HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
We all have our ways of dealing with stress. Some people escape to a sunny beach, some prefer a nice glass of wine, and some even do our best to ignore it. Each way has its advantages (and sometimes disadvantages), but we can’t always do what helps at the exact moment we need it. This is where pressure points become a quick and effective long term solution. Pressure points are areas in the body that, when applied with some pressure, can trigger various effects in our minds and body.
The Scalp
The Scalp is full of pressure points, many of which can effectively and discretely reduce stress levels. You can sit at your office desk, lean back and use two fingers to massage the point where the neck meets the skull for about 20 seconds. Much of the stress we accumulate during the day collects in the shoulders and neck muscles, and applying pressure to this point can relieve much of it.
The Ear
This pressure point is known as Shen Men (The Spirit Gate), and some experts claim it’s the best stress-relieving point in the body. In reflexology, it’s also used to reduce inflammation and pain throughout the body. It’s recommended that you massage this spot with an earbud or even a pen, and to take deep, slow breaths during the massage.
The Chest
Stress can make us forget to breath, or take shallow breaths. This point helps reduce the stress that accumulates in the chest, while reminding you to breathe normally again. Use three fingers to massage this point, or one finger to tap rhythmically on the area while taking deep breaths. If you experience chronic stress, combine massaging this point with the point between your eyebrows. The connection between these two points helps in calming the nerve system.
The Stomach
Many reflexologists prefer to use this point because it helps create movement that frees the chest and diaphragm, which improves the breathing process. Patients who go through this treatment instinctively take deeper breaths and almost always report a sensation or relief.
The Forearm
A classic spot for reflexology and acupuncture. Stress and anxiety create a reverse energy flow in the body, which this spot is supposed to repair. It helps your energy move in the right direction while aiding in your mental focus and stress reduction.
The Palm
The moment you press on this spot, you’ll feel your stress evaporating. It is located on one of the most important meridians (an energy channel), which affects the heart, liver, and pancreas. It is believed that much of the stress we experienced is stored in the liver, so applying pressure at this point is highly effective. It is also a great spot for treating headaches, stomachaches, indigestion, and insomnia – all of which could be symptoms of stress.
The Calves
If you feel stress in the upper part of your body, massaging this spot is perfect. The area could be quite tender in people who deal with a lot of stress, and in women in particular.
The Foot
Pressure at this point can help ease a stressed mind that keeps rethinking whatever it is that causes your stress. Some reflexologists believe that this is the best meridian for treating the pancreas and that its location – at the center of the foot, helps patients reduce their stress and provide better attention to their bodies.
1. Nho đỏ (hay tím sẫm)
Có tác dụng bổ tim và sát trùng đường tiểu. Việc uống 1 ly nước ép nho đỏ hay tím sẫm nguyên chất mỗi ngày sẽ rất tốt cho chức năng tim. Nước ép nho đỏ vừa ảnh hưởng trực tiếp lên phản ứng đông máu vừa làm tăng nồng độ các chất kháng oxy hóa và làm giảm các gốc tự do trong hệ tim mạch. So với nước ép bưởi, cam, cà chua và táo, nước ép nho đỏ có hoạt tính kháng oxy hóa mạnh gấp 3 lần.
2. Nước ép quả nam việt quất (Cranberry juice)
Giúp sát trùng đường tiểu. Dùng một ly nước ép quả nam việt quất hay 30 g trái khô mỗi ngày sẽ giúp thanh toán các chứng này. Các hoạt chất trong quả nam việt quất có tác dụng ngăn cản vi khuẩn xâm phạm lớp niêm mạc lót hệ thống ống dẫn đường tiểu.
3. Những loại quả có màu tím và mọng
Việt quất (Blueberries) có màu tím như sim, tốt cho những ai bị nổi gân (tĩnh mạch) xanh dưới da. Theo bác sĩ Luis Navarro, Giám đốc Trung tâm Trị liệu Tĩnh mạch ở New York, việt quất tốt cho hệ tuần hoàn v́ chứa các chất flavonoid. Đó là những hoạt chất giúp cho thành tĩnh mạch thêm vững chắc và các mao quản bớt rạn nứt. Các sắc tố có tên proanthocyanidin và anthocyanidin (đem lại màu xanh tím đặc trưng cho các loại trái này) giúp tăng cường tính bền chắc cho hệ thống mạch máu.
Đối với người già, các nhà khoa học khuyên ăn nhiều rau xanh để tránh thoái hoá điểm vàng (nguyên nhân gây mù loà không thể hồi phục). Lutein (hoạt chất chủ yếu trong các loại rau lá xanh đậm) rất có lợi cho mắt v́ có tác dụng như một màng lọc ánh sáng, giúp mắt không bị các tia nắng làm tổn thương. Nó cũng có tính kháng oxy hóa, tránh cho mắt khỏi các tổn thương do quá tŕnh lăo hóa. Cơ thể không có khả năng sản xuất lutein nên con người phải ăn nhiều thực phẩm giàu chất này hoặc bổ sung bằng thuốc.
C̣n những người hay bị đau nửa đầu nên tránh các sản phẩm từ sữa, chocolate, trứng, các loại quả có múi, tép, thịt, lúa ḿ, các quả hạch, lạc, cà chua, hành tây, bắp, táo và chuối. Theo bác sĩ Neal Barnard (tác giả cuốn Thức ăn chống đau), với chứng đau nửa đầu, có khi chính những thức ăn được xem là "thủ phạm" gây đau kể trên lại làm bệnh nhân bớt nhức đầu. Chẳng hạn, chất caffeine có thể khiến một số người nhức đầu khi uống vào, nhưng một số người khác đang nhức đầu nếu uống vào sẽ bớt hẳn. Các thức ăn giàu tinh bột như bánh ḿ nướng, bánh quy và khoai tây cũng có thể làm giảm nhức đầu hay buồn nôn, thậm chí rút ngắn hẳn cơn đau nửa đầu.
Thói Quen Không Tốt Cho Giấc Ngủ
Những tư thế nằm sai sẽ khiến bạn ngủ không sâu, hoặc khó thở hay đau lưng.
Gập cong người: Tư thế ngủ không thoải mái này thường được đáp lại bằng những dấu hiệu không tốt ở lưng đối với phụ nữ và phổ biến nhất là ở độ tuổi ba mươi. Gập cong người trong suốt cả một đêm sẽ gây nên bệnh đau lưng. Theo như ư kiến của một số chuyên gia về phẫu thuật chỉnh h́nh th́ nên ngủ ở tư thế nằm duỗi thẳng lưng, kê một chiếc gối ở phía dưới đầu gối chân nhằm làm cho phần lưng áp vào mặt phẳng đệm tối đa.
Mở cửa sổ: Ngủ trong một căn pḥng lạnh sẽ làm cho cơ thể của bạn có phản ứng cong lại để tránh cái lạnh. Và tư thế như vậy sẽ không tốt cho xương sống. Tốt nhất là bật điều ḥa lên hoặc đắp chăn lại. Đừng mở cửa sổ khi đang ngủ và cần hiểu rằng làm như vậy để tránh được những chất gây ô nhiễm trong bầu không khí và tránh được những chất gây dị ứng bên ngoài.
Ngủ úp mặt: Thông thường dễ gây ra hiện tượng tức thở khi ngủ mà nguyên nhân chung xuất phát từ chứng mất ngủ. Ngủ trong tư thế úp mặt thường tạo nên những giấc ngủ không liên tục bởi v́ nó làm ảnh hưởng đến nhịp thở và không tốt cho tim .
Trang điểm và mùi thơm khi ngủ: Một nguyên nhân không tốt cho giấc ngủ đó là những mỹ phẩm dùng cho vùng mắt, hóa chất chuốt mi làm sưng bọng mắt và đôi khi gây viêm da. Vùng mắt là vùng nhạy cảm, nên được giữ ǵn để duy tŕ một giấc ngủ tốt. Bên cạnh đó, sử dụng quá nhiều nước hoa khi ngủ sẽ làm tăng khả năng của bệnh viêm mũi và hen suyễn.
Mùi sơn pḥng: Mùi sơn và mùi vecni ở những căn hộ mới xây sửa là một hợp chất dễ bay hơi, ở thời kỳ đầu mới sử dụng, nó dễ ḥa trộn vào không khí gây ảnh hưởng tới mắt, da và hơi thở. Tốt nhất là mở hết các cửa sổ trong ba tuần đầu tiên mới sơn nhà và ngủ ở một căn pḥng khác thoáng mát hơn.
Thời gian ở cữ: Đây là cơ hội cho các bà mẹ có được những giấc ngủ dài hơn là cần phải làm việc, nó cũng giống như một người cần phải ăn thật nhiều để bù lại sức khỏe. Nhưng trái lại, ngủ quá nhiều dễ gây ra trạng thái mất thăng bằng và đứng không vững. Theo một số nghiên cứu cho rằng trung b́nh người phụ nữ ngủ nhiều hơn đàn ông ít nhất là mười lăm phút. Tốt nhất cho các bà mẹ mới sinh là nên có những giấc ngủ điều độ.
Đặt hoa trong pḥng ngủ: Những đóa hoa thơm ngát là nguyên nhân gây ra hiện tượng dị ứng. Có một số loài hoa thường thụ phấn nhờ gió nên phấn hoa trong không khí dễ làm bạn bị chảy nước mắt và nước mũi gây cảm giác khó chịu. Nếu bạn hay có thói quen trang trí hoa trong pḥng th́ nên chọn những loại hoa có mùi thơm nhẹ, những loại hoa có chức năng thụ phấn nhờ sâu bọ như hoa tulip chẳng hạn.
Để vật cưng lên giường ngủ: Nếu như súc vật mà bạn nuôi có bọ th́ sao đây, hoặc giả như nước bọt và lông của chúng làm cả nhà bị dị ứng. Đó là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh dị ứng và hen suyễn. Những súc vật nhỏ làm đồ chơi cho trẻ em cũng có không ít bụi, nên có hệ thống máy lọc không khí trong nhà nếu bạn nuôi súc vật để giải phóng cho cơ thể và môi trường trong nhà khỏi bị ô nhiễm
Bật đèn khi ngủ: Đây là thói quen kỳ lạ và nó thường làm giảm khả năng tuổi trẻ và sức khỏe của cơ thể do không có giấc ngủ sâu. Nếu bạn không bỏ được thói quen này th́ hăy để ánh sáng lờ mờ khi đi ngủ cũng rất tốt.
Làm sạch pḥng ngủ mỗi ngày: Nên làm sạch pḥng ngủ một lần một ngày vào buổi sáng. Một số chất tẩy uế và chất làm thơm mát không khí có chứa rất nhiều hóa chất v́ chúng gây kích thích cho da, mũi, cổ họng và phổi trong khi ngủ.
Sinh Tố B5 - Thần Dược Trị Nhức Mỏi
Nếu bạn thường bị nhức mỏi, sưng khớp xương, mỏi lưng, mỏi vai... mà mọi thứ thuốc khác đều chữa không hết, hăy thử với sinh tố B5.
Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần một viên sinh tố B5 (100 mg) kèm theo một viên sinh tố B-complex 100 mg (B-100), bạn sẽ bắt đầu cảm thấy hết nhức mỏi sau 2-4 tuần. Việc tiếp tục uống đều mỗi ngày sẽ giúp bệnh không trở lại. Theo tài liệu của bác sĩ Mary E., chuyên gia sinh tố trị liệu tại Arkansas, liều lượng này có hiệu quả rất khả quan trên 75% tổng số bệnh nhân được điều trị.
Ngoài ra, các thuốc khác như dầu cá (cod liver oil), Niacin, các sinh tố A, C, E cũng có công dụng tương đối khả quan.
Muốn xoa dịu nhức đầu, nhức răng, đau lưng..., hăy uống thuốc aspirin với một tách cà phê. Cà phê sẽ giúp thuốc có công hiệu nhanh hơn khoảng 35% thời gian.
Khi một em nhỏ bị sốt, cha mẹ em cần lấy nhiệt độ để có một ư niệm về t́nh trạng nặng nhẹ của bệnh. Dùng tay sờ trán em rồi ước lượng nhiệt độ là một phương cách không chính xác, đôi khi làm ta hiểu lầm về bệnh trạng của em.
Khác với thời xa xưa ở Việt Nam khi mà dụng cụ đo độ chỉ là một cái nhiệt kế thủy ngân, ngày nay ở Mỹ, chúng ta có rất nhiều chọn lựa, do đó dễ gây ra nhầm lẫn và bối rối cho cha mẹ. Từ năm 2001, Hàn Lâm Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ khuyên không nên dùng nhiệt kế thủy ngân nữa v́ chất thủy ngân có thể gây hại cho em bé cũng như không tốt cho môi trường sống của chúng ta. Sau đây là một danh sách những loại nhiệt kế đo độ và cách dùng cũng như nên dùng cho tuổi nào.
Các loại nhiệt kế
Có rất nhiều loại nhiệt kế với các mẫu mă khác nhau. Nhưng tựu trung, thường thấy những loại nhiệt kế như sau:
1. Nhiệt kế điện tử (digital thermometer)
Loại nhiệt kế này có thểdùngđể đo nhiệt độ ở miệng, nách hay hậu môn. Thường loại này có một que nhỏ trong có một bộ phận điện tử chạybằng pin ghi nhận nhiệt độ và làm hiện lên một cái khungtrên thân chiếc nhiệt kế. Để que này vào nách, miệng hay hậu môn em bé. Sau chừng 30 giây, ta sẽ nghe tiếng bíp nhỏ và nhiệt độ hiện lên. Nên dùng thêm bao plastic bao que này để tránh lây bệnh từ người này qua người kia. Nhiệt kế điện tử dễ dùng và lấy nhiệt độ rất nhanh và chính xác hơn nhiệt kế thủy tinh. Tuy nhiên, nếu bạn mua thứ rẻ tiền th́ nên thử lại trước khi dùng v́ để lâu pin có thể đă hết và nhiệt kế không c̣n chính xác nữa.
2. Nhiệt kế điện tử h́nh núm vú (digital pacifier thermometer)
Loại này có phần ghi nhận nhiệt độ trong núm vú, dành để dùng cho các em nhỏ từ 3 tháng tới 3, 4 tuổi, nhất là những em thường ngậm núm vú. Cho núm vú vào miệng cho em ngậm chặt, không di chuyển. Khoảng 3 phút sau, nhiệt độ của em sẽ hiện lên ở phần trước núm vú. Nhiệt kế này thường cho kết quả thấp hơnnhiệt độ thực, v́ vậy bác sĩ thường khuyên cộng thêm nửa độ để có nhiệt độ chính xác.
3. Nhiệt kế điện tử đo ở tai (digital ear thermometer)
Loại này dùng tia hồng ngoại (infrared) đo nhiệt độ nơi ống tai ngoài của đứa bé. Nhiệt kế này cũng chính xác như nhiệt kế đo ở hậu môn và rất nhanh, chỉ trong ṿng 2 giây đă đo xong và báo hiệu bằng tiếng bíp. Tuy nhiên, Hàn Lâm Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ khuyên không nên dùng nhiệt kế này cho trẻ em dưới 3 tháng v́ ống tai ngoài trẻ c̣n quá nhỏ, không vừa với đầu đo của máy. Có thể dùng nơi trẻ em trên 3 tháng nếu đầu đo của nhiệt kế vừa ống tai trẻ.
4. Nhiệt kế dải nhựa (temperature strip)
Loại nhiệt kế này là một miếng nhựa với những túi chứa thủy tinh lỏng có thể đổi mầu theo nhiệt độ. Loại này rất dễ dùng, chỉ cần dán lên trán em bé, chờ cho nhiệt kế đổi mầu và đọc nhiệt độ ghi trên đó, nhưng lại không chính xác. Có thể dùng loại nhiệt kế này xem em bé có sốt không, nhất là khi sốt cao hơn 102 độ. Sau đó muốn có nhiệt độ chính xác hơn, cần đo bằng nhiệt kế điện tử hay thủy tinh.
5. Nhiệt kế thủy tinh không chứa thủy ngân (mercury free)
Là một ống dài có que ở đầu chứa một chất mầu đỏ có thể “nở” ra khi nhiệt độ lên cao. Khi chất này dừng ở đâu, nơi đó là nhiệt độ em bé. Nên để nhiệt kế ở nách hay hậu môn khoảng 3 phút. Loại này đo độ chính xác nhưng hơi khó nh́n. Khi cầm nhiệt kế phải xoay đúng hướng mới nh́n thấy vệt đỏ.
Cách lấy thân nhiệt
Trẻ em các lứa tuổi cần được lấy thân nhiệt khác nhau như sau:
Trẻ dưới 3 tháng nóng sốt hoặc gây gổ khó chịu, là lúc nên lấy thân nhiệt. Nên dùng nhiệt kế điện tử hay thủy tinh (không chứa thủy ngân) đo nhiệt độ ở nách trẻ. Nếu nóng trên 99 độ F, nên đo thêm một lần nữa ở hậu môn v́ nhiệt độ này chính xác hơn. Nếu nhiệt độ hậu môn cao hơn 100.5 độ F, nên gọi bác sĩ.
2. Trẻ 3 tháng tới 4 tuổi:
Có thể dùng nhiệt kế điện tử hay thủy tinh đo ở hậu môn hoặc nhiệt kế điện tử loại núm vú. Cũng có thể dùng nhiệt kế đo ở tai nếu em bé trên 3 tháng.
3. Trẻ 5 tuổi hay hơn:
Đa số các em tuổi này có thể ngậm nhiệt kế trong miệng, dưới lưỡi trong 3 phút. Nhiệt độ này cũng rất chính xác nên một khi trẻ tới tuổi này nên lấy nhiệt độ trong miệng.
Không bao giờ rời em bé đang ngậm nhiệt kế trong miệng hay đang có nhiệt kế trong nách hay hậu môn. Không nên cho trẻ tự nhét nhiệt kế vào người. Cần giữ nhiệt kế ngay nách, miệng hay hậu môn của em trong suốt thời gian lấy nhiệt độ.
Khi nào cần gọi bác sĩ?
Cha mẹ nào cũng rất lo sợ khi thấy con bị sốt. Tuy nhiên, không phải lần nào sốt cũng là mắc bệnh hiểm nghèo mà ngược lại, đa số các em đều vượt qua cơn sốt dễ dàng. Nhiệt độ tăng một cách vừa phải có thể đang giúp cơ thể trẻ kháng cự nhiễm trùng, đa số là siêu vi khuẩn như bệnh cảm, cúm... Nếu em bé chơi được, vui vẻ, ăn được..., có lẽ không cần lo lắng quá. Không nên cho uống thuốc hạ nhiệt quá thường xuyên, khi nhiệt độ mới lên một ít, khoảng 99, 100 độ F. Cho uống thuốc khi nhiệt độ cao, khoảng trên 101.5 độ F, hoặc khi em bé quấy khóc, khó chịu.
Ngược lại, nếu em bé rất khó chịu, ói mửa, không ăn được, hoặc kêu nhức đầu hay đau bụng nhiều, bạn nên gọi cho bác sĩ của em hoặc tới pḥng cấp cứu, urgent care để được khám ngay. Cũng nên gọi bác sĩ khi nhiệt độ không hạ xuống sau khi uống thuốc hoặc em bé làm kinh.
Trước đây rất nhiều người quan niệm ăn cơm xong đi bách bộ dạo chơi một lát như vậy sẽ giúp tiêu hoá tốt, làm cho người khoẻ mạnh. Song đó lại là một suy nghĩ hết sức sai lầm.
Chúng ta đều biết, một bộ phận nào đó của cơ thể con người khi vận động và công tác, đều phải tăng thêm lượng cung ứng huyết dịch để bảo đảm công tác b́nh thường. Đồng thời với cái đó, lượng cung ứng máu mà các bộ phận khác nhận được sẽ bị giảm đi một cách tương ứng.
Sau khi ăn cơm xong, bộ máy tiêu hoá của người như dạ dày và ruột v.v... tăng nhanh nhu động và tiết ra dịch tiêu hoá để tiêu hoá, hấp thụ thật nhanh và bài tiết cho bộ máy tiêu hoá. Có một số người sau khi ăn cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ, chính cũng v́ lượng lớn huyết dịch chảy vào trong bộ máy tiêu hoá như dạ dày và ruột làm cho đại năo ở vào trạng thái tạm thời thiếu máu nên mới sinh ra hiện tượng như vậy. Khi đi đường, cơ bắp chân và ở các bộ vị tương quan vận động co rút, lượng máu chảy vào các bộ vị đó cũng sẽ tăng thêm. Trong những ngày đông tháng giá, người ta ngồi không vận động sẽ cảm thấy chân lạnh, thế là liền đứng lên đi lại làm cho chân nóng lên, đó chính là do khi đi đường, máu chảy ở bộ vị chân tăng nhanh hơn, xua đi cái giá lạnh.
Nếu sau khi ăn cơm mà đi bộ hoặc có những vận động khác th́ tất yếu sẽ làm cho các bộ vị vận động của thân thể, giành giật lượng cung cấp huyết dịch với những cơ quan tiêu hoá như dạ dày và ruột v.v... làm cho tiêu hoá thức ăn bị ảnh hưởng. Đi đường càng nhiều, đi càng nhanh, vận động càng mạnh mẽ, ảnh hưởng đến công năng tiêu hoá càng lớn. Nếu t́nh h́nh này xảy ra liên tục trong thời gian dài th́ sẽ sinh bệnh ở hệ thống tiêu hoá. Cho nên mỗi khi ăn xong mà đi bách bộ một lát th́ chỉ có hại chứ không có lợi ǵ.
Đối với những người già, do công năng của tim bị suy thoái, bị xơ cứng huyết quản, công năng điều tiết huyết áp bị hạ thấp, cho nên sau khi ăn dễ sinh ra huyết áp hạ thấp. Lúc bấy giờ nếu như hoạt động ngay th́ dễ xuất hiện hôn quyết (bỗng nhiên ngă ra, tay chân lạnh giá, mê man không biết ǵ) hoặc chóng mặt ngă lăn ra. Do đó mà người già ăn xong không nên đi bách bộ. Đối với những người bệnh bị bệnh cao huyết áp, bị xơ cứng động mạch, khi ăn xong cũng không nên đi bách bộ. Ngay cả đối với những người khoẻ mạnh b́nh thường tuy không nhất thiết là ăn xong phải nằm nghỉ trên giường như những người già cả, ốm yếu, nhưng trong điều kiện có thể, tốt nhất là sau khi ăn cơm xong hăy nên ngồi nghỉ một lát, như vậy sẽ giúp cho tiêu hoá tốt và đó cũng là một cách dưỡng sinh tốt có lợi cho sức khoẻ...
Những Quan Niệm Sai Lầm Về Răng Sữa
Nhiều người nghĩ rằng không cần điều trị răng sữa bị bệnh v́ đằng nào chúng cũng rụng đi. Điều này rất sai lầm v́ tất cả những ǵ xảy ra với răng sữa đều ảnh hưởng đến sự phát triển răng vĩnh viễn. Nếu không chữa khỏi, những chỗ sâu sẽ gây viêm lợi, viêm các dây thần kinh và mô gần răng, làm chết các mầm răng vĩnh viễn.
Các răng sữa không được điều trị sẽ trở thành những ổ bệnh thường xuyên gây viêm trong khoang miệng. Ngoài ra, nếu cần chỉnh h́nh để sửa lại răng cho đẹp th́ trước hết phải trám tất cả các lỗ sâu. V́ vậy, nếu con bạn bị sâu răng sữa, hăy đưa đi khám và điều trị ngay.
Việc chữa răng cho trẻ phải do nha sĩ nhi khoa thực hiện. Răng sữa có ít mô cứng, men và mô hơn so với răng vĩnh viễn. V́ vậy, nha sĩ không khoan các vết sâu mà bôi dung dịch nitrat bạc nếu nó chỉ ở trong phạm vi men răng. Các vật liệu đông cứng hiện đại cũng không được dùng cho răng sữa c̣n sống (dây thần kinh trong đó chưa chết). Nguyên do là men và mô răng của trẻ có độ thẩm thấu cao, việc dùng các chất trên sẽ dẫn đến t́nh trạng chết lợi, răng sữa bị đen và mầm răng vĩnh viễn bị chết.
Ngoài việc không điều trị răng sữa, các bậc phụ huynh c̣n hay có những quan niệm sai lầm sau:
1. Trẻ em không cần đánh răng v́ răng của chúng thưa, không bị giắt thức ăn ?
Răng trẻ chỉ thưa khi số lượng c̣n ít. Đến 2 tuổi rưỡi, trẻ đă có đủ 20 chiếc, răng đă khít vào nhau. Răng càng khít, nguy cơ sâu càng cao, nước bọt (chứa chất vô hiệu hóa vi khuẩn) sẽ không rửa hết các mặt răng. V́ vậy, cần dùng bàn chải để làm sạch các chất bám. Hăy mua cho trẻ 2 bàn chải có màu khác nhau (một cho buổi sáng, một cho buổi tối) và để trẻ tự đánh theo cha mẹ.
Bàn chải của trẻ phải có phần đầu không lớn và lông mềm. Để lông mềm hơn, có thể luộc qua bàn chải.
2. Thuốc đánh răng có thể gây hại cho trẻ v́ chúng chỉ nuốt chứ không nhổ ?
Bạn không cần lo ngại như vậy nếu khi trẻ bắt đầu tập đánh răng, bạn cho dùng loại kem dành cho trẻ em. Loại này có vị ngọt, mùi dễ chịu và nếu trẻ nuốt một chút cũng không sao.
Khi trẻ đă quen với việc đánh răng, cần chuyển từ loại kem vệ sinh kể trên sang kem pḥng chữa bệnh (chứa canxi, fluor, phốt pho). Trước đó, cần t́m hiểu xem nước vùng bạn ở có nhiều fluor hay không. Nếu nước có nhiều fluor th́ không dùng kem đánh răng chứa chất này nữa v́ việc thừa fluor sẽ gây hại cho răng.
3. Răng sữa không đau khi bị sâu v́ không có dây thần kinh ?
Trong răng sữa cũng có dây thần kinh, v́ vậy trẻ cũng sẽ đau khi răng bị bệnh. Ở một số trẻ, răng sữa hỏng rất nhanh nên cảm giác đau không kịp xuất hiện. Việc cảm thấy đau là một điều tốt v́ nó là tín hiệu nhắc đến bác sĩ.
4. Chỉ khi răng vĩnh viễn mọc lộn xộn th́ mới cần chỉnh h́nh, c̣n răng sữa th́ không sao ?
Hiện có đến 60% trẻ cần được chỉnh h́nh răng ở các mức độ khác nhau. Đa số trẻ nhỏ có hàm hẹp. Do số răng vĩnh viễn nhiều gấp rưỡi số răng sữa nên hàm sẽ phải phát triển thêm cả chiều dài lẫn chiều cao. Trẻ 4 tuổi đă phải có khoảng trống giữa các răng sữa. Tuy nhiên, nhiều trẻ không đạt yêu cầu này do không được luyện hàm (ăn thực phẩm quá mềm, nhuyễn).
Trẻ cần được bác sĩ chỉnh h́nh cần xem xét hàm xem răng có mọc sít quá không. Nếu có, chúng phải được chỉnh răng bằng các miếng chất dẻo, chi phí thấp. Nếu để đến khi lớn hơn mới chỉnh răng, bác sĩ phải dùng hệ thống nẹp, rất đắt tiền.
Những trường hợp răng thưa quá cũng phải chỉnh. Và dù răng con bạn không có vấn đề ǵ, bạn vẫn cần cho trẻ đến khám ở bác sĩ nha khoa mỗi năm 2 lần.
Nên Cẩn Thận Khi Sử Dụng Mỹ Phẩm
Hiện nay, tại các chợ, siêu thị, cửa hàng... mỹ phẩm được bày bán với rất nhiều loại và nhăn hiệu mà theo như quảng cáo th́ loại nào cũng làm “da trở nên đẹp mịn màng”, “da trắng sáng, tẩy tế bào chết”... Người tiêu dùng, nhất là nữ giới thường không biết da ḿnh hợp với loại mỹ phẩm nào nên cứ nghe người bán quảng cáo, bạn bè giới thiệu là mua về xài thử. Hậu quả là có
người bị dị ứng do mỹ phẩm: ngứa, phát ban mụn trứng cá, chàm, tăng sắc tố da, rối loạn về tóc, móng hay phản ứng toàn thân.
Có rất nhiều dạng mỹ phẩm săn sóc da: sản phẩm chống lăo hóa, rửa, giữ ẩm, chống nắng, làm sáng da, bong sừng, làm ngăm da, cạo râu, tẩy lông, trang điểm, chăm sóc tóc, móng. Mỗi dạng gồm nhiều chủng loại, nhăn hiệu. Do đó, khi quyết định sử dụng mỹ phẩm, bản phải được khám, tư vấn để xác định da ḿnh thuộc loại da nhờn, khô hay nhạy cảm và thích hợp với loại mỹ phẩm nào nhằm tránh bị dị ứng.
Những dấu hiệu khiến da bị lăo hóa: nếp nhăn, đốm nâu, tàn nhang, sần nhám, mất sự hồng hào. Nguyên nhân là do thay đổi nội tiết, gien di truyền, gió, bụi, hóa chất, tia cực tím, phơi nắng... V́ thế, khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào để cải thiện làn da bạn cần hỏi bác sĩ, chuyên viên tư vấn về một số tác dụng phụ của chúng.
Nổi bật trong việc tạo thêm dinh dưỡng vào mỹ phẩm là các vitamin thoa nhưng giá trị thực tế c̣n nhiều bàn căi. Vitamin A và C nhạy cảm với ánh sáng và không ổn định trên da. Vitamin E tan trong dầu không dễ thấm qua da. Do vậy, tốt nhất là nên dự trữ, bổ sung nguồn vitamin trong cơ thể nhằm tạo sức sống cho làn da thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Vitamin E có trong: rau, đậu, bắp, bột ḿ, thịt. Vitamin C trong rau, trái cây chín có chứa chất chua.
Dị ứng với mỹ phẩm
Thông thường, phản ứng dị ứng do mỹ phẩm là ngứa. Người sử dụng cần lưu ư những nguy cơ, tác dụng phụ có thể xảy ra sau đây khi sử dụng mỹ phẩm:
+ Sản phẩm chống lăo hóa gây khô da, nóng rát, đỏ da...
+ Sản phẩm rửa gây ngứa, viêm da tiếp xúc, da khô, sần sùi; nguyên nhân do chất sát trùng, chất bảo quản.
+ Sản phẩm cạo râu: cream hoặc gel cạo râu dùng làm mềm, ướt râu để giảm cọ xát do lưỡi lam cạo gây ra. Mùi thơm c̣n lại sau khi cạo trên da làm tăng khả năng nhạy cảm ánh sáng.
+ Sản phẩm tẩy lông không nên dùng khi da bị bong tróc hay có vết thương.
+ Mỹ phẩm trang điểm: màu sắc dùng trong trang điểm đôi khi gây phản ứng phụ, nhất là màu sậm. Son môi, phấn nền có thể gây ngứa. Mascara có thể gây viêm mí mắt. Tuy nhiên, viêm da tiếp xúc dị ứng do mỹ phẩm trang điểm chiếm tỷ lệ nhỏ.
+ Sản phẩm chăm sóc tóc: dầu gội và dầu xả chỉ tiếp xúc với da thời gian ngắn nên thường không gây phản ứng viêm da tiếp xúc nhưng thành phần của chất bảo quản gây viêm da tiếp xúc dị ứng đối với người sử dụng và gây phản ứng dị ứng ở bàn tay người thợ làm tóc. Thuốc uốn tóc dùng không thích hợp gây tổn thương tóc và viêm da kích thích cấp tính.
+ Sản phẩm săn sóc móng: thuốc sơn móng tay gây viêm da tiếp xúc dị ứng. Vị trí bị dị ứng thường gặp ở mặt, mí mắt, hai bên cổ, miệng mà không thấy ở tay và ngón tay.
Bên cạnh những lợi ích mỹ phẩm mang lại th́ phản ứng dị ứng do mỹ phẩm cũng khá nhiều. V́ vậy, khi sử dụng mỹ phẩm cần thận trọng để đảm bảo sự an toàn cho da và đạt hiệu quả mong muốn.
Xin giới thiệu một số món ăn có tác dụng tốt đối với người bị bệnh cao huyết áp.
1. Canh song nhĩ
Ngân nhĩ 12g, mộc nhĩ 12g, đường phèn vừa. Ngân nhĩ, mộc nhĩ sau khi dùng nước ấm ngâm rửa sạch, cho vào bát thêm nước lượng vừa và đường phèn cho vào giữa chảo chưng cách thủy 2 giờ lấy ra. Ăn ngân nhĩ, mộc nhĩ như món canh, ngày hai lần. Thuốc có tác dụng rất tốt cho người bệnh cao huyết áp, bệnh xơ cứng động mạch.
2. Cháo cà chua
Cà chua 250g, gạo rang (lượng vừa), đường trắng 150g, nước cốt bông hồng (lượng vừa). Dùng dao rạch chữ thập trên thân quả cà chua rồi cho vào nước sôi luộc sơ, xé bỏ vỏ, xắt hạt lựu cho gạo vào nồi nước sôi nấu chín, thêm nước cốt bông hồng rồi bắc ra. Thuốc có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết b́nh can, thích hợp cho người bệnh cao huyết áp và có mỡ trong máu.
3. Thịt gà xào cần tây
Thịt gà 300 g, cần tây 300g, cà rốt lượng vừa, gừng cắt lát một ít, tỏi 1 lát, rượu trắng 1 muỗng nhỏ, muối một ít. Thịt gà xắt thành miếng - ướp gia vị 15 phút, cho vào chảo mỡ xào nhanh lấy ra. Cần tây xắt cọng, xào qua nêm chút muối, lấy ra. Đặt chảo lên bếp cho dầu ăn vào phi, cho gừng lát, tỏi, cà rốt, gà, cần tây vào xào; sau đó cho nước xốt nấu sệt vào trộn đều rồi bày lên đĩa. Món ăn này chứa nhiều sinh tố phong phú.
Bên cạnh việc ăn kiêng đúng cách và tập
thể dục đều đặn các chuyên gia về béo
ph́ thường khuyên những người muốn
giảm cân nên ngủ nhiều.
Mọi người thường cho rằng ngủ nhiều dễ bị béo. Nhưng sự thực là thời gian ngủ lại tỷ lệ nghịch với trọng lượng của bạn, nghĩa là nếu bạn hay bị mất ngủ, bạn sẽ dễ bị tăng cân hơn người ngủ đủ.
Mất ngủ đồng hành với đói bụng.
Nhiều nghiên cứu khoa học trên những người bị mất ngủ thường xuyên đă cho thấy t́nh trạng này làm tăng lượng hoocmon ghrelin (có tác dụng kích thích thèm ăn) cao hơn những người ngủ 8 tiếng khá
nhiều. Họ cũng có khuynh hướng ăn nhiều chất ngọt và tinh bột như bánh kẹo hay ḿ tôm, cơm nguội trong những đêm bị mất ngủ. Ngược lại, trong khi ngủ th́ cơ thể sẽ tiết ra một lượng hoocmon làm giảm sự thèm ăn. V́ vậy, khi thức dậy giữa chừng, việc tiết ra nó bị gián đoạn làm cho bạn sẽ cảm thấy đói cồn cào và không thể đi ngủ tiếp nếu không được ăn món ǵ đó. Mà rơ ràng việc ăn uống vào buổi đêm là cách nhanh nhất để tăng cân v́ cơ thể rất dễ tích trữ mỡ thừa vào thời điểm này.
Mất ngủ cơ thể thích mỡ hơn
Khi bạn ngủ say, một loại hoá chất gọi là leptin sẽ được giải phóng thông báo với hệ thần kinh rằng khi nào cơ thể đă tích đủ mỡ và quá tŕnh này sẽ ngừng lại. Thiếu ngủ sẽ làm lượng chất này suy giảm, gây kích thích cảm giảm thèm ăn vô kiểm soát và cơ thể cứ thích mỡ liên tục. Hơn thế nữa, t́nh trạng mất ngủ thường xuyên c̣n ảnh hưởng xấu đến hoạt động của các hoocmon đốt cháy calo thừa trong cơ thể bạn.
Một thí nghiệm đă được các nhà khoa học Mỹ thực hiện trên gần 500 người tuổi từ 27 đến 40 trong ṿng 13 năm, họ nhận thấy những người tăng cân nhiều nhất thường ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm. Thời gian ngủ trung b́nh của phụ nữ tham gia nghiên cứu giảm từ 7,7giờ xuống 7,3 giờ, c̣n nam giới là từ 7,1 xuống 6,9 giờ. Trong suốt 13 năm, mức tăng cân trung b́nh của họ là 2,17kg. Có nhiều lư do để giải thích cho t́nh trạng này. Một phần là v́ thời gian thức giấc giữa đêm càng dài th́ xu hướng ăn thêm càng tăng. Phần khác do việc thiếu ngủ đă thay đổi cả đồng hồ sinh học trong cơ thể cũng như hệ sinh hoá tự nhiên của cơ thể. Trong mỗi chúng ta có rất nhiều hoá chất và hoocmon kiểm soát cảm giác thèm ăn và tăng cân và chúng rất dễ bị thay đổi khi thời gian ngủ giảm đi chỉ 1 hoặc 2 tiếng so với b́nh thường.
Càng béo ph́, càng khó ngủ
Có một cái ṿng luẩn quẩn như thế này: Người mất ngủ sẽ bị tăng cân, và càng béo th́ họ càng khó ngủ hơn. Do đó, các nhà khoa học đă khẳng định rằng trọng lượng cơ thể tỷ lệ thuận với nguy cơ rối loạn và ngạt thở khi ngủ. Người béo ph́ dễ bị ngạt thở khi ngủ. Người béo ph́ dễ bị ngạt thở lúc ngủ v́ cơ cổ họng chùng xuống làm cản trở đồng khí ra vào. V́ thế, họ buộc phải thức dậy một vài giây để dễ thở, sau đó ngủ lại, rồi lại thức giấc. Quá tŕnh này lặp đi lặp lại suốt đêm, khiến người bệnh không thể ngủ sâu. Chưa kể người béo c̣n dễ gặp những chứng rối loạn giấc ngủ khác khiến họ sẽ phải thức giấc rất nhiều lần trong đêm.
Để giảm cân, hăy ngủ đủ giấc
Các chuyên gia về béo ph́ thường khuyên những người muốn giảm cân nên ngủ nhiều, bên cạnh việc ăn kiêng đúng cách hay tập thể thao đều đặn. Bởi những người ngủ ít hơn 4 tiếng trong một đêm có nguy cơ béo ph́ cao hơn 73% so với những người ngủ từ 7 đến 9 tiếng. Tương tự, những người ngủ trung b́nh 5 tiếng th́ nguy cơ béo là 50%, 6 tiếng th́ giảm xuống 23%. Sự thật là mỗi người có một nhu cầu khác nhau về thời gian ngủ. Nhiều người chỉ cần 6 giờ mỗi ngày đă đủ tỉnh táo, người khác ngủ tới 9 tiếng mà vẫn thèm ngủ, có người có thể chia giấc ngủ của ḿnh thành nhiều giấc ngắn trải đều trong ngày, có người lại không thể ngủ trưa. Dù thế nào đi nữa th́ việc bạn cần làm là đáp ứng đủ nhu cầu ngủ của cơ thể ḿnh, đừng nên cưỡng lại cơn buồn ngủ trừ những trường hợp cấp bách. Nếu bạn ngủ ít hơn nhu cầu tự nhiên, bạn sẽ gặp rất nhiều nguy hiểm. Những người mất ngủ thường cảm thấy cơ thể mệt mỏi, đăng trí, mất sáng tạo trong công việc, tệ hại hơn nữa là dẫn đến gây tai nạn giao thông.
Những chỉ dẫn sau đây có thể Cứu sống mạng người. Nên đọc kỹ nhiều lần để nhớ, hoặc copy để trong ví pḥng khi cần. Nhưng tốt hơn hết là học một lớp CẤP CỨU TIM VÀ PHỔI (Cardio Pulmonary Resussication CPR) được Hội Tim Mạch Hoa Kỳ American Heart Association hay Hội Hồng Thập Tự Hoa KỳAmerican Red Cross tổ chức thường xuyên.
HÔ HẤP NHÂN TẠO
Hô hấp hay thở là chức năng tối quan trọng đưa dưỡng khí đến toàn thân. Óc thiếudưỡng khí (oxygen) từ 3 đến 5 phút có thể hư hoại. Do đó, nếu thấy một người ngưng thở, cần làm HÔ HẤP NHÂN TẠO đưa dưỡng khí lên óc nạn nhân.
1.Việc đầu tiên phải làm
Nếu gặp một người bất tỉnh và ngưng thở, cần lập tức gọi số 911, sau đó mới cấp cứu.
2. Xác nhận là nạn nhân không thở
Cần đánh thức, gọi nạn nhân: “Dậy đi! Mở mắt ra! Nói đi!” hoặc lắc vai nạn nhân.
3. Nếu nạn nhân không phản ứng
Nên nhớ ABC. A là AIRWAY tứ c đường thở. B là BREATHING tức thở. Và C là CIRCULATION tức sự tuần hoàn hay sự hoạt động của tim đẩy máu đi khắp cơ thể.
4. A:AIRWAY hay ĐƯỜNG THỞ
Nếu đường thở bị nghẹt (mắc cổ do miếng thịt quá lớn, bị ói làm nghẹn khí quản...) dĩ nhiên nạn nhân sẽ không thở được. Cần phải thiết lập đường thở.
Lật nạn nhân nằm ngửa. Một bàn tay đè lên trán, một bàn tay đặt dưới cằm kéo cằm nạn nhân lên (xem h́nh 1).
Nếu cổ nạn nhân cong một cách khác thường, có thể đă bị chấn thương cổ. Nếu để ngửa cổ như trên có thể làm cổ chấn thương nặng hơn, nguy hiểm đến tính mạng. Trường hợp này, không nên ngửa đầu ra nạn nhân, chỉ nên dùng tay kéo hàm dưới của nạn nhân lên mà thôi.
5. Xem nạn nhân có tự thở được không
Sau khi thiết lập đường thở như trên, có thể thử xem bệnh nhân có tự thở được không bằng cách quan sát như sau:
- Nh́n xem ngực nạn nhân có phồng lên xuống không?
- Kề tai vào mũi nạn nhân để nghe có tiếng thở hoặc không khí thổi ra không (h́nh 2)
6. Nếu không thấy nạn nhân thở, cần hô hấp cấp cứu ngay. Giữ đầu và cằm nạn nhân ở vị trí đă nói trên, bịt chặt mũi để không khí thổi vào miệng không thoát ra (h́nh 3). Mở miệng nạn nhân ra.
7. Lấy một hơi dài. Áp chặt miệng vào miệng nạn nhân tránh không khí thoát ra.
8. Thổi khá mạnh vào miệng nạn nhân vào khoảng 2 giây. Phải thấy lồng ngực nạn nhân phồng lên mới là hiệu quả.
9. Nếu thổi mà ngực nạn nhân không phồng lên, cần xem lại đường thở xem có thông không. Làm lại một lần nữa việc ngửa đầu nạn nhân ra và kéo cằm nạn nhân lên như nói trên. Sau đó thổi hơi 1 lần nữa. Nếu ngực vẫn không phồng lên, có thể nạn nhân mắc vật lạ trong cổ họng khiến nghẹt đường thở.
Trên đời này có nhiều thứ nghe có vẻ giống nhau nhưng thực ra khác nhau một trời một vực. Và hai trong những thứ đó là dị ứng thuốc (drug allergy) và phản ứng thuốc (drug reaction). Thoạt nghe th́ chẳng có ǵ khác, dị ứng hay phản ứng th́ cũng là phản ứng thôi, có ǵ mà phải thắc mắc. Tuy nhiên chúng là hai thứ khác hẳn nhau và phân biệt được hai loại phản ứng này có thể cứu sống một mạng người.
Khi dị ứng với một loại thuốc nào đó, hệ miễn nhiễm của cơ thể cho rằng (một cách sai lạc) thứ thuốc vừa uống vào là một chất gây ra bệnh. Do đó, hệ miễn nhiễm tấn công thuốc nầy bằng một loạt các tế bào và hóa chất khác nhau. Dị ứng thuốc khác hẳn với phản ứng thuốc hay c̣n gọi là phản ứng phụ, không liên quan ǵ đến hệ miễn nhiễm cả.
Dị ứng thuốc gây ra dưới 10% tất cả những phản ứng đối với thuốc làm cho bệnh nhân phải vào bệnh viện. Nhưng dị ứng thuốc cần được điều trị cách khác biệt hơn. Do đó, nhận biết được dị ứng thuốc rất quan trọng. Trước khi uống một loại thuốc nào, nên hỏi bác sĩ xem thuốc có thể gây ra dị ứng không. Nhất là nếu đă từng bị dị ứng với một thứ thuốc nào đó.
Dị ứng thuốc:
Dị ứng thuốc là một loại phản ứng gây ra do những tế bào và chất hóa học của hệ miễn nhiễm, cùng một loại với những dị ứng gây ra bệnh dị ứng mũi, dị ứng với đậu phọng và dị ứng da.
Thông thường sẽ không bị dị ứng khi uống một loại thuốc nào đó lần đầu tiên. Trong lần đầu hay những lần đầu uống thuốc, hệ miễn nhiễm “cảm ứng” với chất thuốc này và chuẩn bị sẵn sàng phản ứng khi uống lại đúng thứ thuốc đó. Khi đă “cảm ứng” được một loại thuốc, hệ miễn nhiễm sẽ nhận dạng dễ dàng lúc uống lần thứ hai. Lập tức hệ này sẽ gửi loại IgE đă làm sẵn thích hợp, ráp khuôn được với loại thuốc kia tới. Khi IgE này ráp với thuốc, nhiều chất hóa học gây viêm sẽ được tiết ra. Một trong những chất hóa học này gọi là histamine, chính là tác nhân gây ra những phản ứng dị ứng tai hại kia.
Đôi khi chỉ cần uống một liều thuốc là cơ thể đă “cảm ứng” với thuốc ấy. Hoặc có thể uống hết cả 10 ngày thuốc mà không bị ǵ cả. Cho đến khi lại uống đúng loại thuốc đó, một năm sau, nếu thấy nổi những dề “mề đay”, hay mặt sưng lên... là đă bị dị ứng thuốc, một năm sau. Ngoài ra, nếu đă “cảm ứng” với một thứ thuốc A, có thể sẽ dị ứng với thứ thuốc B có “gốc” liên hệ tới thuốc A, ngay cả là lần đầu tiên uống thuốc B.
Khác biệt giữa dị ứng và phản ứng thuốc
Đa số những dị ứng và phản ứng thuốc đều nhẹ thôi, nhưng cả hai loại đều có thể gây ra phản ứng nguy hiểm. Dị ứng thuốc, như trên đă nói, là do tác dụng của hệ miễn nhiễm, nhưng phản ứng thuốc th́ lại có thể do nhiều các tác dụng khác nhau, ngay cả từ các tác dụng chủ đích của thuốc. Một thứ thuốc uống vào với chủ đích chữa một triệu chứng hay một bệnh nào đó, có thể lại gây ra một triệu chứng mới ở một bộ phận khác của cơ thể.
Bảng triệu chứng sau đây cho thấy sự khác biệt giữa dị ứng và phản ứng thuốc:
Triệu chứng Dị ứng thuốc:
§ Nhẹ: Nổi đỏ, Ngứa. Nổi mề đay
§ Nặng hơn: Sưng mặt. Khó thở. Huyết áp tụt nhanh. Tim đập không đều
Triệu chứng Phản ứng phụ của thuốc:
§ Nhẹ: Buồn nôn. Ói. Tiêu chảy. Đau nhức bắp thịt. Nhức đầu. mệt. Buồn ngủ hoặc không ngủ được.
Triệu chứng thông thường nhất của dị ứng thuốc là nổi đỏ trên da, từ những vết nhỏ cho tới những bệt lớn thật đỏ và sưng. Nặng hơn th́ là sưng mặt, thở hổn hển hay chóng mặt. Thuốc cũng có thể gây ra dị ứng anaphylaxis là một dị ứng rất nặng nguy hiểm đến tính mạng do huyết áp tụt rất nhanh, cổ họng sưng lớn bít luôn đường thở.
“Dị ứng” aspirin: phản ứng thuốc nhưng lại có dạng của dị ứng
Aspirin và các thuốc chống đau nhức dạng NSAIDs như Advil, Motrin, Naproxen... có thể gây ra triệu chứng giống như dị ứng như suyễn, nghẹt mũi, chẩy nước mắt, đôi khi đỏ và sưng mặt, nơi 10% những bệnh nhân bệnh suyễn. Những thuốc này khi vào cơ thể sẽ ngăn tác dụng của một loại phân hóa tố tên COX 1 (phân hóa tố này gây ra phản ứng viêm và sốt), do đó làm giảm đau. Tuy nhiên v́ thuốc NSAIDs ngăn tác dụng của COX 1, vô h́nh trung chúng làm tác dụng của các phân hóa tố khác mạnh lên, làm tiết ra những hóa chất có tác dụng giống như histamine tức làm nghẹt khí quản, tăng đờm và gây ra suyễn.
Ngăn ngừa và chữa trị dị ứng thuốc
Nếu từng có triệu chứng dị ứng với thuốc penicillin, có thể được cho làm một thử nghiệm dị ứng đối với chất này để biết chắc chắn. Nhưng những thử nghiệm tương tự với các loại thuốc khác lại không được “chắc ăn” bằng thử nghiệm penicillin.
Nếu có triệu chứng dị ứng không lâu sau khi uống thuốc, nên gọi bác sĩ. Đối với những triệu chứng nhẹ như nổi đỏ và ngứa, có thể uống thuốc mua tự do như Benadryl. Những triệu chứng nặng hơn cần được chữa bằng thuốc corticosteroids. Dị ứng anaphylaxis là một trường hợp khẩn cấp cần chích epinephrine và nằm bệnh viện để theo dơi huyết áp và trợ hô hấp.
Một khi biết dị ứng với một chất nào đó, nên tránh chất thuốc ấy cũng như các chất liên hệ và báo cho tất cả những nhân viên y tế, kể cả nha sĩ biết. Cũng nên đeo một tấm lắc cho biết loại dị ứng.
Để có bộ năo khoẻ
Rèn luyện thân thể không thể bỏ qua việc rèn năo, bảo đảm cơ quan điều khiển cơ thể luôn có sức khoẻ để hoàn thành tốt nhiệm vụ tham mưu cho hoạt động con người. Có những cách tập sau.
1. Quan sát: Chú ư quan sát sự vật chung quanh và luôn ghi nhớ trong óc những điều cần thiết, tất nhiên, quan sát phải kèm phân tích động năo.
2. Nghe: Luôn nghe nhạc ḿnh ưa thích để giúp tăng cường trao đổi chất trong tế bào năo, rèn luyện nâng cao khả năng điều khiển việc nghe của thần kinh, giúp trí óc thông minh hơn.
3. Nghĩ: Luôn suy nghĩ là cách tốt nhất rèn luyện năo. Ai muốn thông minh đều cần hoạt động năo nhanh nhẹn và biết suy nghĩ. Ngược lại, người không chịu suy nghĩ năo thường lăo hoá nhanh, giảm khả năng hoạt động rơ.
4. Đọc: Cần đọc sách báo nhiều v́ đó là nguồn cung cấp thông tin quan trọng, giúp cho kho dữ liệu cơ sở của óc - nền tảng của sự thông minh, đầy đủ tiềm lực. Cần đọc sách để tiếp thu kiến thức. Tránh đọc quá nhiều sách tiêu khiển, hoạt h́nh, truyện vui...
5. Động: Thực hiện các hoạt động tinh tế khéo léo như vẽ, kẻ chữ, đánh đàn... cũng như luyện tập TDTT khéo léo linh hoạt, có độ khó cao để nâng cao hoạt động trí lực.
6. Nói: Năo điều khiển việc nói, qua nói giúp cho khả năng tổng hợp lôgic, thể hiện... của năo. Tất nhiên, không chỉ nói nhiều, nói vui pha tṛ... mà cần thể hiện triết lư tổng hợp sâu sắc, nội dung phong phú, sáng tạo, hấp dẫn.
7. Oxy: Năo cần nhiều oxy hơn bất cứ bộ phận nào trong cơ thể. Năo đủ oxy sẽ hoạt động với hiệu suất cao hơn. Khi năo hoạt động, nhất thiết phải có không khí trong lành sạch sẽ, không hút nhiều thuốc lá.
8. Vui vẻ: Vui vẻ thoải mái, luôn tươi cười làm năo phát huy hết công suất hoạt động. Cần giao thiệp rộng, biết vui cùng bè bạn, gia đ́nh. Tâm hồn thoải mái hưng phấn, vui tươi nhẹ nhàng, không cô độc, trầm lặng, thiếu sinh khí... tạo điều kiện tốt cho năo làm việc suy nghĩ.
9. Ăn uống: Bảo đảm cho năo hoạt động tốt, ăn uống cần ổn định, cân bằng, hợp lư. Cần nhiều vitamin C, thức ăn giàu đạm, rau quả tươi, đậu, các loại thịt nạc, cá...
10. Ngủ: Để năo nghỉ ngơi thư giăn, quan trọng nhất là ngủ đủ, không ngủ quá dài để tránh năo ch́m đắm trong mê mệt, tiêu cực, năo già, ít năng động.
Để có bộ năo khoẻ
Rèn luyện thân thể không thể bỏ qua việc rèn năo, bảo đảm cơ quan điều khiển cơ thể luôn có sức khoẻ để hoàn thành tốt nhiệm vụ tham mưu cho hoạt động con người. Có những cách tập sau.
1. Quan sát: Chú ư quan sát sự vật chung quanh và luôn ghi nhớ trong óc những điều cần thiết, tất nhiên, quan sát phải kèm phân tích động năo.
2. Nghe: Luôn nghe nhạc ḿnh ưa thích để giúp tăng cường trao đổi chất trong tế bào năo, rèn luyện nâng cao khả năng điều khiển việc nghe của thần kinh, giúp trí óc thông minh hơn.
3. Nghĩ: Luôn suy nghĩ là cách tốt nhất rèn luyện năo. Ai muốn thông minh đều cần hoạt động năo nhanh nhẹn và biết suy nghĩ. Ngược lại, người không chịu suy nghĩ năo thường lăo hoá nhanh, giảm khả năng hoạt động rơ.
4. Đọc: Cần đọc sách báo nhiều v́ đó là nguồn cung cấp thông tin quan trọng, giúp cho kho dữ liệu cơ sở của óc - nền tảng của sự thông minh, đầy đủ tiềm lực. Cần đọc sách để tiếp thu kiến thức. Tránh đọc quá nhiều sách tiêu khiển, hoạt h́nh, truyện vui...
5. Động: Thực hiện các hoạt động tinh tế khéo léo như vẽ, kẻ chữ, đánh đàn... cũng như luyện tập TDTT khéo léo linh hoạt, có độ khó cao để nâng cao hoạt động trí lực.
6. Nói: Năo điều khiển việc nói, qua nói giúp cho khả năng tổng hợp lôgic, thể hiện... của năo. Tất nhiên, không chỉ nói nhiều, nói vui pha tṛ... mà cần thể hiện triết lư tổng hợp sâu sắc, nội dung phong phú, sáng tạo, hấp dẫn.
7. Oxy: Năo cần nhiều oxy hơn bất cứ bộ phận nào trong cơ thể. Năo đủ oxy sẽ hoạt động với hiệu suất cao hơn. Khi năo hoạt động, nhất thiết phải có không khí trong lành sạch sẽ, không hút nhiều thuốc lá.
8. Vui vẻ: Vui vẻ thoải mái, luôn tươi cười làm năo phát huy hết công suất hoạt động. Cần giao thiệp rộng, biết vui cùng bè bạn, gia đ́nh. Tâm hồn thoải mái hưng phấn, vui tươi nhẹ nhàng, không cô độc, trầm lặng, thiếu sinh khí... tạo điều kiện tốt cho năo làm việc suy nghĩ.
9. Ăn uống: Bảo đảm cho năo hoạt động tốt, ăn uống cần ổn định, cân bằng, hợp lư. Cần nhiều vitamin C, thức ăn giàu đạm, rau quả tươi, đậu, các loại thịt nạc, cá...
10. Ngủ: Để năo nghỉ ngơi thư giăn, quan trọng nhất là ngủ đủ, không ngủ quá dài để tránh năo ch́m đắm trong mê mệt, tiêu cực, năo già, ít năng động.
Để Cho Người Già Có Trí Nhớ Tốt
Một phương pháp tập luyện trí nhớ mới có thể giúp cho những người lớn tuổi nhớ lại các sự kiện và thông tin gần đây tốt hơn. Theo phương pháp này, những người tập luyện phải có sự tập trung tăng dần và tạm ngưng tất cả mọi hoạt động khác của trí óc trong suốt buổi tập luyện.
Phương pháp mới này đă được thử nghiệm trên một nhóm người lớn tuổi. Sau 7 ngày tập luyện, mỗi buổi thực hành 14 lần trong khoảng 45 phút cho trí óc nhớ về một việc nào đó
Trong suốt buổi tập luyện, họ được chỉ ra một danh sách các từ trong cùng một lúc. Một số từ này đă được lặp lại và gia tăng dần khoảng thời gian lên và những người tham gia tập luyện phải cố gắng để nhớ lại những từ đă được liệt kê trong danh sách. Kết quả cho thấy, cách tập luyện trí nhớ này làm cải thiện chức năng phục hồi trí nhớ tốt hơn.
"Chúng tôi có nhiều cố gắng để phục hồi chức năng trí nhớ cho người lớn tuổi, và những phương pháp này dựa trên nhiều kế hoạch nghiên cứu hơn là dựa trên kinh nghiệm" nhà tâm lư học Janine Jennings đă phát biểu.
"Trong hướng nghiên cứu này, chúng tôi đă làm kiểm tra tính hiểu quả của cách tập luyện trí óc với những người lớn tuổi dựa trên lí thuyết gồm hai qui tŕnh: cách nhớ vô ư thức được hiểu là biết quá rơ về một vấn đề nào đó và qui tŕnh điều khiển có ư thức như là sự hồi tưởng kí ức" Jennings nói thêm.
Hiện nay con người dùng mật ong làm ǵ?
Trước tiên, mật ong dùng làm thức ăn và có vị trí của một chất "tạo vị ngọt" thiên nhiên. Người Âu Châu có khi ăn bánh ḿ phết bơ với mật ong thay cho mứt. Dân Việt Nam, mùng 5 tháng 5 có tục lệ ăn bánh ú tro với mật ong. Người lớn tuổi ưa uống nước cam với mật ong thay đường hay mật ong trộn với ḷng đỏ trứng gà pha với nước nóng già. Mật ong cũng có thể là thành phần nguyên liệu của một món ăn ngọt như bánh hay kẹo thí dụ bánh "pain d'épice" quen thuộc đối với người Pháp. Hay các món có Bí đỏ mùa "Halloween" + mật ong là một nét tượng trưng cho văn hóa ẩm thực Hoa Kỳ.
Mật ong cũng được dùng làm chất bảo quản tự nhiên - nếu được thu hoạch không áp dụng những phương pháp với nhiệt độ cao. Mật ong "tươi" c̣n giữ nguyên được các chất kháng sinh tự nhiên do ong thợ tiết ra trong quá tŕnh biến "nước ngọt" trong đài hoa thành mật; đây thực sự là những chất bảo quản thiên nhiên kháng khuẩn, kháng nấm có thể sử dụng để bảo quản rất nhiều thứ rất khác nhau như:
+ Thức ăn như thịt, cá, trái cây, hạt ngũ cốc, đậu, trứng, phủ tạng,... một thời gian dài (vài năm) mà vẫn giữ được nguyên mùi, vị đặc trưng của từng thứ.
+ Xương hay mô khác dùng trong kỹ thuật ghép mô.
+ Xác chết trong các Kim Tự Tháp Ai Cập hay ở Hy lạp cổ xưa. Mật ong được coi như một vị thuốc chữa bệnh trong Đông Y "chữa ho đàm độc", "lợi đại tiểu tiện", "giữ huyết phù du", "hạ nhũ trập", "chữa chứng đới hạ ở đàn bà ", . . . và rất nhiều thuốc tễ Đông y đương nhiên là có mật ong - vừa dừng làm chất bảo quản cho các vị thuốc khác trong toa, vừa đóng góp dược tính riêng của ḿnh. Một vai tṛ tương tự như vậy, hiện nay cũng được Tây y hiện đại có ư công nhận cho mật ong.
Mật ong c̣n là thuốc bổ Đông y dùng cả cho trẻ con bị suy dinh dưỡng và cho các cụ già ǵn giữ sức khỏe, tăng tuổi thọ, sống lâu 100 tuổi hoặc hơn nữa như ở Hy lạp, Nga.... ngày xưa. Đối với người khỏe mạnh, mật ong hiện nay c̣n được sử dụng để tăng cường sức khỏe và sức dẻo dai của các lực sĩ.
Mật ong c̣n được dùng làm mỹ phẩm giúp cho con người trẻ lâu. Từ xà bông, sữa tắm, dầu gội đầu, đến kem thoa mặt, các nhà sản xuất đă không bỏ lỡ cơ hội để đưa mật ong vào các mỹ phẩm thông dụng hàng ngày của chúng ta.
Nói tóm lại, mật ong quả là một bạn đồng hành trong đời sống hàng ngày của chúng ta: Rút kinh nghiệm hàng ngàn năm từ khi có con người và có loài ong sống chung ḥa b́nh với nhau, mật ong đă là một thức ăn quí, một chất bảo quản độc đáo, một thuốc chữa bệnh cũng như thuốc bổ cho mọi lứa tuổi, một thành phần của nhiều loại mỹ phẩm giúp cho con người sống khỏe, đẹp, tươi, trẻ thật lâu - có triển vọng vượt được cả giới hạn "trăm năm trong cơi người ta...".
Theo chuyên viên tiết thực Melinda Hemmelgarn thuộc Trung tâm Truyền thông Dinh dưỡng Đại học Missouri (Mỹ), nước cam vắt cung cấp cả kali và canxi nên có tác dụng hạ huyết áp. Nếu là sản phẩm công nghiệp, nên chọn loại nước cam vắt có tăng cường canxi. Chuối cũng đem lại rất nhiều kali. V́ vậy những ai có huyết áp hơi cao nên ăn mỗi ngày 1 quả cam hoặc chuối.
Năm 1993, bác sĩ Stephen Rennard đă nghiên cứu tác dụng của món canh gà trên quy mô nhỏ ở pḥng thí nghiệm. Măi 7 năm sau, kết quả nghiên cứu của ông mới được đăng tải trên báo Chest (của Viện các bác sĩ chuyên về bệnh lồng ngực Mỹ). Theo Rennard, canh gà (chicken soup), dù được nấu ở nhà hay đóng hộp sẵn ở siêu thị, đều có tác dụng ức chế hoặc giảm tính di động của bạch cầu trung tính (có chức năng bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng).
Canh gà (chicken soup) c̣n có tác dụng cải thiện khả năng bù nước và t́nh trạng dinh dưỡng của cơ thể, đem lại cho người ăn sự thoải mái về tâm lư và thể chất khi đang bệnh.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
