnotiques hay somnifères) có thời gian tác dụng ngắn, loại zopiclone (Imovane) hay zolpidem (stilnoct) và các thuốc an thần (các benzodiazépines). Hai lớp này có những cơ chế tác dụng và những chỉ định khác nhau, nhưng có điểm chung là gây nên, đặc biệt lúc dùng lâu dài, những tác dụng phụ. “ Người ta đă chứng tỏ rằng các thuốc ngủ chỉ có hiệu quả trong một thời gian ngắn và có những tác dụng có hại, đặc biệt nơi các người già, ta có thể đọc như vậy trong một báo cáo mới đây của Haute Autorité de santé về chủ đề này. Vậy chỉ định của các thuốc ngủ hoàn toàn bị hạn chế trong các rối loạn giấc ngủ.” Những benzodiazépine (Valium, Tranxène...) mà tác dụng lên giấc ngủ chủ yếu là do một tác dụng an thần, về lâu về dài sẽ gây nên những triệu chứng chóng mặt, các rối loạn trí nhớ, các tai nạn lưu thông, các té ngă với nguy cơ găy xương. Các loại thuốc ngủ thuần túy (zopiclone, zolpidem), có thời gian tác dụng ngắn hơn, đóng vai tṛ chất gây cảm ứng (inducteur) của giấc ngủ, không làm rối loạn trí nhớ, nhưng cũng làm gia tăng nguy cơ gây té ngă, nhất là vào ban đêm. Hai loại thuốc này gây nên một sự quen thuốc (accoutoumance). Dĩ nhiên để chống những hậu quả này, đạo luật bắt buộc không được cấp toa thuốc với thời hạn trên 4 tuần trong những trường hợp mất ngủ, và 12 tuần trong các trường hợp rối loạn lo âu. Nhưng những khuyến nghị này phần lớn bị phớt lờ.
“ Nơi các người già, cấu trúc của giấc ngủ bị biến đổi, BS Benhamou nói thêm như vậy. Thêm vào đó thường là sự thiếu công việc, sự buồn chán, một t́nh trạng trầm cảm, sự cô đơn, tất cả làm gia tăng chứng mất ngủ. Phải t́m ra những hoạt động, phải chống lại sự cô đơn hiu quạnh, phải điều trị chứng trầm cảm. Như
1/ CÁC LOẠI THUỐC ĐƯỢC THEO DƠI : V̀ NHỮNG NGUY CƠ NÀO ?
PHARMACOVIGILANCE. Cơ quan quản lư dược phẩm của Pháp (Afssaps : Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé) mới đây đă tŕnh bày một danh sách 77 loại thuốc và 12 lớp điều trị (classe thérapeutique) đặt dưới sự theo dơi. Điều này đă gảy nên một sự xao xuyến to lớn trong số những người tiêu thụ chúng và trong số những thầy thuốc kê toa những loại thuốc này. Việc thiếu những phân tích chính xác bởi giới hữu trách y tế, từng loại thuốc một, về các lợi ích, các nguy cơ, các thuốc thay thế, đă khiến các người Pháp ở trong t́nh trang chờ đợi.
“ Đă có nhiều điều ngộ nhận sau khi danh sách này được công bố, GS Bernard Bégaud (dược sĩ, Bordeaux) đă xác nhận như vậy. Dân chúng đă hiểu rằng đó là danh sách các loại thuốc nguy hiểm và do đó ngạc nhiên tại sao chúng lại được thương măi hóa. ”
Tất cả các loại thuốc đều được theo dơi, chứ không phải chỉ có những thuốc trong danh sách được công bố. Mỗi khi một thầy thuốc được báo động về một tác dụng phụ không được liệt kê, không được biết rơ, không b́nh thường hay trầm trọng, ông ta có bổn phận phải thông báo điều đó với giới hữu trách y tế. Ngoài ra, vài loại thuốc đặc biệt được theo dơi do sự khám phá các tác dụng phụ nghiêm trọng và bất ngờ. Một cuộc điều tra sẽ cho phép kiểm tra xem các tai biến được quan sát đúng là có thể quy cho thuốc, xác định tần số xảy ra và áp dụng những biện pháp nếu cần (hạn chế thậm chí rút ra khỏi thị trường). Ngoài ra từ năm 2006, tất cả các thuốc đổi mới phải là đối tượng của một “ kế hoạch quản lư các nguy cơ ” (plan de gestion de risques ), để biết rơ hơn những tác dụng phụ của chúng, vẫn c̣n không được biết nhiều vào lúc đưa ra thị trường.
Tuy nhiên cần phải biết rằng không hiện hữu thuốc hiệu quả nào mà không có những tác dụng phụ. Vụ Mediator minh họa sự khiếm khuyết của cảnh giác dược (pharmacovigilance) trong đất nước chúng ta v́ lẽ đă phải cần đến 33 năm mới khám phá những tai biến tim do loại thuốc này. “ Những vụ việc mới đây phải dạy cho các chuyên gia một bài học về tính khiêm tốn, GS François Chast, cựu chủ tịch của Viện hàn lâm dược khoa đă đánh giá như vậy. Họ phải học để biết xét lại phán đoán của ḿnh khi càng ngày càng có những dữ kiến mới. Ngày nay, chính những công tŕnh nghiên cứu dịch tễ dược quy mô lớn cho phép chúng ta tiến bước, bởi v́ những điều ta không có thể thấy được trên một nhóm nhỏ, thí dụ ở mức bệnh viện hay một hiệu thuốc, lại trở nên có thể thấy được với quy mô hàng triệu toa thuốc.” Mặc dầu vậy, những quyết định về các loại thuốc đôi khi khó thực hiện v́ lẽ phải cân bằng giữa những lợi ích của một dược phẩm với những nguy cơ của nó.
Như thế, theo GS Chast, phải phân biệt những loại thuốc làm thay đổi cuộc đời như Glivec (dược phẩm này mặc dầu nằm trong danh sách của Afssaps nhưng đă làm thay đổi tiên lượng của leucémie myéloide chronique) mặc dầu phải trả giá cho những tác dụng phụ, với những thứ thuốc có thể được rút ra khỏi thị trường ngày mai mà không tạo nên vấn đề ǵ đặc biệt, bởi v́ chúng dành cho những bệnh hiền tính hay bởi v́ có những giải pháp điều trị thay thế. Ư niệm dùng sai thuốc (mésusage) cũng sẽ phải phát triển trong tương lai. Đă có những cuộc bàn căi sôi bỏng trước khi Di-Antalvic bị rút ra khỏi thị trường (một trong những thuốc giảm đau được kê toa nhiều nhất). Mục tiêu của sự cấm chỉ này của Châu Âu là nhằm ngăn ngừa những toan tính tự tử được gây nên bởi loại thuốc này, thường thấy ở Thụy Điển và Anh. Nhưng một trong những thuốc được đề nghị như là một giải pháp thay thế cho Di-Antalgic, Tramadol, cũng lại bị nhúng chàm bởi một nguy cơ quá liều.
Danh sách được công bố bởi Afssaps cũng chứa những điều không khớp sít. Thí dụ Levothyrox xuất hiện trên danh sách, thuốc này cần thiết để điều trị bệnh giảm năng tuyến giáp. Thế mà, GS Bernard Bégaud đă xác nhận như vậy, levothyrox tự bản thân nó không gây vấn đề ǵ, nhưng vấn đề là do các générique v́ những lư do liều lượng.
12 DƯỢC PHẨM TRONG SỐ ĐƯỢC SỬ DỤNG NHIỀU NHẤT NẰM TRONG DANH SÁCH CỦA 77 DƯỢC PHẨM ĐƯỢC THEO DƠI TĂNG CƯỜNG.
NGHIỆN THUỐC NGỦ
Tên thuốc : Rohypnol
Hăng bào chế : Roche
Được bán từ 20 năm nay
Là các thuốc ngủ trong số được ưa chuộng nhất, Rohypnol và Stilnox (Sanofi-Aventis) đă được đưa ra thị trường cách nay hơn 20 năm. Rohypnol, thuộc họ các benzodiazépines như thí dụ Valium, chịu “ một điều tra cảnh giác nghiện (addictovigilance) về những trường hợp lạm dụng, phụ thuộc và sử dụng đổi hướng từ năm 2000. ”, Afssaps đă xác nhận như vậy. Rohypnol từ lâu đă là loại thuốc được chuyển hướng nhất bởi các người nghiện ma túy, điều này khiến phải biến đổi những điều kiện kê toa và phát thuốc vào năm 2000. Stilnox cũng chịu cùng sự theo dơi từ năm 2000. Hồ sơ của hai loại thuốc này phải được xem lại bởi giới hữu trách y tế trong những tháng đến. Đối với GS Michel Lejoyeux, giáo sư tâm thần học và addictologie (Paris VII), những thuốc an thần này có thể gây nên t́nh trạng say và phụ thuộc. “ Ngày nay, trong sự quản lư các rối loạn giấc ngủ, một điểm tạo nhất trí ; không có chỉ định cho thuốc ngủ lâu dài ”, thầy thuốc tâm thần này đă nhấn mạnh như vậy. Theo ông, các thầy thuốc, kể cả những thầy thuốc bệnh viện có khuynh hướng kê đơn quá dễ dàng các thuốc ngủ. Và một sự cai thuốc có thể tỏ ra phục tạp với sự theo dơi y khoa.
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 261 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH (10/3/2012)
6/ THUỐC NGỦ LÀM GIA TĂNG NGUY CƠ TỬ VONG.
Điểm chủ yếu
• Một công tŕnh nghiên cứu dịch tễ học Hoa Kỳ cho thấy một mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thuốc ngủ và nguy cơ tử vong gia tăng.
• Nguy cơ ung thư cũng bị liên hệ.
Vài thuốc ngủ thường được kê đơn được liên kết với một nguy cơ gây tử vong sớm hơn gấp 4 lần và điều này ngay cả ở những người chỉ tiêu thụ vài viên mỗi năm !
Thông tin này, được công bố bởi British Medical Journal, đăng lại một công tŕnh nghiên cứu Hoa Kỳ về chủ đề này, thổi lên một luồng gió lạnh. Việc tiêu thụ các thuốc ngủ và những thuốc an thần khác đang gia tăng liên tục bên kia bờ đại tây dương, cũng như ở Bỉ.
“ Các kết quả của công tŕnh nghiên cứu của chúng tôi là rơ ràng. Chúng cho thấy rằng các thuốc ngủ là nguy hiểm đối với sức khỏe và rằng chúng có thể gây tử vong do góp phần vào sự xảy ra thường hơn một ung thư hay nhất là những bệnh tim ”, BS Daniel Kripke, thuộc Centre du sommeil của Đại Học Scripps (Californie) đă chỉ rơ như vậy.
Công tŕnh nghiên cứu này là công tŕnh đầu tiên cho thấy rằng 8 trong số những loại thuốc thường được sử dụng nhất như témazépam (benzodiazépines), các thuốc không phải benzodiazépines như zolpidem hay zopiclone, các barbituriques và các antihistaminiques được dùng làm thuốc an thần có hậu quả tai hại này.
“ Tuy nhiên, hăy lưu ư, BS Samuel Leistedt, thầy thuốc chuyên khoa tâm thần thuộc bệnh viện Erasme (ULB) đă xác nhận như vậy. Công tŕnh nghiên cứu này là một công tŕnh nghiên cứu quan sát (étude observationnelle). Nó căn cứ trên những quan sát dịch tễ học. Ngoài ra các tác giả giải thích rất tốt và áp dụng tất cả những biện pháp thận trọng đối với vấn đề này. Họ đă liệt kê những bệnh nhân sử dụng hay không các thuốc ngủ và rút ra những kết luận, nhưng họ đă không trắc nghiệm khả năng gây chết người của những thuốc ngủ được nói đến. Họ chỉ xác nhận mối liên hệ giữa các bệnh nhân và những loại thuốc này. ”
Daniel Kripke và đồng nghiệp Robert Langer, thuộc Trung tâm y khoa pḥng ngừa Jackson Hole, Wyoming, đă nghiên cứu tiến triển về sức khỏe của 10.500 người được kê đơn thuốc ngủ trong một thời gian trung b́nh hai năm rưỡi, trong thời kỳ từ 2002 đến 2007. Họ đă đặt tương quan những dữ kiện này với tiến triển của cuộc sống của 23.500 người Mỹ khác nhưng đă không bao giờ dùng thuốc ngủ trong thời kỳ này.
Dĩ nhiên, trước khi đưa ra những con số, các nhà nghiên cứu đă cân nhắc những kết quả của các công tŕnh nghiên cứu của họ tùy theo một số các tham số có thể giải thích những nguy cơ gia tăng này ở những người tiêu thụ thuốc ngủ : tuổi tác, thể trọng, lối sống, các tiền căn y khoa, giới tính, chứng nghiện thuốc lá,…
NGUY CƠ TĂNG GẤP 5.
Theo công tŕnh nghiên cứu của họ, những bệnh nhân được kê đơn đến 18 liều thuốc ngủ mỗi năm có khả năng chết 3 lần nhiều hơn so với những người không dùng thuốc. Ở những người đă dùng 18 đến 132 liều, nguy cơ là 4 lần quan trọng hơn và lên 5 lần đối với những người tiêu thụ hơn 132 liều thuốc ngủ mỗi năm.
“ Thí dụ chúng ta đă thấy rằng có 265 trường hợp tử vong ở 4.336 người dùng zolpidem so với 295 trường hợp ở 23.671 người đă không dùng những thuốc an thần hay những thuốc ngủ ”, các tác giả đă xác nhận như vậy.
Những người dùng nhiều liều nhất cũng có nguy cơ hơn phát triển nhiều loại ung thư.
Đối với BS Groves Trish, tổng biên tập của BMJ, kết luận được rút ra từ những công tŕnh nghiên cứu này là “ mặc dầu các tác giả đă không có thể chứng tỏ rằng các thuốc ngủ gây nên một sự chết sớm, nhưng những phân tích của họ đă loại trừ một loạt những yếu tố khả dĩ khác. Vậy những kết quả này nêu lên những câu hỏi quan trọng về sự an toàn của các thuốc an thần và các thuốc ngủ. ”
(LE SOIR 28/2/2012)
THÔNG TIN Y HỌC VỀ CHOCOLATE (CHOCOLAT / SÔ CÔ lA)
Lynn Ly tổng hợp thông tin về Chocolate (Chocolat / Sô Cô La)
từ các bài Thời Sự Y Học của Bác Sĩ Nguyễn Văn Thịnh
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 24 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 29/4/2007 )
7/ CHOCOLAT LÀM GIẢM HUYẾT ÁP
Ăn chocolat đen có thể có hiệu quả trong việc hạ huyết áp như các thuốc giảm áp thông thường. Một xem xét lại các công tŕnh nghiên cứu đă nhận thấy như vậy.
Mặt khác, trà có vẻ không có hiệu quả trong tác dụng này. Bài báo nói rằng một chế độ ăn uống giàu trái cây và rau xanh có lợi cho sức khỏe một phần là do thực vật chứa những chất hoá học được gọi là polyphenols giúp kiểm soát huyết áp.
Từ hơn 3000 bài báo, các nhà nghiên cứu đă chọn những công tŕnh nghiên cứu rộng rải nhất và sử dụng các kỹ thuật thống kê để phối hợp các dữ kiện.
4 trong 5 nghiên cứu về chocolate đă nhận thấy huyết áp bị giảm lúc ăn chocolat đen.
Bài báo này được công bố vào số tháng 4 của The Archives of Internal Medicine.
(INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE 26/4/2007)
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 109 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 17/1/2009 )
5/ RƯỢU VANG, TRÀ VÀ CHOCOLAT ĐỐI VỚI NĂO BỘ ?
Các ông và các bà lớn tuổi, tiêu thụ rượu vang giàu flavonoide, trà và chocolat, có những hiệu năng tốt hơn lúc thực hiện những trắc nghiệm về khả năng nhận thức (tests cognitifs). Đó là điều đă được chứng minh bởi một nhóm nghiên cứu Anh-Na Uy. Nhóm nghiên cứu này đă khảo sát mối liên hệ giữa sự tiêu thụ 3 thức ăn thức uống chứa flavonoides (chocolat, rượu vang và trà) và những hiệu năng nhận thức (performances cognitives). 2.031 người tham dự (70-74 tuổi, 55% là phụ nữ) đă được tuyển mộ và đă chịu những trắc nghiệm về khả năng nhận thức.
Các kết quả cho thấy rằng, so sánh với những người không ăn chocolat, không uống rượu vang hay trà, những người tiêu thụ chúng có những điểm số tốt hơn một cách đáng kể lúc làm những trắc nghiệm nhận thức và có tỷ lệ hiệu năng nhận thức kém thấp hơn.
Những người tiêu thụ ba loại thức ăn nước uống này có những điểm số tốt hơn và nguy cơ có những hiệu năng kém lúc làm trắc nghiệm thấp nhất. Những mối liên kết giữa sự tiêu thụ các thức ăn nước uống này và khả năng nhận thức (cognition) tùy thuộc vào liều lượng (dose-dépendante), với một hiệu quả tối đa đối với những tiêu thụ khoảng 10g chocolat mỗi ngày và khoảng 75-100 ml rượu vang mỗi ngày, nhưng theo đường thẳng đối với trà. Phần lớn những chức năng nhận thức được trắc nghiệm bị ảnh hưởng bởi 3 thức ăn thức uống này. Hiệu quả rơ rệt hơn đối với rượu vang và hơi thấp hơn đối với chocolat.
Do đó, trong tuổi già, một chế độ thức ăn thức uống nhiều flavonoides được liên kết với những hiệu năng tốt hơn đối với vài năng lực nhận thức và điều này tùy thuộc vào liều lượng.
(LE JOURNAL DU MEDECIN 13/1/2009)
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 160 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 8/2/2010 )
3/ TÁC DỤNG BẢO VỆ CỦA CÁC FLAVONOIDE CỦA RƯỢU VANG, TRÀ, CACAO.
Viện hàn lâm dược học quốc gia hôm qua đă thảo luận về những đóng góp có lợi lên tim và năo bộ của những chất được chứa trong vài loại thức ăn.
PREVENTION. Rượu vang, trà, chocolat, là chủ yếu, và những thực phẩm khác chứa những chất flavonoides, có những tác dụng chống oxy hóa (antioxydant) và chống viêm, với một hiệu quả bảo vệ lên tim và năo bộ. Từ 15 năm nay, các nghiên cứu gia tăng về những chất được chứa trong thực phẩm này. Hôm qua, Viện dược học quốc gia đă dành một trong những buổi họp để bàn về những tác dụng lên sức khỏe của những chất flavonoides đầy hứa hẹn này. Tuy nhiên, trong khi nhiều xí nghiệp dược phẩm đề nghị các viên thuốc mà chất căn bản là flavonoides, th́ viện hàn lâm lại đánh giá rằng những dữ kiện hiện nay không cho phép khuyến khích các “ điều khẳng định sức khỏe ” (“ assertions santé ”) của các chất bổ trợ dinh dưỡng (adjuvants alimentaires).
Lịch sử của các flavonoides bắt đầu trong những năm 1990, với sự phát hiện của nghịch lư Pháp (paradoxe français) : các người Pháp, đặc biệt trong vùng Tây Nam, có một tỷ lệ tử vong do tim mạch thấp hơn so với những nơi khác, mặc dầu một sự tiêu thụ cao các chất mỡ bảo ḥa (một yếu tố nguy cơ tim mạch quan trọng). Ngoại lệ này được quy cho sự tiêu thụ rượu vang đỏ, đặc biệt cao ở Pháp. Các flavonoides (các hợp chất polyphénol) của rượu đă được nhận diện như là các chất trung gian của tác dụng có lợi này. Và nhiều công cuộc điều tra dịch tễ học đă cố gắng phân tích mối liên hệ giữa chế độ ăn uống giàu flavonoides và các bệnh tim mạch (đột qụy, nhồi máu) hay thoái hóa thần kinh (bệnh Alzheimer, Parkinson).
“ Toàn bộ các thông tin có được như thế cho thấy một khuynh hướng chung tán trợ cho việc liên kết giữa sự tiêu thụ rượu vang đỏ có mức độ (một hay hai ly mỗi ngày), (trên mức này, những tác dụng có hại của rượu làm đảo ngược khuynh hướng), của sự tiêu thụ trà xanh hay trà đen và cacao và tỷ lệ tử vong nguồn gốc tim mạch hay thoái hóa thần kinh, GS Jean-Claude Stoclet, ủy viên của Hội hàn lâm dược học (đại học Strasbourg) đă giải thích như vậy.
Vậy có vẻ hợp lư khi đưa ra giả thuyết, theo đó sự tiêu thụ đều đặn của vài loại trái cây giàu flavonoides hay những chế phẩm phát xuất từ đó, rượu vang đỏ, một vài nước nho vắt, trà xanh và đen (trong một chừng mực ít hơn), cacao, được liên kết với một sự giảm tỷ lệ tử vong… ”
SỰ ỨC CHẾ CỦA MỘT VÀI GENE .
Bằng cớ chính thức chỉ có thể được mang lại, sau những thử nghiệm lâm sàng so sánh một chế độ ăn uống giàu flavonoides với một chế độ ăn uống nghèo flavonoides. Chúng ta hăy ghi nhận rằng hầu hết các công tŕnh nghiên cứu không phát hiện mối liên hệ giữa một chế độ ăn uống giàu flavonoide và ung thư. Nhiều công tŕnh nghiên cứu thí nghiệm, trên cấy tế bào hay mô h́nh động vật, đă phát hiện một tác dụng của các flavonoides lên thành trong của các huyết quản, với một sự gia tăng của các yếu tố giăn mạch và chống tăng sinh (facteurs vasodilatateurs en antiprolifératifs). Những chất này cũng tác dụng bằng sự ức chế của vài loại gène, để dẫn đến một tác dụng kháng viêm.
Người ta t́m thấy ở đâu các flavonoides này ? Nhiều trăm flavonoides khác nhau đă được nhận diện. Mặc dầu có nhiều điều không chắc chắn, nhưng có vẻ như rằng các flavonoides có một tác dụng bảo vệ, thuộc về các lớp của các flavonols (rượu vang đỏ, trà, cacao) và của các chất anthocyanines (các trái cây đỏ, quả anh đào, cassis). “ Khi tính đến các dữ kiện mới đây về các hiệu quả và các cơ chế tác dụng của vài flavonoides, ta có thể dễ bị cám dỗ khi chủ trương ngay từ bây giờ một sự tăng cường flavonoides trong chế độ ăn uống, GS Stoplet đă đánh giá như vậy. Cần phải cưỡng lại sự cám dỗ này : ngoài những điều không chắc chắn về bản chất của các hợp chất hữu ích, về những lượng cần phải cho, không hoàn toàn loại bỏ sự hiện diện của những tác dụng phụ. ” Đối với GS François Chast, chủ tịch của Viện hàn lâm dược khoa, “ trên cơ sở của các dữ kiện hiện nay, một sự tăng cường các cố gắng nghiên cứu có vẻ được biện minh và khẩn cấp ”.
(LE FIGARO 28/1/2010)
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 170 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 19/4/2010 )
3/ CHOCOLAT TỐT CHO TIM VÀ CÁC MẠCH MÁU.
Các nhà nghiên cứu người Đức đă cho thấy rằng những lượng nhỏ chocolat được tiêu thụ mỗi ngày làm hạ huyết áp và làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Nhóm nghiên cứu người Đức đă theo dơi trong khoảng 10 năm những thói quen ăn uống của 19.357 người, tuổi từ 25 đến 65 tuổi. Các tác giả đă có thể chứng thực rằn, những người ăn nhiều chocolat nhất (trung b́nh 7,5 g mỗi ngày) có một huyết áp thấp hơn và một nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hay một tai biến mạch máu năo giảm 39%, so với những người chỉ tiêu thụ rất ít (1,7g mỗi ngày). Về mặt nguy cơ tuyệt đối, điều đó có nghĩa là sự việc ăn một miếng vuông nhỏ chocolat khoảng 6g cho phép tránh, nơi 10.000 người, 85 nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu năo trong một khoảng thời gian 10 năm, BS Brian Buijssen, nhà dịch tễ dinh dưỡng, người điều khiển công tŕnh nghiên cứu này, đă giải thích như vậy.
Nhưng không nên v́ thế mà suy diễn ra rằng ta có thể đồng thời tự cho phép ḿnh gia tăng sự tiêu thụ toàn thể calorie và tiêu thụ ít hơn những thức ăn lành mạnh, nhà nghiên cứu cảnh cáo như vậy. “ Những lượng nhỏ chocolat giúp pḥng ngừa sự xuất hiện các bệnh tim mạch, nhưng chỉ khi những lượng này thay thế một nguồn thức ăn giàu calorie khác, để trọng lượng có thể vẫn luôn luôn ổn định. ”
Mặc dầu sự tiếp tục của các nghiên cứu là tỏ ra cần thiết, nhưng nhóm nghiên cứu người Đức đă có thể xác nhận rằng tác dụng có lợi của chocolat được liên kết với sự hiện diện của flavonol trong cacao. Những chất này hiện diện chủ yếu trong chocolat đen. “ Các flavonol cải thiện biodisponibilité của monoxyde d’azote trong các huyết quản. Những chất này làm giăn các mạch máu hơn và điều này góp phần mang lại một huyết áp thấp hơn. Monoxyde d’azote cũng cải thiện chức năng của các tiểu cầu, làm cho máu ít dính hơn ”, Brian Buijsse nói tiếp như vậy.
TRÀ CŨNG THẾ.
Một công tŕnh nghiên cứu mới đây của Ḥa Lan cũng quan tâm đến những tác dụng có lợi của các flavonol. Peter Hollman của đại học Wageningen đă phân tích mối liên hệ giữa sự sử dụng các loại flavonoides khác nhau và sự xuất hiện của các tai biến mạch máu năo. Trong một phân tích méta, ông đă xét đến hơn 100.000 người phát xuất từ 6 công tŕnh nghiên cứu đă được công bố. Các flavonoides đặc hiệu như các flavonol, dường như có một tác dụng lên nguy cơ tai biến mạch máu năo. “ Nếu người ta tiêu thụ một lượng flavonol tương ứng với lượng được t́m thấy trong 3 tách trà, người ta có thể làm giảm 20% nguy cơ
bị một tai biến mạch máu năo ”, nhà nghiên cứu Ḥa Lan đă b́nh luận như vậy.
Chúng ta hăy nhớ rằng các flavonols cũng hiện diện trong rau xanh và các trái cây.
(LE JOURNAL DU MEDECIN 13/4/2010)
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 174 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH (17/5/2010)
9/ CHOCOLAT, NGUYÊN NHÂN HAY PHƯƠNG THUỐC ĐIỀU TRỊ CHỨNG TRẦM CẢM ?
Theo một công tŕnh nghiên cứu của Hoa Kỳ, những người tiêu thụ nhiều chocolat có nguy cơ nhiều hơn bị chứng trầm cảm. Vậy đúng là có một sự liên kết giữa chứng trầm cảm và chocolat, nhưng theo chiều hướng nào ?
Người ta nói nhiều về sự liên kết chocolat/ khí chất, nhưng ít công tŕnh nghiên cứu mô tả một cách chính xác bản chất của mối liên hệ này. Natalie Rose ( Đại học californie, San Diego) và các cộng sự viên đă tập hợp 1.018 người trưởng thành (694 đàn ông và 324 phụ nữ) không bị đái đường lẫn bệnh động mạch vành. Các nhà nghiên cứu tập trung vào 931 người không dùng thuốc chống trầm cảm và được biết là có tiêu thụ chocolat. Khí chất của họ được đánh giá theo thang CES-D (Centre for Epidemiologic Studies Depression Scale). Một t́nh trạng trầm cảm được định nghĩa bởi một điểm số (score) CED-D > hoặc = 16 và một hội chứng trầm cảm quan trọng bởi một điểm số > hoặc = 22.
Những kết quả cho thấy rằng những người bị trầm cảm (CES-D > hoặc =16) tiêu thụ nhiều hơn một cách đáng kể (8,4 suất mỗi tháng) so với những người không bị trầm cảm (5,4 suất/tháng). Những người hội đủ những tiêu chuẩn của một hội chứng trầm cảm quan trọng (CES-D > hoac =22) ăn chocolat c̣n nhiều hơn (1,8 suất mỗi tháng). Một suất (portion) tương ứng với 28 g chocolat.
Sự liên kết này liên hệ đến các phụ nữ và các đàn ông và nó không được giải thích bởi một sự gia tăng chung của các cung cấp mỡ, hydrate de carbone, caféine hay calorie. “ Điều này gợi ư rằng những kết quả của chúng tôi là đặc hiệu đối với chocolat ”, các nhà nghiên cứu đă nói thêm như vậy ; họ không phân biệt giữa chocolat đen và chocolat sữa. Cũng không có sự khác nhau giữa những người trầm cảm và không trầm cảm trong sự tiêu thụ những thức ăn khác giàu các chất kháng oxy hóa khác như cá, cà phê, trá cây và rau xanh.
“ Những điểm số trầm cảm (CES-D) tăng cao được liên kết với một sự tiêu thụ chocolat lớn hơn. Tuy nhiên chúng tôi sẽ phải xem có một sự liên hệ nhân quả hay không và nếu có, theo chiều hướng nào : chocolat làm giảm hay tăng cường những triệu chứng trầm cảm ? ”, các tác giả kết luận như vậy. Tuy nhiên họ đưa ra vài giả thuyết. Chứng trầm cảm có thể kích thích khẩu vị đối với chocolat, hoặc bằng sự tự cho thuốc lấy v́ những tính chất được cho là chống trầm cảm của chocolat, hoặc v́ một lư lẽ không liên kết với một lợi ích điều trị. Nhưng, các tác giả của công tŕnh nghiên cứu đă nhắc lại như vậy, ta không biết chocolat có làm dễ sự trầm cảm hay không. Những công tŕnh tương lai sẽ phải làm sáng tỏ về sự liên kết này, chắc chắn là rất phức tạp ...
(LE JOURNAL DU MEDECIN 4/5/2010)
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 175 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 23/5/2010 )
8/ NHỮNG LỢI ÍCH CỦA CHOCOLAT ĐEN.
Nhiều công tŕnh nghiên cứu đă gợi ư sự hiện hữu của một tác dụng có lợi của chocolat đen.
Một trong những công tŕnh nghiên cứu này, được tiến hành ở Zutphen, ở Ḥa Lan, trên 470 bệnh nhân (từ 65 đến 84 tuổi) kéo dài 15 năm, đă cho thấy rằng huyết áp tối đa và tối thiểu đối với những người tiêu thụ 10 g chocolat đen mỗi ngày được hạ xuống lần lượt 3,7 và 2,1 mmHg, so với những người không tiêu thụ. Mới đây hơn, một thử nghiệm quy mô lớn, được tiến hành bởi hai nhà dịch tễ học thuộc Institut germanique de nutrition (Brian Buijsse et Heiner Boeing), cho thấy rằng ăn chocolat đều đặn với lượng thấp tương ứng với một sự giảm của tỷ lệ tử vong tim-mạch. Hơn 19.000 người sống trong vùng Potsdam ở Đức (không có tiền sử tuần hoàn) đă được theo dơi trong 8 năm. Kết luận : nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột qụy giảm 39% nơi những người tiêu thụ 6 g chocolat mỗi ngày. Các flavonoides, các chất kháng oxy hóa mạnh được chứa trong cacao, mà nồng độ mạnh hơn trong chocolat đen, là nguồn gốc của những lợi ích này.
(PARIS MATCH 22/4-28/4/2010)
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
