HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Cách dọn dẹp nhà cửa khi bạn bị bệnh COPD
Bệnh phổi tắc nghẽn măn tính (COPD) có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày cũng như môi trường sống của bạn. Việc dọn dẹp nhà cửa đôi khi chỉ là sở thích cá nhân của một người, nhưng đối với người bị bệnh COPD th́ đ̣i hỏi phải sống trong một môi trường thật sạch sẽ.
Tuy nhiên, có khá nhiều sản phẩm lau dọn nhà cửa có mùi hương hay tỏa ra hơi độc và điều này không hề tốt cho sức khỏe của người bệnh. Bài viết này sẽ cho chúng ta thấy những rủi ro lớn nhất trong gia đ́nh, cách giảm thiểu và cách bảo vệ bản thân khỏi các tác hại khi dọn dẹp nhà cửa đối với bệnh nhân COPD.
Tại sao dọn dẹp lại quan trọng đến như vậy?
Sự sạch sẽ của ngôi nhà là yếu tố chính quyết định chất lượng không khí trong nhà. Duy tŕ chất lượng không khí tốt giúp tránh các đợt bùng phát cơn COPD.
Nhiều thứ có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà của chúng ta như bụi, vật nuôi, thuốc lá, dung dịch tẩy rửa.
Các chất gây ô nhiễm này có thể có tác động tiêu cực đến người bị COPD, bởi chúng làm gia tăng dịch nhầy, làm tắc đường thở và gây khó thở.
Hậu quả của các chất gây ô nhiễm trong nhà rất nghiêm trọng, từng có bệnh nhân nhập viện để điều trị COPD và khi họ trở về nhà, bệnh tái phát và phải nhập viện trở lại.
Giữ cho nhà cửa sạch sẽ đúng cách sẽ làm giảm các nguy cơ kích thích cơn COPD.
Cách giữ cho ngôi nhà bạn sạch sẽ một cách an toàn
Ngoài dọn dẹp, bạn có thể giảm ô nhiễm không khí trong nhà bằng cách giảm thiểu những chất độc hại có trong đó. Dưới đây là một số chất dễ gây ô nhiễm không khí trong nhà nhất.
Khói thuốc lá
dọn dẹp nhà cửa
Có rất nhiều chất gây ô nhiễm không khí khác nhau ảnh hưởng đến những người mắc bệnh COPD. Trong đó, thuốc lá là một trong những chất có hại nhất và đa phần người bị mắc bệnh COPD đều do thuốc lá mà ra. Khói thuốc lá bao gồm hắc ín và nhiều chất hóa học khác. Hít khói thuốc lá vào sẽ kích thích đường hô hấp, gây viêm và ho.
Đặc biệt, khói thuốc lá rất khó loại bỏ trong không khí. V́ vậy, cách tốt nhất để bảo vệ người mắc bệnh COPD là không hút thuốc lá trong nhà.
Nitrogen dioxide (NO2)
NO2 có trong các khí đốt trong nhà bạn, ví dụ như bếp ga, ḷ sưởi, nếu hít phải lâu ngày sẽ từ từ phá hủy hệ hô hấp. Tổn thương trước hết là viêm mũi họng, thanh quản, sau đó dẫn đến viêm măn tính đường hô hấp trên và đặc biệt là làm tăng các triệu chứng của bệnh COPD.
Cách khắc phục tốt nhất là thông gió đầy đủ trong nhà bếp. Nếu có điều kiện, bạn hăy lắp đặt bộ hút khói hoặc các quạt hút trong nhà bếp của ḿnh.
Lông thú cưng
Lông thú cưng không quá ảnh hưởng đến người bị bệnh COPD. Nhưng nếu người bệnh có cơ địa dị ứng, th́ lông thú vật sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng của COPD.
Nếu nuôi thú cưng trong nhà, việc bạn thường xuyên làm sạch sàn nhà, đồ nội thất, giường ngủ, khăn… có thể làm giảm tác động của lông thú đến người bệnh.
Bụi
Bụi gây khó chịu đặc biệt cho những người bị COPD. Ngoài việc giữ cho bề mặt nhà không có bụi, các chuyên gia cũng khuyên bạn không nên sử dụng thảm ở trong nhà, v́ thảm sẽ tích tụ và lưu giữ không chỉ bụi bặm mà c̣n có cả lông thú vật.
Nếu bạn cần thiết phải xài thảm, hăy sử dụng máy hút bụi để làm sạch thảm thường xuyên. Bụi cũng rất hay bám vào các loại vải trong nhà như drap giường, mền gối, khăn… nên bạn cần giặt giũ thường xuyên khi trong nhà có người mắc bệnh COPD.
Độ ẩm
Nhiều người không nghĩ đến việc độ ẩm trong nhà cũng gây khó chịu cho người bệnh. Giữ độ ẩm trong nhà dưới 50% sẽ giúp kiểm soát không chỉ nấm mốc mà cả những hạt bụi.
Để giữ được độ ẩm này, bạn nên lắp đặt hệ thống thông khí trong nhà tắm, lỗ thông hơi sẽ đưa không khí ẩm ra khỏi nhà của bạn.
Khi bạn đă thực hiện các biện pháp để giảm thiểu lượng chất gây kích ứng tiềm ẩn trong nhà, việc tiếp sau đó là phải dọn dẹp nhà cửa. Đây là những ǵ bạn cần biết để dọn dẹp một cách an toàn:
Lựa chọn sản phẩm tẩy rửa tự nhiên
Đối với những người bị COPD, sản phẩm từ tự nhiên là những sản phẩm an toàn nhất.
•Bạn có thể kết hợp nước sôi với giấm trắng, rượu trắng hoặc nước chanh để làm chất tẩy rửa sàn nhà.
•Dùng nước soda có thể tẩy được các vết bẩn ở thảm và vải.
•Sử dụng giấm trắng để khử mùi hôi. Ngoài ra, giấm với nước cũng là hỗn hợp nước rửa chén tuyệt vời.
Nhờ sự trợ giúp từ người khác
Không phải lúc nào bạn cũng nhờ người khác dọn dẹp nhà cho ḿnh. Nhưng nếu có thể, bạn nên nhờ thêm một người giúp. Thuê người giúp việc sẽ giúp giữ cho ngồi nhà bạn luôn trong trạng thái sạch sẽ, giữ cho bệnh nhân COPD không phải thực hiện việc nhà và tiếp xúc trực tiếp với các chất tẩy rửa.
Mặc dù một số người bị COPD có thể tự dọn sạch nhà cửa của ḿnh, tuy nhiên, đôi lúc người bệnh sẽ có những phản ứng nghiêm trọng với mùi thơm của các sản phẩm tẩy rửa. Vậy nên tốt nhất là nhờ người khác làm giùm.
Đeo khẩu trang
dọn dẹp nhà cửa
Đeo khẩu trang giúp hạn chế lượng bụi và vi khuẩn từ không khí bay vào phổi của người bệnh.
Sử dụng máy lọc không khí
Nếu bạn sống trong khu vực bị ô nhiễm không khí cao, hăy sử dụng bộ lọc không khí để cải thiện chất lượng không khí trong nhà. Máy lọc không khí có hiệu quả rất tốt trong việc lọc bụi, khói thuốc lá, phấn hoa và các bào tử nấm.
Nhưng có một cảnh báo, đó là đa số các máy lọc không khí đều tạo ra ozone để làm sạch không khí. Nhưng ozone cũng là một loại khí không ổn định và thường có trong khói bụi. Nồng độ ozone trong không khí cao có thể làm nặng thêm các triệu chứng của bệnh COPD.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
8 phương pháp kiểm soát COPD tại nhà bạn nên biết
Bên cạnh những chăm sóc y tế, bạn có thể thực hiện các biện pháp pḥng ngừa và kiểm soát COPD tại nhà để giúp cải thiện các triệu chứng bệnh tốt hơn.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) do các tổn thương ở phổi và đường dẫn khí gây ra, làm quá tŕnh trao đổi không khí trở nên khó khăn hơn. Theo thời gian, người bệnh ngày càng cảm thấy khó thở.
Ở giai đoạn đầu, COPD gây ra các triệu chứng như:
•Kḥ khè
•Tức ngực
•Ho ra đờm
COPD cũng dẫn đến giảm khả năng miễn dịch của cơ thể khi cảm lạnh hay nhiễm trùng.
Khi bệnh tiến triển nặng, bạn sẽ thấy khó thở ngay cả khi thực hiện các hoạt động thường ngày. Bạn c̣n nhận thấy các dấu hiệu như:
•Môi, móng tay chuyển sang màu xanh hoặc xám
•Dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp
•Bùng phát các cơn COPD cấp tính
Mức độ nghiêm trọng của COPD phụ thuộc vào mức độ tổn thương phổi. Thông thường, COPD được chẩn đoán ở người có độ tuổi trung niên trở lên.
Dưới đây, bài viết sẽ đề cập 8 phương pháp hỗ trợ pḥng ngừa, kiểm soát COPD mà bạn có thể thực hiện ngay tại nhà để giảm bớt các triệu chứng bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống.
Khói thuốc gây ra 8 trên 10 trường hợp tử vong do COPD. Hầu hết những người bệnh COPD đều có tiền sử hút thuốc. Ngoài ra, khi hít phải các chất kích thích phổi khác như bụi, hóa chất, không khí ô nhiễm… cũng gây ra nguy cơ mắc phổi tắc nghẽn mạn tính.
Trẻ em hít phải khói thuốc cũng như các tác nhân gây ô nhiễm không khí khác sẽ làm chậm quá tŕnh phát triển phổi. Điều đó khiến chúng có nguy cơ cao mắc phải COPD khi trưởng thành.
Bạn sẽ gặp ít biến chứng COPD hơn khi cai được thuốc lá.
Một số người chuyển sang hút thuốc lá điện tử không khói v́ cho rằng chúng ít gây tác động có hại như thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu ở chuột năm 2015, thuốc lá điện tử làm giảm khả năng của hệ miễn dịch khi chống lại các nhiễm trùng hô hấp. Khi đó, COPD sẽ có khả năng gây nhiễm trùng phổi.
Các nghiên cứu đă liên tục chỉ ra rằng những người đă từ bỏ hút thuốc có bệnh COPD tiến triển chậm và tăng thời gian sống cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống.
2. Sống năng động
sống năng động khi copd
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gây khó thở nên góp phần cản trở quá tŕnh hoạt động b́nh thường. Bạn có thể tập thể dục từ mức độ nhẹ đến vừa để tăng khả năng hô hấp, cải thiện t́nh trạng thông khí ở phổi.
Tuy nhiên, các bài tập như đi bộ, chạy bộ hay đạp xe là một thử thách khá khó khăn đối với người bệnh COPD. Một nghiên cứu chỉ ra rằng những bài tập dưới nước như bơi lội, đi bộ dưới nước ở hồ nông dễ thực hiện hơn cho người bệnh COPD và giúp cải thiện thể lực, cũng như tăng chất lượng cuộc sống.
Các h́nh thức tập thể dục thay thế khác như yoga, thái cực quyền cũng rất hữu ích cho người bị COPD, giúp cải thiện chức năng phổi và tăng khả năng chịu đựng khi hoạt động.
Duy tŕ cân nặng b́nh thường rất quan trọng đối với những người bị COPD.
Khi bạn thừa cân
Khi bạn thừa cân đáng kể, tim và phổi phải làm việc nhiều hơn để cung cấp năng lượng. Điều này có thể làm cho việc thở khó khăn hơn. Khi đó, bạn có nhiều khả năng mắc các bệnh khác làm nặng thêm bệnh COPD như:
•Chứng ngưng thở khi ngủ
•Bệnh đái tháo đường
•Bệnh trào ngược dạ dày — thực quản (GERD)
Nếu bạn bị COPD và có cân nặng vượt quá mức b́nh thường, bạn cần tham khảo ư kiến từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để điều chỉnh lại chế độ ăn. Nhiều người có thể giảm cân bằng cách:
•Giảm tổng lượng calo tiêu thụ
•Ăn nhiều trái cây, rau quả tươi, hạn chế chất béo
•Hạn chế các đồ ăn vặt, rượu hay đồ uống ngọt
•Tăng các hoạt động hàng ngày
Khi bạn thiếu cân
Những người thiếu cân lại có nguy cơ tử vong khi bị COPD cao hơn những người có cân nặng b́nh thường hay thừa cân. Các nhà nghiên cứu cho rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng khi bạn thiếu cân như:
•Sức mạnh cơ bắp ít hơn
•Bệnh phổi dễ tiến triển nặng hơn
•Chức năng hệ miễn dịch giảm sút
•Các cơn COPD bùng phát xảy ra thường xuyên hơn
Những bệnh COPD thường đốt cháy lượng calo gấp 10 lần so với người khỏe mạnh b́nh thường. Nguyên nhân là do năng lượng được sử dụng cho việc hô hấp nhiều hơn.
Nếu bạn thiếu cân khi mắc phải COPD, việc ăn uống đầy đủ là vô cùng quan trọng. Bạn nên t́m gặp bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng giúp đỡ khi muốn tăng cân. Một số phương pháp bạn có thể thử như:
•Bổ sung thêm calo bằng các thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng
•Sử dụng nhiều thực phẩm và đồ uống chứa nhiều calo như bơ đậu phộng, sữa nguyên chất, kem, bánh pudding và sữa, trứng
•Thay đổi kế hoạch điều trị COPD giúp thở dễ dàng hơn
•Chia chế độ ăn thành nhiều bữa nhỏ trong một ngày
4. Kiểm soát t́nh trạng căng thẳng
quản lư căng thẳng khi copd
Sức khỏe tinh thần cũng vô cùng quan trọng đối với người bệnh COPD.
Người mắc phải COPD thường trải qua các cảm giác tiêu cực như căng thẳng, lo lắng, trầm cảm. Những cảm giác này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng quản lư t́nh trạng, sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đối với những người bị COPD, t́nh trạng căng thẳng, lo lắng và hoảng loạn có thể đặc biệt nguy hiểm, khiến t́nh trạng khó thở trở nên nghiêm trọng hơn.
Bạn có thể thử nhiều phương pháp để giảm mức độ căng thẳng, lo lắng tại nhà như mát xa, tập thiền hay yoga.
Cuối cùng, bạn hăy t́m đến lời khuyên từ các bác sĩ để có giải pháp hữu hiệu. Họ có thể chỉ định một số thuốc kê đơn để giúp an thần, giảm lo âu.
Các bài tập thở cho người bệnh COPD có thể giúp cải thiện t́nh trạng khó thở, giảm mệt mỏi và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hai kỹ thuật chính được khuyến khích cho người bệnh COPD là thở mím môi và thở bằng cơ hoành. Các bài tập này giúp những người bệnh COPD trao đổi khí qua phổi dễ dàng.
6. Sử dụng thực phẩm bổ sung
thực phẩm bổ sung copd
Một nghiên cứu phân tích tổng hợp cho thấy những người bệnh COPD thường có hàm lượng vitamin D thấp. Việc bổ sung thêm vitamin D sẽ giúp giảm nhiễm trùng đường hô hấp và bùng phát các cơn COPD cấp tính.
Thực phẩm bổ sung cho người mắc COPD có thể là:
•Axit béo omega-3: có tác dụng kháng viêm, có lợi cho sức khỏe.
•Các axit amin thiết yếu: giúp xây dựng protein. Các axit amin như L-carnitine có thể cải thiện chức năng nhận thức, chất lượng cuộc sống và sức mạnh cơ bắp, đặc biệt ở những người thiếu cân.
•Vitamin chống oxy hóa: bổ sung vitamin A, C, E giúp cải thiện chức năng phổi ở những người bị COPD, nhất là khi kết hợp với omega-3.
Bạn nên tham khảo ư kiến từ các chuyên gia dinh dưỡng nếu đang cân nhắc sử dụng thêm thực phẩm bổ sung vào chế độ ăn. Nhiều chất bổ sung có thể can thiệp và tương tác với thuốc hay t́nh trạng sức khỏe hiện tại.
7. Tinh dầu
sử dụng tinh dầu cho copd
Nhiều người bệnh COPD đă chuyển sang sử dụng tinh dầu với mong muốn giảm bớt những triệu chứng bệnh. Trước đây, một số nghiên cứu cho thấy myrtol, dầu khuynh diệp hay tinh dầu cam có thể làm giảm viêm đường thở. Tuy nhiên, kết quả từ thử nghiệm được thực hiện trên những tế bào phổi đă được lấy ra ngoài, chứ không phải trên cơ thể sống.
Năm 2015, một nghiên cứu trên chuột lang bị COPD sử dụng tinh dầu Zataria multiflora cho thấy rằng t́nh trạng viêm được giảm bớt.
Tương tự khi sử dụng thực phẩm bổ sung, bạn cần hỏi ư kiến từ bác sĩ hay các chuyên gia.
Theo nghiên cứu năm 2009, curcumin, chất có hoạt tính chống oxy hóa trong củ nghệ, có tác dụng bảo vệ ở chuột. Lượng curcumin vừa phải giúp ức chế quá tŕnh viêm đường dẫn khí. Bên cạnh đó, curcumin cũng làm chậm sự tiến triển của ung thư phổi ở chuột.
Nhân sâm cũng là một loại thảo dược giúp cải thiện các triệu chứng cho người bệnh COPD. Nghiên cứu năm 2011 cũng xem xét tác dụng từ gừng, c̣n được cho là nhân sâm châu Á. Những người tham gia cho biết loại thảo mộc này giúp họ làm tăng chức năng phổi.
Liệu pháp dùng thảo dược nên sử dụng để bổ sung cho các phương pháp điều trị COPD khác và không nên thay thế phương pháp dùng thuốc truyền thống. Bạn có thể t́m hiểu thêm về phương pháp dùng thảo dược cũng như xin lời khuyên từ bác sĩ điều trị trước khi muốn thử.
Hướng dẫn tập thể dục khi bị phổi tắc nghẽn mạn tính
Tác giả: Nguyễn Xuân Anh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Hướng dẫn tập thể dục khi bị phổi tắc nghẽn mạn tính
Tập thể dục có thể cung cấp cho nhiều ô-xy cho phổi hơn và đào thải các chất gây hại ra khỏi cơ thể. Đối với bệnh nhân bị COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính), các chất kích thích bị mắc kẹt trong phổi có thể gây viêm và tổn thương phổi. Tập thể dục có thể giúp người bệnh thở dễ hơn và cải thiện sức khỏe toàn diện. Người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần nắm rơ những điều nên và không nên làm khi tập thể dục để đảm bảo an toàn sức khỏe và đạt được hiệu quả luyện tập.
Công dụng của những bài tập thể dục
Triệu chứng phổ biến nhất của COPD là khó thở hoặc thở kḥ khè. Bạn gặp khó khăn trong việc hít thở ngay cả khi không làm ǵ. Cũng chính v́ lẽ đó, bác sĩ hay khuyên bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn để làm giảm triệu chứng. Tuy nhiên, tập thể dục lại chính là cách giúp bạn cải thiện khả năng hô hấp thông qua việc làm tăng lượng máu chảy đến phổi. Qua đó, sẽ giúp bạn ho ra đàm nhớt làm tắc nghẽn các đường dẫn khí trong phổi và làm tăng lượng ô-xy trong máu.
Bạn nên tập những bài tập nào?
Các bài tập khác nhau sẽ có những tác dụng khác nhau, ví dụ như:
•Các bài tập tốt cho hệ tim mạch có thể cải thiện hơi thở của bạn bằng cách tăng cường sức mạnh cho tim và phổi. Nếu tập thường xuyên, các bài tập tim mạch có thể làm giảm nhịp tim và huyết áp về mức tiêu chuẩn. Trái tim của bạn sẽ không phải vận động quá mức khi tham gia những hoạt động thể chất, từ đó sẽ tạo cho bạn cảm giác hô hấp thoải mái hơn;
•Các bài tập tăng cường vận động nhằm gia tăng sức mạnh cơ bắp. Khi tập các bài tập dành riêng cho phần trên của cơ thể sẽ làm tăng cường sức mạnh của các cơ hô hấp;
•Các bài tập giăn và căng cơ ví dụ như tập yoga và pilates giúp tăng cường khả năng phối hợp các động tác trong cơ thể và khả năng hô hấp.
Tuy nhiên, bạn vẫn cần phải thận trọng khi tập thể dục và nên hỏi ư kiến bác sĩ trước khi bắt đầu tập thể dục. Bác sĩ có thể tư vấn và giúp bạn phân tích sự an toàn và lợi ích của mỗi bài tập để bạn lựa chọn.
Các bài tập khác nhau sẽ có những tác dụng khác nhau, ví dụ như:
•Các bài tập tốt cho hệ tim mạch có thể cải thiện hơi thở của bạn bằng cách tăng cường sức mạnh cho tim và phổi. Nếu tập thường xuyên, các bài tập tim mạch có thể làm giảm nhịp tim và huyết áp về mức tiêu chuẩn. Trái tim của bạn sẽ không phải vận động quá mức khi tham gia những hoạt động thể chất, từ đó sẽ tạo cho bạn cảm giác hô hấp thoải mái hơn;
•Các bài tập tăng cường vận động nhằm gia tăng sức mạnh cơ bắp. Khi tập các bài tập dành riêng cho phần trên của cơ thể sẽ làm tăng cường sức mạnh của các cơ hô hấp;
•Các bài tập giăn và căng cơ ví dụ như tập yoga và pilates giúp tăng cường khả năng phối hợp các động tác trong cơ thể và khả năng hô hấp.
Tuy nhiên, bạn vẫn cần phải thận trọng khi tập thể dục và nên hỏi ư kiến bác sĩ trước khi bắt đầu tập thể dục. Bác sĩ có thể tư vấn và giúp bạn phân tích sự an toàn và lợi ích của mỗi bài tập để bạn lựa chọn.
Bạn nên tập thể dục với cường độ như thế nào?
Khi tập thể dục, điều quan trọng là người bệnh cần phải biết điều tiết mức độ và cường độ tập phù hợp với t́nh trạng bệnh. Bạn nên bắt đầu với những bài tập đơn giản, ngắn và chậm sau đó tăng tần suất và độ khó dần lên khi đă quen với số lượng bài tập. Đối với những bệnh nhân mắc COPD những bài tập ở mức độ nhẹ có thể khiến tim họ đập nhanh như khi những người b́nh thường tập những bài tập ở mức độ trung b́nh hoặc nặng.
Khi mới bắt đầu, bạn nên đặt mục tiêu tập luyện thấp và tăng dần từ từ lên 20-30 phút một lần và 3-4 lần mỗi tuần. Bạn có thể thử các bài tập như đi bộ, đạp xe đạp, hoặc bài tập chậm và nhẹ nhàng như thái cực quyền. Hăy nghỉ ngơi ngay nếu bạn cảm thấy khó thở khi đang tập.
Bạn có thể tăng độ khó của các bài tập bằng cách tập xen kẽ những bài tập khác nhau, hoặc tập xen kẽ những khoảng nghỉ giữa các bài tập nâng cao. Ví dụ như 30 giây tập những bài nâng cao xen kẽ với 30 giây nghỉ ngơi (hoặc 20 giây tập những bài nâng cao xen kẽ với 40 giây nghỉ ngơi).
Bạn cần làm ǵ để hít thở dễ dàng hơn trong khi tập thể dục?
Khi bạn tập thể dục, hăy để ư đến hơi thở. Chỉ cần cố gắng thở chậm. Hít vào bằng mũi để làm ấm và làm ẩm không khí, và thở ra từ từ chậm răi bằng miệng. Nếu cảm thấy khó thở khi vận động có nghĩa là cơ thể bạn cần nhiều ô-xy hơn. Bạn có thể tích trữ ô-xy cho cơ thể bằng cách thở chậm lại.
Bạn có thể giữ cho môi trường không khí xung quanh đủ độ ẩm và sạch bằng cách sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc máy lọc không khí. Để làm giảm nhịp thở trong khi tập thể dục, bạn hăy cố gắng thở chậm và kéo dài thời gian thở ra gấp đôi thời gian so với hít vào. Ví dụ như nếu bạn hít vào trong hai giây, hăy cố gắng thở ra trong bốn giây.
Bạn nên nhớ tuyệt đối không được tắm ngay sau khi tập thể dục và tránh tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh hay đi đến pḥng tắm hơi sau khi tập thể dục. Những việc này có thể làm các triệu chứng COPD trở nặng v́ làm sưng hoặc làm co thắt và làm cứng tạm thời các mô phổi.
Bạn sẽ gây nguy hiểm cho phổi của ḿnh nếu tập thể dục không đúng cách hoặc tập quá mức cho phép của cơ thể. Người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần có một chế độ tập luyện thể dục riêng. V́ vậy, bạn hăy tham khảo ư kiến bác sĩ và thiết lập kế hoạch tập thể dục đúng cách, phù hợp ngay khi bắt đầu để đảm bảo an toàn và cải thiện sức khỏe nhé.
Các bài tập khác nhau sẽ có những tác dụng khác nhau, ví dụ như:
•Các bài tập tốt cho hệ tim mạch có thể cải thiện hơi thở của bạn bằng cách tăng cường sức mạnh cho tim và phổi. Nếu tập thường xuyên, các bài tập tim mạch có thể làm giảm nhịp tim và huyết áp về mức tiêu chuẩn. Trái tim của bạn sẽ không phải vận động quá mức khi tham gia những hoạt động thể chất, từ đó sẽ tạo cho bạn cảm giác hô hấp thoải mái hơn;
•Các bài tập tăng cường vận động nhằm gia tăng sức mạnh cơ bắp. Khi tập các bài tập dành riêng cho phần trên của cơ thể sẽ làm tăng cường sức mạnh của các cơ hô hấp;
•Các bài tập giăn và căng cơ ví dụ như tập yoga và pilates giúp tăng cường khả năng phối hợp các động tác trong cơ thể và khả năng hô hấp.
Tuy nhiên, bạn vẫn cần phải thận trọng khi tập thể dục và nên hỏi ư kiến bác sĩ trước khi bắt đầu tập thể dục. Bác sĩ có thể tư vấn và giúp bạn phân tích sự an toàn và lợi ích của mỗi bài tập để bạn lựa chọn.
Bạn nên tập thể dục với cường độ như thế nào?
Khi tập thể dục, điều quan trọng là người bệnh cần phải biết điều tiết mức độ và cường độ tập phù hợp với t́nh trạng bệnh. Bạn nên bắt đầu với những bài tập đơn giản, ngắn và chậm sau đó tăng tần suất và độ khó dần lên khi đă quen với số lượng bài tập. Đối với những bệnh nhân mắc COPD những bài tập ở mức độ nhẹ có thể khiến tim họ đập nhanh như khi những người b́nh thường tập những bài tập ở mức độ trung b́nh hoặc nặng.
Khi mới bắt đầu, bạn nên đặt mục tiêu tập luyện thấp và tăng dần từ từ lên 20-30 phút một lần và 3-4 lần mỗi tuần. Bạn có thể thử các bài tập như đi bộ, đạp xe đạp, hoặc bài tập chậm và nhẹ nhàng như thái cực quyền. Hăy nghỉ ngơi ngay nếu bạn cảm thấy khó thở khi đang tập.
Bạn có thể tăng độ khó của các bài tập bằng cách tập xen kẽ những bài tập khác nhau, hoặc tập xen kẽ những khoảng nghỉ giữa các bài tập nâng cao. Ví dụ như 30 giây tập những bài nâng cao xen kẽ với 30 giây nghỉ ngơi (hoặc 20 giây tập những bài nâng cao xen kẽ với 40 giây nghỉ ngơi).
Bạn cần làm ǵ để hít thở dễ dàng hơn trong khi tập thể dục?
Khi bạn tập thể dục, hăy để ư đến hơi thở. Chỉ cần cố gắng thở chậm. Hít vào bằng mũi để làm ấm và làm ẩm không khí, và thở ra từ từ chậm răi bằng miệng. Nếu cảm thấy khó thở khi vận động có nghĩa là cơ thể bạn cần nhiều ô-xy hơn. Bạn có thể tích trữ ô-xy cho cơ thể bằng cách thở chậm lại.
Bạn có thể giữ cho môi trường không khí xung quanh đủ độ ẩm và sạch bằng cách sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc máy lọc không khí. Để làm giảm nhịp thở trong khi tập thể dục, bạn hăy cố gắng thở chậm và kéo dài thời gian thở ra gấp đôi thời gian so với hít vào. Ví dụ như nếu bạn hít vào trong hai giây, hăy cố gắng thở ra trong bốn giây.
Bạn nên nhớ tuyệt đối không được tắm ngay sau khi tập thể dục và tránh tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh hay đi đến pḥng tắm hơi sau khi tập thể dục. Những việc này có thể làm các triệu chứng COPD trở nặng v́ làm sưng hoặc làm co thắt và làm cứng tạm thời các mô phổi.
Bạn sẽ gây nguy hiểm cho phổi của ḿnh nếu tập thể dục không đúng cách hoặc tập quá mức cho phép của cơ thể. Người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần có một chế độ tập luyện thể dục riêng. V́ vậy, bạn hăy tham khảo ư kiến bác sĩ và thiết lập kế hoạch tập thể dục đúng cách, phù hợp ngay khi bắt đầu để đảm bảo an toàn và cải thiện sức khỏe nhé.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
T́m hiểu các xét nghiệm giúp chẩn đoán COPD
Quá tŕnh chẩn đoán COPD sẽ dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng bệnh, tiền sử tiếp xúc với các chất gây kích thích phổi (như thuốc lá) cũng như tiền sử gia đ́nh. Bác sĩ cũng cần kiểm tra thể chất tổng quát trước khi đưa ra kết quả chẩn đoán cuối cùng.
Các triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có khi tiến triển chậm, trong đó có nhiều triệu chứng khá phổ biến.
Khi tiến hành chẩn đoán COPD, bác sĩ sẽ sử dụng ống nghe để nghe cả âm thanh của tim và phổi, đồng thời yêu cầu một số hoặc tất cả các xét nghiệm nếu cần thiết.
Đo chức năng hô hấp
Phương pháp hiệu quả và phổ biến nhất để chẩn đoán COPD là sử dụng phế dung kế, c̣n được gọi là xét nghiệm chức năng phổi (PFT). Phương pháp này được tiến hành dễ dàng, không đau giúp đo chức năng và dung tích phổi.
Để thực hiện bài kiểm tra này, bạn cần thở ra hết sức có thể vào một ống dẫn nối với máy đo phế dung. Tổng thể tích khí thở ra từ phổi được gọi là tổng thể tích khí thở ra gắng sức trong một lần (FVC).
Tỷ lệ phần trăm của FVC được đẩy ra trong 1 giây đầu tiên được gọi là FEV1. FEV biểu hiện cho thể tích khí thở ra gắng sức. Tốc độ tối đa mà bạn đẩy hết toàn bộ không khí trong phổi ra gọi là lưu lượng thở ra đỉnh (PEFR).
Kết quả đo chức năng hô hấp sẽ giúp xác định loại bệnh phổi bạn mắc phải và mức độ nghiêm trọng của nó. Bác sĩ có thể giải thích các kết quả ngay lập tức.
Thử nghiệm này là hiệu quả nhất v́ nó có thể xác định COPD trước khi các triệu chứng quan trọng xuất hiện. Nó cũng có thể giúp bác sĩ theo dơi sự tiến triển của COPD cũng như theo dơi hiệu quả điều trị.
Thận trọng
Phép đo phế dung (thăm ḍ chức năng hô hấp) đ̣i hỏi bạn phải thở ra hết sức, v́ vậy những người gần đây bị đau tim hoặc phẫu thuật tim không nên thực hiện.
Thử nghiệm phục hồi phế quản
Phương pháp này kết hợp đo chức năng hô hấp cùng với việc sử dụng thuốc giăn phế quản, một loại thuốc giúp đường hô hấp thông thoáng hơn.
Đầu tiên, bạn phải thăm ḍ chức năng hô hấp để có những chỉ số cơ bản giúp đánh giá phổi đang hoạt động như thế nào. Sau khoảng 15 phút, bạn được uống một liều thuốc giăn phế quản và lặp lại phép đo chức năng hô hấp.
Thử nghiệm này phù hợp với những người đă được chẩn đoán COPD, hen suyễn hoặc cả hai. Kết quả sẽ giúp bác sĩ xác định liệu liệu pháp để điều trị giăn phế quản hiện tại có hoạt động tốt hay
Xét nghiệm máu giúp bác sĩ đánh giá các triệu chứng bệnh COPD có phải do nhiễm trùng hay một số t́nh trạng y khoa nào khác gây ra không.
Xét nghiệm khí máu động mạch sẽ đo nồng độ oxy và carbonic trong máu. Phép đo này cho biết mức độ nghiêm trọng của người bệnh COPD và liệu bạn có thể cần điều trị bằng liệu pháp oxy hay không.
Hầu hết mọi người đều không có vấn đề ǵ khi xét nghiệm máu. Bạn có thể hơi khó chịu hoặc có vết bầm rất nhỏ khi kim được đưa vào vị trí lấy máu nhưng những tác dụng phụ đó kéo dài không lâu.
Xét nghiệm gen di truyền
Mặc dù hút thuốc và tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong môi trường là nguyên nhân chính dẫn đến COPD, yếu tố di truyền cũng có thể khiến bạn dễ mắc phải bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Bác sĩ sẽ làm xét nghiệm để kiểm tra nồng độ của alpha-1 antitrypsin (AAT). Đó là một loại protein giúp bảo vệ phổi khỏi t́nh trạng viêm do các chất kích thích như ô nhiễm hoặc khói thuốc. AAT được sản xuất bởi gan, sau đó giải phóng vào máu.
Những người thiếu hụt alpha-1 antitrypsin (nồng độ AAT thấp) thường phát triển COPD khi vẫn c̣n trẻ.
Xét nghiệm di truyền để xác định sự thiếu hụt AAT thường được thực hiện chung với xét nghiệm máu.
Sự thiếu hụt AAT chưa chắc sẽ dẫn đến các bệnh về phổi nhưng sẽ làm tăng tỷ lệ mắc bệnh COPD.
Nếu bạn được chẩn đoán COPD nhưng chưa từng hút thuốc, không làm việc với hóa chất hay chất ô nhiễm độc hại và bạn dưới 50 tuổi, rất có thể bạn đang bị thiếu hụt AAT.
Chụp X-quang lồng ngực hoặc CT
chụp x quang lồng ngực
Chụp CT là một kỹ thuật sử dụng tia X để tạo h́nh ảnh chi tiết hơn so với việc chụp X-quang cổ điển. Bất kỳ phương pháp dùng tia X nào mà bác sĩ lựa chọn đều giúp đưa ra h́nh ảnh về các cấu trúc bên trong lồng ngực bao gồm tim, phổi và mạch máu.
Bác sĩ dựa vào kết quả h́nh ảnh để có thể chẩn đoán COPD hoặc xác định các t́nh trạng bệnh khác, như suy tim, cũng gây ra các triệu chứng tương tự.
Thực hiện chụp X-quang cổ điển hay chụp CT đều không gây đau nhưng bạn sẽ tiếp xúc với một lượng nhỏ tia phóng xạ.
Bức xạ được sử dụng để chụp CT lớn hơn mức cần thiết khi chụp X-quang cổ điển. Mặc dù liều phóng xạ cho mỗi lần xét nghiệm tương đối thấp nhưng cũng góp phần vào lượng phơi nhiễm phóng xạ bạn nhận được trong suốt đời. Điều này có thể làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư.
Tuy nhiên, các thiết bị CT mới đă cải tiến với mức bức xạ ít hơn mà vẫn tạo ra h́nh ảnh chi tiết.
Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện xét nghiệm đờm nếu bạn ho quá nhiều.
Phân tích đờm có khả năng xác định được nguyên nhân gây khó thở và giúp phát hiện một số bệnh ung thư phổi. Nếu bạn bị nhiễm vi khuẩn, kết quả giúp xác định được vi khuẩn gây bệnh và điều trị dễ dàng hơn.
Bạn có thể gặp chút khó khăn khi phải cố gắng ho ra đủ đờm để thực hiện xét nghiệm. Tuy nhiên, phương pháp này không có rủi ro nguy hiểm nào mà c̣n rất hữu ích trong việc chẩn đoán t́nh trạng bệnh.
Điện tâm đồ (ECG)
Đôi khi, bác sĩ sẽ muốn bạn thực hiện đo điện tâm đồ để xác định xem t́nh trạng khó thở có phải do bệnh tim không.
Thế nhưng, theo thời gian, những khó thở liên quan đến COPD có thể dẫn đến các biến chứng về tim bao gồm nhịp tim bất thường, suy tim và đau tim.
Điện tâm đồ giúp đo hoạt động điện trong tim và có thể giúp chẩn đoán rối loạn nhịp tim.
Nói chung, đo điện tâm đồ là một phương pháp khá an toàn, ít rủi ro. Đôi khi, bạn có thể bị kích ứng da tại khu vực dán điện cực. Một vài trường hợp, ECG bao gồm một bài kiểm tra tập thể dục, kết quả sau khi sàng lọc sẽ phát hiện ra bất kỳ nhịp tim bất thường.
Chuẩn bị cho xét nghiệm chẩn đoán COPD
Bạn không cần chuẩn bị nhiều trước khi tiến hành các xét nghiệm để chẩn đoán COPD. Bạn chỉ cần mặc quần áo thoải mái và hạn chế ăn no trước đó.
Trước khi thực hiện các phép đo chức năng hô hấp hay điện tâm đồ, bạn cần thông báo với bác sĩ về các loại thuốc bạn đang sử dụng. Một số loại thuốc có chứa chất gây nghiện, caffeine hay các hoạt động tập thể dục, hút thuốc có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Trường hợp cần làm thử nghiệm phục hồi phế quản, bạn sẽ ngưng sử dụng thuốc giăn phế quản cho đến khi thực hiện thử nghiệm.
Bạn có thể tham khảo ư kiến bác sĩ cũng như nhân viên y tế về các vấn đề cần chú ư trước khi thực hiện bất kỳ xét nghiệm nào. Sau đó, bạn cần đảm bảo thực hiện theo tất cả các hướng dẫn để kết quả kiểm tra chính xác nhất có thể.
Bạn có biết cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính?
Tác giả: Ngọc Anh
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Bạn có biết cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính?
Phổi tắc nghẽn mạn tính là một căn bệnh nguy hiểm, dễ gây tử vong trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nếu biết cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bạn có cơ hội cải thiện đường hô hấp và nâng cao chất lượng cuộc sống hơn.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là bệnh gây ra t́nh trạng khó thở. Nguyên nhân là do đường thở bị hẹp lại khiến bạn ho, kḥ khè và dẫn đến khó thở. T́nh trạng trên có thể ảnh hưởng đến cách bạn tập thể dục, làm việc và các hoạt động hàng ngày khác.
Mục tiêu khi điều trị COPD là giúp bạn thở dễ dàng hơn để quay lại các hoạt động thường ngày.
Bài viết dưới đây sẽ đề cập một vài cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giúp cải thiện các triệu chứng bệnh mà bạn nên tham khảo.
Thuốc giăn phế quản
Loại thuốc này làm giăn các cơ xung quanh đường thở, giúp không khí vào trong phổi được nhiều hơn. Bạn có thể sử dụng các thuốc này để cải thiện t́nh trạng ho, khó thở.
Khi sử dụng, bạn sẽ hít thuốc thông qua một dụng cụ y tế gọi là ống hít. Các thuốc giăn phế quản có 2 loại là tác động nhanh (tức th́) và tác động kéo dài.
Thuốc giăn phế quản tác động nhanh
Những thuốc này có tác động nhanh chóng và kéo dài trong khoảng 4—6 giờ. Bạn chỉ sử dụng loại thuốc này khi đang có triệu chứng khó thở hoặc trước khi tập thể dục để pḥng ngừa.
Các thuốc tác động nhanh này thường hữu ích cho những người có các triệu chứng theo từng đợt, không liên tục. Một số thuốc trong nhóm này bao gồm:
•Albuterol (ProAir HFA, Ventolin HFA)
•Levalbuterol (Xopenex HFA)
•Ipratropium (Atrovent)
•Ipratropium bromide và albuterol (Combivent)
Thời gian tác động của các thuốc này lên đến 12 giờ và thường được sử dụng mỗi ngày để ngăn ngừa triệu chứng bệnh. Các thuốc trong nhóm này là:
•Aclidinium (Tudorza Pressair)
•Arformoterol (Brovana)
•Formoterol (Foradil, Performist)
•Indacaterol (Arcapta)
•Salmeterol (Serevent)
•Tiotropium (Spiriva)
Sau khi sử dụng thuốc giăn phế quản, bạn có thể bị khô miệng và đau đầu. Ngoài ra, một số tác dụng phụ khác bạn có thể gặp phải như:
•Táo bón
•Tim đập nhanh
•Bị chuột rút cơ
•Run
Thuốc chứa steroid
Nhóm thuốc này có tác dụng giảm sưng, phù nề đường thở. Thuốc cũng được dùng qua ống hít. Các thuốc steroid dạng hít sẽ giúp bạn khi có nhiều đợt bùng phát triệu chứng phổi tắc nghẽn mạn tính. Nếu t́nh trạng tồi tệ hơn, bạn có thể sử dụng thuốc steroid dưới dạng viên uống.
Một số thuốc steroid dạng hít:
•Budesonide (Entocort, Pulmicort, Uceris)
•Fluticasone (Cutivate, Flovent HFA, Flonase)
Ngoài ra, một số chế phẩm kết hợp giữa thuốc giăn phế quản và steroid cũng dùng dạng hít như:
•Budesonide and formoterol (Symbicort)
•Futicasone and salmeterol (Advair)
Tác dụng phụ của thuốc steroid phụ thuộc vào thời gian bạn sử dụng chúng. Bạn có thể bị tăng cân hoặc dễ bị bầm tím. Các tác dụng không mong muốn khác bao gồm:
•Ho
•Tăng nguy cơ nhiễm trùng
•Nhiễm trùng ở miệng
•Khàn giọng
•Lở miệng hoặc đau rát cổ họng
•Loăng xương
Một loại thuốc mới là roflumilast (Daliresp) có thể giúp giảm các triệu chứng nghiêm trọng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Thuốc ức chế PDE-4 có tác dụng giảm phù nề ở phổi, làm thông thoáng đường thở. Bạn có thể dùng phối hợp với các thuốc giăn phế quản tác dụng kéo dài. Tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm tiêu chảy và giảm cân.
Theophyllin
Thuốc này hoạt động tương tự như một thuốc giăn phế quản nhưng có giá thành rẻ hơn.
Theophyllin có thể giúp phổi hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, nó sẽ không kiểm soát được tất cả các triệu chứng bệnh.
Thuốc kháng sinh
Nhiễm trùng sẽ khiến cho các triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trở nên tồi tệ hơn. Khi đó, bác sĩ sẽ kê đơn cho bạn vài loại kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn và điều trị nhiễm trùng.
Bạn hăy uống đủ liều tất cả các loại thuốc được kê toa. Nếu bạn ngưng sử dụng kháng sinh quá sớm, nhiễm trùng có thể quay trở lại.
Phục hồi chức năng phổi
phục hồi chức năng phổi
Phục hồi chức năng phổi là một phương pháp giúp bạn kiểm soát được COPD. Liệu pháp này giảm bớt khó thở, giúp bạn tập thể dục dễ dàng hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tại bệnh viện hoặc pḥng khám, bạn sẽ thực hiện bài tập với các bác sĩ, y tá, chuyên gia dinh dưỡng, vật lư trị liệu và bác sĩ hô hấp.
Với phương pháp này, bạn sẽ học được cách:
•Giữ cho phổi khỏe mạnh
•Tập thể dục mà không bị hụt hơi
•Ăn đúng cách
•Hít thở dễ dàng hơn
•Cảm thấy tốt hơn về mặt cảm xúc lẫn thể chất
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nghiêm trọng có thể ngăn cản bạn nạp đủ không khí vào trong phổi. Điều đó sẽ khiến cho nồng độ oxy trong máu giảm xuống và phương pháp này giúp tăng mức oxy, khiến bạn cảm thấy năng động, khỏe mạnh hơn.
Bạn được hít khí oxy thông qua một mặt nạ dưỡng khí hoặc ống đặt trong mũi. Liệu pháp này có thể được thực hiện liên tục hoặc chỉ thực hiện khi bạn cần hoạt động.
Tiêm pḥng
Tiêm pḥng cúm hàng năm giúp giảm số lần bùng phát COPD. Bạn có thể hỏi bác sĩ xem liệu có bạn có cần tiêm chủng ngừa viêm phổi không.
Phẫu thuật
Nếu các cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính không có hiệu quả và t́nh trạng bệnh vẫn diễn biến rất nghiêm trọng, bạn có thể cần được phẫu thuật.
1. Phẫu thuật cắt các kén khí phổi
Trong phổi có các túi khí, là những túi nhỏ trong phổi, nơi oxy đi vào mạch máu. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính phá hủy thành của các tế bào túi khí, tạo ra những khoảng trống lớn trong phổi gọi là kén khí. Những cái kén khí này lớn dần và làm cho bệnh nhân cảm thấy khó thở. Do đó, phẫu thuật sẽ giúp cắt bỏ những kén khí này và cải thiện luồng không khí trong phổi.
2. Phẫu thuật giảm thể tích phổi
Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ những phần phổi đă bị bệnh COPD phá hủy. Từ đó, các bộ phận khỏe mạnh của phổi sẽ dễ dàng mở rộng và lấy thêm oxy.
3. Ghép phổi
Nếu bạn bị tổn thương phổi nghiêm trọng, bác sĩ có thể cắt bỏ phổi và thay thế bằng phổi từ một người khỏe mạnh khác. Phẫu thuật này có những rủi ro và bạn cần dùng thuốc ức chế miễn dịch trong quăng đời c̣n lại để ngăn ngừa t́nh trạng thải ghép của cơ thể.
Thay đổi lối sống
Ngoài các phương pháp điều trị y khoa, bạn có thể thay đổi thói quen sống giúp bạn cải thiện chức năng hô hấp. Trong đó, việc quan trọng nhất là bạn phải từ bỏ hút thuốc.
Khói thuốc lá chính là nguyên nhân hàng đầu của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và khiến cho bệnh trở nên trầm trọng hơn. Thật không dễ dàng khi phải từ bỏ việc hút thuốc nhưng bạn nên biết có vài phương pháp giúp bạn bỏ được thuốc. Bạn hăy liên lạc với bác sĩ về cách thay thế nicotine, thuốc và được tư vấn chi tiết hơn.
Khi đă cai được thuốc, bạn cũng phải tránh xa những người đang hút thuốc. Bạn cũng cần tránh tiếp xúc với bụi và hóa chất.
Sau đây là một vài cách giúp thay đổi lối sống bạn có thể tham khảo:
•Nói chuyện với một chuyên gia dinh dưỡng: Bạn nên hỏi chuyên gia về các kế hoạch ăn uống. Bạn có thể cần ăn các bữa ăn nhỏ thường xuyên hơn hoặc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết.
•Tập thể dục: Điều này khá quan trọng khi bạn mắc phải COPD. Các bài tập sẽ giúp các cơ đường hô hấp được cải thiện, giúp bạn dễ thở hơn.
Ngoài ra, bạn cũng nên nhờ bác sĩ tư vấn một chế độ tập thể dục an toàn và phù hợp với bạn. Bên cạnh đó, bạn c̣n cần tập thêm các bài tập thở phối hợp với tập thể dục cũng là một cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hiệu quả
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Cách dọn dẹp nhà cửa khi bạn bị bệnh COPD
Bệnh phổi tắc nghẽn măn tính (COPD) có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày cũng như môi trường sống của bạn. Việc dọn dẹp nhà cửa đôi khi chỉ là sở thích cá nhân của một người, nhưng đối với người bị bệnh COPD th́ đ̣i hỏi phải sống trong một môi trường thật sạch sẽ.
Tuy nhiên, có khá nhiều sản phẩm lau dọn nhà cửa có mùi hương hay tỏa ra hơi độc và điều này không hề tốt cho sức khỏe của người bệnh. Bài viết này sẽ cho chúng ta thấy những rủi ro lớn nhất trong gia đ́nh, cách giảm thiểu và cách bảo vệ bản thân khỏi các tác hại khi dọn dẹp nhà cửa đối với bệnh nhân COPD.
Tại sao dọn dẹp lại quan trọng đến như vậy?
Sự sạch sẽ của ngôi nhà là yếu tố chính quyết định chất lượng không khí trong nhà. Duy tŕ chất lượng không khí tốt giúp tránh các đợt bùng phát cơn COPD.
Nhiều thứ có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà của chúng ta như bụi, vật nuôi, thuốc lá, dung dịch tẩy rửa.
Các chất gây ô nhiễm này có thể có tác động tiêu cực đến người bị COPD, bởi chúng làm gia tăng dịch nhầy, làm tắc đường thở và gây khó thở.
Hậu quả của các chất gây ô nhiễm trong nhà rất nghiêm trọng, từng có bệnh nhân nhập viện để điều trị COPD và khi họ trở về nhà, bệnh tái phát và phải nhập viện trở lại.
Giữ cho nhà cửa sạch sẽ đúng cách sẽ làm giảm các nguy cơ kích thích cơn COPD.
Cách giữ cho ngôi nhà bạn sạch sẽ một cách an toàn
Ngoài dọn dẹp, bạn có thể giảm ô nhiễm không khí trong nhà bằng cách giảm thiểu những chất độc hại có trong đó. Dưới đây là một số chất dễ gây ô nhiễm không khí trong nhà nhất.
Khói thuốc lá
dọn dẹp nhà cửa
Có rất nhiều chất gây ô nhiễm không khí khác nhau ảnh hưởng đến những người mắc bệnh COPD. Trong đó, thuốc lá là một trong những chất có hại
NO2 có trong các khí đốt trong nhà bạn, ví dụ như bếp ga, ḷ sưởi, nếu hít phải lâu ngày sẽ từ từ phá hủy hệ hô hấp. Tổn thương trước hết là viêm mũi họng, thanh quản, sau đó dẫn đến viêm măn tính đường hô hấp trên và đặc biệt là làm tăng các triệu chứng của bệnh COPD.
Cách khắc phục tốt nhất là thông gió đầy đủ trong nhà bếp. Nếu có điều kiện, bạn hăy lắp đặt bộ hút khói hoặc các quạt hút trong nhà bếp của ḿnh.
Lông thú cưng
Lông thú cưng không quá ảnh hưởng đến người bị bệnh COPD. Nhưng nếu người bệnh có cơ địa dị ứng, th́ lông thú vật sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng của COPD.
Nếu nuôi thú cưng trong nhà, việc bạn thường xuyên làm sạch sàn nhà, đồ nội thất, giường ngủ, khăn… có thể làm giảm tác động của lông thú đến người bệnh.
Bụi
Bụi gây khó chịu đặc biệt cho những người bị COPD. Ngoài việc giữ cho bề mặt nhà không có bụi, các chuyên gia cũng khuyên bạn không nên sử dụng thảm ở trong nhà, v́ thảm sẽ tích tụ và lưu giữ không chỉ bụi bặm mà c̣n có cả lông thú vật.
Nếu bạn cần thiết phải xài thảm, hăy sử dụng máy hút bụi để làm sạch thảm thường xuyên. Bụi cũng rất hay bám vào các loại vải trong nhà như drap giường, mền gối, khăn… nên bạn cần giặt giũ thường xuyên khi trong nhà có người mắc bệnh COPD.
Độ ẩm
Nhiều người không nghĩ đến việc độ ẩm trong nhà cũng gây khó chịu cho người bệnh. Giữ độ ẩm trong nhà dưới 50% sẽ giúp kiểm soát không chỉ nấm mốc mà cả những hạt bụi.
Để giữ được độ ẩm này, bạn nên lắp đặt hệ thống thông khí trong nhà tắm, lỗ thông hơi sẽ đưa không khí ẩm ra khỏi nhà của bạn.
Mẹo dọn dẹp nhà cửa cho bạn
Khi bạn đă thực hiện các biện pháp để giảm thiểu lượng chất gây kích ứng tiềm ẩn trong nhà, việc tiếp sau đó là phải dọn dẹp nhà cửa. Đây là những ǵ bạn cần biết để dọn dẹp một cách an toàn:
Lựa chọn sản phẩm tẩy rửa tự nhiên
Đối với những người bị COPD, sản phẩm từ tự nhiên là những sản phẩm an toàn nhất.
•Bạn có thể kết hợp nước sôi với giấm trắng, rượu trắng hoặc nước chanh để làm chất tẩy rửa sàn nhà.
•Dùng nước soda có thể tẩy được các vết bẩn ở thảm và vải.
•Sử dụng giấm trắng để khử mùi hô
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
