Bốn năm lưu lạc, tôi chưa làm được ǵ cho ra hồn, ngoại trừ miếng cơm manh áo. Với đại gia đ́nh bên kia đại dương đang sống đọa đày trong hờn tủi xót xa, tôi cũng không có lấy một cánh thư an ủi.
Mà thực ra, tôi biết nói ǵ ? Nói về gia đ́nh ḿnh ư ? Th́ phải mô tả nhà có hai, ba pḥng, có điện, có nước nóng, có điện thoại, có máy lạnh, có ti-vi màu, có cassette, có vườn trước sân sau cỏ mọc xanh rờn.
Nhà ở cạnh hồ lớn, có bè rau muống, có thuyền đi câu, có gió mát trăng thanh, hương hoa bưởi, hoa cam thơm lừng một vùng trời an lạc.
Kể về tiện nghi ư ? Th́ nào là xe hơi Huê-Kỳ chạy êm như ru, chợ búa gần gũi, thịt thà, rau cỏ, sữa, trái cây e hề, mùa nào thức đó. Quần áo giày dép th́ đủ kiểu, đủ màu cho hợp thời trang.
Phấn son, mỹ phẩm tha hồ chọn lựa.
Chuyện học hành con cái ư ? Th́ có nhà nước lo xe đưa đón hàng ngày, lớp học mát mẻ, sáng sủa, thoải mái, lâu lâu lại nghỉ lễ, nghỉ chơi, nghỉ hè, cứ tuần tự lên lớp.
C̣n cái mục học tṛ Việt Nam chăm chỉ, lễ độ, thông minh, giỏi toán, giỏi cả anh- văn, cuối năm thường đứng đầu lớp th́ đó là chuyện thường t́nh...
Hay là kèm theo thư, gửi về nhà một vài tấm h́nh lưu niệm ư ? Th́ h́nh là h́nh màu, người là người từ tiên giới, đầy đủ, ấm no... Người ở bên nhà đang chật vật, đói rách với hộ khẩu, với kinh tế mới, đang thất điên bát đảo với hội họp, kiểm thảo, tự khai và bắt bớ ŕnh rập, nay nhận thư, nhận ảnh ngoại quốc, bỗng so sánh như địa ngục với thiên đường, ắt kẻ ở lại đau khổ dập vùi thêm, thất vọng hơn chứ nào có xoa dịu được chút nào đâu!
Thành ra, chỉ có những gói quà lớn nhỏ, tùy khả năng, tùy hoàn cảnh mà an ủi gia đ́nh là xem ra cụ thể và có giá trị hơn cả.
Cũng có người ở nhà bảo rằng chỉ mong thư từ h́nh ảnh của kẻ ở miền xa mà thôi, chứ đâu có cần quà cáp mà không thấy hồi âm. Nhưng sự thực đắng cay là cho dù những người có tư cách nhất, đạo đức nhất, tự ái nhất, một khi đă sống dưới chế độ Cộng sản do nhà nước quản trị, giám sát cái dạ dày, kiểm soát thanh tra luôn tư tưởng th́ con người đă mất đi tất cả tự do và bị lệ thuộc nhiều vào miếng cơm, miếng khoai, củ sắn.
Nên dẫu quân tử Tàu cách mấy, vẫn mơ ước những giúp đỡ, tiếp tế dù to dù nhỏ từ ngoại quốc gửi về.
Như kẻ sắp chết đuối vớ được tấm gỗ, thanh củi hoặc đám bèo... Cái ǵ cũng quí. Bởi đó là sự sống. Bởi đó là hy vọng...
Tôi chưa làm được chuyện ǵ ngoạn mục với gia đ́nh, lâu lắm mới có tí quà về biếu ông bố già cô độc. Với đàn em, đàn cháu, tôi xa cách chúng nó mấy chục năm lưu lạc giang hồ, cái t́nh ruột thịt đâm ra cách xa, hầu như đến độ vô t́nh và tự cảm như vô trách nhiệm.
Lũ em tôi, dẫu sống từ tấm bé dưới chế độ Cộng Sản, được nhồi sọ khá đủ các giáo điều, vẫn ôm mộng một ngày nào đó vượt biển t́m tự do. Tôi chả dám khuyên chúng nó nên ở hay nên đi, chỉ biết qui vào số mạng. Đứa nào thoát được ngục tù th́ đứa ấy may mắn. Qua đến đảo là tôi có bổn phận bảo lănh, lúc đó tôi trách nhiệm đă đành.
Chuyện vượt biển đă là chuyện có thực, xẩy ra hàng ngày tại Việt Nam.
Trước năm 1975, chả thấy ai hành trang lên tàu lớn tàu nhỏ ra khơi qua Thái, qua Mă Lai, qua Úc, qua Phi, qua Nhật... Mà chỉ từ khi Cộng Sản được trao lại miền Nam mới thấy ào ào thuyền nhân đi t́m tự do liều lĩnh.
Những con thuyền gỗ mỏng manh, yếu đuối, chứa mấy chục người già trẻ lớn bé. Người lái tàu chưa từng đọc địa bàn, không hề biết sửa máy móc. Ấy thế mà họ vẫn ra đi, một liều ba bẩy cũng liều.
Con thuyền trong đại dương c̣n nhỏ bé hơn chiếc lá tre trên sông lạch, lại sóng nước bao la dập vùi xô đẩy, lại băo tố ngập trời. Vực sâu, miệng cá vẫn đợi chờ ŕnh rập. Họ vẫn ra đi.
Trên đại dương, ngoài sóng to gió lớn biển sâu cá dữ, c̣n có một thứ dữ hơn cả thiên tai, ấy là bọn hải tặc. Bọn chúng đă cướp bóc, hành hạ, hăm hiếp, bắt cóc, thủ tiêu không biết bao nhiêu thuyền nhân.
Trước thảm trạng đó, lương tâm nhân loại hầu như vẫn ngủ im ĺm.
Tôi thường nghe chuyện thương tâm, đau đớn về thuyền nhân nhưng trong ḷng chẳng may may xót thương, lo lắng. Bởi những người chịu thảm trạng đó chẳng ai là ruột thịt của ḿnh. Nên b́nh chân như vại.
Cả đến những công cuộc lạc quyên giúp đỡ trại tỵ nạn, tiếp tế cho thuyền nhân, cứu vớt người vượt biển, các công tác xă hội, у tế để an ủi đồng bào kém may mắn, tôi cũng đều không tham gia, không đóng góp làm ǵ.
Tôi nghĩ rằng nhu cầu th́ nhiều, ḿnh có giúp cũng như muối bỏ biển. Hai nữa, nếu tôi giúp th́ tiền ấy liệu có đến tận tay nạn nhân hay lại trôi dạt phương nào ? Ngoài ra, quanh tôi c̣n biết bao nhiêu kẻ tiền rừng bạc bể đă thấy nhúc nhích đóng góp ǵ đâu?
Với các tôn giáo như Phật Giáo, Công Giáo. Tin Lành, tôi ít khi lai văng tới chốn tôn nghiêm. Thôi th́ bên cha cũng kính, bên mẹ cũng vái, ḿnh bận rộn quanh năm, đâu có thời giờ đi lễ bái. Chưa lần nào tôi đóng góp cho chùa để cầu phước, cầu an. C̣n những hoạt động xă hội, Phật tử, tôi lại càng không mấy quan tâm ủng hộ.
Những ngày Quốc Hận, cộng đồng tổ chức kỷ niệm ngày bỏ nước ra đi, bày tỏ niềm nhớ quê hương, xót xa thân phận những người ở lại, những người bị đày ải giam cầm hành hạ nơi các trại cải tạo tập trung hàng đêm không ngủ, bằng chương tŕnh họp mặt văn nghệ để nung nấu ư chí hờn căm phục hận, mong một ngày về th́ tôi cũng nhớ đấy nhưng nghĩ có tham gia th́ chưa chắc đă chết thằng Cộng Sản nào cho nên nằm nhà nghỉ khoẻ để c̣n giữ sức đi cầy.
Những đám mít-tinh, biểu t́nh lên án chế độ Cộng Sản đă được nhiều giới tham dự, dù trời gió trời mưa, dù phải lái xe hàng bẩy chục dặm đường mới đến nơi, dù phải nghĩ việc một buổi làm, dù có người già vẫn chống gậy lẽo đẽo theo con cháu, dù có kẻ con thơ bế ẵm trên tay cũng cầm thêm được lá cờ quốc gia để bày tỏ lập trường. Các đài truyền h́nh địa phương đă quay những cảnh hội họp và chiếu trên ti-vi, tôi vẫn theo dơi đầy đủ cả đấy chứ !
Lớp người trẻ sang đây rất dễ hội nhập với cuộc sống Âu Mỹ mà có cái lạ làm sao họ vẫn thiết tha với Việt Nam.
Bằng cớ là chính lớp trẻ thường đứng ra tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương, kỷ niệm các bậc anh hùng hào kiệt, đảm trách Chợ Tết, lo văn nghệ liên trường, tổ chức văn nghệ đấu tranh, mở các lớp dạy Việt Ngữ cho thiếu nhi, làm báo, sinh hoạt tập thể. Họ làm việc rất hăng say, dù ít người được người lớn làm cố vấn, yểm trợ, tiếp sức.
Họ làm việc với tinh thần của tuổi trẻ, với trách nhiệm tự đề ra, với ḷng nhiệt thành và t́nh yêu mến quê hương đă tiềm tàng trong ḍng máu.
Những khi đi dự lễ, đi coi chương tŕnh văn nghệ do sinh viên tổ chức, nhiều lúc tôi cũng xúc động đến tràn nước mắt v́ được nh́n lại h́nh bóng cố hương qua các màn ca nhạc kịch vui tươi, được nghe lại những âm điệu với tiếng hát lời ca quen thuộc xa xăm, được theo rơi múa lân, ông địa, trống phách rộn ràng linh động, được tṛ chuyện gặp gỡ bạn cũ mới đồng hương. được sống lại một mảnh đất quê hương trên đất nước người.
Những giây phút ấy, thực t́nh là tôi quyến luyến Việt Nam, vui với cái vui tập thể.
Rồi khi chia tay, cuộc sống thực tại lại kéo tôi về với bổn phận riêng tư. Rồi mọi chuyện lại ch́m sâu vào quên lăng mơ hồ.
Đôi lúc nghĩ quẩn nghĩ quanh, tôi không biết tôi là Việt Nam hay là Mỹ nữa...
Đời sống bên những ṿi xăng, lốp xe, ḱm khoá. dầu nhớt tuy không quá nặng nề nhưng tuổi đời chồng chất mỗi năm một tuổi như đuổi xuân đi, nó làm cho tóc ngả muối tiêu, mắt mờ chân chậm, c̣n hai cánh tay lực sĩ kiến càng ngày nào nay chỉ là hai que củi tong teo, bê cái lốp xe thấy như bê cối đá, dù cái lốp xe vẫn nặng có bấy nhiêu thôi...
Thế là tôi biết tôi đi xuống, tinh thần thể xác yếu nhiều. Nếu không mau t́m đường thoát th́ chắc chắn có ngày sụm bà chè, tôi quỵ tại cái tỉnh nhỏ đêm buồn này lúc nào không biết...
Nhân một chuyến ngao du dịp hè qua tiểu bang Tếch-Xịt, tá túc nhà Hoán Tàu tại Houston, hắn nghe tôi tả oán cuộc sống lam lũ vất vưởng nên động tâm bồ đề trắc ẩn ra tay cứu vớt. Lại được bà vợ hắn rất dễ chịu dễ thương đồng ư sẵn ḷng cưu mang bao bọc cho nên gia đ́nh tôi quyết định bỏ nghề bơm xăng ở Florida để đi Texas làm nghề quét chợ.
Quyết định mau lẹ đến nỗi lúc đi chào bạn bè ở đơn vị chót, ai cũng cười t́nh cho là tôi rỡn chơi chứ đi đứng vào cái khổ nào. Tôi phải làm ra bộ nghiêm nghị đứng đắn, thề thốt dăm ba-phùa, lúc đó anh em mới ngỡ ngàng chia tay từ biệt ngẩn ngơ.
Sự ra đi là chẳng đặng dừng, chứ đất nước người, nơi nào cũng vậy. Đất mát th́ c̣ đậu. Nhẩy lắm cũng mệt, dù là nhẩy... đầm! Vậy mà tôi phải rũ áo Amoco ra đi là chuyện không làm sao hơn được.
Về Houston, sau thời gian mấy tuần lễ ở nhà Hoán Tàu đớp hít thả dàn, tôi được Hoán Tàu giới thiệu với xếp lớn UTOTEM là mông-sừ Lê Phú Thịnh.
Dăm bữa sau, xếp Thịnh cho gia đ́nh tôi quản trị một tiệm Utotem nho nhỏ. Thế là tôi lại có chân đứng khá vững vàng, có nghề ngỗng kiếm ăn. Bỏ nghề bơm xăng qua nghề chạp phô, tưởng giă từ xăng nhớt, ai ngờ nó vẫn cứ lẽo đẽo theo đuôi.
Tiệm chạp phô này, ngoài các mục bán hầm bà lằng đồ ăn thức uống, vật dụng linh tinh, c̣n bán cả xăng “rề-gu-la” và “ân-lít” .
Tôi lại phải kiêm nhiệm luôn vụ đo xăng, bấm máy, báo cáo xăng hàng ngày. Chỉ có điều là không phải giăi nắng dầm mưa đứng tựa cây xăng nh́n trời mây non nước, c̣n th́ trách nhiệm vẫn cứ như thường.
Ba năm ṛng ră làm mỗi ngày 18 tiếng liên miên, gia đ́nh từng năm bảy lần bị Mỹ Trắng, Mỹ Đen, Mể cầm súng ngắn, súng săn vào tiệm dơ súng bắt nạp tiền, có đứa lúc rút lui c̣n bắn pằng pằng lên trần nhà, giống như cao bồi trong phim xi-la-ma vậy. Vợ con xanh máu mặt, khóc ṛng v́ những cú “hít-cốc” .lạnh người.
Nhân lúc nhận định t́nh h́nh chạp phô người khôn của khó, lắm chuyện phiền hà, gia đ́nh tôi lại thêm một phen giă từ ṿi xăng, máy tính chạp phô để xoay nghề khác. Bỏ th́ thương, mà vương th́... hăi ! Dầu ǵ cũng xin cám ơn thành phố có chạp phô, đă nuôi ḿnh no đủ.
Làm nghề chạp phô cốt sao nhận hàng cho đủ. bán hàng đúng giá, bày hàng cho đầy cho đẹp, giữ ǵn cửa tiệm ngăn nắp sạch sẽ, tiếp khách niềm nở ân cần, thi hành chu đáo các chỉ thị của hăng, kiểm hàng không thiếu hụt quá mức ấn định, thế là tà tà kéo dài ngày giờ lao động dễ thương.
Điều quan trọng nhất là giữ sao trong ấm ngoài êm, chớ có nổi nóng gây lộn, súng ống đ́ đùng gây án mạng thương tích.
Mọi chuyện cứ là [color=]“thân trọng thiên kim” [/color]chịu đựng, b́nh tĩnh để tránh nguy hiểm khi bị cướp đến viếng tiệm.
Lúc nào rảnh tay, buồn chân th́ ta vận động thể dục thẩm mỹ bằng cách cầm cái chổi chà, cái hốt rác ra sân trước chợ, quét dăm ba cái rác rưởi chai lọ giấy gói, sao cho thẩm mỹ quan tươm tất. Cho nên gọi nghề “chạp-phô” tức nghề “quét chợ” hay “lau chợ” là vậy.
Bỗng dưng bỏ tiệm, không mau tay là thất nghiệp như chơi. Tôi xoay ra đi làm công cho một tiệm bách hoá Mỹ. Lại cũng phải nhờ đến tay Hoán Tàu một keo nữa, bởi hắn có mấy năm thâm niên mần việc tại nơi này.
Cuộc đời tỵ nạn bảy năm, nghĩ cũng cám cảnh thiên địa phong trần, thấm thía cái buồn hải ngoại thương ca, tôi lại nổi hứng mần một mài thơ tức cảnh sinh t́nh, tự vịnh như sau:
Chẳng phải là ông, chẳng phải thằng
Khôn khôn dại dại múa lăng nhăng
Ba mùa hạ héo đi lau chợ
Bốn độ thu tàn đứng đổ xăng
Chữ nghĩa phất phơ sinh loạc choạc
Học hành lẩm cẩm hoá lai căng
Kèm nhèm mắt mũi, đầu thêm bạc
Lủi thủi ra vào, hết tháng năm...
Lâu lắm không có tin tức gia đ́nh, một bữa tôi nhận thư của chú em nói bóng gió rằng vợ chồng nó cùng thằng em thế nào cũng sang thăm các cháu bên này. Nghĩa là chúng nó tính đường vượt biển t́m tự do. Qua được đảo, có ông anh bảo trợ vào Mỹ th́ yên chí rồi.
Chú em tôi tốt nghiệp kỹ sư, vợ nó giáo sư, lấy nhau mới được một, hai năm chưa con cái ǵ. Cậu em kế độc thân, có bằng dược sĩ.
Dẫu là “ sĩ ” hay “sư” th́ dưới chế độ Cộng Sản, bằng cấp cũng như tờ giấy lộn. Đời sống luôn luôn bị đe dọa, cả vật chất lẫn tinh thần, nói chi đến tương lai mù mịt.
Chúng nó quyết tâm đi t́m tự do và biết rằng chuyến ra khơi nào cũng đầy bắt trắc, hiểm nguy. Từ khi nghe tin nhà, tôi đâm ra lo lắng, không biết chúng nó đi đứng ra làm sao. Đồng thời, tôi cũng phải chuẩn bị chỗ ăn chỗ ở cho chúng nó sang nữa chứ.
Thế là mấy cha con tôi, nhân cơ hội sắp tiếp đón cô chú tỵ nạn, bèn ra tay sửa sang lại cái “ga- ra” cho sạch sẽ, nối ống dẫn hơi lạnh, đổ thêm bông cách nhiệt trên trần nhà, gắn thêm đèn, kê thêm giường, bàn ghế, cứ у như các cô chú ấy đă đến đảo, chỉ vài ngày nữa là qua Mỹ vậy.
Tôi theo rơi tin tức Việt Nam, theo rơi t́nh h́nh đi biển, t́nh trạng thuyền nhân bên đảo Mă, đảo Thái, bám sát các hoạt động cứu trợ quốc tế.
Rồi tôi nhận được một điện tín từ Việt Nam, nói ư rằng hai em trai và em dâu đă lên thuyền. Tôi bồn chồn xúc động, nửa mừng, nửa lo, tối nào cũng thắp nhang chắp tay niệm Phật.
Qua ba tuần lễ, tôi không thấy tin tức ǵ. Đợi đến hơn một tháng, vẫn tuyệt vô âm tín. Một bữa đi làm về buổi chiều, tôi nhận được lá thư từ đảo gửi sang, hồi hộp như muốn vỡ tim.
Đúng là thư của chú em tôi rồi, mà sao b́ thư lại đề tên người khác. Tôi xé vội thư, đọc vài hàng xong choáng váng mặt mày té xỉu. Vợ con giựt tóc, đổ thuốc, khóc lóc gọi ầm ĩ làng xóm măi mới tỉnh. Người viết thư là một thuyền nhân, cùng đi chuyến vượt biển với các em tôi, sống sót tới đảo, nhờ có địa chỉ em tôi dặn ḍ trước nên báo cho hay rằng cả ba đứa đều chết trên đảo san hô như báo chí có lần đăng tải.
Chiếc thuyên trôi dạt vào đảo, không thức ăn, không nước uống, rồi phải ăn thịt người để sống. Các em tôi là các nạn nhân cuối cùng, trước khi có tàu lớn phát giác tiếp cứu mấy người sống sót.
Coi xong thư, tôi như kẻ mất hồn, như điên như dại. Bỗng chốc mất đi ba kẻ thân yêu. Các em tôi dư biết về hải tặc cướp bóc, hăm hiếp, chém giết, vậy mà chúng nó vẫn chấp nhận để mong vượt thoát. Nhưng các em tôi không bao giờ lại có thể ngờ rằng sẽ bị phơi xương trên đảo san hô cả. Và không có đứa nào thoát nạn để ít ra c̣n được một người đến bến Tự Do .
Từ khi chịu cái tang đau đớn đó, tôi bắt đầu suy nghĩ về nhân quả, nghiệp chướng, luân hồi, sắc sắc không không. Tôi thấy ḿnh có trách nhiệm về cái chết của các em. Nếu tôi không làm tôi mất nước th́ đâu đến nỗi các em tôi phải vượt biển để chết thảm thương trên đảo san hô định mệnh.
Cũng từ đó, tôi cảm thông được với những đớn đau của tử biệt sinh ly, biết thế nào là đùm bọc yêu thương, hiểu thế nào là t́nh đồng bào một nước.
Và ngày rằm, mùng một lên chùa lễ Phật nghe kinh, tôi cảm thấy tâm hồn như được vỗ về, an ủi, vơi đi rất nhiều khổ năo ưu phiền của tục lụy trần gian...
C̣n tiếp ,
The Following User Says Thank You to hoathienly19 For This Useful Post:
Dẫu được nghe kinh và thành khẩn chiêm bái h́nh ảnh từ bi bác ái của đức Phật tỏa ánh đạo vàng như thế, nhưng qua làn khói hương nghi ngút chốn tôn nghiêm, tôi vẫn thấy ẩn hiện những đôi mắt nh́n ḿnh không chớp.
Những đôi mắt ṃn mỏi đợi chờ của mẹ của cha, những đôi mắt căm hờn của bạn bè trong trại cải tạo, những đôi mắt ngơ ngác của bầy em thơ dại, những đôi mắt khiếp đảm của thuyền nhân, những đôi mắt tuyệt vọng của bắt cóc, hăm hiếp, những đôi mắt cầu cứu của người ở đảo...
Những đôi mắt ấy h́nh như nh́n tôi trách móc, như khinh bỉ, như oán than, như kết tội, như có ư bảo rằng nếu không có những kẻ tồi tệ, ươn hèn, đốn mạt như tôi th́ đâu có đến nỗi nước mất nhà tan, sẻ đàn tan gánh, đâu đến nỗi đau thương uất hận ngút trời !
Những đôi mắt ấy theo tôi cả trong lúc ăn, lúc ngủ, trong lúc tôi khiêu vũ, đánh bài.
Những đôi mắt ấy ám ảnh tôi ray rứt, triền miên như các chứng nhân theo sát một tội đồ.
Rồi đến một hôm, nhân đọc cuốn sách “ Cơi Tự Do ” của Giao Chỉ, tôi biết đích thực trăm phần trăm không c̣n chút ǵ ngờ vực nữa.
“ Rằng chính tôi là một trong những thủ phạm làm mất nước .”
Tôi vẫn ao ước được quen biết với giới văn nghệ sĩ - nhất là nữ giới - nên khi có ai nhờ vả chuyện ǵ tại địa phương th́ lấy làm vinh dự lắm. Như đưa truyện, thơ, nhạc, báo tới các tiệm sách nhờ phát mại giùm, lâu lâu đảo qua đảo lại xem t́nh h́nh tiêu thụ tới đâu th́ liệu thu tiền chuyển về tác giả.
Như khi nào có các nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ, nhạc sĩ, ca sĩ, nhiếp ảnh gia, chủ báo... tới địa phương th́ làm thổ công chùa hướng dẫn thăm viếng loanh quanh. Và được chụp h́nh màu chung với quư vị ấy th́ thực là lưu niệm để đời, sướng không chịu được. Để ít ra đời con, đời cháu ḿnh c̣n được nḥm h́nh ḿnh một thời văn nghệ.
Giao Chỉ với tôi khác nhau một trời một vực.
Lẽ tự nhiên, tôi là kẻ ở dưới vực. Cứ xét hồ sơ quân ngũ th́ rơ :
Ông này đi lính, xuất thân Đà Lạt nên tự nhận là lính trận và có bút hiệu “ Lính Chiến ” . C̣n tôi, sinh viên sĩ quan Thủ Đức hùng anh - như lời bản nhạc của trường - nhưng về binh sở nên gọi là “ Lính Văn Pḥng ”.
Giá trị của Lính Chiến nghe vẫn oai hơn là Lính Văn Pḥng rồi nhá. Ông này ở nhà binh, đóng tới lon đại tá là làm lớn lắm, ba bông màu bạc chớ bộ. C̣n tôi, lèo tèo hai bông mai vàng bé xíu x́u xiu.
Tôi có mỗi cái tên cúng cơm đem ra làm chuẩn mọi mục đề, c̣n ông này nào Hồng Hà, Lính Chiến xong lại lấy bút hiệu Giao Chỉ - đại diện cho cả dân An-Nam ta thời xưa nữa - thế là bao quát vấn đề lắm.
Cứ xét về hồ sơ quân bạ như rứa, hai bên khó ḷng ngồi chung với nhau. Hơn nữa, ông này lại viết báo, viết văn lừng lẫy một cây xanh rờn, tôi rất hăi và khép nép tránh xa.
Đùng một cái, trên bàn giấy của tôi có cuốn “ Cơi Tự Do ” do tác giả gửi tặng. Ḷng ưu ái ấy, kèm theo cái chỉ thị nghiên cứu t́nh h́nh địa phương tẩu tán dùm ít sách, tôi chưa phúc tŕnh thượng cấp vụ bán sách, v́ mải mê đọc cuốn sách mới ra ḷ xem nó ra sao.
Cuốn sách được giới thiệu là tác phẩm tiêu biểu cho 8 năm sinh hoạt cộng đồng, khi người lính “giá súng” để chiến đấu bằng cây bút có lửa, thiên hùng ca tặng QLVNCH... và c̣n nhiều nữa. Tác giả viết về cuộc sống phiêu bạt giang hồ của một nhóm gia đ́nh đi từ miền Đông qua miền Tây để t́m chút nắng ấm quê hương qua mái tóc đen, mớ rau muống, cọng giá sống, lá rau dấp cá, để đứng bên này đại dương vời trông cố hương xa cách muôn trùng, để t́m về kỷ niệm...
Giao Chỉ phê b́nh một cuốn sách của tác giả Nguyễn Cao Kỳ, và theo thứ tự thời gian kể những chuyện về quê hương, chiến tranh, đời sống tỵ nạn với khá nhiều vấn đề phức tạp.
Báo chí đă có những bài điểm sách, ca ngợi nhiệt t́nh. Lại có các nhà văn, nhà thơ, nhà giáo, nhạc sĩ phát biểu cảm tưởng kịch liệt.
Tất cả những bài trong cuốn sách tôi đều yêu. Yêu v́ sự chân thực, nhiệt t́nh và phong cách. Nhưng điều mà tôi yêu nhất, khoái nhất với riêng tôi, là bài “Ngôi Trường Cũ”.
Tác giả nhớ về Khóa Cương Quyết Đà Lạt 1954, những ngày thụ huấn gian lao, những kỷ niệm vui buồn quân ngũ, những kẻ c̣n người khuất, những kẻ lạc loài... Ngày họp mặt Hội Ái Hữu Cựu SVSQ Đà Lạt với các đàn em tại xứ người, niên trưởng Giao Chỉ cùng anh em ôn lại chuyện cũ tích xưa.
“Chả hiểu đàn anh ra trường làm ăn ấm ớ thế nào mà nước non cùng quân lực tan tành trong khoảnh khắc.”
Rồi đoạn chót, Giao Chỉ nhắc anh em cố giữ lấy “chút t́nh cốt nhục” để “làm sao mà gắn thành một khối.”
“Và nếu sau này, có ai tổ chức “Hội Những Người Làm Mất Nước” cũng xin vui ḷng kết nạp tôi làm hội viên, bởi v́ khi ta đă từng học ở ngôi trường cao cả ấy th́ chắc chắn hôm nay phải chỉa sẻ nỗi nhục nhằn dù là với tư cách của kẻ thất phu.”
Mấy hàng chữ chót của trang 132 đă khiến tôi nhảy tưng tưng lên như vừa khám phá ra cái ǵ mới lạ.
Đây rồi, ông này nói rằng th́ là ai lập hội “Những Người Làm Mất Nước” th́ cho ông ấy vào một chân.
Cái ư tưởng viết về một bài tố khổ, tả oán chính ḿnh làm cho đất nước đi đoong th́ tôi đă có trong đầu từ mấy năm nay mà chưa dám nói ra đấy thôi. Nay được lời như cởi tấm ḷng, đă có Giao Chỉ nổ pháo lệnh rồi th́ ḿnh a-la-xô xung phong làm lẹ đi chứ, kẻo có người khác lẹ mồm nhận họ là kẻ làm mất nước th́ ḿnh làm quái ǵ c̣n cái chi chi để nói nữa bi giờ ?
Cho nên, như một mớ lửa rơm nổi cháy phừng phừng, tôi viết “ Tôi Làm Tôi Mất Nước”. Đó là lư do tại sao có loạt bài này.
Lại nói về đọc “Cơi Tự Do”, tôi là thứ lửa rơm nên cháy một chút xong là tịt ngúm.
Cuộc đời trước mặt vẫn chỉ là áo cơm cơm áo nhọc nhằn, nên ngày nghĩ, thay v́ tham gia công tác xă hội, sinh viên, đoàn thể, cộng đồng th́ tôi lại t́m niềm vui bên cạnh cái cần câu, ra ngoài biển thả hồn về Vũng Tàu, Cam Ranh, PhúQuốc, Nha Trang, Đà Nẵng...
Và lại mần thơ tựa một nhà thơ hải ngoại thương ca vọng về cố quốc mà ruột rối tơ tằm, năo nề tâm sự đầy vơi:
Sương Khuya
Một ḿnh bên ghềnh đá
hững hờ buông giây câu
mênh mang trời biển cả
xôn xao sóng bạc đầu
nhấp nhô thuyền mấy lá
trôi dạt biết về đâu
trời chiều đùn mây toả
chập chờn cánh hải âu
lạc loài trên xứ lạ
nh́n nước cuộn ḷng đau
nước dập vùi tàn phá
nước chia cách địa cầu
nước ngăn t́nh đôi ngả
nước khơi mối thảm sầu
cố hương vời vợi quá
nhớ nhung gửi về đâu
quê nghèo xưa vất vả
nắng mưa phận dăi dầu
đất cầy thơm lúa mạ
nhọc nhằn tấm ảo nâu
gái quê hồng đôi má
xinh xinh giấc mộng đầu
giọng ḥ ru lơi lả
đong đưa mấy hàng cau
bờ tre xanh bóng lá
nong tầm thương cành dâu
sáo diều nhà ai thả
trẻ đùa bên lũ trâu
chim hót ngoài mái rạ
đàn c̣ lội trắng phau
khói lam chiều nhẹ tỏa
lối ṃn vương ánh sao
đă xa rồi tất cả
thân ga kiếp con tàu
cánh bèo trôi nghiệt ngă
nước vẫn chảy qua cầu
gió lạnh hồn băng giá
sương khuya tóc ngả màu
ta nh́n ta khác lạ
người cũ t́m nơi đâu
những mảnh đời tơi tả
bao giờ c̣n thấy nhau ?
Thế là, không như tôi tưởng, rằng Giao Chỉ Vũ Văn Lộc và tôi xa cách nhau muôn trùng cả về cấp bậc lẫn uy danh lại có thể ngồi chung được với nhau, th́ hôm nay đây, hai quân trường Đà Lạt - Thủ Đức đă thành liên trường.
Hai cấp Tá - Úy đă là huynh đệ chi binh v́ ḿnh cùng chung đời lính, thương nhau khác chi nhân t́nh. Hai kẻ viết lách, một “ nhà văn ” và một “cḥi văn” đă cùng chung lối về xóm nhỏ. Và nhất là cả hai đều có tư tưởng hùng vĩ trùng hợp у chang, tự nhận ḿnh là kẻ đă làm mất nước, dám nói khơi khơi bằng văn tự th́ kể như anh em nhà binh chúng tôi từ nay trở thành những kẻ khác hội cùng thuyền.
Từ đó suy ra, chúng tôi cùng chung chiến tuyến. Đại Tá Giao Chỉ đă tiếp tế cho tôi một chút xăng vào ng̣i bút để khi viết họa may có chút lửa. Nếu không có lửa, ít ra cũng bay lên tí khói.
Nḥm vào sinh hoạt văn học nghệ thuật hải ngoại, từ khi mất nước đến nay, giới văn nghệ sĩ đă đóng góp tuy chưa nhiều nhưng cũng khá bộn.
Bộ môn nào cũng hướng chủ đề về quê hương đất nước mến yêu, về h́nh ảnh ba miền Huế- Saigon- Hà Nội, về người chiến sĩ Cộng Ḥa dũng cảm, về những trại cải tạo tù đày, về những chờ đợi của người ở quê nhà mong ngày giải phóng Việt Nam, về những tâm t́nh của kẻ ở người đi ngậm ngùi thương nhớ, về những hy vọng phục quốc, nối lại t́nh người...
Như Vũ Khắc Khoan, Mai Thảo, Tạ Ty, Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh, Phạm Cao Dương, Bùi Văn Bảo, Nguyễn Đông Thành, Phan Lạc Tiếp, Phạm Kim Vinh, Vơ Phiến, Lê Tất Điều, Cao Thế Dung, Túy Hồng,Vũ Thụy Hoàng, Nguyễn Ngọc Ngạn, Tưởng Năng Tiến, Vơ Hoàng... qua nghị luận, biên khảo, sử liệu, sách truyện, tùy bút..
Như Hà Huyền Chi, Nhất Tuấn, Thanh Nam, Cao Tần, Bội Điệp, Du Tử Lê, Bảo Vân, Hoàng Ngọc Ẩn, Tuệ Nga, Đinh Tuấn, Đào Hữu Dương, Lưu Văn Vong, Bắc Phong, Vũ Kiện, Nguyễn Văn Hưng, Minh Lăng... với những bài thơ chất chứa thành sầu, tha thiết quê cha đất tổ...
Như Phạm Duy, Việt Dzũng, Nguyệt Ánh, Nguyễn Đức Quang, Nguyễn Hữu Nghĩa, Phan Ni Tấn, Huỳnh Công Anh, Khúc Lan, Hà Thúc Sinh, Trần Lăng Minh, Lê Uyên Phương, Trần Quan Long... với những nhạc phẩm nung đúc ư chí đấu tranh để có một ngày về...
Như Hoàng Oanh, Hoàng Tường, Diễm Chi, Nguyễn Thanh, Tuấn Minh, Châu Đ́nh An, Hoàng Long, Quỳnh Như đă khơi ngọn lửa hồng mỗi người tỵ nạn để tích cực hăng say tham gia phục quốc...
Như một Trần Cao Lĩnh đi khắp bốn phương trời, hành trang chỉ là những tấm ảnh quê hương để cho đồng bào được nh́n rơ đền thờ Quốc Tổ, h́nh ảnh ba miền đất nước Việt Nam, nếp sống dân tộc cần cù, nhẫn nại, hiếu ḥa, những cảnh đẹp hơn tranh vẽ.
Đó là t́nh tự dân tộc, là tổ quốc chúng ta. Hăy nhớ quay về.
Và c̣n biết bao nhiêu hoạt động khác của hội đoàn, của sinh viên, của cựu quân nhân, của phụ nữ, các vị lăo niên, của giới thông tin, báo chí, phát thanh, điện ảnh, truyền h́nh, của các phong trào, lực lượng... vẫn ngày đêm ấp ủ t́nh đoàn kết, t́nh đồng bào, cố vun bồi cho gốc nhà Nam được vững vàng dẫu rằng nay sống đất tạm dung.
Nh́n vào các h́nh ảnh tập thể, sinh hoạt mạnh mẽ và đầy tin tưởng như thế, tôi tự nhận thấy rằng ngay cả lúc bỏ quê hương đi tỵ nạn, tôi cũng không đóng góp được ǵ cho đại cuộc, trái lại vẫn c̣n cái đầu óc nhỏ nhen tự ái, khoe khoang, chỉ trích, bất hợp tác, tiếp tục làm những điều lăng nhăng cà chớn.
Đă một lần mất nước, nay không hối hận, ăn năn chuộc tội mà c̣n kéo cho dài thêm ngày về th́ quả là tội tôi lớn lắm.
Khi nh́n rơ chính ḿnh, thời gian đă vùn vụt hơn chín năm quê người lưu lạc. Dẫu muộn c̣n hơn không, tôi cần phải tham gia hội hè như Giao Chỉ đă khơi mào, để làm một cái ǵ chuộc tội.
Hội đó có tên: “ Hội Những Người Làm Mất Nước. ”
Mỗi khi lập hội, những người chủ trương thường nhắm vào các mục đích cao cả đầy lư tưởng, hoặc đa mang tinh thần tương trợ tương thân tương ái, hoặc đầy ắp cử chỉ xă hội học đường, hoặc liên quan đến tôn giáo vinh danh, hoặc đồng nghề nghiệp, hoặc cùng hàng xóm láng tỏi xưa kia, hoặc cùng họ cùng hàng cùng tổ, hoặc cùng thú vui chơi văn nghệ văn giềng tài tử, hoặc độc đáo riêng tư giới hạn, hoặc nhân đạo vị tha công b́nh bác ái, hoặc vân vân và vân vân...
Như “hội kín” là một thứ hội bàn các chuyện bí mật, hành tung nguy hiểm, nguyên tắc là kín như bưng nhưng nhiều khi bị “ hở ”, thế là vỡ mặt. Như hội “ ái hữu ” tự nó có định nghĩa thương nhau cởi áo cho nhau, lá lành đùm lá rách.
Như hội “ ái hữu cựu học sinh ”, hội ái hữu cựu sinh viên, quây quần các người cùng chung dưới mái nhà trường hoặc quân trường. Nhà trường như Nguyễn Trăi, Chu Văn An, Trưng Vương, Gia Long, Hồ Ngọc Cẩn, Lê Bảo Tịnh, Pétrus Kư...
Quân trường như Huế, Nam Định, Thủ Đức, Đà Lạt, Nha Trang, Vũng Tàu... Như hội “ Phủ Giày ”, hội “Thánh Mẫu”, hội “ La Vang ” ...
Như hội у sĩ, hội nữ hộ sinh quốc gia, hội vơ thuật, hội ngân hàng...
Như hội đồng hương Nam Định, hội tương tế Hà Đông, hội tương tế Quảng Ngăi...
Như hội Lê tộc, Nguyễn tộc, Trần tộc, Đinh tộc...
Như hội ái hữu nghệ sĩ cải lương, hội văn nghệ sĩ, hội điện ảnh, hội nhiếp ảnh, hội tao đàn, hội bát âm, hội chèo cổ Bắc Phần...
Như hội cờ tướng, hội đua ngựa, hội sư tử, Thanh Thương hội, Quốc hội...
Như hội bạn người cùi, hội bạn người câm, hội bạn người mù, hội bạn người điếc, hội hoa t́nh thương, v.v...
Cứ phác họa sơ sơ như thế, th́ chỗ nào có người th́ chỗ ấy có hội. Các hội đă hoạt động lớn nhỏ, ồn ào hay âm thầm, phát triển hay thụt lùi tuột dốc, có lẽ chỉ có người trong hội là rành mà thôi.
Hội nào cũng có danh xưng bảng hiệu từ lâu đời, quen thuộc với mọi giới đồng bào bà con cô bác...
Duy có cái hội với tên nghe lạ hoắc là “Hội Những Người Làm Mất Nước” th́ chưa có môn bài hành nghề, cũng chưa ai xin cầu chứng tại ṭa, cho nên bây giờ xuất hiện tuy hơi muộn nhưng có c̣n hơn không, muộn c̣n hơn để cho nó ch́m xuồng.
Hội có tuyên cáo trước quốc dân đồng hồ như vầy :
- Nhận định chắc chắn rằng “quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách”. Nay nước mất, không trách chỉ ai mà kẻ thất phu phải cúi đầu chịu tội trước mới phải đạo làm dân .
- Nhận định rơ ràng dù mất nước nhưng thực tế và thực thể th́ nước vẫn c̣n đó, trơ trơ h́nh cong chữ S chứ đâu có suy suyển chút nào.
- Nhận định tuy không nh́n thấy rơ bàn cờ quốc tế, nhưng thân phận nhược tiểu luôn luôn là quân cờ đổi tốt thay xe bất cứ lúc nào đại cường quốc cần quân b́nh cán cân lực lượng.
- Nhận định nghiêm chỉnh rằng từ ngày bỏ nước ra đi, thân phận lưu vong dù ấm no rủng rỉnh, vẫn cứ mơ về chốn cũ người xưa, nhớ nhung chất ngất.
Nhận định đúng đắn rằng :
- Vận nước qua cơn bỉ cực ắt tới thuở thịnh trị thanh b́nh ca hạnh phúc.
- Nhận định chủ quan rằng :
- “Gia bần tri hiếu tử, quốc loạn kiến trung thần”, tổ quốc có lâm nguy mới rơ mặt quân tử anh hùng, mới tỏ tường tiểu nhân phản phúc.
- Nhận định khách quan rằng luật tạo hóa cũng như luật nhân quả, có trả có vay, đứa nào gây tội th́ phải đền tội, không thể lấp liếm, đổ thửa đổ vạ cho ai.
- Nhận định lạc quan rằng căn cứ vào các nhận định trên, tất nhiên sẽ có một ngày về trên quê hương ta tự do, no ấm.
Nay tuyên cáo :
Thành lập “HỘI NHỮNG NGƯỜI LÀM MẤT NƯỚC”.
Tuy hội có cái tên lạ hoắc như rứa, nhưng cơ cấu tổ chức, điều hành, nội quy, ngoại vụ lại thi hành theo một lề lối rất ư là quen thuộc, hoàn toàn mang tánh cách tồn cổ, hoài cổ và vọng cổ, đầy dân tộc tính.
Hội không có các chức vụ nghe lớn lao, xôm tṛ như Thống Đốc, Chủ Tịch, Phó Chủ Tịch, Tổng Thư Kư, Ủy Viên...
Hội không họp mũ cao áo dài cổ cồn cà-vạt giầy giầy tây quanh bàn tiệc sâm-banh, khiêu vũ.
Hội không có nhiệm kỳ, không bầu bán chức vị. Hội không tổ chức thành liên danh, thành khối, thành nhóm. Hội không tuyên dương thành tích công trạng, không có ai là cá nhân xuất sắc.
Hội được tổ chức theo chế độ cổ xưa, kêu bằng chế độ xă thôn tự trị.
Chế độ này lấy “làng” làm đơn vị, tự cai quản hành chánh, thuế khóa, công việc xă thôn, có thẩm quyền rộng răi mà ngay cả đến nhà vua cũng không dám xía vào.
“Phép vua thua lệ làng là vậy”. Theo qui tắc trên, mỗi địa phương tổ chức một hội độc lập, không lệ thuộc và chỉ liên lạc với hội bạn, hay làng bạn, theo hàng ngang mà thôi.
Các vai vế trong làng gồm có tiên chỉ, thứ chỉ, các chức sắc vua ban, ngồi họp trên chiếu cạp điều, loại chiếu nhất.
Các hương chức trên như tân, cựu chánh tổng, lư trưởng, hương trưởng, khán thư, trương tuần, nhiêu, xă... ngồi chiếu hoa hạng nh́, chỗ thấp hơn các vị chức sắc.
C̣n mơ làng, ngồi riêng một chiếc chiếu manh, một ḿnh một cỗ.
Dân làng, tức hội viên, được chia thành nhiều hạng:
- Danh dự hội viên : Là những người tỵ nạn lưu vong nhưng chưa có hoàn cảnh gia nhập hội, đă đôi ba bẩy lần làm tổn thương và mất danh dự của Quân Đội.
- Chính thức hội viên: Là những người có đơn xin gia nhập Hội và được tối thiểu một trung đội sáng lập viên giới thiệu, kư tên và thị thực đàng hoàng.
- Dự khuyết hội viên : Là những người có đơn xin nhập hội nhưng chưa đủ túc số giới thiệu, phải lấy số thứ tự chờ đến số mới được kêu bổ túc hồ sơ cứu xét đặc biệt.
- Thân hữu hội viên : Là những người không nhận làm mất nước nhưng là anh em bà con thân hữu với hội viên, từng liên kết với hội viên làm sụp đổ cơ đồ.
- Bảo trợ hội viên : Là những người từng che chở, bao bọc, lấp liếm cho hội viên để làm mất nước.
- Tán trợ hoặc hỗ trợ hội viên : Là những người thường xúi giục, tĩ tê, dụ khị hội viên làm điều phi pháp, hoặc phe lờ ngoảnh mặt cho hội viên quấy nhiễu.
- Định kỳ hội viên : Là những người chỉ tham gia khi có lợi cho cá nhân, c̣n khi không sơ múi ǵ th́ tự động rút dù ch́m sâu lặn kỹ.
Hội c̣n có một “hội đồng cố vấn” gồm đại diện các quốc gia đă gởi quân tham chiến hoặc đóng góp kỹ thuật, у tế, tài chánh, v.v... như Mỹ, Úc, Phi, Đại Hàn, Thái Lan, v.v...
Cạnh hội đồng cố vấn lại có “hội đồng tiểu Liên Hiệp Quốc” gồm đại diện cho các cường quốc từng góp công làm cho Việt Nam ba ch́m bảy nổi, vô t́nh hay cố ư, trực tiếp hay gián tiếp đă tiếp tay cho Cộng Sản làm mất nước Việt Nam: Nga Sô, Trung Cộng, Hoa Kỳ, Pháp, Ăng-Lê , Nhật Bổn...
Thành phần các hội đồng trên, được mời tham gia qua sự giới thiệu của Liên Hiệp Quốc. Hội không có trụ sở chính thức, nên mỗi khi cần hội họp sẽ mượn sân banh, trường học, nhà thờ, nhà chùa, công viên, băi biển làm nơi tập trung.
Hội viên khi tới họp không mang cấp bậc, phù hiệu, huy hiệu, không đeo mề-đay cả cụm hay mề- đay toàn cuống, mà chỉ gắn một lá cờ Việt Nam nhỏ trên ve áo.
Hội không có vấn đề bầu cử, đề cử, độc cử, tiến cử, tái cử. Ai tự nhận thấy ḿnh ở chiếu nào th́ vào chiếu ấy.[b][size=3][color=indigo][i]
Hội có mục đích qui tụ đủ mọi thành phần hội viên, cố vấn đoàn, và có trách nhiệm đề cao cảnh giác mọi âm mưu làm phân hóa người Việt Quốc Gia, tạo hoàn cảnh tốt để gây t́nh đoàn kết, khuyến khích con em học hành tiếng Việt Nam và nói tiếng Việt Nam khi ở nhà, lúc hội họp, tiếp tay cho các hội đoàn trong các chương tŕnh :
- Giỗ Tổ, sùng bái các anh hùng hào kiệt, đề cao lư tưởng quốc gia, hỗ trợ các sinh hoạt xă hội, thể thao, văn nghệ, sáng tác, tham gia cứu trợ thuyền nhân, vớt người vượt biển, ủy lạo người già yếu bệnh tật, thăm nom kẻ côi cút bần hàn.
Và những công tác tương tự có ích lợi cho đồng bào.
Riêng các anh hùng dám bỏ gia đ́nh, bỏ công việc, bỏ tiện nghi để phục quốc, giải phóng quê hương th́ Hội xin cúi đầu khoanh tay, câm họng, không dám mời vào Hội.
Tất cả các chức vụ lớn nhỏ trong Hội, các hội viên tự vấn lương tâm và tự t́m cho ḿnh một chỗ ngồi tương xứng trên chiếu làng.
Hiện nay, hội chưa có ai xuất hiện vào cái thuở ban đầu thành lập. Duy có sáng lập hội viên Giao Chỉ và Cai Phúc là hai kẻ tŕnh diện sớm ở trong làng.
Giao Chỉ vốn làm lớn, tội nhiều, chắc sẽ can đảm lên ngồi chiếu cạp điều hoặc chiếu hoa chịu trận.
Phần Cai tôi, nhân Hội c̣n khuyết chân thằng mơ nên xin nhận làm mơ làng. Cái chức này tiếng thế nhưng rất kêu, v́ bản chất là mơ tất phải gơ mơ lốc cốc hô chiêng làng nước lắng tai nghe tin tức, t́nh h́nh. Nên mỗi khi cần triệu tập hội hè, Cai tôi sẽ đánh mơ, gân cổ loan tin rơ ràng, chính xác.
Cai tôi theo lệ làng, được một ḿnh một cỗ thảnh thơi ngồi đớp hít. Chức vụ và quyền lợi như thế rất thuận t́nh, họp lư và công bằng, không chỉ théc méc ǵ sốt cả...
Đại khái cái sườn của Hội là thế, các địa phương cứ tùy nghi như thế thi hành...
C̣n tiếp ,
Last edited by hoathienly19; 12-16-2020 at 08:31.
The Following User Says Thank You to hoathienly19 For This Useful Post:
Đă gần mười năm tôi làm tôi mất nước, ngẫm lại mới như vừa bỏ nước hôm qua. Thời gian trôi mau biền biệt, không giống nhau, không ngừng lại.
Cuộc sống lưu vong mà Giao Chỉ gọi đó là nơi sống không bị cùm kẹp, bố ráp tinh thần mang tên “ Cơi Tự Do” . Cơi đó đúng là “ cơi tự do 100 phần trăm ” của nhân loại văn minh, nhưng cơi đó cũng c̣n mang nhiều cái tên tùy theo từng tâm trạng.
Cơi đó c̣n là “ Cơi Mơ Hồ ” , cái ta có ta không, ta là ai, ai là ta và chẳng ai giống ta cả.
Cơi đó như là “ Cơi Buồn ” vây kín chung quanh, chỉ đủ cho ta thở, ta ăn, ta đi làm kéo cầy trả nợ.
Cơi đó là “ Cơi Tiên ” , cơi thiên đàng cho những ai chấp nhận nơi này làm quê hương và quên khuấy đi cái dĩ văng một thời sinh mạng ḿnh gắn liền vào sinh mạng Việt Nam.
Cơi đó là “ Cơi Ưu Phiền ” của tuổi già quạnh quẽ, lạnh lùng dẫu đây bốn mùa xuân hạ thu đông, mùa nào cũng đẹp như tranh vẽ.
Cơi đó là “ Cơi Mộng ” với những ai ước ao được đặt chân tới miền đất thừa thăi vật chất ấm no.
Cơi đó là “ Cơi Bềnh Bồng ” của những tâm hồn lạc loài cô đơn, như cánh bèo trôi theo gịng nước.
Cơi đó là “ Cơi Nhớ ” chập chùng về những kỷ niệm xa xôi kỳ ảo.
Cơi đó là “ Cơi Tương Tư ” ta ở đây mà tâm hồn lúc ở Saigon, khi Cần Thơ, khi Đà Lạt.
Với cái tôi, ví ḿnh cũng giống như thân phận Thúy Kiều, mà c̣n khổ hơn Thúy Kiều ở cái điểm là “không hồng nhan mà cũng vướng nhiều gian truân”.
Gian truân từ khi định cư đất lạ đi làm cu- li của đời mưa gió bơm xăng vá lốp lau nhà. Gánh nặng gia đ́nh đè trĩu hai vai, mới biết thế nào là trách nhiệm cụ thể, thế nào là chịu đựng hy sinh cho đàn con khôn lớn.
Rồi lại chuyển bến xoay vần cuốn theo chiều gió, một xe trong cơi hồng trần đi làm ăn phương khác v́ nghĩ câu “ đâu cũng là nhà ”.
Qua dăm bẩy tám chín thứ nghề, từ văn pḥng bàn giấy, com-lê cà-vạt đến chân bấm giá hàng, dọn kho, lau chợ, c̣ng lưng vẫn gánh nặng đôi vai, vẫn khối buồn đeo đẳng, vẫn canh cánh bên ḷng cái tội cái nợ làm mất nước.
Đời sống xứ người càng đầy đủ ấm no bao nhiêu, phong cảnh càng xinh đẹp mỹ miều bao nhiêu, Cai tôi càng cảm thấy chán ngán, dập vùi, lạc lơng bấy nhiêu...
Nên “Cơi Tự Do” này, tôi gọi nó bằng một cái tên khác, ít ra nó đúng với tôi :
Là “ Cơi Lêu Bêu ” ! Nó vừa lênh đênh bất trắc với tôi, vừa làm cho tôi cứ nhớ cứ thương về quê hương bản quán.
Chốn đó là nơi Cai tôi sinh ra, lớn lên, nửa đời được ăn rau muống với cà, được ê а đánh vần hai tiếng “ Mẹ, Cha ” , được nghe tiếng đại bác ru đêm chập chờn hỏa châu soi sáng tiền đồn, được nằm lều vải cá nhân ôm súng bên đồi sim tím, được ngắm suối reo thác đổ miền cao nguyên trùng điệp, được về miền Tây sông nước bao la cuộc sống hiền ḥa, được nghe dân ca, vọng cổ, hát chèo những ngày mở hội, được đọc ḍng lịch sử liệt oanh, lẫy lừng của dân tộc Việt Nam, được chứng kiến những thăng trầm của vận nước điêu linh, tang tóc...
Thất phu hữu trách, nên Cai tôi cũng trách nhiệm như ai . Nay xin làm thân mất nước ráng làm một cái ǵ trong cơi lêu bêu, cơi tự do này để chuộc tội.
Nếu chuộc tội kiếp này chưa xong, th́ kiếp sau c̣n dịp tái sanh duyên, xin lại được làm người. Và làm người Việt Nam để vẫn c̣n tiếp tục chuộc tội với lương tâm, với gia đ́nh, với bạn bè, với tổ quốc...
Được vậy, khi hai tay buông xuôi nghỉ nơi nghĩa trang quân đội, Cai tôi sẽ yên tâm nhắm mắt mà cười kh́ kh́, coi như đă thi hành xong nghĩa vụ quân dịch, trang trải nợ nần, rũ sạch bụi đời, thoát nợ trần gian và kḥ kḥ vùi sâu giấc cuối...
(Houston, Texas / 1984)
The Following User Says Thank You to hoathienly19 For This Useful Post:
Hơn 30 năm sau, họ mới gặp lại nhau trên đất Hợp Chủng Quốc. Cô giáo nay đă già. Học tṛ cũng không c̣n trẻ nữa. Cô dĩ nhiên không nhận ra tṛ, nhưng tṛ đă nhận ra cô. Và cô giáo Oanh bỗng nhớ lại tất cả những ngày giờ tai hoạ.
------
- Các đằng ấy ơi, cho tớ chơi với!
Con nhỏ cố nở nụ cười thân thiện nhất năn nỉ ba đứa bạn khác cùng lớp đang đánh đũa trước sân. Một đứa đang định tung trái banh lên, bỗng dừng lại, che miệng cười khúc khích.
- Đằng ấy? Hí! Hí!
Đứa kia chanh chua hơn:
- Ậy, tụi “tớ” chơi dở lắm, không dám chơi với “đằng ấy” đâu.
Cả bọn cùng cười x̣a sau câu đùa của đồng bọn. Đứa thứ ba có vẻ biết điều hơn một chút:
-Tụi tao chơi gần hết bàn rồi, để mai rồi mày chơi chung nghe.
Con nhỏ buồn rầu quay lại. Nó biết con kia chỉ nói cho có lệ mà thôi. Ngày mai tụi nó sẽ nói những câu tương tự, hay cũng kiếm những cớ khác để từ chối không muốn cho nó chơi chung. Đây không phải là lần đầu tôi chứng kiến những đứa học tṛ trong lớp đồng lơa nhau cô lập Vân. Nó là đứa học sinh miền Bắc đầu tiên trong lớp tôi của niên khóa 1976/77.
Nhớ lại sau hôm khai giảng niên khóa mới được hai ngày, tôi đă giật ḿnh lo lắng khi bỗng nhiên bị gọi lên pḥng Giám Hiệu có chuyện cần! Chuyện ǵ? Đối với t́nh h́nh bây giờ, bị gọi lên văn pḥng riêng rẻ như lúc này là một dấu hiệu không tốt. Nhưng sau khi “tự kiểm điểm”, tôi thấy ḿnh không phạm điều ǵ sai nên cũng yên tâm đôi chút.
Mụ hiệu trưởng đón tôi niềm nở hơn mọi ngày. Thấy tôi đi vào, một người đàn ông trong trang phục bộ đội với cái nón cối trên bàn ngừng tay vấn thuốc đứng dậy chào. “Đồng chí” Trần B́nh, theo lời giới thiệu, là một cán bộ cao cấp từ Hà Nội đang trong thời gian công tác dài hạn tại thành phố Hồ Chí Minh. Vân là con gái ông ta. Con bé hôm đó mặc áo bà ba trắng, quần satin đen, tóc dài và rậm kẹp lại gọn gàng phía sau … Nh́n Vân lễ phép chào, tôi bỗng nghe bỗng nghe một chút xót xa. Quả là một xưởng đúc tuyệt vời! Con nhỏ trông không khác chi một cô cán bộ tí hon. Màu sắc duy nhất trên người con bé là đôi dép rỗ màu vàng nhạt. Đôi dép vẫn c̣n mới lắm.
Tôi dắt Vân về lớp và xếp ngồi bàn đầu để có thể dễ dàng “chú ư giúp đỡ” như lời cha nó ân cần nhắn nhủ. Bỏ qua những ǵ bên ngoài, nó cũng khá xinh xắn. Gương mặt bầu bĩnh tuy hơi đen, nói thưa lễ độ. Tuy chán ghét mụ hiệu trưởng đến thậm tệ, không chút cảm t́nh với người đàn ông trong bộ quân phục chuyên chính màu xanh ấy, tôi vẫn không thấy có lư do ǵ để ghét bỏ Vân.
Nhưng, bốn mươi mấy học sinh trong lớp tôi lại không nghĩ như vậy. Những ánh mắt kỳ thị ngày càng rơ rệt. Những mái đầu xanh tụm năm tụm ba x́ xầm bàn tán. Tôi nghe rơ một lần chúng gọi Vân là “con bộ đội”, kháo nhau “Coi chừng nó cho mày đi học tập cải tạo đó!” v.v và vv…V́ thế mà đă gần tháng, con bé vẫn chưa hội nhập vào chúng bạn, mặc dù nó cũng cố gắng lắm. Tôi tội nghiệp giùm Vân, nhưng cũng không trách được lũ học tṛ c̣n lại. Xă hội và hoàn cảnh đă gieo vào đầu óc lũ trẻ thơ ngây những tư tưởng nghi kỵ, oán ghét tất cả những người đă trực tiếp, hay có liên hệ đến sự mất mát trong gia đ́nh chúng. Tôi biết trong lớp có đứa cha là lính Cộng Ḥa đă hy sinh đền nợ nước. Một số khác là con em của sĩ quan hay công chức dưới chế độ Sai gon cũ đang bị đi học tập cải tạo tại một vùng hoang vu nào đó, chưa rơ ngày về.
Anh Hai tôi là Đại Úy Biệt Động Quân, cũng khăn gói quả mướp theo lời nửa dụ dỗ nửa đe dọa của chính quyền nay đă hơn một năm. Tin tức duy nhất nhận được là vài lá thư gởi về mà địa chỉ là một ḥm thư vô nghĩa. Lá thơ theo một khuôn mẫu nhất định như trăm ngàn cái khác, trấn an và động viên gia đ́nh tham gia lao động, triệt để thi hành chính sách của nhà nước. Chị dâu tôi ṃn mỏi trông chờ. Quỹ gia đ́nh thu hẹp, chị phải dấn thân ra chợ trời chụp giựt, tráo trở để kiếm tiền nuôi ba đứa con. Những lúc tôi sang thăm cháu là dịp chị mở bầu tâm sự. Chị nguyền rủa, oán than không tiếc lời với thời thế đảo diên sâu bọ làm người … ngay trước bọn nhỏ.
Cha mẹ đă vậy, con cái cũng dễ dàng ảnh hưởng. Người lớn oán người lớn, th́ trẻ con cũng …ghét trẻ con. Dĩ nhiên những mái đầu thơ chưa đủ trí khôn để hiểu thế nào là độc tài, là đảng trị, là mất mát tự do … Đầu óc lũ trẻ như những trang giấy trắng mà lớp cha anh đă vô t́nh quệt vào một vết đen thù ghét, tị hiềm.
Tôi không ghét Vân như học tṛ tôi. Trái lại là khác. Tôi biết nó đang bị cô lập và lạc loài giữa một môi trường xa lạ. Nhưng mỗi lần nh́n Vân, tôi không khỏi liên tưởng tới mụ hiệu trưởng hợm hĩnh, lúc nào cũng ŕnh rập các giáo viên. Mụ cũng đi làm bằng áo bà ba trắng, quần satin đen khuôn mẩu đó, ngồi bắt chân lên ghế salon trong văn pḥng say sửa giảng chủ nghĩa Mác-Lê. Tôi cũng thấy qua con bé, cha nó hôm gặp mặt. Mặc dù ông ta vẫn lịch sự và nhũn nhặn, tôi cũng không khỏi mang tư tưởng đây là người đă cướp đi tất cả tự do của toàn miền nam, trong đó có tôi.
Không chừng ông ta đă đối diện với anh tôi trong một trận chiến nào đó.
Vân học thua kém chúng bạn rơ ràng. Những môn phải học thuộc ḷng, con bé tương đối chu toàn một cách chăm chỉ. Nhưng về toán số th́ thật bết bát. Những bài toán đố đơn giản với tŕnh độ học sinh lớp bốn cũng khiến con bé ngồi cắn bút. Tôi cũng không rơ ngoài Bắc nó đă học lớp mấy, nên khi lên gặp mụ hiệu trưởng, tưởng là sẽ t́m hiểu thêm tŕnh độ con bé để xếp lớp cho đúng. Ai ngờ mụ trừng mắt nh́n tôi:
- Chị bảo sao? Vân mà kém toán ư? Vô lư thật. Nó là học sinh tiên tiến, và xong lớp hai ở Hà Nội rồi. Chị cũng biết trung học ở miền Bắc ưu việt chỉ 10 năm thôi là đă tương đương với lớp 12 trong này rồi (mụ hănh diện). Nếu cứ học ngoài ấy, nó lên lớp ba, là phải bằng… lớp năm trong này cơ đấy. Tôi xếp nó vào lớp bốn của chị để thử, rồi tính sau…
Mụ ngừng một chút lấy hơi, rồi tiếp:
- Chị có theo đúng chương tŕnh không? Tôi muốn xem lại giáo án của chị.
Trời ơi lư luận như mụ thật là độc đáo. Bỏ qua tŕnh độ của hai học sinh tốt nghiệp hệ 10 năm và 12 năm. Nhưng nói một học sinh lớp hai miền Bắc đă tương đương với lớp bốn trong Nam, th́ tôi cũng đành chịu. Cơn tức giận trào lên, tôi định căi. Nhưng câu cuối cùng của mụ làm tôi chột dạ, ngậm bồ ḥn nuốt xuống. Nói thêm với người đàn bà này chỉ vô ích. Không chừng mụ lại ghép cho tôi tội phản động, bài bác chế độ … th́ mất việc. Đối với hoàn cảnh hiện nay, mất việc là không lao động, là kinh tế mới. Thôi được, mụ là kẻ chiến thắng làm vua, tôi thua phải làm giặc thôi!
Chiến tranh đă qua, Nam Bắc một nhà cùng nhau tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên xă hội chủ nghĩa. Những cái loa thông tin nhai đi nhai lại một điệp khúc cằn cỗi và trơ trẽn. Chỉ một thời gian ngắn, toàn miền Nam đă thấm đ̣n. Người ta bảo nhau trông thấy Văn Vĩ lái xe Honda dạo mát Sàig̣n! Đi đâu tôi cũng nghe bàn tán về những chuyến đi danh từ nói: tàu 3 blocks, máy Yammar đầu xanh, đầu bạc v.v…Chỉ nghe và biết thế thôi, tôi hiểu ḿnh không có diễm phúc tham dự v́ gia đ́nh không đủ khả năng tài chánh. Nếu có, ba mẹ tôi cũng phải ưu tiên cho hai đứa em trai đang tuổi sắp đi nghĩa vụ quân sự. Tôi chuẩn bị tinh thần làm cái cột đèn bất đắc dĩ.
Một người bạn tù chung trại vốn là bác sĩ quân y có chuyên môn nên được thả về trong đợt đầu tiên ghé qua báo tin, anh Hai tôi đă ra đi vĩnh viễn. Mấy tháng trước, đúng một năm sau ngày t́nh nguyện đi học tập cải tạo, anh và một số sĩ quan khác chung cảnh ngộ đă cùng nhau đ̣i hỏi ban quản giáo nếu họ có tội ǵ hăy đưa ra ṭa xét xử công bằng. Tại sao lừa dối họ nói đi học tập có 10 ngày mà nay đă một năm trôi qua, ai cũng để lại vợ dại con thơ không rơ cuộc sống thế nào, đem thân khổ sai lao động trên những vùng rừng thiêng nước độc mà ngày về tăm tối mù khơi.
Kết quả nhóm sĩ quan đó bị kết tội toan tính chống đối nhà nước, biệt giam với những h́nh phạt khắc nghiệt. Anh Hai tôi vốn đang bị bệnh, thể chất suy yếu nên không kham nổi, ra đi về miền vĩnh cửu. Anh mất đă mấy tháng rồi nhưng gia đ́nh, cha mẹ, vợ con hoàn toàn không hay…
Tôi lănh nhiệm vụ qua báo tin dữ cho chị Hai, v́ người bạn tù chỉ đến nhà ba mẹ tôi nói vài câu ngắn rồi phải đi ngay. Tối hôm đó, mắt tôi quầng đỏ ấp a ấp úng không thành lời. Chị vẫn b́nh tĩnh hỏi chuyện ǵ đă xẩy ra cho anh Hai? Tôi như được mở khóa, khóc ̣a như đứa trẻ, kể lể. Chị ngồi bất động, không một phản ứng. Nh́n chị, tự nhiên tôi cảm thấy rờn rợn. Người đàn bà trước mặt chỉ hơn tôi hai tuổi mà như xa cách đến hai mươi năm. Chỉ hai năm trời tảo tần nuôi con, nuôi chồng, đă tàn phá dung nhan chị đến độ tàn nhẫn. Nay niềm hy vọng cuối cùng đă tắt. Chị ngồi yên hồi lâu, lẳng lặng đứng dậy bên giường ôm thằng Út lúc đó đang ngủ vùi vào ḷng, xua tay ra hiệu cho tôi đi về. Tôi biết ḿnh không thể nói được điều ǵ thêm. Tất cả những lời an ủi hay khuyên nhủ lúc này chỉ là vô nghĩa. Bước ra cửa, tôi quay lại nh́n và thấy giọt nước mắt đầu tiên của chị rơi trên mặt thằng bé.
*
Ḥa b́nh rồi mà súng vẫn nổ trên khắp mọi miền. Đâu đó vẫn c̣n có kẻ ngă gục, c̣n tù tội, chống đối. Suốt hai mươi năm nội chiến, gia đ́nh tôi đă may mắn toàn vẹn. Anh Hai tôi là người duy nhất trong gia đ́nh chính thức cầm súng chiến đấu, nhưng đă trở về với mái ấm gia đ́nh sau lời kêu gọi đầu hàng của cấp lănh đạo từ tháng tư năm ấy. Nay anh đă nằm xuống, hy sinh trong muộn màng và tức tưởi. Sự ra đi của anh đă tác động vào tâm lư tôi mănh liệt.
Ngày Sàig̣n hoàn toàn rơi vào tay cộng sản, gia đ́nh tôi cũng như tất cả người miền nam dù biết là tương lai bất định, nhưng dù sao cũng c̣n niềm hy vọng mong manh: ḥa b́nh. Cộng sản hay quốc gia, cũng là người Việt. Giải đất này từ bắc chí nam đă rách nát sau bao năm chịu đựng bom đạn. Đă đến lúc mọi người dẹp hết hận thù, chủ nghĩa, để cùng nhau hàn gắn.
Mọi hy vọng chỉ là cái bánh vẽ to tướng. Dân miền Nam thấm đ̣n. Đă muộn rồi. Mỹ đă cút và Ngụy cũng đă nhào. Chính phủ mới nắm chặt bao tử người dân qua chính sách hộ khẩu. Hàng ngũ công an dày đặc khắp phố phường làm dân chúng hết đường cục cựa, chỉ c̣n âm thầm chịu đựng và… nguyền rủa.
Đến bây giờ tôi mới biết thế nào là căm hờn. Thời gian qua, tôi cũng như bao người khác, chán chường một cách thụ động. Nhưng ngoài những mất mát chung, chế độ cũng chưa đụng chạm ǵ đến gia đ́nh tôi. Nh́n chung quanh, những gia đ́nh với nhiều bất hạnh; những người mất nhà mất cửa từ vùng kinh tế mới trở về thành phố lang thang đói khát không hiện tại không tương lai.. tôi đă thấy thỏa măn v́ hoàn cảnh ḿnh cũng c̣n sáng sủa hơn bao người khác.
Tôi đă lầm. Sự yên ổn hiện tại của ḿnh chỉ là tạm thời. Chế độ sẽ không chừa một ai khi thời gian cho phép. Cái chết của anh Hai tôi là phát súng khai hỏa đầu tiên. Tôi căm hờn nh́n những cái nón cối, đôi dép râu, khẩu súng AK … những thứ tiểu biểu tượng trưng cho chế độ.
Vân đập vào mắt tôi mỗi ngày qua cách ăn mặc và cái giọng Bắc Kỳ chua chua của nó. Ôi đối tôi, con nhỏ này đă được nhào nặn từ lúc mới sinh ra. Đầu óc nó chắc chứa đầy những …Bác, và đương nhiên khi lớn lên sẽ sẵn sàng chết cho Đảng. Trời ơi, nó sẽ là một con nhỏ cộng-sản!
Trước kia tôi c̣n thông cảm, giúp đỡ Vân, nay tôi lại ngấm ngầm khoái trá nh́n học tṛ cô lập “con bộ đội” này (?). Tôi biết ḿnh đă nhỏ mọn và sai lầm khi tự nhiên ghét bỏ Vân, nhưng cái chết của anh tôi như đám mây đen kịt che khuất mọi suy nghĩ công bằng mà một người lớn, có học như tôi phải nhận rơ.
Có lẽ Vân cũng thấy sự thay đổi và thắc mắc lắm. Người duy nhất trong lớp đối xử tốt với nó đă về hùa với đám đông để nó một ḿnh. Vân càng mặc cảm hơn khi biết ḿnh thua kém bạn bè trong các môn học. Đôi khi nh́n con bé ở lại trong lớp lơ đăng nh́n các đứa khác chơi đùa ngoài sân trong giờ giải lao, tôi cảm thấy tội nghiệp. Nhưng rồi h́nh ảnh anh tôi ngă gục nơi trại cải tạo nổi lên, tôi lại ghét nó thêm.
*
Sau khi vào lớp độ nửa tiếng, tôi được gọi lên pḥng Giám Hiệu. Thôi chết! Hậu quả đă đến như tôi lo sợ, nhất là hôm nay Vân vắng mặt.
Sự việc bắt đầu từ tuần trước, khi trong giờ sinh hoạt tôi chọn bài hát “Đêm qua em mơ gặp bác Hồ” cho cả lớp cùng ca. Thay v́ câu “râu bác dài tóc bác bạc phơ”, hai ba cái miệng từ cuối lớp gào lên “chân bác dài, bác đạp xích lô” tôi thấy Vân quay lại nh́n thằng Tùng to giọng nhất. Thằng nhỏ không biết tai họa sắp tới, c̣n làm mặt xấu chọc Vân. Tôi làm ngơ, vội vàng chấm dứt ngay giờ sinh hoạt và để ư Vân. Nhưng con nhỏ không để lộ nét ǵ khác hơn ra ngoài mặt.
Một tuần qua, tôi hồi hộp sợ Vân lên báo cáo mụ hiệu trưởng. Thằng Tùng chắc chắn bị đuổi học v́ tội phản động. Ba mẹ nó ở nhà dĩ nhiên gánh lấy hậu quả. Và tôi cũng bị rắc rối to, nhất là đă lơ qua không xét đến.
Khi lên tới pḥng giám hiệu và nh́n vào, tim tôi chùng xuống v́ thấy Vân lấp ló trong đó. Niềm lo âu đă thành sự thật! Không c̣n đường tháo lui, đành đẩy cửa bước vô. Tôi ngạc nhiên v́ người đứng dậy chào không phải mụ hiệu trưởng đáng ghét. Người đàn ông là cha của Vân. Ông ta vẫn trong bộ quân phục màu xanh, cái nón cối để bên cạnh như lần đầu gặp gỡ cách đây mấy tháng. Hắn đến đây để bắt tôi ư? Câu hát giễu vô ư thức của một đứa trẻ có thể đưa đến kết quả nghiêm trọng như vậy sao? Tôi thực sự lo sợ.
Cha của Vân không đi ngay vào vấn đề như tôi nghĩ. Ông ta quanh co hỏi thăm t́nh h́nh nhà trường học sinh … đủ mọi chuyện. Đôi khi đi vào chuyện cá nhân riêng tôi nữa. Hắn muốn ǵ đây? Định giở tṛ mèo vờn chuột ư? Tự ái sùng sục nổi dậy đẩy lui niềm lo sợ lúc ban đầu. Tôi thấy ḿnh đang đối diện với một kẻ thù xảo trá. Hắn đă chiến thắng chúng tôi bằng vũ lực, và nay đang muốn đánh gục tôi bằng tâm lư.Tôi ngang nhiên đối đáp với tất cả niềm ấm ức bấy lâu chất chứa về phương pháp giảng dạy, chương tŕnh, giáo án v.v… và nhất là nhấn mạnh về trường hợp Vân không thể theo nổi các bạn cùng lớp khác. Hắn kiên nhẫn nghe, thỉnh thoảng gật gù. Tôi hăng say bày tỏ tư tưởng không chút e ngại. Tôi cảm thấy sung sướng. Ít ra tôi cũng một lần hiên ngang đối diện với hoàn cảnh.
Khi tôi ngưng nói, người đàn ông nh́n tôi thật lâu, và chậm răi:
- Cám ơn cô đă cho biết những điều vừa rồi. Quả thực tôi chưa bao giờ nghĩ đến … Dù sao, tôi đến đây hôm nay là để cùng cháu Vân từ giă cô. Tuần tới tôi trở ra công tác tại Hà Nội và Vân sẽ theo tôi ra ngoài ấy.
Câu nói thật bất ngờ làm tôi không tin ở tai ḿnh. Ông ta và Vân gọi tôi lên đây để từ giă, không phải để bắt ḿnh ư? Tôi quay sang nh́n Vân và nghe nó nói:
- Thưa cô, em xin chào cô.
Sự việc xẩy ra làm tôi hơi lúng túng. Th́ ra Vân không báo cáo ǵ về vụ thằng Tùng. Bỗng dưng tôi thấy hổ thẹn. Ḿnh đă ngờ oan, lại thêm đối xử không đẹp với Vân gần tháng qua. Tôi cảm thấy cay cay ở mắt. Bỗng nhiên cái nón cối không c̣n nằm trên đầu của Vân nữa. Đôi dép râu cũng trở lại nguyên h́nh đôi dép ny-lông màu vàng nhạt. Trước mặt tôi là một học tṛ thơ ngây như bao nhiêu đứa trẻ khác. Nhân chi sơ, tính bản thiện. Trong đầu óc của Vân có thể chứa đầy bác và đảng, đoàn và đội, nhưng tất cả cũng chỉ v́ nó lỡ sinh ra và lớn lên trong xă hội, trong một chế độ như vậy. Hay đúng ra, Vân cũng như bao kẻ khác, là nạn nhân của chính sách “V́ lợi ích mười năm: trồng cây; v́ lợi ích trăm năm: trồng người” mà thôi.
Lần đầu tiên sau cái chết của anh Hai, tôi trở về với bản ngă vô tư của ḿnh. Đành rằng chế độ có nghiệt ngă, đó là chuyện người lớn. Trẻ thơ ở đâu cũng chỉ là những trang giấy trắng. Nếu tôi không thể tô xanh điểm hồng trên những trang giấy ấy, th́ ít nhứt cũng không có quyền bôi lọ bằng những giọt mực đen.
Vân đứng khép nép ở góc pḥng, sau lưng cha nó, ngượng nghịu cúi gầm mặt, thỉnh thoảng len lén nh́n tôi. Năm năm trời làm nghề giáo, trường hợp học tṛ nghỉ học giữa niên khóa là chuyện đă xẩy ra. Những lần ấy, tôi thường cảm động nắm tay chúng để nhắn nhủ, cầu chúc em những lời sau cùng. Nh́n đứa học tṛ bé dại v́ hoàn cảnh phải rời ghế nhà trường, tôi thường bâng khuâng khi nghĩ rằng trong lớp từ đây sẽ thiếu vắng một bóng dáng quen thuộc, giọng nói ngây thơ. Nhưng tôi cũng cảm thấy tâm hồn yên ổn v́ những ngày tháng qua đă hết ḷng thương yêu, dạy dỗ chúng. Đối với Vân lúc này, tôi thấy có sự thiếu sót, một món nợ ân t́nh với con bé. Tôi muốn chạy lại ôm Vân vào ḷng, quên đi tất cả những hận thù, bom đạn, chủ nghĩa…, tất cả những ǵ đă chia cách hai chúng tôi.
Cha của Vân nh́n đồng hồ và đứng dậy:
- Đến giờ chúng tôi phải lên đường. Xin chào cô.
Ông ta bắt tay tôi từ giă. Vân lẳng lặng theo sau, nó lí nhí:
- Thưa cô em đi.
Cổ tôi nghèn nghẹn, muốn nói vài lời, nhưng không thốt lên được, chỉ gật đầu.
Ra tới cửa, ba của Vân dừng lại, hơi đắn đo một chút rồi nói:
- Tôi muốn thành thực khuyên cô một điều. Những ǵ cô vừa nói với tôi, đừng nói thế với ai cả. Không thay đổi ǵ được đâu. Với thời thế bây giờ, cô cũng biết…
Ông bỏ dở câu nói. Tôi gật đầu hiểu ư, và nh́n hai cha con bước mau trên sân trường đầy nắng.
*
Món nợ ân t́nh của cô giáo Oanh, nhân vật xưng “tôi” từ đầu câu chuyện với cô bé Vân đó, đến hơn ba mươi năm sau mới được trả, trên mảnh đất tự do có tên Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ này.
Cô học tṛ từ miền bắc xă hội chủ nghĩa đi lao động xuất khẩu tại Cộng Hoà Dân Chủ Đức. Năm 1989, khi bức tường Bá Linh sụp đổ, đánh dấu sự cáo chung của chủ nghĩa cộng sản tại Đông Âu, Vân đă mau mắn xin ở lại xin tỵ nạn với nước Đức tự do nhân ái, không về Việt Nam nữa. Ba năm sau, cô gặp một người Việt du lịch từ Hoa Kỳ sang, kết hôn, và di dân theo chồng về Mỹ. Cô đang làm phụ tá văn pḥng cho một bác sĩ Việt Nam ở Cali
Cô giáo Oanh ở lại Sài G̣n một thời gian, cùng chồng là một sĩ quan quân lực Việt Nam Cộng Ḥa từng bị đi học tập cải tạo. Hai vợ chồng và gia đ́nh được chương tŕnh HO đưa sang định cư tại Cali 1991.
Cô nay đă già, hồi hưu, và đi khám bác sĩ.
Hai người gặp lại nhau tại pḥng mạch. Cô dĩ nhiên không nhận ra tṛ, nhưng tṛ đă nhận ra cô. Hai cô tṛ đă ôm nhau mừng mừng tủi tủi sau hơn ba mươi năm xa cách.
C̣n ông cán bộ Trần B́nh?
Vân ngậm ngùi cho hay cha của cô đă tử trận trong cuộc chiến biên giới 1979 với Trung Cộng. Mẹ của Vân đă dùng tất cả tài sản dành dụm được chạy chọt cho Vân đi lao động sang Đông Đức, dặn ḍ con gái t́m cơ hội đi luôn, nếu có thời cơ hăy đào thoát về miền tự do, đừng bao giờ trở lại Việt Nam nữa.
Vân đă thành công. Cô đă là một công dân Mỹ. Các con của Vân đều được sinh ra trên đất nước tự do này.
Về phần tôi, tác giả bài viết, may mắn được cô giáo Oanh kể lại mối duyên gặp gỡ với cô học tṛ tên Vân.
Cô giáo Oanh đó, là chị của tôi.
TháiNC
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following 2 Users Say Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Tháng 7 năm 1976 tàu Sông Hương cập bến Hải-Pḥng. Chúng tôi, khoảng ba ngàn tù cải tạo, cựu sĩ quan của Quân Lực Việt-Nam Cộng-Ḥa, được chuyển lên tạm nghỉ một ngày ở Sáu-Kho.
Trong chuyến đi này, đội ngũ hành khách tù binh đă hao hụt mất hai người.
Một người bị trượt chân, rớt từ sàn tàu xuống nước ch́m luôn ở Tân-Cảng, Sài-G̣n đêm khởi hành. Người thứ nh́ chết trên tàu giữa biển khơi.
Trước đây, trong tháng 6 năm 1976, cũng đă có vài chuyến tàu chuyển tù, ghé bến Sáu-Kho. Nhưng trí ṭ ṃ của dân địa phương, nhất là những đứa trẻ con, vẫn bị lôi cuốn bởi h́nh ảnh khác thường của đoàn hành khách mới tới.
Người từ phương Nam ra, đi từng cặp một, tay trái của người đi bên phải, c̣ng với tay phải của người đi bên trái. Mọi người vai mang nặng, mặt mày buồn rầu, xanh xao, thân h́nh gầy g̣, tong teo. Họ nối đuôi nhau đi thành hàng im lặng, cúi đầu không nh́n ai. Hai bên là những họng súng AK với lưỡi lê tuốt trần. An ninh thật là nghiêm ngặt.
Đoàn tù được lùa vào khu đất rộng, có sáu cái nhà ṿm dài và cao bằng tôn. Xung quanh khu nhà ṿm này là băi cỏ cháy khô, hôi thối, v́ đây là băi đại tiện lộ thiên, công cộng, của xóm dân cư lao động gần đó. Quanh đây, dày đặc hố bom B 52 khổng lồ. Nước trong hố bom màu cà phê sữa lợt, mặt nước lác đác bèo tấm.
Sau khi được cởi khóa cái c̣ng, tôi gởi ba-lô cho anh bạn tù Ngô Văn Niếu giữ giùm. Tôi lang thang trên sân cỏ Sáu-Kho, rồi tạt vào căn nhà ṿm của những tù binh cấp úy. Vừa bước qua cửa đă có người nhận ra tôi rồi. Anh ta ôm chầm lấy tôi, xuưt xoa :
– Thái Sơn ! Anh c̣n sống ư ? Độ đây! Em nghe đồn anh chết ngày Ba Mươi. Vậy mà anh c̣n đây. Ôi ! Mừng quá ! Anh ngồi xuống đi !
Anh Phạm Xuân Độ là đại úy sĩ quan chỉ huy hậu cứ của Liên Đoàn 23 Biệt Động Quân. Chúng tôi quen nhau lâu lắm rồi, từ ngày Độ mới từ Lực Lượng Đặc Biệt chuyển sang Biệt Động Quân.
Độ cầm tay tôi, cao giọng giới thiệu với bạn của anh ta,
– Đây là Thái-Sơn, đàn anh của tớ. Xin giới thiệu với các bồ, để các bồ quen biết một đàn anh, đúng nghĩa một đàn anh.
Nghe anh Độ quảng cáo ồn ào như thế, những người bạn của anh ta liền tỏ thiện cảm với tôi ngay. Họ kéo tôi ngồi xuống manh chiếu góc nhà. Họ mời tôi hút thuốc lào. Họ tíu tít hỏi tôi ở trại nào trong Nam ? Tôi có quen, có gặp người này, người kia hay không ?
Sau khi quân đội ta tan ră, nhiều cấp chỉ huy trở thành những cái bia hứng chịu phỉ nhổ của người dưới. Tuy thế, cũng có nhiều cấp chỉ huy trở thành nỗi luyến tiếc cho thuộc cấp, mỗi khi họ nói về kỷ niệm một thời đă qua.
Cũng may, cái cung cách chỉ huy nghiêm khắc tại mặt trận và thân ái ḥa đồng ở hậu cứ của tôi, không làm thuộc cấp ghét bỏ hay hận thù.
V́ thế mà hôm ấy, ở một nơi ngh́n trùng xa Sài-G̣n, vào cái thời buổi không c̣n ǵ nhục nhă hơn, thật khó tin c̣n có người lễ phép mời ḿnh ngồi uống ly cà phê nấu bằng cơm cháy pha với đường thẻ, rồi cùng nhau ôn lại những kỷ niệm oanh liệt, vàng son.
Một người vừa sà xuống chiếu, nh́n tôi gật đầu chào thân thiện. Tôi vội vàng gật đầu chào lại.
Người sĩ quan này da ngăm ngăm. Má anh ta có cái nốt ruồi bằng hạt đậu. Dáng anh ta quen quen… Tôi ngờ ngợ đă gặp anh ta ở đâu đó?
Anh bạn mới, giọng Bắc trầm trầm, tự giới thiệu :
– Tôi tên là Trần Gia Toản, “ Toản Thuốc Lào” . Tôi là em ruột của Trần Gia Toàn cùng khóa với anh. Tôi là bạn thân của Độ. Tôi có rất nhiều bạn Biệt Động Quân. Bạn tôi ai cũng thương anh và phục anh lắm. Tôi đă nghe tên anh nhiều lần. Nay có dịp gặp anh, thật là hân hạnh.
Tôi chợt hiểu, th́ ra anh ta là em ruột của Trần Gia Toàn, bạn cùng Khóa 20 Vơ Bị của tôi. Anh em nhà này giống nhau quá, hèn nào tôi thấy anh ta trông quen quen…
Những người tuổi trẻ thích nói thật, không ṿng vo, quanh co. Hiểu nhau rồi th́ chúng tôi dễ trở thành thân. Từ hôm ấy tôi có thêm một số bạn.
Những người bạn mới lấy ḿ gói ra, giấy bao ḿ gói trở thành củi, cái lon Guigoz trở thành nồi, vỉ cơm cháy trở thành cà phê.
Bỗng nhiên, tôi thành người khách quư của nhóm bạn tù cấp úy trong góc một căn ṿm Sáu-Kho hôm ấy.
Ăn ḿ xong, chúng tôi chuyền tay nhau ca cà phê cơm cháy. Uống cà phê mà không kèm theo khói thuốc th́ không đúng “gu”. Anh em mời tôi hút thuốc lào.
Khi biết tôi chưa tập hút được thuốc lào, th́ chỉ nháy mắt sau tôi đă có một bao thuốc lá Sài-G̣n Giải-Phóng.
Qua trao đổi với họ, tôi được tin tức của vài sĩ quan cấp úy cùng đơn vị như chú Lư Ngọc Châu, chú Trần Cao Chánh, chú Nguyễn Ngọc Khoan…
Tôi cũng có tin những bạn cũ đă chết v́ vượt trại như Quách Hồng Quang và Phạm Hữu Thịnh.
Buổi chiều, chúng tôi bị lùa xuống các hố B52, nước màu cà phê sữa, để tắm rửa. Lúc lên bờ, đỉa đói c̣n bám từng chùm, lủng lẳng trên vế trên đùi, chúng tôi giựt măi chúng không chịu nhả ra.
Sau khi được phát mỗi người một gói lương khô Trung-Cộng, đoàn tù được lệnh chuẩn bị đội ngũ chờ xe lửa để lên đường. Nghe đâu, người ta sẽ đưa chúng tôi lên mạn ngược, vùng biên giới Trung-Hoa, thuộc tỉnh Yên-Bái, Thái-Nguyên, Tuyên-Quang…
Chúng tôi được dồn lên những toa chở súc vật. Cứ bốn mươi người một toa, khóa trái bên ngoài. Diện tích của toa xe chỉ đủ chỗ cho chúng tôi ngồi hoặc đứng chứ không thể nằm. Mỗi toa có bốn cái cửa ṭ ṿ to bằng bàn tay xoè nơi bốn góc.
Tôi chui vào chiếm một góc và tḥ mũi ra lỗ cửa ṭ ṿ để thở. Ngồi kế tôi là Thiếu tá Hoàng Đ́nh Mẫn nguyên tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn 81 Biệt Động Quân. Thiếu tá Mẫn là vị tiểu đoàn trưởng già nhất của liên đoàn tôi. Ông Mẫn với tôi thương nhau như anh em.
Xe chạy được khoảng một giờ th́ không khí trong toa bắt đầu ngột ngạt.
Lúc lên xe, trưởng đoàn vệ binh có chỉ định anh cựu Đại úy tên là Thu làm trưởng toa.
Từ đầu hôm, anh Thu chiếm cái góc có thùng phuy vệ sinh. Giờ này, thùng cứt đái bắt đầu bốc mùi. Anh Thu bước tới góc cuối toa, và ra lệnh cho tôi nhường chỗ cho anh.
Tôi chưa kịp phản ứng th́ anh Thu đă dện một đạp vào mặt ông già Mẫn để dành cái cửa sổ. Lúc đó ông Mẫn đang ghé mũi vào cửa ṭ ṿ hít khí trời.
Ông Mẫn vừa ôm mặt khóc, vừa chửi rủa.
Anh Thu có dáng dấp của một vơ sĩ. Anh không cao lắm nhưng rất “đô” con.
Anh cởi áo và vắt những ḍng mồ hôi vừa nóng vừa nồng trên đầu tôi v́ lúc đó tôi ngồi dưới chân anh. Rồi anh ngồi xuống bên tôi, tḥ mũi ra lỗ ṭ ṿ. Mồ hôi của anh nồng kinh khủng . Tôi nhè nhẹ đẩy anh ra xa tôi một chút .
Anh hậm hẹ ,
– Đù mạ ! Lộn xộn ăn đ̣n à con ! Mày nhỏ con, tao cho ngồi cạnh để đỡ choán chỗ. Biết điều th́ ngồi êm ! Cục cựa ông bẻ răng à !
Anh Thu ngồi chồm hổm, nách anh choàng qua gáy tôi. Mùi hôi nách làm tôi tắc hơi. Tôi lách đầu cho mũi tôi ghé vào một góc cửa sổ. Tôi hít lấy, hít để cái không khí thơm mùi đ̣ng đ̣ng, lúa mới ngoài kia.
Chợt anh tù trưởng toa hẩy mạnh vai, mặt tôi đập vào thành xe nghe “kịch!” một cái, đau tới hoa cả mắt .
– Ê ! Ê ! Ê !… anh này chơi ác quá vậy ?
Trong lúc quưnh quáng, tôi quưu lưỡi, nói xàm như một đứa bé.
Chưa xong, hai bàn tay hộ pháp của tên du côn chẹt cổ tôi, tống tôi vào góc xe,
– Ngồi im ! Cục cựa ông bóp chết !
Tôi chợt cảm thấy có cái ǵ đó ứ nơi cổ.
Mặt tôi nóng dần. Tay tôi run run. Tôi hít vào một hơi dài, rồi thở ra từ từ.
Tôi ra chiều ngồi êm, nhưng tay tôi ṃ t́m… ṃ t́m…
Tôi t́m được nó rồi! Cái nĩa U.S bằng inox, tôi cài nó trong cái túi bên hông ba lô…
Cú đâm quyết định bị trệch mục tiêu v́ thế ngồi quá chật. Cái nĩa đâm sượt mắt trái của anh vơ sĩ, rạch một vết rách sâu trên trán anh.
Anh chưa kịp la lên th́ cái nĩa đă nằm dưới yết hầu.
Tôi gh́ ngược cái nĩa bằng cả hai tay ngay yết hầu kẻ thù.
Nhiều lần đánh lộn thời học sinh, cũng như trong chiến trận sau này, tôi đă áp dụng thành thạo những đ̣n cận chiến học từ tuổi lên mười ở Trung-Tâm Huấn-Luyện Nhảy Dù Chèm Vẽ (1951-1954).
Hồi đó nhà tôi ở sát cạnh băi tập thể chất của lính Nhảy Dù Liên Hiệp Pháp trước cổng Đông làng Vẽ.
Ngày ngày chứng kiến tân binh Nhảy Dù học cận chiến, tôi thuộc nằm ḷng những thế dao găm đâm ngang, đâm dọc, đâm ngược, đâm xuôi…
Hơn hai mươi năm sau, trong một góc toa xe chở súc vật, tôi phải sử dụng cái thế đâm ngược lợi hại này, với một cái nĩa, để hạ một đồng đội.
Tôi chỉ cần nhấn mạnh thêm năm phân, rồi xoay hai tay theo chiều kim đồng hồ là cái yết hầu của thằng du côn sẽ bị móc ra khỏi cần cổ nó.
Tôi nghe tiếng :
– Em lạy anh, tha cho em !
Tôi lơi tay, nhổ nước miếng vào mặt anh vơ sĩ và nói nhỏ :
– Cút về bên cái cầu tiêu của mày mà ngồi. Tên tao là Vương Mộng Long, tao đă từng là Tiểu đoàn trưởng Biệt Động Quân. Sau khi xuống ga, mày có thể t́m tao bất cứ lúc nào.
Ông vơ sĩ trưởng toa ôm trán đầy máu ḅ về hướng đầu toa, trả lại cái cửa ṭ ṿ cho mười anh tù ở cuối toa thay phiên nhau ló mũi ra để hít chút không khí mà sống.
Tàu đi ngang cầu Phú-Lương, Hải-Dương, tôi xin anh em cho tôi được ngồi lâu hơn một chút nơi cửa sổ để ngắm nh́n cây cầu tuổi thơ của tôi.
Tôi đă đi qua cây cầu này bằng đôi chân trần tuổi lên sáu, từ vùng “Tề ” chạy giặc trở về thành phố Hải-Dương đổ nát điêu tàn.
Trong trí nhớ non nớt của tôi chỉ c̣n :
Cầu Phú-Lương đồng nghĩa với cầu Đen. Cầu dài lắm, những cái vài khổng lồ sơn đen, lính gác cầu cũng là lính Marốc da đen.
Tôi qua cầu một ngày cuối năm 1948. Từ ấy tôi không c̣n thấy nó. Cho măi tới đêm nay, tháng 7 năm 1976 tôi mới có dịp qua cầu lần nữa.
Hôm nay, cầu Phú-Lương có vẻ đen hơn ngày xưa, v́ tôi qua đó vào lúc nửa đêm, trời tối như mực. Tôi nh́n cây cầu nơi chôn nhau cắt rốn từ cái cửa ṭ ṿ của một toa xe chở súc vật. Trong toa xe chở súc vật này là những sinh vật ưu tú của một dân tộc anh hùng.
Những sinh vật ưu tú ấy đang bị chuyển hóa thành súc vật. Những con vật này đang tranh sống. Chúng đang giết lẫn nhau để sống.
Toa xe lao nhanh. Động cơ hơi nước ph́ phà “śnh sịch! śnh sịch!” Bánh sắt rít trên tà vẹt nghe “ken két! ken két!” rợn người. Những thanh sắt vài cầu loang loáng sát thành xe.
Rồi tôi không nh́n được ǵ thêm, nước mắt đă rơi, nước mắt bốc thành hơi, đôi mắt cay…
Trời mờ sáng th́ tàu đi ngang Vĩnh-Phúc-Yên, những hố bom B52 c̣n như rất tươi trên ruộng lúa, dọc hai bên đường tàu. Những đoạn đường sắt ở đây cũng thấy như mới được đắp vá. Không khí trong xe ngột ngạt hơn.
Chúng tôi thay nhau cái lỗ ṭ ṿ với tốc độ mau hơn, quyền được thở giảm bớt. Người được thở tự đếm, “một, hai, ba, bốn, năm, sáu, bảy, tám, chín, hết !” rồi ngồi nhích sang một bên, nhường cho người kế tiếp.
Chúng tôi chia nhau từng giây không khí để sinh tồn.
Đôi người đă khóc, đôi người vẫn cười.
Giờ phút ấy có lẽ không ai c̣n nhớ đến vinh quang.
Nơi góc cuối của một toa xe chở súc vật, mười sĩ quan Quân Lực Việt-Nam Cộng-Ḥa chia sẻ nhục nhằn để sống.
Ba góc c̣n lại của toa xe không có cái trật tự tự nguyện này. Đă có chuyện không hay.
Có ai đó nơi đầu toa bị ngộp thở . Tiếng người nói xôn xao :
– Làm hô hấp cho anh ấy đi !
Có tiếng la to :
– Anh bộ đội ơi ! Có người xỉu ! Anh bộ đội ơi !
Tàu vẫn chạy śnh sịch, śnh sịch… tiếng kêu cứu loăng trong không gian, không lời đáp lại.
Xế trưa hôm đó chúng tôi vào ga Yên-Bái. Đang phiên thở hít của tôi, tôi nghe tiếng người gọi nhau,
– Tù tới ! Tù tới !
Tôi thấy vài người dân vội vàng cúi lượm những viên đá xanh lót đường tà vẹt. Thấy không ổn, tôi thụt mũi vào trong toa.
Tôi nói với Thiếu tá Trần Ngọc Báu, Trưởng pḥng 2 Tiểu khu Pleiku là người kế phiên hít thở :
– Đừng ló mặt ra, dân nó ném đá đó!
Anh Báu không tin.
V́ tôi ngồi sát cửa với Báu, tôi nghe rơ tiếng reo :
– Thằng Mỹ mày ơi :
Rồi anh Báu ôm mặt. Mặt anh đầy máu. Một cục đá xanh đập vỡ mũi anh. H́nh như hai cái răng cửa đă nhảy ra khỏi miệng anh.
Khuôn mặt Tây lai của anh biến thành cái mặt nạ máu me bầy nhầy.
Cái cửa được bít lại ngay bởi cái thùng đựng đạn trung liên chứa nước của ông già Mẫn.
Đoàn xe lửa bị một trận mưa đá tới tấp tấn công.
Cho tới khi vài viên đá lạc vào toa xe của vệ binh th́ tôi nghe tiếng súng bắn chỉ thiên.
Rồi tiếng đá chạm thành toa cũng ngưng.
Đoàn xe ra khỏi ga chừng hai trăm mét th́ ngừng bánh. Tù được lệnh xuống xe. Tôi là một trong những người đạp đất sớm nhứt.
Không đội ngũ, đoàn tù bị lùa lên xe Zin chở về nơi nào đó đă định. Hai bên đường, có những người dân mặc trang phục Dao, Tày, Thái, Mán, Thổ, Mường… ngơ ngác trông theo.
Tới một ngă ba, cứ một xe rẽ về trái, th́ xe kế tiếp rẽ về phải. Th́ ra, đoàn tù được chia làm đôi, một nửa đi về Đông Bắc qua hồ Thác-Bà, nửa c̣n lại qua sông Hồng đi về hướng Tây. Chiếc xe chở tôi đi về hướng Đông Bắc.
Anh bạn cùng Khóa 20 Vơ Bị, cùng binh chủng Biệt Động Quân là Ngô Văn Niếu cũng ngồi chung một xe với tôi.
Đoàn 776 Cộng-Sản không đủ phương tiện đưa hết đoàn tù đi trong ngày. Chúng tôi được chia ra thành nhiều đợt lên ca nô vượt hồ.
Toán của tôi là toán chót, lên ca nô sau toán đầu hai ngày, hai đêm.
Hồ Thác-Bà rộng lắm, mỗi chiều cả chục cây số. Ca nô đưa chúng tôi đi ngược lên đầu nguồn sông Chảy, lướt chậm trên di tích của một thung lũng cổ.
Trong đám đọt cây khô giữa làn nước trắng, một gác chuông thánh giá đứng lẻ loi, phần dưới của nhà thờ ch́m trong nước.
Nắng mai từ đỉnh núi hướng Đông chiếu xuống mặt hồ, làm cho những đợt sóng lăn tăn lấp lánh như dát bạc…
Chúng tôi đến cuối Hồ Thác-Bà, hạ trại nơi không xa một xă người Tày. Xă đó tên là Cẩm-Nhân. Xă Cẩm-Nhân thuộc huyện Yên- B́nh, Yên-Bái, tỉnh Hoàng- Liên- Sơn, cách biên giới Việt-Trung gần 50 km.
Bên bờ hồ, nơi một băi lau sậy được đặt tên là Trại 3 Liên Trại 4, tôi và anh bạn Ngô Văn Niếu, Tiểu đoàn trưởng Biệt Động Quân nằm cạnh nhau. Lán trưởng của tôi lại là anh Đại úy tên Thu đă có lần tôi gặp cách đó hai ngày, trên chuyến xe lửa Hải-Pḥng Yên-Bái.
Anh Thu nh́n tôi như kẻ lạ, như chưa từng thấy nhau. Nh́n cái băng trên trán anh tôi nghĩ anh thật là chóng quên.
Tối đầu tiên ở đây, anh bạn già Nguyễn Tuyên Thùy cho tôi biết một tin buồn:
Có ông Thiếu tá dược sĩ tên là Duy vừa uống thuốc tự tử. Dược sĩ Duy được bó chiếu chôn bên cạnh hồ. Như vậy, trong Nam, gia đ́nh anh Duy sẽ là những người đầu tiên biết chồng con họ đang ở đâu.
Anh Nguyễn Tuyên Thùy đến đây từ tháng trước, nên chứng kiến nhiều chuyện. Anh c̣n nói rằng,
– Nghe đâu, có vài ba người chết ngộp trên chuyến xe lửa từ Vinh ra Yên-Bái hồi tháng trước…
Anh nói chuyện người chết, người sống nghe nhẹ như không. Mà thực vậy, lúc này sinh mạng một người tù thua trận nhẹ như không…
Sáng hôm sau anh Thu tập họp đồng đội trước lán để truyền lại nội quy của trại cho những người mới tới. Anh phân tích rơ tội nào sẽ bị h́nh phạt ǵ. Những tội cải thiện linh tinh sẽ bị cảnh cáo, cúp phần ăn.
Tội phát ngôn bừa băi có thể bị cùm, bỏ đói…Tội vượt trại có thể bị xử bắn…vân vân. Anh cảnh cáo rằng nếu ai đụng vào chai dầu lửa treo ở đầu giường anh th́ sẽ biết tay anh.
Tôi đi quanh trại, la cà tṛ chuyện cùng vài người quen.
Những vị này, thời chiến tranh Đông-Dương, 1945-1954 đă có dịp qua đây, như :
- Trung tá Nguyễn Hữu Phú cựu Tham mưu trưởng Bộ Chỉ Huy Biệt Động Quân/ Quân Lực Việt-Nam Cộng-Ḥa
- Thiếu tá Hoàng Đ́nh Mẫn Tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn 81 Biệt Động Quân
- Thiếu tá Bùi Ngọc Long Tiểu đoàn trưởng Địa Phương Quân Tiểu khu Quảng Đức
- Thiếu tá Nguyễn Tuyên Thùy ở Bộ Tổng Tham Mưu. Nhưng những đàn anh lớn tuổi này cứ duỗi ra mỗi khi tôi hỏi họ về địa thế, dân t́nh quanh khu Thác-Bà.
Các vị ấy cứ lắc đầu :
– Đường xa diệu vợi lắm ! Đừng dại mà trốn trại ! Mất mạng đó em ơi !
Tôi cứ nghe các anh ấy can ngăn như thế mỗi khi tôi tỏ ư muốn… đi.
Cuối cùng tôi gặp Đặng Quốc Trụ, người bạn cùng khóa; anh ta đă từng là Tiểu đoàn trưởng của Trung đoàn 48 Sư Đoàn 18 Bộ Binh. Nghe tôi ngỏ ư t́m bạn đồng hành để đi Lào, anh Đặng Quốc Trụ hưởng ứng ngay…
Chúng tôi chưa biết rơ xă Cẩm-Nhân nằm ở nơi nào trên bản đồ Việt-Nam th́ toán trốn trại đầu đă nhổ neo. Bốn đại úy gồm hai ông ở Tổng Thống Phủ và hai ông pilots trực thăng. Đi được ba ngày th́ bốn Papillons bị bắt lại.
Ṭa án giữa đồng được thiết lập. Không có lời buộc tội nào từ phía cai tù Cộng-Sản, mà chỉ có quân ta kết tội lẫn nhau. Nghiêm khắc nhất là một cải tạo viên, nguyên là phi công trực thăng, đă đề nghị xử bắn những người đi trốn để anh ta được yên tâm cải tạo (!)
Vài người nữa lên phát biểu ư kiến xin trại phạt nặng những kẻ vô kỷ luật để làm gương cho những kẻ khác.
Ban chỉ huy Cộng-Sản của trại cũng không ư kiến. Ṭa giải tán.
Không ai dám hé răng bàn tán về những ǵ đă xảy ra.
Bốn anh trốn trại bị cùm trên đồi, gần ban chỉ huy trại.
Hai ngày sau, toán trốn trại thứ hai ra đi. Toán này gồm có hai người và được coi là có “kí lô”.
Họ là Đại úy Biệt Kích Trần Trung Ginh và Đại úy Nhảy Dù Tôn Thất Ủy (Ủy là tùy viên của Tướng Lưỡng, Tư lệnh Sư Đoàn Dù /Quân Lực Việt-Nam Cộng-Ḥa).
Sau khi phát giác có thêm một vụ trốn trại nữa, cán bộ Chính Trị Cộng-Sản của Trại 3 tập họp tất cả chúng tôi lại, răn đe :
– Các anh sẽ phải trả giá . Không ai thoát khỏi mạng lưới của nhân dân. Cứ trốn đi ! Tôi thách các anh đấy !
Giữa đêm đó Vương Mộng Long và Đặng Quốc Trụ khăn gói lên núi. Cái bật lửa của bác Biệt Động Quân già Hoàng Đ́nh Mẫn nằm trong hành trang của tôi, và chai dầu lửa của anh đội trưởng tên Thu cũng nằm trong hành trang của tôi.
Vài ngày sau khi tôi và Trụ vượt trại, Trại 3 Liên Trại 4 bị giải tán, tù nhân được chia cho các Trại 5,7,9 kế bên.
Một đoàn tù từ bên hướng Tây sông Hồng được đưa về đây xây Trại 3 mới.
Cái đêm 8 tháng 8 năm 1976, tôi và Đặng Quốc Trụ trốn trại lần đầu là một đêm mưa, khởi đầu trận băo Số 6 khốc liệt. Trận băo này gây nên mưa gió kéo dài hơn một tuần lễ.
Mười ngày sau chúng tôi bị mất hướng, luẩn quẩn trong rừng tre, rồi bị vây bắt lại.
Tên Việt-Cộng chấp cung tôi đă thẩm vấn tôi câu đầu
– Có phải anh Thu cho anh chai dầu lửa để anh đi trốn hay không?
Tôi “ thành khẩn ” khai báo :
– Thưa cán bộ không ạ! Tôi ăn trộm nó khi anh đội trưởng c̣n ngủ.
Tên cán bộ ngạc nhiên lẩm bẩm,
– Lạ nhỉ ? Vậy là anh Thu bị phạt oan, nhưng không hiểu tại sao anh ấy không tự biện bạch?
Từ đêm chui rào khỏi Trại 3, tôi không có dịp gặp lại anh Thu, không rơ đă có hậu quả ǵ đến cho anh sau khi tôi đi.
Tôi và Trụ được đưa về nhốt ở Trại 4 Liên Trại 4. Tại đây đă có 2 “đồng bọn” đang nằm cùm, đó là Trần Trung Ginh và Tôn Thất Ủy.
Cuối năm ấy tụi tôi được tha ra khỏi cùm để về đội lao động.
Nhiều dân trốn trại đă được quy tụ về đây trước đó. Trong số ấy có một băng Vơ-Bị gồm :
- Trần Tấn Ḥa (Nhảy Dù, k20 VB)
- Nguyễn Văn Nghiêm (Nhảy Dù, k20 VB)
- Trần Đăng Khôi (Nhảy Dù, k16 VB)
- Hồ Văn Ḥa (Biệt Động Quân, k16 VB)
- Chu Trí Lệ (SĐ23, k16 VB)
- Trần Bá Huệ (Phủ Tổng Thống, k16 VB)
- Trần Đ́nh Bính (Phủ Tổng Thống, k14 VB).
Anh Đặng Quốc Trụ được đưa về Đội 10 dưới quyền đội trưởng là cựu Trung tá Lâm Kỳ Sáng.
Tôi về Đội 11 dưới quyền cựu Đại úy Đặng kim Bảng.
Vừa chui vào lán, tôi đă nghe giọng Bắc Kỳ quen,
– Mừng đại ca, đại ca có nhận ra em không ?
Dù lúc đó là buổi chiều mùa Đông, trong lán tranh tối tranh sáng, tôi vẫn nhận ra ngay Toản Thuốc Lào.
– Quên sao được hả chú ! Mới tháng trước đây, chúng ḿnh chia tay nhau ở Sáu-Kho…
Ngay lúc ấy người đội trưởng bước vào, anh ta nói tôi sẽ được cử đi gánh gạo tiếp tế chiều nay cùng với đội ở bên Cẩm-Nhân.
Sau nhiều ngày nằm cùm, mới đi được hai cây số đường đồi tới chợ Cẩm-Nhân, chân tôi đă muốn ră ra rồi. Đến Hợp-Tác Xă Nông-Nghiệp tôi gặp hai anh bạn cùng khóa là Nguyễn Xuân Hoè và Vũ Văn Minh; hai anh này ở trại khác, cũng đi gánh gạo chiều nay, mừng mừng, tủi tủi.
Bên kia đường, tôi thấy có người đưa tay vẫy. Tôi t́m trong óc xem có phải anh ta cùng khóa với ḿnh không ? Không ! Hóa ra đó là anh Thu !
Thấy anh, tôi nhớ chuyến tàu hôm nào từ Hải-Pḥng đi Yên-Bái.
Tôi nhớ ra chai dầu lửa anh cố t́nh treo trên lối ra vào của lán tù Trại 3. Đêm vượt trại, chỉ cần giơ tay, tôi đă nẫng được chai dầu một cách nhẹ nhàng.
Tôi định đưa tay vẫy lại cái vẫy tay của anh Thu, th́ đoàn tù gánh gạo ấy đă đi xa rồi.
Hôm đó, tiêu chuẩn chung của trại, trọng lượng cân đo, đúng 150 kg cho một chuyến hai người.
Toản cao hơn tôi, Toản đi sau, tôi đi trước.
Chúng tôi phải ḥ “Dô ta!” để lấy đà đứng lên.
Toản ḥ “Dô… ta!” rồi, nhưng Toản không đứng lên.
Toản cúi xuống lượm cái ǵ đó. Tôi hỏi :
– Sao không đi Toản ?
Toản cười,
– Em có quà cho đại ca !
Anh ngước mắt lên, vui sướng đưa cho tôi một cục kẹo đường đen,
– Em lượm được cục kẹo, anh ăn cho hồi sức đă mất trong nhà cùm.
Tôi cảm động, nhận cục kẹo đường đen to bằng đầu ngón tay út.
Toản cười :
– Anh có nhớ hôm nay là Noel đó không?
Tôi cắn cục kẹo làm hai, đưa cho Toản một nửa,
- Merry Christmas!
Thấm thoắt đă mấy chục năm đi qua.
Tôi thấy buồn khi nh́n Noel trở lại.
Tôi thấy buồn khi nhớ ra, bây giờ tôi không c̣n sức để gánh chung cùng bạn một gánh gạo nặng 150 kg trên đoạn đường đồi dài 2 km nữa rồi!
Noel nào tôi cũng nhớ tới buổi chiều đi gánh gạo, nhớ cái vẫy tay của anh Thu, nhớ chai dầu lửa, nhớ cục kẹo đường đen ở Cẩm-Nhân, và nhớ Trần Gia Toản cùng những người bạn tù thuở ấy…
Đầu năm 1980, nhóm người Việt vượt biên đường bộ đầu tiên đươc chuyển đến trại Sikew khoảng 600 người, một số từ các trại sát biên giới Thái Miên, số khác từ trại Arrange Pathet (trại tù lao công đào binh), đa số c̣n lại từ trại Khao I Đăng section 13. Tất cả được sắp xếp cho vào các Building 1,2 v à 3. Mỗi Building (B) có trưởng và phó Building do một số cựu quân nhân QL-VNCH được đồng bào bầu ra để đại diện người tị nạn tiếp xúc, liên lạc với người Thái trong mọi công việc về mặt đời sống.
Trại Sikew có lính gác, có trại trưởng và trại phó do quân nhân Thái đảm trách. Gặp 2 người này là phải đứng nghiêm, khoanh tay cúi đầu, cung kính chào: Savadi Khấp!”. Đă có nhiều người bị đánh, cá nhân ḿnh cũng suưt bị ăn gậy v́ thấy tên phó trại mà làm bộ ngơ ngác, không chào. Thấy nhóm tị nạn trông đen đủi và cô hồn quá nên trưởng trại cho tập họp, cảnh cáo ngay và cho biết đây cũng là một trại tù của lính Thái, nên kỷ luật rất nghiêm nhặt, áp dụng cho dân tị nạn giống như quân đội, vi phạm kỷ luật sẽ bị cạo trọc đầu, giam vô chuồng cọp, chuồng beo… tù vô thời hạn.
Người Thái giống việt cộng ở chỗ bắt sĩ quan, quân dân cán chính VNCH đi học tập cải tạo mút mùa mà không cho biết thời hạn phải tù bao lâu. Ở trại Sikew nếu bị tù th́ chua lắm bởi dù phái đoàn có đến gọi tên lên phỏng vấn hay bạn có danh sách đi định cư th́ cũng miễn đi, ở tù đă…
Trại Sikew sẽ có chào cờ ngày 2 lần sáng chiều, mọi người đều phải học thuộc và ca quốc ca Thái Lan, c̣n nhớ lúc đó anh Trần Thịnh* sau này là danh hề nổi tiếng hải ngoại cứ ca nhại “gà dây thung ta nấu cho thành xé phai,… đi đứng lang bang, 2 tay đút vô túi quần..” làm bà con cứ ḅ lăn ra cười.
Sikew có 8 building lớn, ngoài 3 building đầu th́ các building 4,5,6 dành riêng cho người tị nạn Lào gốc Việt, đến từ trại Nong Khai phía Đông Bắc Thái. Họ nói tiếng Thái (tiếng Lào và Thái xài chung ) và nói tiếng Việt rặt giọng Bắc nghe ngồ ngộ, nhưng dễ hiểu và hiền ḥa. Nh́n chung thấy bảnh lắm, v́ nước da họ trắng tuốt, quần áo tươm tất, sạch sẽ. Những cô gái Lào gốc Việt ai cũng khá đẹp, và thường quấn xà- rông cho tiện. Phe ta mới đến, nhào qua thăm hỏi t́nh h́nh th́ họ cho biết người Việt ở Lào đi tị nạn dễ lắm, chỉ bơi qua một con sông là sang đất Thái, qua trại Ṇng Khai, ở riết chán, thấy khổ th́ lại lẻn bơi về. Nhưng sau này cao ủy chuyển về Sikew. Hỏi tới mới biết họ ở trại Sikew này, người ít nhất, sơ sơ cũng trên 1 năm, c̣n 3, 4 năm th́ nhiều, được đi định cư th́ phải là may mắn. Lư do: họ lư luận, đơn giản thôi, người Thái không cho phái đoàn các nước vào trại phỏng vấn?
V́ tị nạn ở trại càng lâu th́ càng đẻ ra nhiều công ăn việc làm cho dân Thái. Tiền do cao ủy trả, điều này có lư khi nh́n vào trại Khao I Đăng, trại khá lớn mà người Thái cấm đào giếng và nước phải do họ cung cấp, bạn tính xem, nhiều trăm chuyến xe do công nhân Thái chở nước vào mỗi ngày ngày cho 5 chục ngàn người Kampuchia ṛng ră trong nhiều năm…?
Trại Khao I Đăng, được biết chỉ được định nghĩa là nơi để “lánh nạn” chứ không phải là “tị nạn” nên không có phái đoàn đến trại phỏng vấn, bởi vậy khi chuyển trại, có một vài người Miên giả làm người Việt tỉnh queo, lên xe đi theo, sau này định cư thành công.
Khao I Đang có Section 13 mới xây thêm, dành riêng cho nhiều nhóm người Việt đầu tiên vượt biên bằng đường bộ. May là thời gian ở đây chỉ vài tuần ngắn ngủi. Cũng có thể do “trâu cột ghét trâu ăn” hay v́ cộng sản Việt Nam đang xâm lăng Kampuchia? nên xảy ra vài đụng chạm nhỏ giữa Miên và Việt, nhờ vậy Cao ủy tị nạn phải di tản đám người Việt về trại Sikew gấp sợ có chuyện.
Nh́n chung thấy đường tương lai sao mù mịt quá! Ở Sikew khoảng vài tháng sau này mới thấy thấm thía hai chữ may mắn mà lúc mới tới không ai để ư. Khi có một gia đ́nh người Lào Việt được đi Đức, loa phóng thanh reo:”Sau đây là danh sách những người… may mắn có tên được đi định cư ở đệ tam quốc gia”. Thôi thế th́ cứ yên tâm sống đời tị nạn mà xem t́nh h́nh biến chuyển thế nào? Ai siêng chịu khó cắp sách đi học thêm sinh ngữ do các thày tị nạn tự nguyện đứng ra dạy và ráng giữ ǵn sức khoẻ chờ thời! Nói giữ ǵn sức khoẻ là v́ góc trại Sikew cũng có nghĩa trang nhỏ, nơi đó có 12 người tị nạn vĩnh viễn chọn làm nơi an nghỉ!
Thời gian 1980, những người vượt biên đường bộ khá tuyệt vọng v́ chưa được thế giới biết đến nhiều bằng những người Việt vượt biên đường biển hiện rầm rộ có mặt khắp nơi tại các nước láng giềng ngoài Thái như Indonesia, Malaysia, Philippine, Hong Kong…
Sikew có Building 8 (B8), rất đặc biệt v́ nằm bên kia trại, cửa ra vào đều bị khóa, kiểm soát chặt chẽ, nội bất xuất, ngoại bất nhập, lính gác có súng. Người tị nạn là những cán binh, bộ đội, trong đó có nhiều người thuộc dân con cái “ngụy” tức phe ta chính gốc VNCH, nhà nghèo không tiền lo lót, bị bắt đi nghĩa vụ quân sự, nhân cơ hội vọt luôn qua Thái xin tị nạn. Những người này trước khi tới trại đều được đưa về Bang kok khai thác chán chê rồi mới đưa về Sikew, và có tin đồn họ sẽ vĩnh viễn ở lại đất Thái, phần nữa cũng không quốc gia nào dám nhận cho phe nón cối, dép râu đi định cư? Chuyện người ta đề pḥng t́nh báo phản gián mà. Thiệt là thê thảm!
Lúc đó ḿnh gặp lại đứa em trong xóm thuộc diện này, nay trở thành bộ đội vượt biên hiện nằm trong B8. Mừng quá v́ nhà nó chỉ được báo cáo mất tích, mọi người ai cũng nghĩ nó bị tiêu rồi! Chú em bắn tiếng qua hàng rào kẽm gai nhờ ḿnh t́m cách báo về Sài G̣n cho má biết là c̣n mạnh khỏe.
B8, T́m Bạn Bốn Phương
Nói về nhân vật của B8, bạn phải nghiêng ḿnh thán phục, nhiều chuyện khôi hài, hồi hộp hay táo tợn. Nhớ có hiện tượng mà toàn trại Sikew ai cũng biết và cười. Các cụ B8 có lạc bước nơi đây, đọc xong xin đại xá..
B8 mặc dù là những người vượt biên t́m Tự Do nhưng đối với người Thái đầy nghi kỵ nên vẫn bị hăm he về chuyện không có ngày đi định cư. Đời sống trong trại tù túng, thiếu thốn không có tương lai kể khá bi đát. Cách hay nhất là viết thư gơ cửa các hội thiện nguyện khắp nơi t́m an ủi, hổ trợ hay sponsor. Kẻ có thân nhân th́ nhờ báo chí hải ngoại tiếp tay đăng t́m giúp và có lẽ vụ t́m bạn bốn phương cũng bắt đầu từ đó.
Không biết ai khởi xướng nhưng chỉ thời gian ngắn sau trăm hoa nở rộ… tức là, trự nào ở B8 cũng có một vài người yêu khắp nơi trên thế giới để mà tâm t́nh, tṛ truyện, nhưng quan trọng nhứt là có thêm thu nhập tài chánh.
Trên mục kết bạn tâm thư báo Văn Nghệ Tiền Phong và báo Hồn Việt tại hải ngoại, California lúc nào cũng đăng tin rất nhiều các em gái trong trắng, ít tuổi đời, lạc bố mất mẹ trên đường vượt biên, hay goá phụ ngây thơ, nữ sinh Gia Long, Marie Curie, Trưng Vương,… nói chung nhan sắc mặn mà, trên trung b́nh, con nhà gia giáo, hiện độc thân, cô đơn lắm… đang mong chờ ṃn mỏi các ân nhân phương xa ra tay cứu giúp, em nguyện sẽ nâng khăn sửa túi, đáp đền khi gặp lại. Thư từ liên lạc xin gửi về em tên…. Địa chỉ trại Sikiu Camp,…Building 8… Panat Nikhon, Ratchasima- Thailand.
Sau 1975 các đấng liền ông thoát được ra hải ngoại đi t́m các cô mà lấy làm vợ, con mắt đổ ghèn t́m hỏng ra nương nào! Mấy cô tiểu thư dù nhan sắc khiêm nhường, chỉ cần hơi trắng da dài tóc là trước ngơ vương tôn công tử đầy kẻ thập tḥ, tha hồ mà chọn. Úi chao! sao cái B8 – Sikew này tự dưng có lắm người đẹp thế! Thế là thư từ đáp ứng cứ nườm nượp thay phiên nhau đổ về.
T́nh h́nh lúc ấy “nóng” quá, không ra tay sớm kẻ khác cuỗm mất, người khôn là người biết ra tay cứu vớt các em từ thủa bơ vơ!
Thùy Trang, 26 tuổi, 1 con, bị chồng ruồng bỏ. Hiền, thùy mỵ, đẹp xấu tùy người đối diện, vừa may mắn cùng con thoát được đến bờ tự do, không thân thuộc bảo lănh. Hiện rất cô đơn, muốn yên phận để nuôi con trưởng thành. T́m nơi nương tựa, chỉ dẫn Trang bước đầu nơi xứ người. Mong gặp đối tượng thành thật để tính chuyện lâu dài. Xin đừng đùa giỡn, Trang hứa sẽ hồi âm và gửi h́nh dù thư đến trễ. Thư về Thùy Trang, B8 – Sikiu.
Rồi sao? Người đẹp “trai” Thùy Trang, có ngày nhận cả 2 chục lá thơ gửi tới, tuyên bố ngon lành, anh nào không thực tế, nói toàn chuyện yêu đương tha thiết, lỉnh kỉnh là dẹp, thơ nào check có mấy choạc, tức là dưới trăm đô, cũng dẹp. Thiệt t́nh Đời tị nạn thành đời vương giả ít ra nơi mặt vật chất!
Màn đại bịp rộ khắp trời Sikiu. Cả nước B8, các đấng nam nhi chuyển giống qua gien “nữ”!
H́nh ảnh để làm tin cho các anh yêu nơi phương trời xa xôi th́ như phần trên đă nói về các cô gái Lào gốc Việt ở Building 4,5,6, họ giống lai gịng nên ai cũng “đép đẹp”, nói theo lối của họ. Tóm lại, duyên may đưa đẩy…Trai Sài G̣n gặp gái Viêng Chân như cá gặp nước, mê nhau như điếu đổ, dù B8 mỗi ngày chỉ có mấy trự được phép thay phiên nhau qua bên này đi chợ ở khu B4, và thời gian th́ không nhiều, nhưng có cô nào mà không thích được chụp h́nh để các anh coi cho đỡ…nhớ! Thiệt là thiên thời địa lợi, h́nh các em gái Lào được các “cô” B8 dùng gởi đến quư anh giai bốn phương trời.
Dân hành nghề nhiếp ảnh thời ấy cứ là kiếm khối tiền!
Vượt biên một phút
Những người bộ đội tị nạn Việt Nam tại B8 th́ mỗi người đều có một hoàn cảnh vượt thoát khac nhau. Câu chuyện có thật của Nguyễn Tấn X, cấp bậc binh nhất, diện Nghĩa Vụ Quân Sự, anh thuộc sư đoàn 5 ninh 8, trung đoàn 123, đại đội 3 (?) trực diện đêm ngày tại tuyến đầu với tàn quân Polpot trong rừng, ngay sát biên giới Thái.
V́ đóng quân án ngữ ngay b́a rừng cạnh biên giới nên ngày ngày lính biên pḥng Thái và bộ đội Việt Nam đều nh́n thấy nhau. Cả hai bên đều canh chừng tàn quân Polpot ở trong rừng. Tuy không có giao tranh nhưng người Thái luôn đề pḥng và bố trí lực lượng khá hùng hậu nơi này. Giữa hai đội quân khác màu áo chỉ khoảng hơn trăm thước là một băi ḿn dầy đặc như để phân ranh giới do cả hai bên thay phiên nhau thay đổi vị trí gài đặt mỗi buổi chiều.
Mỗi sáng, phía Thái có chào cờ th́ bên này cũng tập họp để nghe chính trị viên đại đội cà kê huấn thị. Bữa kia có chuyện…
Như thường lệ buổi sáng thức dậy trời tờ mờ c̣n ngái ngủ ra tập họp, đồng chí X lợi dụng lúc mọi người c̣n đang uể oải, chưa vào hàng đầy đủ đă làm 1 cú lịch sử, đột ngột chạy băng qua băi ḿn trước mắt những người lính của cả 2 bên. Mọi người đều bất động, nín thở chờ ḿn nổ, quên cả nằm xuống v́ bất ngờ quá. Lúc chính trị viên đại đội phát giác la lên th́ mọi người tỉnh hẳn và không tin chuyện xảy ra trước mắt: Hắn la lên: “Đồng chí X, trở lại ngay không tôi bắn…” Đă quá trễ, X cứ chạy, vừa chạy vừa giơ hai tay lên cao tỏ ư đầu hàng để lính Thái khỏi bắn ẩu. Lúc đó phía hàng quân Thái đang tập họp nh́n ra vấn đề ngay và họ lập tức điều động quân lính gờm súng chuẩn bị đáp ứng t́nh thế. Như một phép lạ, càng chạy càng nhanh.
Sau này anh cho biết cảm tưởng lúc đó chân như không c̣n chạm đất mà cũng không sợ đạp trúng phải ḿn nữa, mọi chuyện đều phó mặc định mệnh an bày. Thời gian chưa đầy 1 phút mà rất dài, mọi người ai cũng nín thở nh́n theo chờ nghe tiếng ḿn nổ, và rồi cuối cùng, ḿn… không nổ. Anh đă thành công khi liều mạng chạy băng qua băi ḿn để đổi lấy sự Tự Do. Khi chạy đến phần đất Thái, viên sĩ quan Thái ra hiệu anh tiếp tục chạy xuyên qua hàng lính của họ và tự ḿnh đứng chắn trước lối anh vừa qua…
Họ nhanh chóng khám xét anh rất nhanh và cho người áp tải đi vô sâu trong đất Thái. Phía bô đội tức tốc gởi người qua và đ̣i lính Thái phải giao trả về… “No way Jose!” Bạn ơi làm ǵ có chuyện này!
Đồng chí X được lên xe Jeep chở ra khỏi vùng hỏa tuyến và ngay chiều đó được chuyển về Bang kok. Khoảng tháng sau khi an ninh Thái điều tra với những thủ tục cần làm, họ chuyển anh về Building 8 Sikew. Như vậy, có thể nói cuộc vượt biên bằng chân vượt qua băi ḿn dầy đặc, đánh cược với tử thần đổi lấy Tự Do này thiệt vô tiền khoáng hậu. Thời gian giữa sống và chết chỉ trong khoảng chưa đầy 1 phút, quá nhanh, như vậy xứng đáng được ghi vào sách những kỷ lục lịch sử Guiness thế giới.
Anh cho biết thêm, trong vụ này thực ra có 2 người, kẻ đưa ra ư kiến vượt qua băi ḿn này lại là người bạn bộ đội gốc Bắc kỳ của đồng chí X. Họ trở thành thân nhau trong dịp anh X cứu anh Y thoát chết trong 1 trận giao tranh (đồng chí Y sau này cũng vượt thoát được khi bộ đội cộng sản đánh tràn qua đất Thái đuổi tàn quân Pôn Pốt khoảng giữa năm 1980).
Anh Y cho biết cả hai đă tính toán trước, chuẩn bị cuộc vượt biên liều mạng này lâu rồi và chỉ chờ dịp thuận tiện… Thường buổi chiều hôm trước nếu được giao nhiệm vụ gài ḿn, lúc gài đặt phải lén đánh dấu và cố nhớ kỹ chỗ ḿnh gài để biết mà tránh. Đó là bên này, chưa kể vùng ḿn rác ở giữa, và ḿn gài bên phía lính Thái th́ sẽ tính toán theo sác xuất, quan sát, nhưng họ dĩ nhiên thường hay thay đổi… coi như đánh cuộc số mệnh.
Anh Y cho biết thêm người chính trị viên đại đội đă nhắm bắn anh X nhưng không hiểu sao cuối cùng lại không nổ súng? Anh suy đoán có lẽ hắn cũng hồi hộp không dám bắn thẳng vào anh X v́ nếu trật, trúng lính Thái th́ sẽ có đáp lễ và thành to chuyện ngay, có điều cả đại đội ai cũng biết tay đó bắn rất giỏi?
Anh Y cho biết đêm đó cá nhân anh nhận phiên gác khá xa, bàn giao trễ nên về tới chỉ kịp lúc thoáng thấy anh X đă chạy rồi.
Trại Sikew Được Phỏng Vấn
Quay trở lại nhóm 6 trăm người đến Sikew từ Khao I Đăng, khoảng đầu tháng hai 1980 được dồn vào các Building 1, 2 v à 3. Rất may mắn v́ trong nhóm có người biết tin tức, địa điểm nơi quân nhân mất tích (M.I.A. = missing in action) nên người Mỹ hầu như tuần nào cũng ghé vào trại để làm việc vài ngày. Nhờ vậy nên người Thái cũng phần nào e dè, bớt khắt khe hơn với tị nạn?
Ngoài ra nhóm đầu tiên đa số là dân Sài G̣n, khá nhiều sĩ quan mới học tập cải tạo về, có bác sĩ, giáo sư, luật sư, nhiều cô bác từng làm việc cho sở Mỹ… Tŕnh độ tiếng tây tiếng u như gió. Quả thực là may mắn được ở chung với nhiều người giỏi, v́ vậy nhóm 6 trăm chinh phục được nhiều giới chức, các cô chú c̣n nhờ cao ủy đi gơ cửa các ṭa đại sứ giùm, đánh động phương tây giúp can thiệp định cư.
Cho đến khoảng tháng 8, 9 có tin trại Sikew cho phép các phái đoàn vào phỏng vấn sau nhiều đánh tiếng lên tới cả nhà vua Thái. Dân con côi cũng được phái đoàn Mỹ phỏng vấn theo diện “x́ bông xô hốt rác” nếu kiên quyết chờ và không có thân nhân các nước khác. Lúc ấy th́ “thung thướng” lắm. Thêm chuyện vui là giấy tờ xin phỏng vấn muốn khai sao th́ khai, nên một số rút kinh nghiệm ở Việt Nam sợ đến tuổi phải đi lính sớm, hiên ngang rút tuổi xuống cho trẻ, có kẻ “kéo quá hóa co” bởi cái hại sau này là lúc qua Mỹ rồi rất khó khi làm đơn bảo lănh gia đ́nh đi đoàn tụ. Kỳ rồi quán phở ngoài Bolsa có một cựu Sikew xưa ở chung Building, râu đă dài tới rốn, người qua tuổi lănh hưu trí từ lâu mà vẫn cứ phải bưng tô, đi cày tiếp bởi xưa hơi quá tay, rút tới mười tuổi lận! Cụ nức nở phân trần:”đời ai biết mà ngờ”.
Tay kia rời trại đang vẫy tay chào từ dưới tàu, đi rồi c̣n dặn thợ chụp làm một "bô" kỷ niệm, chỉ khổ cho mấy thằng con bà sơ trên bờ vốn là chuyên viên vay mượn kinh niên phải trả tiền chụp h́nh cho him.
Tay kia rời trại đang vẫy tay chào từ dưới tàu, đi rồi c̣n dặn thợ chụp làm một “bô” kỷ niệm, chỉ khổ cho mấy thằng con bà sơ trên bờ vốn là chuyên viên vay mượn kinh niên phải trả tiền chụp h́nh cho him.
Rời Thailand
Nhóm 600 cuối cùng cũng được “may mắn” rời Sikew làm 3 đợt, ḿnh đi đợt 2 tháng 1 năm 1981 đến trại Panat Nikhom, ở 1 ngày rồi lên trại Lumpini Transit Center, tại thủ đô Bangkok chuẩn bị ra phi trường qua Pulau Galang RPC tức Refugee Processing Center để học Anh ngữ và bước đầu hội nhập đời sống Hoa Kỳ. Đến trại này rủi mà lại vui v́ không hiểu sao hồ sơ bị trục trặc nên phải ở lại hơn hai tháng đâm ra tối ngày lông nhông trốn ra Bankok chơi… V́ là trại chuyển tiếp đến và đi, tất cả người tị nạn bắt buộc phải ghé ngang trước khi rời khỏi xứ Thái. Điều kiện sinh hoạt trại Lumpini khá tốt về ăn uống và nước tắm. Ở đây gặp và kết thân được nhiều bạn đến từ các trại đường biển như Songkhla, Leamsing. Thường người nào bị kẹt lâu lắm cũng chỉ 1,2 tuần, với thâm niên gần 2 tháng ḿnh trở thành trưởng trại, sắp học thuộc được tiếng Thái… Nừng xoỏng xám x́ ha hộc… đếm từ một tới mười th́ lên đường.
Trại Transit Center thường có những vụ trả thù giữa những người tị nạn, tay người Việt kia gây nhiều bất công, ăn chặn tiền ăn bạc, hà hiếp đồng bào lúc có tí chức quyền nơi trại cũ, khi lên tới Lumpini này bị đồng hương tị nạn vác dao rượt chạy có cờ. Một ông cựu trưởng ban an ninh từ trại đường biển, khi lên đây phải đút lót tiền cho cảnh sát Thái xin được ở chung nơi trạm gác, không dám ḷ ḍ vào bên trong để mà lấy cơm về ăn hay đi tắm rửa, cứ vậy cho tới khi lên xe buưt ra phi trường.
Từ trại chuyển tiếp Lumpini lên máy bay qua Singapore, nhân tiện xin được thay mặt tất cả những người tị nạn đă đi qua trại Lumpini thời đó và sau này đă từng nhận được sự giúp đỡ về mặt thơ từ, để nói lời cám ơn chân thành đến Madame Simon Thúy. Một người Việt sinh sống nơi Bangkok, có chồng người Anh, làm trong lănh sự quán Anh Quốc, ông qua đời v́ tai nạn xe. Chị Thúy sống luôn tại Bankok nuôi con, và đă ngày ngày t́nh nguyện vào trại Lumpini giúp chuyển giao và nhận, cùng gửi thư tín đi khắp nơi qua địa chỉ nhà của chị cho đồng bào được yên tâm. Âm thầm hy sinh làm liên tục trong nhiều năm. Hy vọng Chị Thúy có dịp đọc được mấy lời này.
Galang 2, 1981
Đến Singapore, được tàu nhỏ đưa vô đảo Galang. Nhóm ḿnh là những người đầu tiên được vào ở Galang 2, lúc đó mới vừa hoàn thành. Cứ bốn thanh niên được dồn vào 1 Barack mới toanh c̣n thơm phức mùi cây gỗ. Y như khách sạn dành riêng cho Summer Vacation để ngắm cảnh ở Mỹ, tệ lắm cũng được 3 sao dù không căn nào có cửa. Qua thời đi tới đâu cũng cả trăm mống chung một nhà. Ăn uống có đồ hộp, cao ủy phát trước vài ngày 1 lần, tuy thiếu chất tươi nhưng sao cũng được, có tiền th́ có thể ra chợ ngoài Galang 1 mua thêm rau do bà con tị nạn tới trước trồng, nhưng tụi này mà có tiền th́ tối ngày lại thích ra quán ngồi đấu láo cho vui. Nhớ lúc đó cơm cao ủy khi ăn lâu lâu nhai nghe cái “cộp” 1 phát thiếu điều găy răng, lè ra mới thấy nguyên cái ghim bấm giấy (stapler) bằng sắt, mà vụ này bị hoài à? Cũng may là nhai trúng, chớ không th́ chắc phải giải phẩu thay mấy cái bao tử mới??? Pḥng vệ sinh sạch sẽ, có khu tắm tập thể nước bông sen. Vấn đề nước rất quan trọng nên bà con phê quá, tị nạn lúc đó thấy như thiên đàng, bụng nghĩ giá có phải ở lâu tí cũng OK. Các đấng chuyên tán phét ngoài quán cà phê th́ cho rằng đây là nơi đặc biệt, chỉ dành riêng cho những tị nạn đă có vé vô Hoa Kỳ, đến để ăn ngủ, học Anh ngữ, hướng nghiệp rồi lên đường định cư…nên họ phải lo cho thật chu đáo, đầy đủ, ưu tiên hơn những nơi khác! RPC khác với những người chưa được phái đoàn tới phỏng vấn, oai lắm đấy. Nghe sao mà ớn quá! Vấn đề nước tắm nhớ kỹ lại th́ h́nh như chỉ được tuần đầu, tuần sau th́ tắm…khô v́ sau một vài ngày thỏa thê mát mẻ ấy chả hiểu v́ sao không bao giờ thấy nước chảy ra từ ṿi sen nữa! tịt hẳn! họ chỉ biểu diễn lúc đầu để tính tiền cao ủy? cũng may gần đó có suối, chịu khó chờ thứ tự cũng không đến đỗi nào…
Vấn đề học Anh văn phải lấy test để phân chia tŕnh độ cao thấp, lớp phải do các thày người Indonesia dạy, thày Việt chỉ được cho làm trợ giáo, không lương. Lớp học tiếng Anh của ḿnh, gen thô mân (gentleman) lâu lâu thày giáo Inh đô dạy phang bừa thành “giăng tơ lơ măng” làm cả lớp có đứa xém phải khiêng lên bệnh viện v́ chết sặc, cười…
Môt buổi tối tụi này đang chuẩn bị ngủ th́ nghe có buớc chân rầm rầm chạy lên cầu thang, rồi 2 cô cậu chạy ào vào pḥng như cơn gió, tiện tay vồ luôn cái chăn nơi cửa tụi này gấp lại dùng để chùi chân, trùm vô cho kín, giả bộ…đang ngủ ngon. Người nam đưa ngón tay trỏ lên miệng suỵt suỵt, ra dấu nói bà con giữ im lặng giùm…
Khoảng nửa phút sau có tiếng xe máy hung hăn rồ ga, ánh đèn pin nhá nhá, rồi tiếng tây tếng u, tiếng Indo, tiếng… Đan Mạch la hét loạn xạ ngầu, như chửi bới cay cú lắm. Lúc này nhận ra anh mới chạy vào pḥng là người quen cùng trại bên Sikew, qua Galang từ trước hiện đang ở Galang 1. Anh cho biết ṃ từ ngoài đó vô thăm người yêu mới sang ở Galang 2. Cô cậu đang hú hí trên đồi th́ an ninh Inđo đi xe ngang rọi đèn pin thấy và rồ ga lên đồi để bắt quả tang dám… ḥ hẹn trong giờ giới nghiêm. Chả hiểu sao, bữa đó trời không trăng! thiệt xui cho nó mà hên cho cậu mợ, lúc rượt theo th́ đất đỏ gặp giời mưa mấy bữa trước vốn trơn trợt nên cu an ninh bị té xe khá nặng, trợt từ trên đồi xuống nên hai người mới thoát được. Chuyện t́nh Romeo + Juliet này dính như keo nhưng bị bên họ hàng của ổng ngoài Galang 1 phát giác, họ nhao lên phản đối quá xá, sau này khi định cư ở Mỹ th́ mối nhân duyên mới chấm dứt bởi… vợ ổng từ Việt Nam ḷ ḍ dắt theo mấy đứa con qua đoàn tụ! Cái này gọi là Cali t́nh xù chớ Galang t́nh…không xù, nói theo kiểu bác Liêm, người rất nhiệt thành, hiện đứng ra thực hiện đặc san, tổ chức những buổi hội ngộ cho Thuyền nhân, Bộ nhân xưa.
Galang 2, 1981 về mặt tôn giáo cũng có linh mục làm lễ mỗi Chủ Nhật. Bà con Công giáo và kể cả người không công giáo cũng đến tham dự thánh lễ, ngồi đứng đầy trên đồi Golgotha, mọi người ai cũng sốt sắng lắm, đọc kinh rơ là to, chắc cầu cho mau đi định cư? Lúc đấy ḿnh có quen 1 anh bạn làm giúp lễ, cách đây khoảng 2 năm, anh qua Cali chơi đi thăm con chiên ngoài… Phước Lộc Thọ t́nh cờ gặp. Anh cho biết hiện đang là 1 linh mục tuyên úy trong quân đội Hoa Kỳ. Ngài cho ít thông tin về những người quen xưa, đặc biệt nhất là tin về ông cha thời đầu tiên ở Galang 2 thường cử hành thánh lễ mỗi Chủ Nhật. Lúc cha qua Mỹ th́ đă thôi chức linh mục và trở về đời thường. Cởi áo chùng thâm, mặc tuxedo lên xe bông đám cưới, âm thầm theo tiếng gọi con tim về nhà vợ, đến nay cũng đă có nhiều con lớn…
Tóm lại Galang với ḿnh chỉ nhớ được chút ít v́ ở không lâu, đâu khoảng 2,3 tháng ǵ đó là đi rồi. Thời gian ở đây ngắn ngủi quá, t́nh c̣n chưa có lấy chi xù hả các bác?
Từ Galang qua Singapore rồi qua Mỹ, cuộc sống mới bắt đầu với nhiều nỗ lực ḥa nhập, những người bạn cũ ở gần đôi lúc vẫn t́m đến nhau, hay phone thăm hỏi nếu ở xa. Rồi thời gian thưa thớt dần v́ xứ người khá bận rộn, cánh độc thân nơi ăn chốn ở hay thay đổi…
Lâu lâu vẫn có tin về trại cũ do người đi sau may mắn được qua định cư kể lại. Thời gian những năm sau này trở nên thê thảm hơn khi các nước từ chối nhận thêm người tị nạn đến định cư, bắt đầu thanh lọc, ai rớt sẽ bị trả lại về Việt Nam. Đồng bào trong các trại tị nạn phản đối qua nhiều h́nh thức như biểu t́nh, tuyệt thực, kể cả liều thân, mổ bụng tự sát… Về B8, rất may mắn, v́ trước đó, khoảng giữa năm 81, người đi tị nạn vào đất Thái bằng hai ngả đường biển và đường bộ ngày càng đông, tạo nhiều áp lực, người Thái và cao ủy tị nạn quyết định đóng cửa những trại tị nạn rải rác trên đất Thái và dồn hết về trại Sikew, nên phải giải tỏa, cứu xét cho những người ở quá lâu đi, có tin cho biết tất cả những người của B8 đều được phỏng vấn bởi các phái đoàn, riêng những bộ đội tị nạn cộng sản gốc miền Bắc nếu họ muốn đi theo diện nhân đạo sẽ được chính phủ Áo nhận tất cả. Cựu vượt biên đường bộ trại Sikew ở Mỹ báo tin cho nhau và chia xẻ sự vui mừng cho những anh em B8. Tạ ơn Trời Phật.
Tuy nhiên, trong niềm vui vẫn thấy ḷng se thắt… Một số người trong B8 đă đi theo tiếng gọi non sông, lên đường trở về đất mẹ….
Phần cuối
“Old solders will never die, they just fades away… ”
General Douglas MacAthur
Một buổi chiều tại thành phố Westminster – California, khoảng thời gian 1982 – 1984..? Trời u ám buồn, người bạn cũ từ trại Sikeu rủ tới Biên Thùy Quán trên đường Westminster, cho biết có sinh hoạt đặc biệt. Khi đến thấy trong quán có khoảng hơn 2 chục ngựi đang th́ thào nói chuyện, ai cũng đăm chiêu. Trên vách tường treo một lá cờ Việt Nam Cộng Hoà, dưới bàn có một chén nhỏ đựng gạo cắm những cây nhang nghi ngút khói. Không khí như lắng đọng khi được biết đây là buổi tưởng niệm cho một số chiến sĩ phục quốc bị cộng sản sát hại khi trở về lại Việt Nam chiến đấu. Người may mắn thoát được trong trận phục kích đă liên lạc báo tin sang Hoa Kỳ. Đau ḷng thay, một trong số những người hy sinh có trưởng Building 8 của trại Sikew thời đó, anh Vũ Đ́nh Khoa.
Anh Khoa dáng người tầm thước, mặt vuông, cằm bạnh, vẻ quả cảm, toát ra phong cách hào hùng nhưng lại rất yêu văn nghệ, khi nói chuyện niềm nở, thu hút. Nên biết, phải uy tín thế nào mới được bầu làm trưởng B8, một Building với những tay cựu binh sừng sỏ nam bắc, đội đá vá trời và coi lính Thái chả ra quái ǵ! Trưởng trại Sikew cũng biết như vậy nên cần người như anh để mà yên tâm về B8. Đặc biệt, anh đi khắp nơi trong trại mà không cần phải phép tắc ǵ, ai gặp cũng đều phải e dè, nể v́, kể cả trưởng và phó trại. Đó là h́nh ảnh cựu Trung úy Trinh sát, gốc Vơ Bị Đà Lạt. Anh Khoa lâu lâu ghé qua lều gần ḿnh thăm bạn, đốt điếu thuốc, chia sẻ dăm ba kinh nghiệm hành quân bắt sống việt cộng. Nghe ké những chuyện kể khó quên trong đời của anh rất thú vị.
Được biết, nhóm của anh bị phục kích, trận chiến không cân xứng lực lượng, hỏa lực của khoảng hơn trung đội chọi với cả tiểu đoàn có xe tăng nằm chờ sẵn. Anh Khoa bị thương ngay từ đầu, nhưng cương quyết ở lại để cầm chân cho một vị yếu nhân chỉ huy cùng người cận vệ vượt thoát… Khi kể lại câu truyện này trên Face Book th́ nhận được thêm tin nhắn của một cựu B8 dấu tên, cho biết nguyên văn như sau… “Xin lỗi anh, ḿnh đường đột lộ diện để bổ túc thêm info về anh Khoa của tụi ḿnh B8, Vũ Đ́nh Khoa from Đà lạt đă găy cánh ở Hạ Lào cùng với người bạn thân đồng sanh tử là Nguyễn văn Lộc trong chiến dịch mở đường cho Vơ Đại Tôn nhưng có một người cùng đi với hai người trên được định cư tại Canada tên là Trương Quang Vịnh*. Dĩ văng th́ buồn nhưng có những người can đảm như anh nhắc lại th́ ḿnh phải đối diện. Rất là cám ơn anh những chuyện bên lề về Sikew và B8, anh kể hoàn toàn chính xác v́ nhóm chúng tôi là những người bộ đội vào trại đầu tiên tháng 5 – 1979 sau nhiều tháng ở Bangkok làm việc với Bộ Quốc pḥng Thái và CIA – USA…”
Ai cũng nghĩ các anh yên ổn định cư ở một đệ tam quốc gia, nào ngờ! Những người trai thế hệ, được hun đúc bởi hồn thiêng sông núi, người quân nhân ưu tú của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. Với lư tưởng Tự Do cho đồng bào, quê hương Việt Nam, đă từ bỏ tất cả, từ chối tương lai tươi sáng trước mắt để anh dũng trở về cầm súng chiến đấu và hy sinh. Thật cảm động và hào hùng. Nhân ngày tháng Tư lại đến, chúng ta cùng nhau dành đôi chút thời gian, thắp nén hương ḷng, tưởng niệm đến các anh nói riêng, và tất cả những người quân dân cán chính đă hy sinh v́ hai chữ Tự Do.
*
Khoảng đời tị nạn tưởng đă quên sau bao năm, nhưng khi ngồi ôn chuyện cũ, có nhiều h́nh ảnh hiện lên rất rơ. Dù Sikew, Galang, hay bạn sống ở những trại tị nạn khác rải rác khắp Đông Nam Á, cũng là một thời qua với nhiều kỷ niệm. Cám ơn Face Book tạo cơ hội cùng nhau hồi tưởng về những tháng ngày long đong, lận đận. Giọt nước mắt mừng vui, đau khổ, hay tuyệt vọng. Có tên đi định cư hay rớt thanh lọc? biểu t́nh phản đối, tuyệt thực, bị trả về lại…
Hiện đă có đặc san Galang Một Thủa, 40 năm Thuyền Nhân Viễn Xứ,… kế hoạch tổ chức hội ngộ do một số anh chị hy sinh đứng ra làm việc để dù chân trời góc bể, cựu trại tị nạn cũ qua đó sẽ có dịp t́m đến được với nhau, chia sẻ, kể lại những chuyện vui buồn ngày xưa. Mong rằng trong sâu xa hơn, sẽ không bao giờ quên nguồn gốc ḿnh là người tị nạn cộng sản v́ hoàn cảnh phải bỏ nước ra đi, và luôn nghĩ về quê hương, nơi đồng bào chúng ta vẫn chưa thực sự có Tự Do, Dân Chủ.
Ghi chú:
– Một số tên nhân vật đă được thay đổi*
– Thời gian làm phai mờ nhiều chi tiết, mong các bạn ở cùng thời bổ túc nếu có sai sót
Trần Kim Bằng
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following 2 Users Say Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Trong Chiến tranh Việt Nam, chiếc T-37 được sửa đổi với động cơ mạnh hơn, trọng lượng tăng từ khoảng 6.000 pound lên 12.000 pound, sức chở khoảng 2.000 pound, và tên gọi mới, A-37 Dragonfly, thay thế cho A- 1.
The 80th Flying Training Wing's mission is "To produce the world's finest pilots with the skills and attitude to succeed in fighter aviation".
SHEPPARD AIR FORCE BASE, Texas -- A familiar noise was missing from the 80th Flying Training Wing's aircraft parking ramp at about 2:30 p.m. June 17, one that has been prevalent in the Air Force's pilot training mission for 50 years - the high-pitched screech of the T-37B Tweet.
The final student training mission began at 1 p.m. marking the last time an Air Force pilot will begin their career in the introductory jet.
Second Lt. Trevor Kernes, a student pilot in the 89th Flying Training Squadron, said he was honored to be part of the historical event.
"Anyone of these guys deserves it," the future Ohio National Guardsman said. "To be chosen out of some of the best in the world is an honor. I'm humbled."
Lieutenant Kernes, a former forward air traffic controller who served in Afghanistan after 9/11 and was part of the initial push into Iraq in 2003, said the Tweet was fun to fly and a good training platform.
"I'm sorry for the T-6A (Texan II) student pilots," he said, "because they didn't get to fly the T-37."
Since 1959, more than 78,000 Air Force pilots have flown the venerable Tweet. The T-37 began its extraordinary flight into history in 1956 when it became an active aircraft in the inventory. It became operational in 1959.
The 80th FTW is the last organization in the Air Force to use the airframe.
Col. David Petersen, commander of the 80th FTW, said the durable aircraft lived up to expectations and then some.
"It's been a great trainer for 50 years," he said. "Right up to the end, it's been a good aircraft."
Lt. Col. Doug Antcliff, a standards and evaluation pilot from 19th Air Force, has flown the Tweet for the last 11 years. He said the aircraft is the same today as it was in 1991 when he was a student pilot. But, it doesn't make it any easier to see an "old friend" retire.
"There is nothing new of that airplane," he said of the aircraft's technology. "But, I'm sad to see it go because it is a true workhorse."
The Tweet will officially retire from active service July 31. The 80th FTW began training student pilots Aug. 29 in the Tweet's replacement the Texan II.
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
Sau một hồi nói chuyện qua điện thoại, Dung báo cho tôi :
- “ Bác biết chuyện ǵ xẩy ra cho ba cháu chưa ?”
- “ Chưa. Chuyện ǵ ?“
“ Ba cháu đă vào chùa, xuống tóc đi tu từ hơn nửa năm nay. Ba cháu hiện tu ở một chùa gần thành phố bác ở. Ba cháu không cho ai biết chuyện ông đi tu. Dấu, không cho biết tu ở chùa nào. Cháu mới t́m ra. Cháu định tháng tới qua thăm, và rủ bác cùng đi thăm luôn. Gặp bác chắc Ba cháu mừng lắm .”
“Bác cũng mong gặp ba cháu. Lâu rồi, ba cháu và bác chưa gặp lại nhau. À, mà sao ba cháu có quyết định đi tu ? Tại sao lại phải dấu chuyện tu hành. Đi tu, chứ có phải đi tù đâu mà dấu diếm. C̣n mẹ cháu th́ sao ?”
Dung ậm ừ, như không muốn nói. Một lúc sau mới trả lời :
“Mẹ cháu vẫn b́nh thường. Vẫn oai phong như cũ. Thật ra ba cháu không cho ai biết tu nơi nào, v́ sợ mẹ cháu đến phá đám.
Bốn tháng trước, ba cháu tu tại một chùa gần West Virginia, mẹ cháu đến làm ồn ào, bắt ba cháu trở về. La mắng cả sư cụ, xỉ vả ông ta đủ điều, c̣n phao vu lên là sư cụ đồng tính luyến ái với ba cháu.
Thiệt t́nh ! Mẹ cháu nói rằng, ba cháu đức mỏng, đừng tu làm chi cho phí công . Lỡ có lên được niết bàn, cũng chỉ đi bưng ống nhổ cho thiên hạ, v́ kém công đức .
Về địa ngục, may ra c̣n được đi làm thơ kư, gác gian, đỡ nhọc nhằn hơn, bởi tội lỗi cũng không nhiều lắm. Nhà chùa khuyên ba cháu đi t́m nơi khác mà tu. Ư họ muốn đuổi khéo. Ba cháu ra đi, như đi trốn. Thật buồn .”
Tôi cười khà khà, rồi an ủi Dung, người con gái út của bạn cũ :
“ Thôi, cháu đừng buồn. Đi tu là giải thoát khỏi mọi khổ đau, hệ lụy. Biết đâu rồi Ba cháu cũng thành một thứ Phật nho nhỏ nào đó.
Cháu biết không, ngày xưa Đức Thích Ca Mâu Ni nửa đêm cũng trốn hoàng cung ra đi, bỏ lại vợ con, ngai vàng, để t́m đạo. Trường hợp ba cháu, sao cũng có phần tương tự .”
“ Thôi, để gặp bác, cháu sẽ nói nhiều hơn. Không chừng bác có thể khuyên ba cháu trở về. Ba cháu chỉ c̣n có bác là bạn thân nhất, chưa buồn giận ba cháu mà thôi. Ba cháu thường hay nhắc đến bác với giọng thân thiết lắm. ”
Hai tuần sau, tôi lên phi trường San Francisco đón Dung, con gái út của Hùng, người bạn cũ từ thời c̣n cắp sách đến trường. Hai bác cháu từ nhiều năm không gặp, mà nhận ra nhau ngay.
Dung giống mẹ của cháu thời c̣n con gái. Nhỏ nhắn, trắng trẻo, mặt hơi xương, có nụ cười toét hai vành môi ra đến mang tai, nụ cười tinh nghịch, dí dỏm.
Ba mẹ của Dung đều là bạn cũ ngày xưa. Thật ra, th́ mẹ Dung là em gái của bạn tôi. Tôi biết bà từ khi mũi xanh c̣n hít vào trồi ra và dùng tay áo mà quẹt mũi. Bà xem tôi như ông anh trong gia đ́nh, hay ṿi vĩnh bánh quà.
Dung ôm ngang người tôi và nói :
“ Lạ thật, bác không thay đổi ǵ cả, cháu nhận ra bác ngay. Tóc bác c̣n dày và đen. Đầu ba cháu hói láng, chỉ c̣n cái vành tóc thưa sau đầu mà thôi ” .
Tôi cười với cháu :
“Đầu bác là ‘phồn vinh giả tạo’ cháu à. Bác nhuộm tóc. C̣n ba cháu, th́ có tóc đâu mà gọi là xuống tóc đi tu ? Ông ta đă là sư cụ từ lâu rồi mà !”
Hai bác cháu cùng về trên con đường xa lộ có xe cộ nêm cứng và khói bụi lù mù. Cái giọng nói nhăo nhẹt, ướt rượt kéo dài những tiếng sau cùng của Dung, làm tôi nhớ đến bà Thu, mẹ của Dung.
Bà là người con gái út trong một gia đ́nh toàn anh trai, nên được cưng ch́u, và nhơng nhẽo với các anh, với cha mẹ, và cả với mọi người chung quanh.
Bà thông minh, học giỏi, ganh đua với bạn bè, không chịu thua ai. Khi lên đại học, bà đỗ ba cái bằng cử nhân cùng một năm. Thông minh, học giỏi nên bà thường kiêu hănh.
Bà lạm bàn cả chuyện chính trị, kinh tế. Nhiều khi bà nói hăng say đến nước bọt đóng trắng bên mép. Mỗi lần có vấn đề lâm vào một cuộc tranh luận với bà, th́ tôi thường thoái thác :
“ Thôi, anh chịu thua cô. Khi nào cô cũng có lư hơn người khác cả. Tội ǵ mà tranh luận thắng cô, để cô nhè nước mắt ra, ai mà dỗ cho được .”
“ Thua th́ phải có chầu phở, bún ḅ ǵ chớ. Thua không thôi th́ ai mà chịu cho .”
- “ Giống hệt như đúc ra từ một khuôn. Từ dáng điệu, cử chỉ, và nhất là giọng nói, ướt và ngọt như mật đổ ra đầy bàn.
Thôi cháu thay áo quần, tắm rửa đi mà ăn cơm. Đường xa, bay nhiều giờ mệt nhọc. Tiếc hai thằng con trai của bác lấy vợ sớm quá, không th́ cháu về làm dâu nhà bác cũng vui .”
Trong bữa ăn tối, Dung đưa nhận xét :
“ Hai bác sao hạnh phúc quá. Tâm đầu ư hợp. Bác trai nói ǵ, bác gái cũng đồng ư vui vẻ. Bác gái nói ǵ, bác trai cũng phụ họa, thân mật. Ba mẹ cháu không được như vậy.
Mẹ cháu khi nào cũng đầy cả uy quyền. Khi nào cũng khích bác, chê bai. Ba cháu th́ có khi im lặng đến rợn người .”
Vợ tôi nói với cháu :
“Căi nhau làm chi hở cháu ? Vợ chồng tranh hơn thua làm chi ? Hơn th́ được cái ǵ, mà thua th́ bực ḿnh, và gia đ́nh mất vui.
Ngày xưa, bác cũng thích căi vă, hay cằn nhằn, nhưng rồi học được trong sách vở, học được từ bạn bè, thay đổi dần dần, và thấy không khí gia đ́nh vui vẻ, thân mật, ấm cúng hơn.
Hạnh phúc gia đ́nh phải tạo ra, không phải tự nhiên mà nó đến với ḿnh. Trồng cây cũng phải tưới bón đều đặn, hạnh phúc gia đ́nh cũng phải xây dựng, chăm bón không ngừng.”
Dung nh́n vợ tôi với ánh mắt hơi buồn và hỏi :
“Mục tiêu tối thượng của con người trên thế gian nầy là đi t́m hạnh phúc, thế mà sao không có một ngôi trường nào mở ra, để dạy cách sống hạnh phúc cho mọi người ?
Trường dạy về khoa học, nhân văn, xă hội th́ quá nhiều. Nhưng cái môn học quan trọng nhất là sống sao cho hạnh phúc, th́ không có một ngôi trường nào cả, cũng không là một bộ môn nhỏ của những trường lớn. Sao vậy hở bác ?”
Nghe câu hỏi ngộ nghĩnh, tôi cười :
“ Có chứ, có khắp nơi. Đó là nhà chùa, nhà thờ, đền thánh. Ở những nơi đó, các vị tu sĩ cũng giảng dạy tín đồ, sống sao cho hạnh phúc. T́m hạnh phúc cho riêng ḿnh, và đem hạnh phúc rải rắc cho những người bất hạnh chung quanh.
Kinh điển dạy con người làm lành, tránh ác. Đem kiếp sau ra hù dọa, để ngăn ngừa cái ác, cái xấu. Phải biết kiêng, biết sợ một cái ǵ đó, mới dễ dàng ngăn cản cái xấu trong mỗi người bùng dậy.
Ngoài ra, c̣n có những khóa hội thảo, sách viết về hạnh phúc cũng tràn đầy trên thị trường, đọc không hết, sợ không đủ tiền để mua. Ngay cả kinh Phật, kinh Thánh, kinh Koran cũng là những cuốn sách dạy về hạnh phúc đó cháu à .“
“ Không. Cháu muốn nói đến một ngôi trường chính thức, để người ta theo học một cách nghiêm chỉnh. Có cấp bằng, có thi cử đàng hoàng. Có học kỹ mới thấm, chứ đọc qua, nghe qua, th́ mau quên lắm, và chỉ biết lơ mơ, nhớ lơ mơ cho nên không thi hành những điều học được.
Bởi vậy, nên trên thế gian nầy, chính con người làm khổ con người nhiều nhất. Con người gây rắc rối cho con người nhiều nhất. Bác có đồng ư không ?”
Tôi nh́n Dung, tuổi trẻ mà có những ư nghĩ chín chắn, lạ lùng . Chuyện ǵ đă xẩy ra trong đời cháu , để cháu có những suy tư đó ? Dung ngần ngại nh́n hai vợ chồng tôi và tiếp :
“Bác không đồng ư là chính con người gây tai vạ, gây khổ đau cho con người nhiều hơn là thiên tai, thú dữ và các thứ khác sao ?
Từ tranh chấp thế giới, chiến tranh, cho đến tranh chấp chính trị, tranh chấp quyền hành. Con người bày ra để làm khổ nhau, trong lúc đó, khi nào cũng hô hào, tuyên bố rằng nhân danh hạnh phúc, để tạo ra những khổ đau, khó khăn cho người khác.
Cháu thấy trong các cơ sở chính phủ, cơ sở kinh doanh thương măi, và cả những người hành nghề tư nữa, lâu lâu cũng có một khóa tu nghiệp. Để người ta ôn lại nghề nghiệp, và theo kịp các kỹ thuật tân tiến, để khỏi thụt lùi và lạc hậu. Nhưng không có lớp tu nghiệp nào về hạnh phúc gia đ́nh. Để người ta nhắc nhở và dạy bảo đúng cách làm cha mẹ, làm con cái, làm anh em, làm chồng làm vợ.
Không trường, không lớp, cho nên mỗi người tự học lấy, tự t́m lấy, có người may mắn học được những điều hay, tốt, có người thiếu may mắn, không học được ǵ cả, hoặc học được toàn điều xấu xa, mà không biết đó là xấu, là nguy hại, là phá vỡ hạnh phúc mà họ đang kiếm t́m.
Cháu nghĩ là phải có những khóa tu nghiệp thường xuyên về gây dựng hạnh phúc, mà mỗi người làm cha, làm mẹ, làm con, làm chồng làm vợ, phải tham dự hàng năm, hoặc hàng hai năm một lần. Để đừng quên, để nhắc nhở, để học thêm.
Bởi cuộc đời nầy, tiền bạc, danh vọng, tiếng tăm, cũng chỉ để mà t́m kiếm và vun xới cho hạnh phúc cá nhân, hạnh phúc gia đ́nh mà thôi. Quan trọng như vậy, mà thiên hạ không đặt thành vấn đề.
Những người cầm quyền, nhân danh đem lại hạnh phúc cho nhân dân, cũng không có một ngân khoản, một cơ quan chính thức nào chăm lo cho vấn đề quan trọng nầy .“
Tôi nói đùa :
“Hay là cháu mở một cơ sở kinh doanh, một trường đại học dạy hạnh phúc gia đ́nh, hạnh phúc cá nhân. Kêu gọi các nhà đầu tư, bán cổ phiếu sinh lời.
Một ngôi trường đại học mới, cho tất cả mọi công dân, là môn học bắt buộc, là môn tu nghiệp phải có hằng năm, không th́ bị phạt vạ. ”
Cả ba chúng tôi đều cười vui vẻ. Dung nói tiếp trong ánh mắt tinh nghịch :
“Phải đó bác à. Gia đ́nh lục đục, li dị, con cái hư hỏng, gây tội ác, vợ chồng giết nhau, tốn kém ngân sách của quốc gia nhiều lắm, dân chúng phải đóng thuế để trang trải cho cái thiếu hạnh phúc trong xă hội. Phí tiền quá.
Bác nói trường đại học ? Cháu nghĩ rằng, phải mở lớp từ sơ đẳng trở đi. V́ cháu thấy nhiều gia đ́nh, nhiều người lớn tuổi, có đủ thứ bằng cấp, bằng cấp cao, mà xử thế như một kẻ không có chút hiểu biết nào về ư niệm hạnh phúc.
Phải xem họ như những kẻ thất học về bộ môn xây dựng hạnh phúc cá nhân, hạnh phúc cho người chung quanh.
Có thể họ thông thái về khoa học, nhân văn, xă hội, nhưng họ là một kẻ thất học về thứ khác, thứ mà họ cố công theo đuổi trong đời người :
- Hạnh phúc.”
Vợ tôi tṛn mắt ngạc nhiên nh́n Dung. Buổi tối trước khi ngủ, vợ tôi thầm th́ :
“Khổ đau nào đă làm cho con bé chừng đó tuổi có những ư nghĩ lạ lùng kia ? Tội nghiệp. Trường dạy hạnh phúc ? Đâu phải là vô lư. Đời cũng là một trường học, mà phải vấp ngă, phải đớn đau, mới nhận chân ra ư nghĩa, t́m được phần chân lư .”
Tôi thao thức nghĩ đến bà nội tôi, học vấn của bà rất ít, chỉ đọc được năm ba chục chữ nho. Bà dạy con, dạy cháu qua ca dao, tục ngữ, ngạn ngữ. Việc nào cũng có một câu thích ứng, khôn ngoan để nói ra. Nhắc đi nhắc lại măi, làm nó len vào kư ức của con cháu, không thể quên, không phai được.
Những câu như :
- “ Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa ḷng nhau.
- Chồng giận th́ vợ làm ngơ, đừng đổ thêm dầu lửa vở nhà thiêu.
- Một câu nhịn là chín câu lành.
- Thương người như thể thương thân.
- Điều ḿnh không muốn th́ đừng làm cho người khác.
- Anh em như thể tay chân.
- Được mùa chớ phụ môn khoai. Vân vân và vân vân.”
Trong đầu bà tôi, có cả một kho tàng ca dao, những câu nói khôn ngoan của người xưa, mỗi ngày bà nhắc đi nhắc lại cho con cháu nghe, như những lời hướng dẫn cách ứng xử trong cuộc đời thường. Ông anh con bác tôi, thường chế nhạo bà, sửa câu nói của bà, mà cười, và nói thầm với tôi:
- “ Một lần nhịn là chín lần nó cưỡi lên đầu ḿnh. Anh em như thể râu ria. Được mùa th́ tội ǵ mà đớp môn khoai…”
Đó là thời anh c̣n nhỏ, lớn lên, tôi cũng nghe anh dạy con cái bằng những ca dao mà mà bà tôi thường nói ngày xưa.
Buổi sáng thứ bảy, sau bữa điểm tâm, tôi chở Dung lên chùa thăm ba của cháu.
Trời mát, nắng vàng, cỏ cây xanh tươi. Xa lộ vắng, ít xe, tay lái khoan thai, và trí óc thư dăn. Tôi vặn nhạc. Tiếng nhạc vui tươi, dồn dập, như đổ thêm nguồn sống đất trời.
“ Trời đẹp quá bác nhỉ. Nhạc vui làm tinh thần hăng hái thêm. Có khi nào bác nghe nhạc buồn không ?
Nhạc Việt Nam ḿnh, nhiều bài nghe buồn đứt ruột, buồn đến ră rời thân xác, mềm nhũn tâm trí ra.”
“Có, thỉnh thoảng bác cũng nghe nhạc buồn. Để khơi một chút đau đớn, một chút nhớ thương, đưa hồn đi lạc về kỷ niệm xa xưa. Cũng là một chút khoái lạc trong xa xót mênh mang.
Nhưng chỉ thoáng chốc thôi và không thường xuyên. Hai bác thường ngày nhắc nhủ nhau rằng chuyện không vui th́ quên liền đi, chuyên bực ḿnh đừng than văn, rán nói với nhau những chuyện vui, những lời tử tế.“
“ Lạ thật, chưa ai dạy cho cháu những điều bác vừa nói. Ba mẹ cháu ít khi nói chuyện với nhau bằng giọng tử tế cả. Có thể nào … bác khuyên khéo ba cháu trở về với gia đ́nh không ? Mẹ cháu buồn lắm, cứ ngẫn người ra, cháu sợ mẹ buồn mà phát bệnh, th́ khổ lắm .”
“ Để xem, bác không dám hứa, nhưng thuận tiện th́ bác sẽ nói .”
Thiền Viện Trúc Lâm Đà Lạt
Hai bác cháu vào chùa. Chùa là một đơn vị gia cư được sửa lại, pḥng khách lớn làm niệm Phật đường. Có một tượng Phật ngồi mà cái đầu quá to và dài so với thân ḿnh. Phần nhà xe được nới rộng, che mái chạy dài ra ngoài sân sau, làm trai pḥng.
Sư cụ đưa chúng tôi ra sau vườn. Hùng, bạn tôi, bố của Dung, mặc bà-ba màu tro nhạt, đang ngồi giặt áo quần bằng tay, bên ṿi nước.
Hùng ngững đầu lên nh́n, với vẻ ngạc nhiên. Hai tay anh c̣n dính đầy bọt xà pḥng. Anh vội vă đứng dậy, ôm chầm Dung và tôi vào hai ṿng tay mừng vui, nói :
- “ Khỉ. Ai cho các người tới đây quấy rầy kẻ tu hành !”
Tôi trả lời :
“ Phật có cấp giấy phép cho tôi đến thăm ông. Đừng lộn xộn. Tu là bỏ hết bạn bè, bỏ con cái hay sao ?”
Bạn tôi xả xà pḥng bộ áo quần nâu, và treo lên dây phơi nắng, như ngày xưa c̣n ở Việt Nam. Dung nh́n theo bố với ánh mắt thương cảm :
-“ Ở đây không có máy giặt hay sao? ”
- “ Chùa không có. Chỉ giặt một bộ thôi, giặt tay cho mau. Ba chỉ có hai bộ quần áo để thay đổi. Hai ngày, thay ra th́ giặt liền.”
Hùng đưa chúng tôi vào trai pḥng, ngồi trên băng dài nói chuyện. Trà đậm chát trong b́nh thủy được rót ra ba chén nhỏ. Hùng cười, nụ cười rất hiền và đầy thương mến, hỏi Dung:
- “ Không b́nh thường ba ạ. Mẹ con xuống tinh thần, và mong ba trở về sớm .”
Hùng nh́n con gái, rồi nh́n tôi. Hơi lúng túng, sau một tiếng thở dài, Hùng nói một hơi dài :
“Dung à. Nhân sẵn có bác đây, ba nói ra cho con nghe, cũng để bác chia sẻ tâm sự của ba. Ba muốn nói với bác từ lâu, mà chưa có dịp. Đời ba, có ba lần sung sướng nhất, xem như chết đi sống lại.
Lần thứ nhất là ra khỏi trại tù cộng sản. Được ra tù, ai mà không sung sướng cho được, nhất là thứ tù mà không có án, không có thời hạn giam giữ.
Lần thứ hai là khi vượt biên, đặt chân lên đất Mă Lai, dù bị dân họ đánh đập, xua đuổi, nhưng thấy được ánh sáng tự do trước mắt. Mừng đến khóc.
Và lần thứ ba, ra khỏi chính nhà ḿnh, vào chùa đi tu.
Ba thấy ḿnh như một tên tù chung thân thoát được ngục tù. Trong ba lần đó, đem so sánh, th́ lần sau cùng nầy là sung sướng nhất, khoan khoái nhất.
Ba là một kẻ nhu nhược, hèn nhát. Ba tên là Nguyễn Hổ Hùng, ba xấu hổ với cái tên của ḿnh. Chẳng có hùng hổ tí ti nào cả. Đáng ra, phải đổi thành Nguyễn Dun Dế mới đúng. Chính ba cũng tự khinh ḿnh. Tại sao ?
Tại v́ ba thương các con, không muốn các con thấy gia đ́nh lục đục, mất hạnh phúc. Không muốn gieo vào tâm trí non nớt của các con những muộn phiền về một gia đ́nh thiếu ḥa thuận. Nó sẽ có thể ảnh hưởng đến suốt đời, ảnh hưởng tới việc học, tới tương lai sau nầy của các con.
Nhưng ba cũng đă làm gương xấu cho các con về sự bất lực, yếu đuối, bị ức hiếp, chèn nén mà nín lặng chịu đựng.
Mẹ con đă ức chế ba trong mấy chục năm nay.
Nói ra th́ xấu hổ, nhưng có thực, ban đầu th́ v́ muốn yên nhà yên cửa mà chịu nhịn, nhưng dần dà về sau, nó thành nỗi hèn nhát, sợ hăi. Cái sợ nó xâm chiếm trong ba, không biết từ bao giờ, nhưng lo sợ thường trực. Sợ mẹ con. Khi nào cũng nơm nớp sợ.
Nghe tiếng mẹ con ho cũng giật ḿnh, nghe tiếng dép của mẹ con, trong ḷng cũng không yên. Nghe tiếng mẹ con nói ǵ đó với ai, cũng lo là lỡ mẹ nói với ba, mà ba không nghe kịp, th́ sẽ có gây gỗ, có lôi thôi.
Trở thành phản xạ có điều kiện, như con chó trong thí nghiệm tâm lư, cứ nghe tiếng chuông là chảy nước miếng.
Ba sợ mẹ con gây gỗ, khóc lóc, cằn nhằn, nói những điều khinh bạc làm ba đau đớn, gán cho ba những tội lỗi mà ba không sai phạm. Sự lấn ép của mẹ con, mỗi ngày một chút, từ từ, tiệm tiến, nhưng vững chắc và quá đáng.
Ngay từ khi ba mới bảo lănh được cho mẹ và các con từ trại tị nạn đến Mỹ, mẹ con ngày đêm khóc lóc, tra hỏi ba làm ǵ trong bao nhiêu năm, mà không mua được căn nhà, phải đi ở thuê.
Mẹ con c̣n nói là ba không gởi tiền về giúp đỡ. Không gởi tiền về, làm sao mà mẹ sống phong lưu, và đi vượt biên mấy lần mất tiền, bị lừa.
Không gởi tiền về th́ làm sao mà đi vượt biên được.
Hồi ba mới đến Mỹ, tiếng Anh tiếng u c̣n ấm ớ, nghe không được, nói không ra hơi, phải đi làm lao động chân tay, lương tối thiểu. Công việc th́ khi có, khi không. Làm một lúc ba việc, ba nơi khác nhau.
Ngày đi làm thợ gói hàng, tối đi làm an ninh canh gác, thứ bảy chủ nhật theo các nhóm người xứ Nam Mỹ đi hái trái ớt, hái dâu cho các nông trại.
Trời nóng như lửa đốt trên lưng. Làm việc lănh lương theo khối lượng dâu, ớt hái được. Cong lưng trên ruộng dâu suốt ngày, cái lưng đau như muốn găy đôi. Hai tay th́ đen kịt như nhúng bùn v́ màu nhựa cây, phải chờ lột da mới hết đen điu.
Mỗi đêm chỉ ngủ có ba bốn giờ. Bao nhiêu tiền làm được gom góp gởi về cho mẹ con, hy vọng có ngày gia đ́nh sớm đoàn tụ. Ba chỉ ăn ḿ gói, hột gà, gà kho quanh năm. Nhà cũng không dám thuê, chỉ chia pḥng ở trọ.
Thế mà mẹ con cứ khóc lóc, cả ban ngày, ban đêm, những khi đi chợ, đi chơi, hỏi tiền để đâu cả. Đem cho con bồ nào. Những dằn vặt nầy, kéo dài cho đến gần cả chục năm cũng chưa dứt.
Ba khổ tâm lắm, giải thích cách nào mẹ con cũng không nghe, không chịu hiểu. Ban đầu th́ không hiểu, nhưng về sau, th́ giả vờ không hiểu. Ba cũng thông cảm, v́ không phải chỉ ḿnh ba bị ở trong hoàn cảnh nầy, mà nhiều bạn bè ba cũng phải chịu cái dằn vặt tương tự của những người vợ qua sau.
Hỏi sao ai cũng mua nhà cả, mà ba không mua được. Tiền để đâu ? Phải cả hai vợ chồng cùng đi làm, và làm công việc có đồng lương kha khá, mới gồng ḿnh lên mua được căn nhà. Chứ mới qua Mỹ, chưa có việc chuyên môn, chưa có việc lương khá, và bao nhiêu tiền dể dành, th́ lo chuyển về Việt Nam cho vợ con cả. Lấy ǵ mà mua nhà. Ai bán cho.
Ngân hàng nào cho vay. Mà có mua được, cũng làm sao có tiền trả hàng tháng ?
Mẹ con than văn, so sánh với những gia đ́nh khác. Khi nào cũng thở dài, thở ngắn, cằn nhằn và chê bai. Ba cũng đă làm hết sức ḿnh, nhưng không làm sao cho mẹ con bằng ḷng.
Có lẽ ba cũng có phần lỗi, v́ không đủ tài cán, không đủ may mắn để làm ra thật nhiều tiền, và có những phương tiện vật chất như mẹ con mong muốn.
Trong nhà, ba như một tù nhân, một tên đầy tớ, một tên nô lệ. Mẹ con như một bà chủ, một bà mẹ chồng khắc nghiệt đời xưa, luôn luôn ḍm ngó, phê b́nh, nạt nộ ba.
Ba co rúm người lại trước cái nh́n quắc mắt của mẹ con. Trong bữa ăn, nếu ba vô t́nh làm rớt hạt cơm, hay chút thức ăn ra bàn, là mẹ con mắng ba xối xả, chê bai và nói những lời tàn nhẫn trước mặt con cái, trước mặt bà con, họ hàng.
Bởi vậy, nên trong mỗi bữa cơm, trong ḷng ba cũng không yên, cũng lo lắng sợ vô t́nh làm rớt giọt canh, rơi cọng rau. Mất hết cả tự nhiên, mất hết cả sinh thú trong khi ẩm thực. Lo lắng, khi nào cũng lo lắng không nguôi.
C̣n mẹ con th́ làm đổ cả tô canh, làm rớt cả dĩa thức ăn ra sàn nhà, vỡ tan tành, cũng không ai dám nói một lời nhỏ.
Những lúc nầy, ba chỉ an ủi mẹ con là không can ǵ, ai cũng có lúc sẩy tay. Nói lời an ủi, mà cũng sợ bị quật lại bằng những câu nói đau ḷng.
Khi ba quét nhà, lau chùi bàn ghế, mẹ con cũng đưa mắt ḍm ngó vào các hốc kẹt để t́m cọng rác bỏ sót, đưa ngón tay quẹt vào góc bàn, xem có c̣n bụi bám hay không. Để rầy rà ba, chê ba cẩu thả, làm biếng. Và bắt ba phải quét lại, chùi lại.
Khi ba rửa chén bát, mẹ con cũng đứng chỉ huy và cằn nhằn, tại sao không rửa cái nầy trước, cái kia sau, và giảng giải về cách tổ chức công việc cho khoa học.
Ba đă từng rửa chén bát nồi niêu ở nhà hàng, cả ngàn cái mỗi ngày, chưa có ông chủ bà chủ nào chê bai than phiền cả.
Những khi ba đang dở tay làm một công việc ǵ đó, như đang đứng trên thang cưa cây, hoặc sơn lại bức tường, mà mẹ con nhờ làm việc khác, dù việc nhỏ nhặt đến đâu, cũng phải buông tay mà làm ngay, không làm liền là có ồn ào, làm liền th́ mẹ con lại chê bai trách mắng ba tại sao không dẹp cái thang, tại sao c̣n để thùng sơn đó.
Việc ǵ ba làm, mẹ con cũng trách móc, uống nước chưa xong, mẹ con cũng lườm mắt hỏi sao không cất cái ly ngay, và chê ba làm biếng.
Cất con dao vào chạn, mẹ con cũng kiếm cớ mà phàn nàn, nhăn nhó.
Áo quần đang thay, chưa cất kịp, cũng la hoảng lên. Con biết hết những điều đó. Ba nhắc lại cho bác nghe, để bác biết cho t́nh cảnh của ba.
Mỗi lần lái xe cho mẹ con đi đâu, là cả một cực h́nh, dọc đường, cứ thế mà mẹ con ra rả than văn đủ chuyện, chê trách ba đủ điều, bới móc chuyện xưa từ mấy chục năm trước để mắng mỏ ba, dù cho ba không hề sai phạm.
Khi lái xe trên đường, th́ mẹ con như ông tướng ra lệnh, với giọng hách dịch sai bảo, lái mau, lái chậm lại, quẹo phải, quẹo trái. Chưa nghe mẹ con ra lệnh với cái giọng dịu dàng bao giờ. Ba là chồng, không phải là tài xế, không phải là kẻ nô lệ.
Tài xế mà nói với giọng hách dịch như vậy, th́ họ cũng bỏ việc, hoặc chửi lại cho nhục nhă.
Mỗi khi lái xe, ba vừa bực ḿnh v́ những lời khó nghe của mẹ, vừa lo lắng sợ đi lạc đường. Nếu chỉ lạc đường một đoạn ngắn, th́ mẹ con làm như trời đất long lở, làm như ba phạm tội sát nhân không bằng.
Mấy lần, người khác bất cẩn, cọ quẹt vào xe ḿnh, thế là ba lănh đủ, bị mẹ con cằn nhằn, xỉ vả, nhiếc móc ba cả năm trời. Và thỉnh thoảng cũng c̣n nhắc lại.
Và khi mẹ con đọc báo, xem truyền h́nh, thấy những chuyện xấu xa xẩy ra trong xă hội, là mẹ con xỉ vả, chửi bới, trách móc, làm như chính ba là kẻ tội phạm. Có khi ba phát cáu, gắt lên, mà mẹ con cũng không tha, cứ tiếp tục hành hạ ba bằng những ngôn từ không tử tế.
Vào tiệm ăn, bao giờ mẹ con cũng giận ba, v́ không lấy đũa muỗng kịp thời cho mẹ, v́ không lấy đủ khăn giấy, hoặc pha trà cho mẹ con quá đầy, quá vơi.
Chưa bao giờ đi ăn tiệm chung với mẹ con, mà ba được quyền lựa chọn món ăn ḿnh thích.
Bởi vậy, những buổi trưa đi làm, ba thích ngồi ăn một ḿnh trong tiệm, thấy ḷng thanh thản, nhàn nhă, và sung sướng lắm. Thế nhưng nhiều khi mẹ con cứ bắt ba bới cơm theo, để tiết kiệm tiền.
Mỗi sáng đi ra khỏi nhà, đến sở, ba cảm thấy b́nh yên, sung sướng, và thấy bạn bè, đồng nghiệp tử tế với ḿnh quá. Ngồi trong sở, ba thấy vui hơn ngồi trong chính ngôi nhà ḿnh.
Trong sở, ba được xem là người cẩn thận, chăm chỉ, thường được giao đảm trách những dự án khó khăn.
Thế nhưng, mẹ con xem ba là người cẩu thả, làm biếng, cái ǵ ba làm, mẹ cũng chê bai. Mỗi buổi chiều tan sở, ba nấn ná để về nhà chậm hơn, lái xe chậm hơn, v́ về đến nhà là nỗi lo sợ dâng lên trong ḷng.
Mở cửa nhà, mà ḷng không vui, nghe tiếng mẹ con nói là giật ḿnh, hoảng hốt. Có khi về nhà, phải đi nhè nhẹ, sợ mẹ con biết ba đă về. Mỗi đêm, ba cũng không có quyền thức đêm đọc sách, xem truyền h́nh, mẹ con ra lệnh đi ngủ, là phải gấp gấp thi hành. Không th́ tru tréo lên, làm ầm nhà ầm cửa.
Ba như một đứa bé hai tuổi, phải tuân phục tuyệt đối. Ba đọc sách, xem truyền h́nh, mẹ con cũng kiểm soát, cũng bảo là phải đọc loại sách nầy, sách kia, phải xem đài nầy, đài kia. Không cho ba xem, đọc những sách, những chương tŕnh truyền h́nh mà ba thích.
Đêm nằm ngủ bên mẹ con, cũng không dám trở ḿnh nhiều, sợ mẹ con mất ngủ, thức giấc dậy phàn nàn, cau có. Giấc ngủ cũng không hết lo, và nhiều đêm ác mộng thấy bị mẹ con dằn vặt, cằn nhằn.
Ngay cả bây giờ, xa mẹ con vạn dặm, những giấc ác mộng đó vẫn chưa thôi.
Áo quần của ba, cũng phải mặc những thứ mẹ con mua, ba không có quyền lựa chọn áo quần cho ba. Tự mua cái áo là có chuyện rầy rà, mỗi lần đem cái áo đó ra mặc, là mẹ con kiếm cớ chỉ trích, gây gỗ, và nói những lời đau ḷng khó nghe.
Bởi vậy, có những cái áo mà ba không dám đụng đến. Ba phải mặc những thứ áo quần mẹ mua cho, dù không ưa, không thoải mái.
Mỗi khi mua xe, mua nhà, là ba không dám có ư kiến, cứ đưa ư kiến ra, th́ trước hết là bị chê bai, khích bác. Nếu không, th́ sau nầy, có bất cứ chuyện ǵ nhỏ nhặt xẩy ra cho căn nhà, cho chiếc xe, th́ mẹ con níu lấy ba mà đổ lỗi, làm t́nh, làm tội từ năm nầy qua năm kia. Khổ lắm.
Ba cứ để cho mẹ con toàn quyền quyết định. Làm ǵ th́ làm. Nhưng cũng có khi chẳng được yên đâu. Nếu có chuyện bất trắc, th́ mẹ con trách cứ ba là vô trách nhiệm, để mẹ con phải gánh vác một ḿnh.
Những khi trong nhà có thứ ǵ hư hỏng, ba phải sửa chữa, và làm với nỗi lo lắng, bất an, sợ sửa không được th́ mẹ con chê bai, nhục mạ, nói những lời hỗn láo khó nghe.
Mà kêu thợ sửa những thứ lặt vặt, th́ mẹ con cứ lăi nhăi là bất tài, vô dụng, vụng về.
Mẹ con phong tỏa kinh tế, không cho ba giữ tiền, mỗi khi t́m thấy tiền trong túi ba, là mẹ con gây gổ, ồn ào.
Hàng tháng, khi nhận được kết toán chương mục của ngân hàng, là mẹ con ḍ t́m, hạch xách hỏi ba với giọng tra hỏi, tại sao có mục nầy, tại sao có mục kia, trong lúc chỉ có mẹ con kư ngân phiếu và lấy tiền mà thôi.
Ba chỉ nói là cứ đến hỏi ngân hàng, c̣n ba không biết. Nói thế cũng bị mắng mỏ, là không biết ǵ cả.
Mẹ con sợ ba gởi tiền giúp đỡ những người bà con bên quê nhà. Đă giữ hết tiền, mà mẹ con khi nào cũng xa gần chửi bới bà con, bạn bè ba, là ăn bám, là làm biếng, là tham lam.
Khi ba nghèo khó, ba chịu ơn không biết bao nhiêu người, khi ba có chút tiền bạc, khá lên, th́ không ai nhờ vả ba được một xu nào. Ba tự xấu hổ với lương tâm.
Có những bà con bên nhà đau yếu, khó khăn, ba phải mượn tiền bạn bè mà gởi về giúp đỡ. Ba c̣n nợ của bác đây mấy ngàn đồng, đă nhiều năm, chưa trả được một xu. Ba đợi đến sang năm, đủ tuổi lănh non tiền an sinh xă hội, rồi thanh toán luôn.
Ba sợ nhất là thất nghiệp. Mỗi lần thất nghiệp phải chịu đựng sự dày ṿ của mẹ con.
Mẹ con chê bai ba, đổ cho ba nhiều tội, cho rằng v́ ba vô trách nhiệm, làm biếng, nên bị cho nghỉ việc.
Mẹ con nói rằng, nếu ba khá hơn, th́ người ta cho người khác nghỉ, chứ không phải là ba.
Mẹ con đằn vặt ba ngày đêm, và thúc hối ba đi t́m việc, làm như ba không muốn t́m ra việc.
Chưa xong, mẹ con c̣n bêu rếu, đi đâu, gặp ai, cũng rêu rao là ba bị cho nghỉ việc v́ kém cỏi. Dù cho cái sở của ba làm có bị phá sản, mẹ con cũng đổ lỗi cho ba. Những khi nầy, mẹ con cho rằng ba ăn bám vào vợ.
Ba tin rằng, đời ba chưa hề ăn được của mẹ con một miếng cơm nào. Có ăn của mẹ con được một miếng cơm, th́ e cũng phải hộc ra ba bụm máu.
Ba c̣n nhớ cái thời mà mẹ con được công ty cho một chức vụ nhỏ, làm trưởng toán, có ba người nhân viên làm việc dưới quyền. Cái thời nầy, mẹ con càng hùng hổ hơn.
Làm như bà là chỉ huy tất cả mọi người. Miệng phán ra toàn mệnh lệnh. Ba càng sợ hăi hơn. Bà con quen biết cũng phải khó chịu lây.
Một điều, mà cho đến ngày nhắm mắt, ba cũng c̣n ân hận, là chuyện bà nội con. Ông nội con mất khi ba c̣n bé. Bà buôn tảo bán tần, nuôi ba học hành đến nơi đến chốn. Có nghề nghiệp vững vàng, có chút địa vị trong xă hội. Biết bao nhiêu là công phu, khó khăn, hy sinh để nuôi nấng ba.
Thế mà khi ba bảo lănh được bà nội qua đây, mẹ con hất hủi, dằn vặt, nói nặng, nói nhẹ bà, để bà không sống nổi với con cháu, mà phải về lại bên quê nhà. Rồi bà mất, mà ba không về được. Ba khổ tâm lắm lắm. Không có ǵ bù đắp, không có ǵ chuộc lại những mất mát trong ḷng ba.
Ba hèn nhát, để vợ đối xử với mẹ như vậy. Không ai có thể dung thứ cho ba cả. Ba có tu mấy mươi kiếp cũng không chuộc lại được tội của ba. Ba biết bà nội đứt ruột đứt gan khi thấy ba đớn hèn, sợ mẹ con như sợ cọp dữ.
Ba đă nói, cái sợ như một phản ứng có điều kiện, nó nhập vào trong tiềm thức, ăn sâu vào trong trí. Lư trí không điều khiển được cái nỗi sợ trong ḷng.
C̣n t́nh thương yêu, th́ cái sợ nó che khuất cả t́nh thương yêu vợ chồng. Điều nầy, đáng ra ba chỉ nói riêng với bác, nhưng con có thể nghe để học kinh nghiệm cho đời sống gia đ́nh sau nầy.
Không c̣n t́nh nữa, những khi vợ chồng gần gũi nhau, chỉ là một việc trả nợ quỷ thần, làm cho xong bổn phận, và khó khăn lắm mới có thể khởi đầu. Đôi khi tưởng ḿnh đă bất lực.
Bạn bè gần của ba, th́ ai cũng biết và tránh không muốn đến nhà. Cái thái độ của mẹ con làm họ khó chịu. Những khi có bạn bè từ xa đến thăm, là ba lo lắng lắm.
Mẹ con chỉ nấu giúp b́nh trà, hay làm một tô ḿ gói, cũng than văn, cằn nhằn là không có sức để hầu hạ bạn của ba. Có khi mẹ con không ra chào bạn của ba. Khách cũng buồn v́ nghĩ là chủ nhà không muốn tiếp ḿnh.
Sau khi khách về, là lúc ba lo lắng nhất, sợ sóng gió dậy lên trong gia đ́nh.
Bà con xa gần bên nội đều lánh mặt, không muốn giao tiếp với gia đ́nh ḿnh. V́ thái độ thiếu lịch sự của mẹ con. Gia đ́nh bên nội khinh ba bạc nhược, hèn nhát. Họ đúng .
Nhưng con biết nguyên nhân sâu xa nào, làm ba trở thành yếu đuối, bạc nhược như vậy? Có lẽ v́ ba mồ côi cha sớm, suốt một đời ba tha thiết t́nh phụ tử mà không có. Ba không muốn các con phải thiếu mất t́nh thương của cha, hoặc của mẹ trong khi tuổi c̣n thơ ấu.
Ba thấy nhiều gia đ́nh, cha mẹ li tán, con cái bơ vơ đau khổ tội nghiệp lắm, có đứa phải bỏ học, những đứa khác có thể thành công trong cuộc đời, nhưng vết thương, niềm đau trong ḷng không bao giờ vơi lấp được.
Đó là lư do chính yếu. Bởi vậy, nên ba nguyện là khi nào con học xong, kiếm được việc làm tốt, th́ ba vào chùa tu, rũ sạch lo âu phiền muộn.
Để hết nhà cửa, tiền bạc, tài sản lại cho mẹ con, ba không cần mang theo một xu. Ba đă già, đời không c̣n bao năm nữa, tại sao lại phải sống trong lo âu, sợ hăi, bực bội, không vui ?
Ba muốn những năm ngắn ngủi c̣n lại trong đời ḿnh, là những ngày tháng thảnh thơi, dễ chịu, thong dong, không bị kềm kẹp, không bị kiểm soát, không bị dằn vặt, đay nghiến bởi bất cứ ai.
Ba bây giờ như kẻ bị tù chung thân, đă thoát được ngục tù. Con đừng bắt giam lại, tội nghiệp ba lắm.“
Hùng bưng trà, chiêu một hơi dài cạn chén, nở một nụ cười thỏa măn, có lẽ v́ đă nói ra được hết nỗi niềm chất chứa trong ḷng từ lâu. Tôi thở dài. Dung th́ nước mắt rưng rưng nắm lấy tay bố.
Tôi đưa tay ṿ cái đầu láng bóng của Hùng và nói đùa :
“Cái đầu của ông trơn quá, e bụi cũng không bám vào được. Không ngờ đời ông mà cay đắng đến thế.
Ngày xưa, khi c̣n sinh viên, mỗi lần biểu t́nh, băi khóa, ông đi đầu cầm biểu ngữ, la hét hùng dũng lắm, chẳng sợ trời đất ǵ cả.
Ra làm việc, ông cũng chẳng coi thượng cấp ra một kí lô nào. Thế mà lớn lên, chỉ sợ vợ thôi. Thiệt đời cũng lạ .”
Chúng tôi cùng cười. Dung đưa tay lau nước mắt và hỏi:
“ Ở đây ba thấy sao ? Có dễ chịu không ? “
“Thiên đường. Ba sung sướng lắm. Trong ḷng ba nhẹ nhàng, cái niềm lo âu đè nặng mấy mươi năm nay nó tuột đi, nhẹ bỗng lâng lâng.
Mỗi sáng thức dậy, vui sướng. Mỗi giờ mỗi khắc không có một chút lo âu, ḷng yên ổn. Chỉ riêng cái ư thức là ḿnh hết lo, hết sợ hăi, cũng đă là sung sướng lắm rồi.”
“Con hỏi, ba có tin đi tu là sẽ được … cái ǵ đó, để mai sau về niết bàn hay … ǵ ǵ đó không ?”
“Ba chẳng tin cái ǵ cả. Có lẽ chết là hết, tan thành tro bụi. Nhưng đọc kinh Phật, ba t́m được rất nhiều an ủi, nhiều thanh thản cho tâm hồn, cởi ra được nhiều sân si c̣n ẩn náu trong ḿnh. Càng đọc, càng thấy ḿnh nhẹ nhàng, thanh thoát. Chỉ có thế thôi .”
Buổi trưa, tôi mời Hùng ra tiệm ăn cơm chay, Hùng không chịu, và mời ở lại ăn cơm chùa. Chúng tôi ăn vào lúc gần một giờ chiều. Cơm ba món, canh bí đỏ, rau luộc, và dưa kho. Tôi ăn được ba chén đầy. Tôi nói với Hùng:
“Cơm ngon quá. Món ăn thanh đạm, giản dị, nhưng rất ngon. Tôi làm một lúc ba chén đầy. Ở nhà, chỉ ăn được hai chén là nhiều lắm.”
Hùng cười, nụ cười lém lỉnh thân thiết ngày xưa khi chúng tôi c̣n đi học, và trả lời :
“ Để cho đói đến đắng miệng, th́ ăn cơm nguội cũng ngon. Đây là chủ trương của nhà chùa. Không khi nào dọn cơm đúng bữa, mà phải dọn cơm cho khách thập phương càng trễ càng tốt.”
Tôi chèo kéo và năn nỉ lắm, Hùng mới chịu theo chúng tôi về nhà thăm, ở lại đêm chơi. Hùng mang áo cà sa vàng, cổ quàng một chuỗi hạt màu nâu, đem theo một bộ áo quần ngủ. Về đến nhà, vợ tôi mở cửa, chắp tay vái, và nói:
“Bây giờ th́ chúng tôi phải kêu anh là ǵ cho đúng nhỉ? Thượng tọa, đại đức hay thầy …”
“Chẳng thượng tọa, đại đức ǵ cả. Tôi mới vào tu, chẳng có chức vị ǵ. Mà cũng chẳng cần chức vị. Đi tu để t́m thanh thản cho tâm hồn. Tránh đau phiền nơi tục lụy. Được vậy là đă xem như đốn ngộ rồi.”
Vợ tôi rót nước, pha trà, và dọn bánh mời khách. Chúng tôi ngồi nói chuyện xưa, hàn huyên, nhắc đến bạn bè cũ. Kẻ mất người c̣n. Nhắc đến những kỷ niệm xưa, khi chúng tôi c̣n đi học, c̣n ở tỉnh lỵ nhỏ.
Vợ tôi lấy xe ra đi. Một lúc sau xách về nhiều bao thức ăn, rau, cải, tàu hủ, nước tương, chao. Chúng tôi phụ mang vào trong bếp.
Buổi tối, khi vợ tôi mời vào bàn ăn, thấy trên bàn dọn sẵn gần chục món chay khác nhau, màu sắc xanh đỏ, ngon lành. Có món canh khổ qua dồn thịt chay, chả cua chay vàng ruộm, thịt gà xào sả ớt chay, thịt heo hầm chay, giả cầy chay, miến xào, xà lách bát bửu, cá trê nướng chay, tôm kho nước dừa chay.
Hùng có vẻ ái ngại, nói:
“ Để chị phải mất công mệt nhọc như thế nầy, tôi áy náy quá. Đáng ra tôi phải nói trước, chỉ cần cho tôi chai nước tương tưới vào cơm ăn là đủ rồi .” Vợ tôi cười vui vẻ :
“Thôi, anh đừng khách sáo. Mấy khi tôi được dịp ôn lại cách nấu cơm chay của mẹ tôi ngày xưa. Tôi phải cám ơn anh mới phải, nhờ có anh đến chơi, tôi mới có cơ hội nấu đồ chay. Ngày mai, có cháo gà ăn điểm tâm. Cháo gà đặc biệt lắm, cháo chay mà không nói trước, th́ tưởng như cháo gà thật.” Tôi cười :
“Đă ăn chay rồi, mà c̣n vọng mặn. Ḱa, con cá chiên kia là chay hay mặn, mà giống thế, c̣n dĩa tôm kho nầy nữa. Toàn cả lừa mị thánh thần.” Vợ tôi cười nói :
“Đấy, thế gian nầy đầy cả giả dối. Ngang nhiên lừa mị thánh thần mà c̣n hiu hiu tự đắc. Không chừng, biết là bị đánh lừa, mà mấy ổng lại khoái !”
Khi mở bia mời khách, vợ tôi mới biết là không c̣n nước đá trong ngăn lạnh. Bên ngoài trời đổ mưa tầm tă, vợ tôi hơi bối rối, rồi chạy vào lấy dù ra xe đi mua nước đá. Tôi ngăn lại, cả Hùng cũng cản, v́ uống bia không có nước đá cũng chẳng sao. Vợ tôi cười :
“ Các anh uống bia không có nước đá mất ngon đi ”.
“Nhưng trời mưa to quá, vă lại, đi làm chi cho ướt át, khổ thân .”
“ Để em đi, lỗi tại em không làm đá sẵn, và quên để bia vào tủ lạnh. Các anh và cháu chờ nhé.”
Hùng áy náy nh́n theo vợ tôi đang xách dù mở cửa nhà xe ra đi. Mười lăm phút sau, vợ tôi chạy về với nét mặt vui vẻ, hớn hở, mang theo một bịch nước đá lớn. Bỏ nước đá vào ly của Hùng và tôi, vợ tôi nhẹ nhàng :
“ Không có nước đá, bữa ăn cũng mất ngon phần nào, uổng công tôi làm bếp .“
Vợ tôi tắt đèn điện, bưng ra ba đế đèn cầy, ánh sáng vàng tỏa ra trong nhà ấm cúng. Chúng tôi nâng đũa. Hùng cười đùa :
Bây giờ tôi mới hiểu câu nói : " thân trai mười hai bến nước, trong nhờ đục chịu’. Nầy ông Nguyên, ông có vợ hiền, gia đ́nh thật là ấm cúng hạnh phúc. Không tu mà được hưởng phước đấy .” Tôi đùa lại:
“Không phải trong nhờ, đục chịu đâu. Có đục cũng phải gạn lọc cho thành trong. Phải là :
" Dạy con từ thuở c̣n thơ, dạy nhau từ thuở bơ vơ mới về."
Để trễ quá, th́ chỉ c̣n có nước vô chùa lánh nạn như ông mà thôi.
“ Lánh nạn th́ đâu cần phải vào chùa hở ba ? Lánh nạn th́ ở đâu mà chẳng được ? Sao ba không qua Hawaii hoặc về Florida mà ở, vừa ấm áp vừa vui.” Hùng trả lời :
“Vào chùa, là xem như dứt khoát hơn, ḿnh dễ làm quen với kinh kệ hơn. Ở ngoài th́ ham cái khác, c̣n vọng động. Mà mục đích chính, là các con c̣n lấy chồng, lấy vợ. Ba không muốn các con mang tiếng có cha mẹ li dị.
Ba đi tu, không ai có thể dị nghị chi các con cả. Người ta nghĩ là ba làm việc tốt. Bây giờ các con lớn rồi, ba có cơ hội để sống thêm ít năm trong yên b́nh tâm trí, mà không ái ngại.
Nếu từ đầu mà không v́ các con, th́ ba đă lấy quyết định dứt khoát ngay. Ba đâu phải là một kẻ ngu đần để cắn răng chịu đựng mấy mươi năm nay. Khi nào các con có gia đ́nh hết rồi, và nếu ba không t́m được an nhiên tự tại trong khi ở chùa, th́ ba sẽ xét lại việc đi tu.
Nhưng hiện nay, như ba đă nói với con, là thiên đường đă t́m thấy, không cần phải chờ qua kiếp sau, hoặc đi đâu xa vời.”
Dung thở dài nói như khóc :
“Con biết ba khổ lâu nay, nhưng không ngờ trong ḷng ba khổ đến thế. Con thương mẹ, nên mù quáng, không thấy hết uẩn khúc trong ba.
Con qua đây để thăm ba, cũng định để thuyết phục ba trở về với mẹ. Nhưng bây giờ, con tin, ba ở lại tu hành là đúng, không có lư do ǵ để ba phải chịu đựng cay cực nhiều hơn nữa.”
Ngày chủ nhật, vợ chồng tôi đưa Hùng và cháu Dung đi thăm San Francisco. Chúng tôi đi bằng xe điện tốc hành, rồi lấy xe bus, ra bến tàu, đi thăm cầu Golden Gate đỏ chói phơi ḿnh một nửa ngoài nắng, một nửa ch́m trong mây mù.
Chụp mấy tấm h́nh kỷ niệm. Về phố Tàu ăn “ tỉm xấm ” và qua thăm vườn Nhật. Buổi tối đi nghe nhạc ḥa tấu đến khuya mới về đến nhà. Chúng tôi pha trà, ngồi nói chuyện cho đến khuya.
Hùng cảm động nói với vợ tôi:
“Bây giờ, tôi tin là hạnh phúc gia đ́nh có thật trên đời nầy. Ở nhà anh chị hai hôm, đi chơi với anh chị suốt ngày, mà chưa hề nghe vợ chồng gay gắt nhau một lời. Người xướng, người họa, vui vẻ, ḥa đồng, khi nào cũng ngọt ngào, tử tế, dịu dàng. Đời sống thật hạnh phúc.
Khi đủ ăn, đủ mặc, không túng thiếu, mà cuộc sống có hạnhphúc, th́ đâu cần đi t́m thiên đàng cho xa xôi.” Dung nh́n vợ tôi và hỏi:
“ Bác cho con một lời khuyên, sau nầy làm sao để tạo được một gia đ́nh hạnh phúc ?”
Vợ tôi cười và trả lời :
“ Cả hai người đều phải biết cho nhiều hơn nhận. Đừng đ̣i hỏi ai phải có bổn phận đối với ḿnh. Nên luôn luôn tự hỏi ḿnh đă làm được ǵ cho người khác chưa , đừng hỏi tại sao người khác chưa làm việc nầy, việc kia cho ḿnh. Biết chấp nhận và thương cả cái ưu điểm, lẫn khuyết điểm của người ḿnh thương ”.
Hơn sáu tháng sống chết với chiến trường và giữ vững được Kontum, đầu tháng 10 1972, đơn vị tôi được kéo về Pleiku dưỡng quân và bổ sung quân số. Đây là phần thưởng đặc biệt dành cho một đơn vị đă tạo nên kỳ tích trong trận chiến đẫm máu để có một “Kontum Kiêu Hùng”. Một tháng đóng trên Đồi Đức Mẹ lại là một tháng gió mưa lầy lội. H́nh ảnh của bao nhiêu bạn bè đồng đội vừa hy sinh trên chiến trường Kontum lúc nào cũng hiện ra trước mặt, đau đớn tựa hồ như những vết chém đang c̣n rỉ máu trong ḷng. Muốn tạm quên trong chốc lát đă là một điều không dễ. Bọn tôi thèm những cơn say. Rất may, tôi có một anh bạn, phải nói là ông anh mới đúng, là Liên Đoàn Trưởng của một Liên Đoàn Biệt Động Quân, có căn cứ tại Biển Hồ. Vợ và hai đứa con bị chết thảm tại Quảng Đức hơn một năm trước, khi xe bị VC giật ḿn, nên bây giờ anh chỉ c̣n làm người t́nh với rượu. Những ngày không bận hành quân, anh đến đón tôi đi uống rượu trong một cái quán nằm trong Khu Chợ Mới, đă vậy mỗi khi trở về, anh c̣n dúi cho tôi một chai Hennessy. Trước kia anh từng là một cấp chỉ huy có tiếng trong binh chủng này, nhưng v́ bản tính ngang bướng bất cần, nên nhân một lư do phe phái chính trị nào đó, anh bị ngồi tù một thời gian ngắn. Ra tù, anh bị thuyên chuyển về đơn vị tôi với cái lệnh “không được giữ bất cứ chức vụ chỉ huy nào”. Biết anh là một niên trưởng và từng dạn dày lửa đạn, tôi tận t́nh giúp đỡ, an ủi anh và kéo anh về ở chung nhà trong khu cư xá, vợ tôi lo chuyện cơm nước cho anh. Một thời gian sau, bỗng dưng anh được xét cho “vô tội”, trở lại binh chủng, thăng cấp và chỉ huy một liên đoàn Biệt Động Quân. Do cái ân t́nh đó mà anh quư mến tôi, kéo tôi theo các cuộc giải sầu này.
Dường như ngoài quán rượu ra, thỉnh thoảng anh chỉ ghé đến thăm một cô nhi viện. Nói là viện nhưng thực ra đây chỉ là một ngôi trường cũ, được chỉnh trang lại, tạm đáp ứng nhu cầu cần thiết cho một trại cô nhi. Có lẽ anh muốn t́m lại bóng dáng của hai đứa con đă phải chết oan một cách đau đớn qua h́nh ảnh các cháu cô nhi mà đa số là con của tử sĩ, có cả con của những người lính Biệt Động Quân của anh, mà cả người mẹ cũng chết, hay v́ một lư do nào đó không có khả năng nuôi dưỡng, nên đành phải gởi lại nơi đây, nương nhờ vào bàn tay và tấm ḷng nhân ái của những bà sœur. Anh bảo là từ sau trận chiến Tân Cảnh và Kontum, cô nhi viện này nhận thêm khá nhiều cô nhi. Hằng tháng, anh ghé lại đây thăm và tặng cho viện một số tiền, bởi bây giờ anh sống độc thân, không c̣n phải chu cấp cho ai. Biết điều này, tôi càng kính quí anh hơn. Một người ngang tàng không biết sợ ai, sống bất cần đời, nhưng bên trong là cả một tấm ḷng vị tha nhân ái.
Một hôm theo anh đến đây, chúng tôi được một bà sœur ra tiếp và mời vào văn pḥng uống trà. Anh bạn tôi th́ đă là người quen biết từ lâu, trong cách giao tiếp, anh được các sœur xem như một ân nhân bảo trợ, chỉ có tôi là người lạ. Nhưng khi chào tôi, sœur bảo thấy tôi giống một người thân quen nào đó. C̣n tôi, th́ cũng mơ hồ như đă từng gặp người nữ tu này ở đâu rồi. Cũng có thể v́ khuôn mặt khả ái, hiền thục của sœur phảng phất gương mặt của Đức Mẹ Maria mà tôi thường thấy trên các bức ảnh hay bức tượng trong các nhà thờ. Được giới thiệu là sœur Anna, tôi biết đây chỉ là tên thánh của bà. Khi tôi vừa ngồi xuống phía đối diện, sœur nh́n chăm chú vào cái bảng tên của tôi trên nắp tùi áo, bỗng mắt sœur như sáng lên:
– Có phải lúc trước đại úy ở Tiểu Đoàn 3/44?
Tôi khựng lại, ngạc nhiên:
– Dạ, đúng là trước kia có mấy năm tôi ở tiểu đoàn này. Nhưng cách nay đă 6, 7 năm rồi!
– Đại úy c̣n nhớ trận Quảng Nhiêu. H́nh như đại úy suưt chết trong trận ấy?
Tôi càng ngạc nhiên hơn, không hiểu tại sao người nữ tu này biết rơ ḿnh như thế. Tôi vừa trả lời vừa nghĩ ngợi, thăm ḍ:
– Dạ đúng, nhưng sao sœur biết. Chuyện đă xảy ra lâu lắm rồi mà.
Sœur Anna không trả lời mà hỏi lại tôi:
– Đại úy thoát chết, nhưng người nằm hố bên cạnh th́ bị nguyên một quả đạn súng cối 60 hay 80 ǵ đó, phải không?
Tôi giật ḿnh, từ kư ức hiện ra rất nhanh h́nh ảnh hăi hùng này, và ngay lúc ấy, trước mắt tôi sœur Anna cũng phảng phất bóng dáng của một người con gái khác.
***
Vào khoảng đầu mùa hè năm 1966, tôi đang làm đại đội phó Đại Đội 3 thuộc Tiểu Đoàn 3/44. Thời gian này hậu cứ tại Ban Mê Thuột, nhưng tiểu đoàn được chọn làm đơn vị trừ bị lưu động cho Sư đoàn và Khu 23 Chiến Thuật. Thời ấy chưa có các đại đội trinh sát. Đơn vị tôi có mặt gần như trên khắp lănh thổ Khu 23 Chiến Thuật, kéo dài từ vùng cao nguyên có biên giới với Cam Bốt cho đến tận miền duyên hải. Có khi hôm trước c̣n hành quân ở Quảng Đức, Lâm Đồng, hôm sau lại có mặt ở B́nh Tuy, Tuy Ḥa, Phan Thiết…
Một hôm, sau cuộc hành quân dài hạn ở khu Cà Ná, thuộc tỉnh Ninh Thuận, tiểu đoàn được lệnh di chuyển về Cam Ranh, vừa nghỉ dưỡng quân vừa giữ an ninh các đảo ngoài khơi để lực lượng Hoa Kỳ bắt đầu đổ quân xuống đây thiết lập căn cứ.
Trong một đợt bổ sung quân số, đại đội tiếp nhận ba hạ sĩ quan và gần hai mươi tân binh vừa rời khỏi quân trường. Tôi đến bộ chỉ huy tiểu đoàn nhận lănh và đưa về tŕnh diện anh đại đội trưởng. Trong ba trung sĩ, một anh có dáng dấp, nói năng hiền lành như một thầy tu. Xem qua lư lịch và nhất là sau khi nói chuyện, tôi biết anh là thầy giáo một trường ḍng và cũng là trưởng ca đoàn của một nhà thờ ở ngoại ô thành phố Nha Trang, quê hương tôi. Tôi không phải là người Công giáo, nên không mấy am tường các sinh hoạt này, nhưng biết chắc một điều, trưởng ca đoàn phải là một người hát hay và giỏi về nhạc lư. Vốn có máu văn nghệ, lại là người đồng hương, nên tôi dễ thân t́nh và thường bắt anh hát cho cả đại đội nghe. Tôi đề nghị anh đại đội trưởng cho anh làm Hạ Sĩ Quan Tâm Lư Chiến của đại đội. Từ đó chúng tôi rất thân nhau, ăn cơm chung và treo vơng ngủ gần nhau dưới một ṿm cây dương liễu.
Thấy anh có cái tên hơi lạ, Nguyễn Phú Hùng Em, tôi đoán và hỏi anh có phải anh có người anh tên Nguyễn Phú Hùng Anh. Anh cười mà nét mặt không vui:
– Dạ, đúng là có một người là Nguyễn Phú Hùng Anh, nhưng không phải là anh ruột. Chúng tôi lớn lên trong viện mồ côi, v́ trùng tên, và anh ấy lớn hơn tôi ba tuổi, nên các sœur đặt lại tên chúng tôi như thế. Bọn tôi cũng rất thân nhau và xem như anh em. Điều buồn, là anh ấy đi lính trước, vào Trường Sĩ QuanThủ Đức và tử trận cách nay hơn một năm rồi.
Thời gian này, đơn vị chúng tôi rất may mắn, chẳng khác nào được đi nghỉ mát. Hải đảo lại là nơi thực tập cho các toán Biệt kích của Trung Tâm Huấn Luyện Lực Lượng Đặc Biệt Đồng Bà Th́n, nên khá an toàn. Suốt ngày bọn tôi chỉ tắm biển, câu cá, ban đêm nằm nghe sóng vỗ, đàn hát nghêu ngao. Có lẽ đây là thời gian đặc biệt thoải mái nhất trong cuộc đời làm lính của tôi. Nhân cơ hội hiếm hoi này, ông Tiểu đoàn trưởng cho phép binh sĩ được luân phiên đón vợ con ra thăm và được ở lại trong hai tuần lễ.
Một hôm anh Trung sĩ Hùng Em xin tôi cho được đón người yêu mà anh cho biết, nếu anh không bị động viên th́ chắc hai người đă làm đám cưới. Tôi sắp xếp, dọn sang nằm với người lính ô-đô và nhường chiếc vơng lại cho anh. Cả bọn tôi khá bất ngờ khi anh đưa người yêu đến chào. Là một cô con gái đẹp, làn da trắng, khuôn mặt phúc hậu, đôi môi mọng đỏ với nụ cười hiền lành, lễ độ. So với anh, cô c̣n khá trẻ. Cô có cái tên cũng rất khả ái: Thụy Khanh. Đặc biệt c̣n có giọng hát rất hay. Mỗi lần cô hát, cả đám lính tráng bọn tôi ngồi nghe mê mẩn.
Sau đó, cô đến đảo thăm anh vài lần nữa. Những ngày có cô, núi rừng trên đảo dường như bỗng trở nên đẹp, thơ mộng và vui vẻ hơn, sóng biển th́ êm ả hơn như để cùng ḥa theo tiếng hát của cô. Ngoài ra cô c̣n có tài nấu ăn, thường đăi bọn tôi những bữa cơm rất ngon miệng. Tất cả đơn vị, từ quan tới lính ai cũng nghĩ anh Trung sĩ Hùng Em thật là tốt phước, ông trời đă cho anh một người t́nh, một người vợ lư tưởng sau này. Qua tâm t́nh, chúng tôi được biết, hai người quen biết nhau trong viện mồ côi từ khi c̣n rất nhỏ. Sau này anh vừa là thầy dạy học, dạy nhạc vừa là trưởng ca đoàn của cô trong cùng một nhà thờ. Hai người đều chơi dương cầm và hát hay nhất trong ca đoàn. T́nh yêu bắt đầu nẩy nở từ môi trường cô nhi và âm nhạc. Và cuộc t́nh của hai người được các vị linh mục cùng các sœur đồng t́nh, khuyến khích, như là một sự kết hợp nhiệm mầu của Thiên Chúa.
Hơn ba tháng thần tiên ở đảo Cam Ranh, khi các đơn vị tiền trạm của Hoa Kỳ được ào ạt đổ xuống thành lập “Cam Ranh Air Base”, tiểu đoàn tôi có lệnh rời khỏi đảo, di chuyển để tiếp tục lưu động khắp nơi. Lâm Đồng, B́nh Thuận rồi Ninh Thuận, Sau những cuộc hành quân dài hạn trong rừng, mỗi lần đơn vị được về phố ít ngày hoặc đóng quân trong các làng mạc nằm khu ngoại ô, chúng tôi lại thấy người con gái xinh đẹp Thụy Khanh đến thăm và ở lại với người yêu. Đó là một đôi t́nh nhân gắn bó, đẹp và lăng mạn nhất mà bọn tôi chứng kiến, và có lẽ ai cũng thèm thuồng có được một hạnh phúc như thế.
Tháng bảy năm 1966, khi đơn vị nghỉ quân ở Tháp Chàm – Phan Rang, Trung sĩ Hùng Em xin một tuần phép đặc biệt để về Nha Trang làm đám hỏi. Anh bảo cả hai người đều không có cha mẹ anh em, nên lễ đính hôn đều do các vị linh mục và các sœur đỡ đầu tổ chức.
Đúng lúc anh vừa măn phép trở lại, th́ đơn vị có lệnh không vận khẩn cấp lên Ban Mê Thuột để tiếp viện cho một đơn vị Biệt Động Quân và Thiết Giáp bị thiệt hại khá nặng tại trận chiến Quảng Nhiêu, nằm phía Tây Bắc, cách thành phố Ban Mê Thuột khoảng hơn mười cây số. Trận chiến khá cam go, ác liệt. Một lực lượng địch cấp trung đoàn, sau khi tổ chức phục kích gây tổn thất cho chi đoàn Thiết Quân Vận và một đại đội Biệt Động Quân tùng thiết, bọn chúng đào nhiều giao thông hào và hầm hố cá nhân kiên cố trong các vườn cà phê, để chặn đánh các cánh quân của ta tiếp viện. Tiểu đoàn tôi cùng một chi đoàn Thiết Vận Xa khác được tăng phái cho Trung Đoàn 45, đặt dưới quyền chỉ huy của Trung Tá Vơ Văn Cảnh, đảm trách cuộc hành quân phản công, bao vây tiêu diệt địch.
Địch chiếm ưu thế về vị trí, chuẩn bị trận địa, bên ta có sức mạnh của thiết giáp và không yểm. Sau suốt năm ngày đêm không ngủ, lăn ḿnh trong mịt mù lửa đạn quần thảo với địch, cuối cùng chúng tôi đă đạt được chiến thắng. Một số lớn địch quân bị tiêu diệt và bắt sống, nhưng bên ta cũng phải trả một cái giá không nhỏ. Đại đội tôi may mắn, chỉ có ba quân nhân tử trận và khoảng mười người bị thương, trong đó có anh đại đội trưởng. Tôi được chỉ định tạm thời chỉ huy đại đội.
Cuộc hành quân vẫn chưa kết thúc, một số đơn vị tiếp tục truy kích địch, riêng tiểu đoàn tôi được lệnh ở lại Quảng Nhiêu. Ban ngày tung các cuộc hành quân tảo thanh chung quanh, ban đêm pḥng thủ bảo vệ khu vực dân cư, mà đa số là người Công giáo, đề pḥng địch quay lại quấy rối, phục thù. Đại đội tôi được chỉ định bảo vệ một Pháo đội Pháo Binh 105 ly. Điều tồi tệ là vị trí Pháo đội này nằm trên một khu đất trống trải, trong pḥng tuyến và cả phía bên ngoài cũng không có một cành cây, dưới đất chỉ toàn là bụi đỏ, dày cả một gang tay. Mỗi lần Pháo binh tác xạ, cả đất trời gần như chỉ toàn là bụi. Đám lính chúng tôi từ đầu tới chân cũng phủ đầy bụi đỏ. Đơn vị Pháo Binh th́ đă có sẵn hầm hố kiên cố từ trước, c̣n đại đội tôi phải tự đào lấy những hố cá nhân, nhưng không thể đào sâu được, v́ dưới đất chỉ toàn bụi và bụi, đào đến đâu bụi đỏ tràn theo tới đó, và mỗi lần Pháo Binh tác xạ, những cái hố này bị bụi lấp cạn thêm. Ban đêm, chúng tôi nằm trong những chiếc hố ấy, nhưng không che đủ nửa thân người. Cái hố của tôi dành cho hai người nằm, tôi và anh Hạ sĩ mang máy truyền tin. Hố kế bên trái là Trung sĩ Hùng Em và anh lính ô-đô của tôi.
Một hôm, khoảng hai giờ sáng, khi tôi đang ngủ chập chờn, bỗng một tiếng nổ chát chúa ngay bên cạnh, mảnh đạn và bụi phủ đầy người, tôi bật dậy chụp vội cây súng chạy ra hàng rào pḥng thủ, nơi vọng gác có đặt khẩu đại liên. Rờ nắn vội qua khắp người xem có thương tích ǵ không, tôi thở phào v́ không thấy dấu hiệu đau đớn nào, nhưng khi các trái sáng bắn lên, nh́n bụi đỏ phủ đầy người tôi giật ḿnh cứ ngỡ là máu. Địch quân đă pháo kích chúng tôi hơn 10 quả bằng hai khẩu súng cối 61 ly từ hai địa điểm khác nhau. Pháo Binh đă phản pháo chính xác làm bọn chúng câm họng. Khi t́nh h́nh ổn định, trở về hố, tôi bàng hoàng nghe anh lính ô-đô báo là Trung sĩ Hùng Em đă chết. Anh đă lănh nguyên một quả đạn 61 ly, rớt ngay sát bên cạnh, ruột đổ ra ngoài và thân thể nhuộm đầy máu. Điều kỳ lạ, là anh lính ô-đô của tôi nằm ngay một bên mà không hề hấn ǵ, chỉ có áo quần dính đầy máu và thịt của người đồng đội xấu số. Tôi theo hai người lính khiêng thi thể Trung sĩ Hùng Em, được gói tạm trong tấm poncho, vào hầm cứu thương của Pháo Đội. Anh chết thật thê thảm. Tôi đứng lặng người, sau khi vuốt đôi mắt cho anh. Từ khi ấy cho đến sáng, tôi không hề chợp mắt. Tôi nghĩ đến Thụy Khanh, cô con gái xinh đẹp hiền thục, có giọng hát khuấy động cả trái tim người, vừa trở thành vị hôn thê của anh chỉ mới hai tuần trước. Trưa hôm qua, khi rủ nhau vào thăm ông cha xứ trong xóm đạo và để xin được tắm giặt ở cái giếng sâu phía sau nhà thờ, anh đă khoe tôi tấm h́nh anh chị chụp chung trong lễ đính hôn, và bảo rằng cuối năm này hai người sẽ làm đám cưới. Anh c̣n nói nhỏ với tôi, ông cha xứ của anh hứa sẽ giới thiệu anh với vị Linh mục Tuyên Úy của Sư Đoàn để xin anh về làm ở Pḥng Tuyên Úy, v́ hai ngài là bạn tu với nhau và được thụ phong cùng một ngày.
Nhớ tới hai khuôn mặt hiền lành với nụ cười rạng rỡ trong tấm h́nh đính hôn, ḷng tôi se lại. Chiến tranh tàn ác quá, đă chia ly biết bao nhiêu người, và làm dang dở biết bao mối t́nh đẹp đẽ như anh Hùng Em và cô gái Thụy Khanh. Tôi bỗng chạnh ḷng, nhớ tới người yêu, cũng là vị hôn thê của chính ḿnh, hằng đêm cầu nguyện cho tôi, từ một thị trấn nhỏ, mà giờ đây đang xa tít mịt mùng.
Một năm sau đó, tôi được nghỉ mười lăm ngày phép về Nha Trang làm đám cưới. Nhớ đến Hùng Em, tôi rủ vợ cùng t́m đến nhà thờ gần khu Đồng Đế để hỏi thăm tin tức về nơi chôn cất anh. Chúng tôi được một vị linh mục trẻ đón tiếp niềm nở và hướng dẫn đến thăm mộ Hùng Em, nằm trong một nghĩa trang nhỏ của giáo xứ, gần biển. Từ đó, tôi có thể nh́n thấy Ḥn Chồng, nơi chôn giấu nhiều hang động của tuổi thơ tôi. Đọc trên tấm bia, tôi thấy tên người lập mộ được ghi vỏn vẹn hai chữ: Thụy Khanh.
Nhớ tới người con gái xinh đẹp, phúc hậu, có giọng hát rất hay ấy, tôi hỏi vị linh mục:
– Thưa cha, chị Thụy Khanh, vị hôn thê của anh Hùng Em có khỏe không, và bây giờ chị đang ở đâu?
Vị linh mục buồn bă:
– Chị ấy đă di chuyển đến một nơi khác, khoảng ba tháng sau khi anh Hùng Em qua đời, nhưng thi thoảng chị có ghé về đây ít hôm thăm giáo xứ và viếng mộ anh ấy.
Tôi không dám ṭ ṃ thêm nữa. Cám ơn cha và đưa ngài về lại nhà thờ rồi xin phép cáo từ.
Sau đó, cuộc chiến ngày càng khốc liệt, tôi theo đơn vị hành quân liên miên, bao nhiêu lần thoát chết trong đường tơ kẽ tóc. Người lính chiến, chuyện sống chết chỉ tùy vào số mệnh, không ai có thể tránh được lằn tên mũi đạn. Đồng đội tôi đă có biết bao người ngă xuống. Có những cái chết c̣n thê thảm hơn cả cái chết của anh Trung sĩ Hùng Em lúc trước. Tôi đă chứng kiến cảnh một người vợ trẻ ngất xỉu khi đến nhận xác chồng mà không t́m thầy cái đầu, một bà mẹ đă lăn đùng ra chết ngất khi thi thể đứa con hy sinh chỉ c̣n lại một phần và bà không thể nhận diện được con ḿnh. Những khủng khiếp của chiến tranh sau này, cùng với thời gian, dần dà làm tôi tạm quên nhiều chuyện đau đớn cũ.
– Ông Trung úy Điệp, người Huế, làm đại đội trưởng lúc ở ngoài Cam Ranh, bây giờ ra sao rồi, đại úy?
Câu hỏi của sœur Anna làm tôi giật ḿnh, trở về thực tại:
– Dạ, anh Điệp đă chết lâu rồi. Anh tử trận tại Thiện Giáo – Phan Thiết, chỉ sau hai tuần làm đám cưới với cô giáo Diệu, cũng người Huế, nhưng sống ở Ninh Ḥa. Hai người quen nhau khi đơn vị tôi về thụ huấn bổ túc tại TTHL Lam Sơn. Không ngờ sœur vẫn c̣n nhớ tên anh ấy.
Sœur cúi xuống, trầm ngâm giây lát. Khi ngước lên, bà lấy khăn tay lau nước mắt.
– Tôi và anh Hùng Em cũng làm đám hỏi đúng hai tuần. Cô giáo Diệu nào đó không biết may mắn hay là bất hạnh hơn tôi khi đă được làm vợ, cũng chỉ mới hai tuần?
Vừa nói xong, sœur vội vàng nói lời xin lỗi, bảo đúng ra, một người đi tu, không nên suy nghĩ đến những điều như thế.
Bốn tháng sau lần gặp gỡ bất ngờ đó, tôi đến thăm cô nhi viện môt lần nữa, nhưng lần này, tôi cùng đi với cô trung úy Trưởng Ban Xă Hội, để giới thiệu với sœur Anna, nhờ cô nhi viện tạm chăm sóc hai đứa bé, con của một anh chuẩn úy. Cả hai vợ chồng bị chết bởi đạn pháo ở Kontum. Sœur Anna rất vui vẻ, ân cần, sẵn sàng nhận giúp và bảo tôi bất cứ khi nào có dịp về Pleiku, nhớ ghé lại thăm. Chúng tôi cám ơn, biếu cô nhi viện một ít tiền, và hứa nhất định sẽ trở lại thăm sœur và hai đứa bé.
Nhưng rồi tôi đă không giữ được lời hứa ấy. Từ đầu năm 1973, sau khi Mỹ kư hiệp định Paris trên xương máu của người bạn đồng minh, những người lính VNCH đă phải chống đỡ làn sóng xâm lăng của Cộng sản phương Bắc, ồ ạt đưa đại quân, xe pháo vào quyết chiếm miền Nam, tôi đă cùng đồng đội miệt mài với chiến trường, súng đạn, mà sự viện trợ ngày một cạn dần, nên xương máu anh em lại càng đổ ra nhiều hơn nữa.
Ngày 11.3.75, Ban Mê Thuột thất thủ. Đơn vị tôi đang hành quân ở khu vực Tây Nam Pleiku, có lệnh kéo về Hàm Rồng để được trực thăng vận xuống Phước An, quân lỵ cuối cùng c̣n lại của tỉnh Đắc Lắc, nhằm tái chiếm Ban Mê Thuột, nơi có bản doanh Sư Đoàn và hậu cứ của đơn vị chúng tôi. Khi BCH Trung Đoàn và một tiểu đoàn cùng đại đội Trinh Sát vừa được đổ xuống Phước An th́ Pleiku có lệnh di tản. Hai tiểu đoàn c̣n lại của chúng tôi phải di chuyển theo đoàn quân di tản trên Tỉnh Lộ 7B. Một kế hoạch triệt thoái tồi tệ đă đưa đến thất bại nặng nề bi thảm. Cả hai tiểu đoàn khi về đến Tuy Ḥa chỉ c̣n lại một phần tư quân số, hai anh tiểu đoàn trưởng đă phải tự sát để không lọt vào tay giặc.
Cuối cùng, miền Nam cũng mất. Tôi và cả cha tôi đều bị tù đày khốn khổ. Cha tôi, tuổi già sức yếu, không đủ sức để chịu đựng bao đ̣n thù tra tấn, hành hạ, nên đă chết trong trại tù Đá Bàn vào tháng 6 năm 1976, c̣n tôi bị đày ải qua nhiều trại tù, từ Nam ra Bắc. Sau gần tám năm tôi được thả về để chứng kiến một quê hương nghèo khổ điêu tàn, vợ con nheo nhóc. Tôi quyết định vượt biên, dù có phải chấp nhận bao hệ lụy khôn lường. Tôi rủ vài người bạn tù cùng tổ chức vượt biển, trong số này có một anh bạn nguyên là sĩ quan Hải quân có nhiều kinh nghiệm hải hành. Nơi bọn tôi hẹn gặp gỡ là một cái quán nhỏ của gia đ́nh người bạn tù khác nằm gần khu Ḥn Chồng.
Một hôm, sau khi bàn công việc và ăn uống xong, tôi bỗng nghĩ tới anh Trung sĩ Hùng Em, khi nhớ ngôi mộ của anh cũng nằm gần nơi này. Tôi nhờ anh bạn chở tôi đến đó. V́ nghĩa trang nhỏ, nên tôi dễ dàng t́m ra ngôi mộ của anh Hùng Em. Điều làm tôi sửng sờ là ngôi mộ nằm bên cạnh có tấm bia ghi đậm tên người quá cố: Sœur Anna Phan Thụy Khanh, được Chúa gọi về ngày 15.3.1975. Tôi không biết v́ sao cô chết, chỉ c̣n nhớ thời gian này đă từng xảy ra cuộc di tản kinh hoàng trên Tỉnh Lộ 7B. Chúng tôi t́m đến nhà thờ với ư định hỏi thăm cha xứ, nhưng rất tiếc ngài đi vắng, trong nhà thờ chỉ có hai thiếu niên rất trẻ, không hề biết sœur Anna là ai. Khi rời khỏi nơi này, trong cái man mác buồn tôi bất chợt thấy vui vui, và buột miệng như để nói với chính ḿnh:
- Cuối cùng th́ hai người cũng được ở bên nhau.
Tôi chưa (và có lẽ không) có cơ hội nào để trở lại Pleiku. Ngày xưa, tôi chỉ ghé lại thành phố bụi đỏ này một đôi lần ngắn ngủi, như chỉ một thoáng chợt đến chợt đi, chưa hề làm quen với một “em Pleiku má đỏ môi hồng”nào. Ngoài Đồi Đức Mẹ, nơi đơn vị đóng quân một tháng, cả một tháng “gió lạnh mưa mùa”, tôi chỉ c̣n nhớ cái quán rượu trong Khu Chợ Mới, nơi anh bạn Biệt Động Quân đưa tôi đến để t́m những cơn say, và một ngôi trường được dùng làm cô nhi viện, nơi có sœur Anna xinh đẹp, đă gợi lại trong tôi h́nh ảnh của những đồng đội đáng mến mà vắn số như Nguyễn Phú Hùng Em. Tôi da diết nhớ đơn vị xưa, thời chúng tôi c̣n trai trẻ, nhớ từng khuôn mặt bạn bè đă nằm lại trên các chiến trường xưa hay đang lưu lạc muôn phương, tiếc thương cho cuộc t́nh đẹp của những người lính trẻ, lăng mạn, thơ mộng, nồng nàn nhưng sớm chia ĺa đớn đau bởi cuộc chiến tranh oan nghiệt.
Phạm Tín An Ninh
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following 3 Users Say Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
CHUYỆN BUỒN NGƯỜI VỢ TÙ
Tác giả : Trần Thị Thanh Minh.
Một ngôi biệt thự nhỏ nằm khiêm tốn cuối đường Hoàng Diệu, ĐàLạt. Phía sau là vườn hồng và có thể nh́n thấy trường Couvent thấp thoáng áo xanh lam của các nữ sinh nội trú. Đó là“ngôi nhà hạnh phúc” của chúng tôi, cũng là tên do các bạn yêu thương đặt cho nó.
Chúng tôi sống êm đềm hạnh phúc với ba đứa con thật dễ thương và một em bé c̣n đang trong bụng mẹ. Căn nhà lúc nào cũng rộn ră vui tươi nhất làTết đến c̣n thêm “những con bà phước” (tức là những sỹ quan Vơ Bị không được về Sài G̣n ăn Tết v́ cấm trại), tất cả đều quây quần vui chơi như chính nhà của họ, bởi v́ các anh thích cái không khí thoải mái và thân thương nhất mà chúng tôi đă thật thân t́nh đón tiếp.
Nếu cuộc sống ấy được kéo dài th́ thật đúng là chúng tôi đă có một thiên đàng hạnh phúc thật sự rồi. Nhưng đâu có ai ngờ rằng Buôn Mê Thuột mất,mọi nơi di tản vềSài G̣n. Gia đ́nh tôi cũng trong làn sóng kinh hoàng đó.
Tôi và các con được ông bà nội các cháu yêu thương đùm bọc, và tôi đă sinh cháu bé ngay tháng tư năm đó. Cũng v́ thế mà chồng tôi không thể ra đi một ḿnh.
Anh đă lên được tàu nhưng anh lại nhảy xuống bơi về. Nếu anh biết trở về rồi lại phải xa mẹ con tôi vĩnh viễn chắc anh đă chẳng quay về. Đó cũng chính là nỗi đau ray rứt, niềm ân hận khôn nguôi của chúng tôi .
Tháng sáu anh đă đi tŕnh diện học tập cải tạo, với hy vọng sau mười ngày sẽ trở về….. Không có chồng tôi ở nhà, tôi rất sợ hăi và buồn lo.
Anh đă cho tôi một đời sống ổn định vững vàng . Nay không có anh tôi không thể làm ǵ hết, tôi đă mất hết, mất cả những ước mơ toan tính của chúng tôi cho con cái sau này.
Tôi không c̣n ǵ hết ngay cả mạng sống của tôi cũng rất mong manh v́ mới sanh cháu c̣n quá nhỏ. Rất may nhờ sự lo xa của bà nội các cháu nên mẹ con tôi c̣n được ăn cơm thêm vài tháng. Toàn dân ở thành phố đă phải ăn khoai lang, khoai ḿ và bo bo.
Lương thực bán theo sổ gia đ́nh, hoàn toàn không có gạo. Khi nào được mua bột ḿ th́ sung sướng lắm v́ có thể đổi bột lấy bánh ḿ (món ăn ngon nhất lúc bấy giờ) .
Nhờ có bánh ḿ tôi có thêm việc làm để kiếm được vài đồng đi chợ. Tôi phải lo làm nước sốt (muối + càchua) , thái cà rốt , củ cải , dưa leo làm đồ chua , mang ra trước cửa bán từ 4 giờsáng.
Ngày tháng cứ qua đi với buồn lo nặng trĩu v́ 4 đứa con cần ăn để sống . Tôi như con chong chóng hết bán bánh tôm bánh cuốn tại đường Duy Tân lại quay ra bún ốc bún riêu ở đường Gia Long.
Nhưng cũng không được bao lâu v́ “chiến dịch dẹp ḷng lề đường”. Tôi lại phải chạy thuốc tây, ai cần bán cần mua là có tôi làm chân chạy.
Tôi c̣n nhớ một lần , có người cần mua 5 chai nước biển mà tôi chỉ có đủ vốn cho 2 chai, thế là tôi phải chạy làm 3 lần từ chợ Vườn Chuối qua chợ Bà Chiểu mới giao đủ hàng được
Đạp xe đạp muốn kiệt sức v́ mồ hôi và nước mắt nhoè nhoẹt đến không thấy đường đi.
Nhiều lúc đầu óc tôi muốn vỡ tung ra v́ những tính toán cho cuộc mưu sinh, v́ những thay đổi khôn lường của xă hội chủ nghĩa và nhất là v́ những hoang mang lo sợ cho chồng tôi đă bao lâu biệt vô âm tín.
Ban đêm, nh́n những khuôn mặt ngây thơ của các con tôi trong giấc ngủ say sưa , tôi yên tâm v́ tôi vẫn c̣n có chúng ở bên tôi.
Nhưng chồng tôi nay ở đâu ? Đói no ấm lạnh ra sao ?
Anh là người nặng t́nh chồng vợ, yêu qúy các con, liệu anh có yên giấc được không ? Hay cũng như tôi thao thức suốt đêm thâu với bao nỗi lo âu tắc nghẽn không phương giải thoát.
Chỉ có lúc này tôi mới được tự do khóc nức nở đểvơi bớt nỗi buồn lo nặng trĩu bên ḿnh. Tôi không dám khóc trước mặt các con v́ chúng sẽ ̣a khóc theo ngay khi thấy tôi chảy nước mắt.
Măi gần một năm sau ,tôi mới được tin chồng tôi dù chẳng phải là tin vui. Anh đang bị một cơn sốt rét ác tính và thiếu thức ăn trầm trọng có thể chết bất cứ lúc nào.
Mong ước của anh là muốn biết tin tức của mẹ con tôi trước khi anh nhắm mắt. Trời đất như sụp đổ dưới chân tôi , tôi van lạy người đưa tin xin chỉ đường cho tôi đi gặp anh.
Sau cuộc hành tŕnh khá vất vả, lội suối băng rừng, những con vắt cắn tôi chảy máu tùm lum mà tôi không hề biết sợ biết đau. Quần áo ướt hết, gió lạnh làm tôi rét run, xanh mét.
Tới nơi chưa kịp mừng th́ đă bị cán bộ trưởng trại tra hỏi lâu ơi là lâu. Cuối cùng v́“cảm phục ḷng yêu chồng của phụ nữ miền Nam”, họ cho tôi gặp mặt.
V́ chồng tôi đau nặng nên anh em cùng “láng”cho mắc vơng ở giữa c̣n các anh mắc vơng chung quanh để che gió lạnh.
Thật sự th́ có che được bao nhiêu đâu v́ mỗi khi gió tạt vào th́ tất cả đều lănh gió cát đầy cả mặt mũi. Tôi chết đứng khi thấy chồng tôi chỉ c̣n là bộ xương sơn đen , hàm răng trắng nhô ra v́ đôi má đă hóp lại, cặp mắt lơm sâu không c̣n thần sắc.
Tôi khóc như mưa nhào tới bên anh, ôm lấy tay anh, c̣n anh th́ không c̣n đủ sức để nắm tay tôi nữa ! Thời gian như ngừng lại, các anh xung quanh cũng yên lặng ngậm ngùi .
Tôi không thể nào quên được đêm hôm ấy, trước đống lửa bập bùng, mấy chục khuôn mặt mà tôi chắc trước kia đẹp đẽ oai phong lắm trong bộ quân phục VNCH, bây giờ th́ chao ơi là tội nghiệp, họ chỉ c̣n là những bộ xương người biết cử động .
Thương người, thương ḿnh tôi khóc đến đau nhức cả hai mắt. Chồng tôi th́ nằm thoi thóp, miệng vẫn cố cười, chắc anh đă măn nguyện ?
Đứa con gái út của anh mới tám tháng nên hăy c̣n bú mẹ. Hai bầu sữa căng nhức, tôi chợt tỉnh táo để xin lỗi mọi người ra xa để vắt sữa. Tôi bưng chén sữa bỏ thêm hai muỗng đường rồi đổ cho chồng tôi từng muỗng một.
Chồng tôi có lẽ nhờ vào mấy chén sữa của tôi mà tới sáng anh đă tỉnh hẳn. Mấy anh bạn cứ chọc anh là uống sữa tiên nên mới được như vậy.
Sau chuyến đi ấy tôi ngă bệnh cả tuần lễ.
Vừa khỏi là tôi lại sửa soạn đi một chuyến nữa v́ tôi biết chồng tôi rất cần thuốc men và tẩm bổ.
Hai chân anh ấy không mang nổi tấm thân gầy chỉ c̣n 40 kư lô.
Nỗi buồn lo này chưa hết, lại đến nỗi buồn v́ con bé không thèm sữa mẹ nữa , thế là tôi mất thêm niềm hạnh phúc vô biên là được ôm con, ngắm cái miệng xinh xinh của con như gắn liền với bầu vú mẹ để được mẹ chuyền cho ḍng sữa chan chứa yêu thương.
Các cụ đă nói là khi đang cho con bú th́ không được cho ai sữa của ḿnh kẻo trẻ sẽ chê sữa mẹ. Tôi cũng tin như thế nhưng biết làm sao hơn khi thấy chồng tôi cũng đang cần sức sống.
Muốn có thuốc men và đồ ăn cho chồng th́ phải lo tiền nhiều hơn. Bán ngoài đường bị đuổi , tôi xoay ra làm bánh croissant ở nhà.
Tối nào tôi cũng nhờ mấy cậu hàng xóm sang nhào bột hộ, xong bắt bánh rồi chờ bột nở cho vào ḷ. Lúc đầu tôi tự làm, tự bán nhưng sau tôi để bà con lối xóm lấy bánh đi bán các nơi, bán nhiều th́ lời nhiều.
Nếu không bán hết th́ tôi lấy lại để nướng khô bán cho các chị đi thăm nuôi. Vậy mà cũng chẳng được bao lâu th́ hết vốn v́ bánh th́ vẫn phải làm mà tiền th́ không thu về được bởi ai cũng nghèo , nên dù bánh bán hết cũng không đủ tiền mua gạo nên lại khất tôi lần sau, rồi lần sau nữa …
Dù sao tôi vẫn phải cố xoay sở cho có đủ tiền đi thăm nuôi chồng.
Tới năm 1977 , chồng tôi bị“biên chế”chuyển từ KàTum qua Trại An Dưỡng Biên Ḥa . Lúc đó chúng tôi mới được đi thăm chính thức.
Cán bộ trong trại đă gửi giấy về nhà, cho phép thân nhân đi thăm sau gần hai năm biệt tăm tin tức. Có được đặc ân này là do những xôn xao, bất măn của gia đ́nh tù nhân cải tạo. Sau lần thăm đó, anh bị đưa ra Bắc lúc nào tôi không hay .
Thời gian này khủng khiếp nhất v́ họ đổi anh đi lung tung , nào Lào Cai, nào Yên Bái, nào Lạng Sơn !
Vừa được tin ở nơi này th́ đă bị chuyển đi nơi khác, không có cách nào thăm nuôi được . Tôi phải mua chui những tấm phiếu để được phép gửi quà, mỗi gói chỉ có 3 kg thôi, địa chỉ phải viết theo ám số.
Tôi phải làm thịt kho với cả chai nước mắm, hy vọng mặn th́ để được lâu v́ không biết bao giờ gói quà mới tới tay người nhận.
Trông thấy tôi kho thịt, các con tôi nói: “Bố sướng quá, có nhiều đồ ăn ngon hơn tụi ḿnh ! ” C̣n ǵ đau khổ và xót xa hơn cho tôi khi nghe thấy câu so sánh thơ ngây này !!
Cuối cùng tôi cũng t́m ra được , họ chuyển anh về Vinh - Nghệ Tĩnh , tôi và chị anh vội ra thăm. V́ không có giấy phép nên chúng tôi phải đi tàu với giá chợ đen, nghĩa là đi từng chặng một và giá vé gấp đôi .
Tới nơi tôi sẽ vào báo công an là tôi bị mất cắp nên mất luôn cả giấy phép thăm nuôi và xin họ chứng nhận cho. Phải có giấy đó tôi mới được phép vào trại thăm chồng tôi. Tôi đă phải nói dối mới thoát qua ải lính gác.
Vừa xuống tàu là tôi đă hoảng sợ v́ dân địa phương đứng chỉ chỏ bọn tôi: “Vợ ngụy ḱa!” Cũng may họ không ném đá chúng tôi như đă ném đá các anh khi phải chuyển ra Bắc.
Chúng tôi tới nơi là chiều thứ bảy, họ không kiếm được chồng tôi. Qua ngày chủ nhật tôi vẫn c̣n hy vọng gặp mặt v́ họ nói anh đi xa làm việc, đă cho gọi rồi, thứ hai sẽ gặp.
Đêm chủ nhật, tôi nằm mơ thấy anh về báo cho tôi biết là anh đă chết !?
Anh linh thiêng như vậy chăng…..?
Tôi tỉnh dậy khóc quá trời làm thức giấc mọi người. Các chị đi thăm nuôi an ủi tôi “Sinh dữ tử lành, yên chí đi, mai được gặp”.
Tôi không thể nào tả được hết nỗi buồn lo , bối rối của tôi đêm đó và thức luôn đến sáng, không thể nào ngủ lại được. Mờ mờ sáng tôi đă dậy .
Mọi người lo nấu cơm v́ nghe nói ở đó không bao giờ tù nhân có cơm ăn. Trời sáng hẳn. Dưới lớp sương mù của núi, từ trên nh́n xuống, tôi thấy từng toán người đi ra lao động.
Tôi như người mộng du, như có ai đẩy tới, tôi từ từ đi xuống chân núi, nơi cấm các thân nhân tù cải tạo tới gần. Toán 1 đi qua, rồi toán 2 , rồi toán 3, tôi nghe thấy tiếng gọi “Chị Chung, chị Minh” và tiếp theo tiếng ai la to: “Anh Chung chết rồi….! ” Tôi ngă xuống và không c̣n biết ǵ nữa
Khi tỉnh lại, tôi thấy tay chân bị trói vào chơng tre, y sĩ đang chích thêm hai mũi thuốc khoẻ. Tôi nghe kể là tôi đă ngất đi và họ khiêng tôi lên núi cả tiếng đồng hồ qua rồi.
Họ phải trói tôi lại v́ sợ tôi vật vă làm gẫy kim chích.
Tôi nói tôi không sao, cởi trói ra cho tôi . Sau cơn choáng quá đau tôi lại trở thành b́nh tĩnh quá làm họ cũng phát hoảng luôn.
Tôi yêu cầu ǵ th́ họ cũng cho phép hết.
Tôi xin được gặp bạn bè thân của chồng tôi ,trao lại cho các anh hơn 120 kí lô quà tôi mang đến. Ai cần ǵ th́ lấy rồi viết thư về nhà nhắn vợ con đem tiền trả tôi.
Cuối cùng cán bộ mang đến cho tôi một cái túi xách tay, trong chả có ǵ ngoài bộ bà ba cũ mèm của chồng tôi.
Họ cho tôi một chén cơm hẩm hôi mùi gạo mốc, trên có quả trứng luộc để mang ra mộ. Trẻ em theo sau nh́n bát cơm, trầm trồ:
“Cơm ḱa ! Cơm ḱa..!” , tôi di như một thây ma sống, mắt mở to mà nào có nh́n thấy ǵ, tai cũng chẳng nghe thấy ǵ, bước thấp bước cao theo hai người d́u tôi đi, tim như đau buốt, nước mắt chảy không ngừng. Khi ra tới mộ tôi lại ngất đi một lần nữa.
Giá mà khi ấy tôi được đi luôn theo chồng tôi th́ hay biết mấy ..!
Tôi trở về nhà với một thân xác ră rời, một đầu óc rỗng không, biếng ăn, mất ngủ, chả nói năng ǵ, mắt mở to mà chả nh́n thấy ǵ. Tôi đă phải ra, vào nhà thương Chợ Quán mấy lần . Rất may cho tôi và các con tôi là lúc đó tôi có một cô em và một người bạn lo lắng và chăm sóc mẹ con tôi tận t́nh.
Vài tháng sau, tôi nhận được 2 thùng quà trả lại với hàng chữ
“Người nhận đă chết. Trại yêu cầu hoàn.”
Ra bưu điện lĩnh 2 gói quà xong, vừa ra đến cửa tôi lại ngất đi .
Rất may có anh bạn hàng xóm đạp xe xích lô đang chờ để chở tôi về nhà. Tới bữa ăn, nh́n bốn đứa con ngồi ăn cơm ngon lành với tóp mỡ ngào đường và nước mắm, quà của bố trả lại, nước mắt tôi lại chảy như mưa .
Rồi tới gần cả năm sau, phường trưởng mới cử đại diện đến chia buồn và đưa cho tôi biên bản “Phạm nhân chết”.
Nhờ mảnh giấy này mà mẹ con tôi mới được đi Mỹ theo diện HO. ( Tôi vẫn c̣n giữ mảnh giấy này, xin gửi kèm theo đây để mọi người biết “Tội ác” của chồng tôi! )
Can tội: Giảng viên tâm lư chiến xă hội học Trường Vơ Bị Quốc Gia Đà lạt. Án phạt tù: 3 năm; nhưng khi chết đă 3 năm 7 tháng. Nếu họ đúng lời chắc chồng tôi không thể chết.
Thế là xong , là tuyệt vọng cả đời. Lúc đó tôi sống cũng như chết rồi , nhưng v́ bốn đứa con nhỏ, chúng đâu có tội t́nh ǵ.
Bên nội bên ngoại ai cũng muốn nuôi giùm 1, 2 đứa nhưng tôi không thể nào chịu được nếu để 1 đứa con xa tôi . T́nh thương con đă thắng cái “điên”của tôi để lo lắng cho chúng , nhưng với phường khóm th́ tôi thật là một “mụ điên dữ dằn”.
Tôi không chịu đi họp tổ họp phường ǵ cả. Công an khu vực tới tận nhà bắt đi họp. Tôi nói: “Người mà các anh thấy có tội là chồng tôi th́ anh đă chết rồi, tôi và 4 con nhỏ không c̣n ǵ phải họp với hành nữa”. Lúc trước ḿnh ngu nên cứ tin là phải họp hành cho tốt th́ họ xét cho chồng về sớm.
Nay tôi không c̣n ǵ để sợ nữa th́ họ lại để tôi được yên thân.
Tôi bắt đầu tính chuyện vượt biên , mấy mẹ con dắt díu nhau đi t́m đất hứa không biết bao nhiêu lần.
Hết đi từ Nhà Bè, Vũng Tàu, Mỹ Tho đến Rạch Giá, Sóc Trăng nhưng đều không thoát, ở tù cũng mấy lần. Xuống ghe ra biển lại thấy hối hận v́ thương con, chưa thấy thoát mà chỉ thấy chết tới nơi.
Bị bắt tù đày th́ lại càng hối hận hơn v́ các con không có thức ăn, nước uống chỉ có một ca nhỏ. Trong trại chỉ có 1 cái ao tù, ăn cũng đó mà tắm giặt cùng nơi.
Bẩn thỉu không thể tả cho nên trẻ con không bị đau bụng ỉa chảy th́ cũng ghẻ lỡ ghê hồn. Tôi sợ quá đến không dám nghĩ đến đi nữa . Phải cậy nhờ xin đi dạy lại dù biết là nhà giáo chỉ húp cháo thôi.
Nhưng dù sao đi nữa cũng c̣n có chỗ để mua “nhu yếu phẩm”và được “thầu”để bán quà cho học tṛ trong trường.
Thời gian này tạm ổn định, lo cho các con tới trường cũng phải chạy chọt v́ “nhất thân, nh́ thế”của xă hội lúc bấy giờ. Phận ḿnh th́ xong rồi, bạn bè tôi c̣n rất nhiều người có chồng đang tù tội.
Thỉnh thoảng chúng tôi họp nhau để“lá rách nát đùm lá tả tơi”, đứa nào có thứ ǵ cho tù ăn được th́ mang tới gom lại để chia cho những bạn sắp đi thăm.
Trong cái t́nh đó tôi lại thấy được nhiều sự đau khổ mà người vợ tù phải chịu đựng nhục nhằn , không ai có thể chia xẻvới họ.
Chẳng hạn như một chuyện rất thật của một người bạn thân của tôi, chúng tôi đă chia xẻ từng bó rau muống , từng chén nước mắm “muối + nước màu” ………..cho các con ăn. từng viên đường thẻ để mang vào tù cho chồng.
Lại thêm một cô bạn láng giềng may mắn có ông chồng được thả về sau bảy năm tù tội. Những tháng ngày trong lao tù khiến con người cũng thay đổi nhiều lắm, dễ nóng giận và mặc cảm đầy ḿnh.
Một hôm cô bạn tôi được nhà nước cho mua một khúc vải may quần với giá rẻ dành cho các công nhân viên nhà nước. Cô mang về khoe nói là bán đi sẽ lời được sáu ngàn đồng.
Ông chồng lại muốn may để mặc v́ ông ta thấy cũng cần phải có một cái quần mới . Bạn tôi ngần ngại nửa muốn cho chồng may, nửa muốn bán đi để thêm tư tiền lo cho gia đ́nh nên nói với chồng: “Khúc vải này sáu ngàn lận đó anh.”
Chưa nói dứt lời là bạn tôi bị một cái tát tai choáng váng mặt mày, sự việc xảy ra quá sức tưởng tượng của mọi người.
Anh chồng rất hối hận về hành động vũ phu của ḿnh; tuy nhiên anh vẫn đổ cho bạn tôi cái tội “coi cái quần hơn chồng”. Đó là một trong muôn ngàn cảnh ngộ trớ trêu cuả vợ tù cải tạo.
Thắm thoát đă qua 7 năm , lúc này cuộc sống mấy mẹ con tôi đă dễ thở v́ chị em bạn bè ở ngoại quốc bắt đầu gửi tiền về cứu trợ. Tôi được mẹ chồng cho theo đi để bốc mộ Anh.
Tâm trạng tôi thật rối bời và lo sợ liệu bốc lên có phải là Anh không hay lại là mồ của ai khác?!! Trên đường đi cũng không kém gian nan cực khổ như khi đi thăm nuôi tại Kà Tum.
Tôi phải gửi mẹt ôi tại Nghệ Tĩnh để cùng với người cháu đi vào K3 , chỗ họ chôn xác Anh. Đường th́ xa, đất sét trơn trượt , tôi nghĩ đành phải bỏ cuộc v́ hai bàn chân đă sưng rát .
Tôi ngồi xuống bên đường vừa khóc vừa van vái “Anh có linh thiêng xin phù hộ cho em tới nơi để mang anh về gần em và các con”.
Đang gục đầu khấn nguyện ,th́ nghe tiếng xe lọc cọc do một con trâu kéo, trên là các cán bộ đi công tác về. Họ tra hỏi và tôi “thành khẩn khai báo”nên họ cho tôi lên xe quá giang tới tận nơi.
Tôi nhờ người cháu trở lại đón Mẹ tôi trở vào trại ngày hôm sau để bốc mộ. Tôi không thể nào quên cái cảm giác hăi hùng khi được anh cán bộ đưa lên núi, chỗ đó là chỗ để các thân nhân tù lên ở tạm qua đêm v́ không có xe về ngay .
Khổ cho tôi là khi tôi tới nơi th́ chỉ có một ḿnh, có sợ cũng chẳng làm sao hơn được tôi đành cầu cứu nơi các đấng thiêng liêng,
Đức Mẹ, Phật Quan Âm Bồ Tát cứu khổ cứu nạn, cầu chồng tôi che chở bảo vệt ôi . Cứ mở mắt to mà van xin cầu nguyện , đâu có dám nhắm mắt mặc dù đă quá mệt mỏi .
Rất may trời bắt đầu tờ mờ sáng là mẹ tôi đă đến nơi . Chúng tôi được cán bộ hướng dẫn đi t́m mộ, may mắn tôi gặp được anh cán bộ người miền Nam rất tốt bụng đă cho phép chúng tôi được gặp những người đă chôn chồng tôi lúc trước.
Lần đầu tiên trong cuộc đời, tôi mới biết bốc mộ là ǵ và nhất là thấu hiểu được câu nói “cát bụi trở về với cát bụi”. Thịt da đă tan vào với cát, chỉ c̣n bộ xương trắng mà các bạn anh đă từ từ cầm lên từng cái đầu, xương vai, xương cổ, ống tay ống chân, và ngay cả những đốt xương nhỏ họ cũng ṃ t́m cho đủ.
Một sợi dây làm bằng dây thép nhỏ, cái mặt làm bằng kính máy bay có h́nh dáng 2 người đứng bên nhau đă được anh bạn lấy lên trao cho tôi và nói chính chồng tôi đă làm để tặng cho tôi khi nào tôi lên thăm gặp mặt.
Anh đă phải cất giấu bao ngày v́ nếu cán bộ thấy là bị tịch thu ngay. Rất may là có mẹ tôi và người cháu lo lắng lấy rượu rửa xương rồi quấn vào vải , bỏvào trong một cái bị to để chúng tôi mang về.
C̣n tôi ngồi chết cứng với nước mắt sầu tủi , xót thương anh.
Trên đường về mới gặp toán người thăm nuôi. Gặp cô bạn cũng đi với mẹ già, đang chuyển quà từng khúc một, tôi chạy lại đỡ một tay. Khi tôi dắt bà cụ qua một người tù đang cuốc đất dưới ruộng, ngẩn nh́n và khẽ gọi : “Mẹ“.
Tôi quay lại giúp cô bạn c̣n vài giỏ đồ ăn, chúng tôi vừa đi ngang th́ lại nghe anh ta gọi “Em Liễu”. Cô bạn tôi nghe gọi tên ngoảnh mặt lại nh́n và lại bỏ đi luôn.
Đem đồ lên đặt cùng chỗ với bà cụ,chúng tôi lại quay lại trở lại để đem nốt chỗ c̣n lại, tôi bảo cô bạn, có lẽ anh tù kia quen Liễu đấy .
Tôi nghe thấy anh gọi Mẹ lại kêu tên Liễu đó. Chạm mặt nhau rồi mà Liễu vẫn không nhận ra . Tới khi anh ta quên cả sợ cán bộ, chồm lên đường kêu : “Liễu , Anh đây, Tuấn đây mà .”
Lúc đó bà cụ cũng đă trở lại và nhận ra con, cụ khóc ̣a ôm lấy anh tù, c̣n Liễu cũng khóc nhưng la “Không phải anh mà, không phải anh đâu !“
Người chồng yêu quư v́ tháng năm đói khổ phải ăn khoai ḿ nên mặt anh ta biến dạng , quai hàm bạnh ra và nhựa độc của khoai ḿ làm cho tất cả tù nhân đều có cái mặt vuông gần giống nhau cả.
Tôi cũng không cầm được nước mắt , lại nghĩ rằng chắc chồng tôi c̣n sống th́ mặt mũi cũng chỉ như vậy mà thôi.
Từ trại về chỉ có độc nhất một chiếc xe đ̣, mọi người ngồi chật cứng trong xe,c̣n có nhiều người phải đứng bám vào cửa xe rất nguy hiểm. Mẹ con tôi về đến ga Vinh th́ trời đă tối, lại ôm cồng kềnh một cái bị hài cốt của chồng tôi.
Ngồi ở sân ga đợi tàu rất nguy hiểm v́ mẹ con tôi ngơ ngác với xứ lạ quê người . Mẹ tôi phải lấy dây buộc cái bị và cuốn quanh người , chỉ sợ lỡ mất đi th́ khổ lắm.
Tôi hồi hộp sợ hăi c̣n hơn khi đi vượt biên nữa. Tôi đánh liều vào nhà nghỉ mát của nhân viên xe lửa.
Sau một lúc nói chuyện gây cảm t́nh và nhờ có“thủ tục đầu tiên”( xin trả tiền trước) nên mẹ con tôi được vào tạm trú qua đêm yên lành. Sáng hôm sau cũng nhờ có ông quản lư nhà nghỉ đó mà chúng tôi được lên tàu ở trong toa xe của các nhân viên đi nghỉ mát
Tôi phải tin tưởng là chúng tôi đă có ơn trên che chở nên đă mang thoát được bộ xương của chồng tôi về đến nơi đến chốn.
V́ nếu không được ở trong xe đó chắc chắn chúng tôi không thể thoát
khỏi sự khám xét trên tàu mà nếu họ phát giác ra là có xương người là lập tức đuổi chúng tôi xuống giữa rừng hoặc quăng xương đi .
Giờ đây , lâu lâu tôi lại có cơn ác mộng gặp lại cái cảnh mà công an đi sục sạo trên tàu, bắt mở tất cả mọi thứ để khám xét là tôi hét lên bật dậy , mồ hôi ướt đẫm người , sau đó lại nằm xuống với nước mắt trào ra không thể ngăn nổi v́ nhớ thương anh và tủi phận ḿnh đơn độc.
Hiện tại th́ chồng tôi đă được yên nghỉ tại nghĩa trang Thiên Chúa Giáo ở B́nh Dương. Nhưng cũng không biết được bao lâu nữa v́ họ c̣n tính dẹp cả nghĩa trang , mặc dù đó là đất tư mà gia đ́nh tôi đă phải mua bằng những cây vàng lúc họ dẹp nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi , ngay trong thành phốSaigon .
Bốn mẹ con tôi xuống phi trường Dulles vào một buổi tối mưa tầm tă của tháng 6 năm 1994. Được gia đ́nh cô em ra đón, tôi mừng quá nhưng vẫn chưa hết lo sợ, không biết đây là thật hay mơ.
Nỗi ám ảnh bị bốc đi vùng kinh tế mới và sự không nói có, có nói không của nhà nước CS đă khiến tôi mất hết niềm tin. Tôi chỉ c̣n biết cầu Đức Mẹ ban cho tôi một phép lạ.
Chúng tôi cố gắng học hỏi để hoà nhập vào cuộc sống mới ở Mỹ.
Nay các con tôi đă lớn, đă thành đạt và rất hiếu thảo.
Chúng hết ḷng lo lắng, chăm sóc tôi. Tôi thật măn nguyện, nhưng tôi biết tôi không thể ôm giữ chúng măi được. Chúng phải có cuộc sống riêng, hạnh phúc riêng.
Dù biết vậy, nhưng mỗi khi chúng vắng nhà, c̣n lại một ḿnh tôi, tôi lại thấy sợ hăi. Những năm tháng khổ cực, hăi hùng của thời dĩ văng lại kéo đến ám ảnh tôi.
H́nh ảnh chồng tôi lúc oai hùng, mạnh mẽ trong bộ quân phục, lúc rách nát, tảt ơi, thoi thóp trên chơng tre lại chập chờn quanh tôi.
Tôi đă th́ thầm với anh: “Đợi em đi cùng !” Vâng, tôi ước mong được sớm ra đi b́nh yên để được xum họp với chồng tôi. Chúng tôi chỉ mới được hưởng hạnh phúc gia đ́nh có 4 năm 5 tháng. Tôi chắc chồng tôi cũng nuối tiếc như tôi và đang chờ tôi đi với anh.
Chúng tôi phải nối tiếp lại những ngày hạnh phúc ngắn ngủi xa xưa. Tôi không thể sống măi trong cô đơn để run sợ trước những ám ảnh của dĩ văng và những nhung nhớ khôn nguôi người chồng mà tôi măi măi yêu thương như buổi đầu gặp gỡ….. !!!
Trần Thị Thanh Minh.
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following 3 Users Say Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Tuổi Già Và Nỗi Buồn Trong Viện Dưỡng Lăo Trên Đất Mỹ
Tôi viết như một trải nghiệm của riêng tôi trong quá trình giúp em gái tôi lên kế hoạch tìm ra một phương án sở dĩ an toàn và lâu dài cho người anh cả của gia đình chúng tôi, năm nay đi vào lứa tuổi song thất 77, mặc dù anh không mang một chứng bệnh nền nào, ngoại trừ chứng bệnh già nua, lão hóa quá nhanh, sức khỏe yếu hẳn đi tính từng ngày, đi đứng khó khăn, không tự chăm sóc được cho bản thân, phải nhờ người trợ giúp, thêm phần trầm cảm của tuổi xế chiều trong nỗi bể dâu của một gia đình không được đầm ấm...
Để có được một mái ấm an dưỡng tuổi già trên xứ Mỹ, nhất là trong thời kỳ đại dịch coronavirus, khi mà tin tức phần đông ca tử vong vì COVID-19 đến từ các viện dưỡng lão trên khắp nước Mỹ, thì hành trình đi tìm cho ông anh mình một nơi nghỉ dưỡng an toàn còn khó hơn là tìm đường vượt biên của những thập niên 70's.
Ở đây tôi không nói đến tình trạng tài chánh, vì thường tình một người ở Mỹ sau khi đã một đời đi làm đến tuổi về hưu và sau khi con cái đã thành tài lập nghiệp có gia thất riêng thì vợ chồng già còn lại những gì?
Có chăng còn lại một ngôi nhà đã trả hết nợ nần, nhưng căn nhà giờ đây chỉ còn lại hai ông bà già với một khoảng không gian trống vắng không cùng, đầy ắp những kỷ niệm. Còn đâu những tiếng cười đùa trẻ thơ và những bữa cơm gia đình một thời bên nhau... May mắn thay cho những cặp đôi tuổi già, ngoài căn nhà và sổ lương hưu nhất định, còn lại được chút tình già sớm tối có nhau, dựa nhau cùng nắm tay trên bước đường của một cõi đi về...
Ước mơ thật đơn giản phải không bạn? Nhưng đó lại là giấc mơ không bao giờ với tới được của rất đông bạn già đã về hưu trong hội Ái hữu cựu Sĩ quan Không Quân tỵ nạn trên đất Mỹ mà tôi biết, kể cả ông anh tôi...
Sau mấy mươi năm trường chịu đựng v́ con cái và v́ sĩ diện với bà con dòng họ, với bạn bè, với cộng đồng giáo xứ nơi đang sinh sống, để lo tương lai cho các đứa con, giờ đây khi mái đầu đă điểm sương, dáng đi xiêu vẹo, cháu con đề huề, người vợ một đời đầu ấp tay gối lại quay tít một vòng 360 độ, hoàn toàn đổi ý, bỗng coi nhẹ sỉ diện, chỉ muốn sống một ngày cho ra sống mà cả cuộc đời bà không có cơ hội: một mình, tự do, tự tại... không vướng bận một ai mà chuốc thêm muộn phiền. Ích kỷ giờ đã lên ngôi, hay là cơ hội đã đến để đáp trả lại những ẩn tình khúc hận chất chứa trong lòng bấy lâu cho một cuộc tình không như mơ ước...?
Đó có phải là tâm lý chung? Chỉ có hai người trong cuộc mới thấu. Vì đâu nên nỗi đoạn trường? Hai người đã từng đồng cam cọng khổ bước qua những năm tháng dài gian nan khổ ải, những đêm vợ chồng thức trắng đêm để lo cho con cái bị bệnh. Thế mà, khi những ngày tháng gian khổ qua đi, các con giờ đã trưởng thành, ông bà không c̣n phải bận tâm tới cái ăn, cái mặc, nhàn nhă tuổi già bách niên giai lão. Cứ ngỡ rằng ông bà sẽ cùng nắm tay nhau đi trọn hết cuộc đời ô trọc nầy. Nhưng than ôi! hôn nhân của mấy mươi năm trường đă đi vào ngơ cụt... Đành quay lưng ngoảnh mặt làm ngơ với một lư do cứ tưởng như đùa, thật nhẹ tênh: “Có quá nhiều mâu thuẫn không thể hàn gắn” hay "duyên phận đã hết, đành tận nghĩa phu thê"!
Cả thời tuổi trẻ họ sống v́ con, v́ định kiến xă hội, đến khi ở độ tuổi không c̣n trẻ, tóc đã điểm sương, họ mới tự giải thoát ḿnh ra khỏi cuộc hôn nhân không hạnh phúc nầy chăng?
Để giải quyết. Ly thân, nhưng không ly dị...Thân ai nấy lo, đối xử nhau như một kẻ thù. Ôi cũng là nỗi vô tình của kiếp vô thường... Hồi kết của chuyện tình già sao thật buồn thỉu buồn thiu...
Biết đến bao giờ anh tôi mới ngộ ra cơn trầm cảm của giấc mộng Nam Kha, chấp nhận số phận hẩm hiu... Thôi thì níu kéo nhẫn nhịn thêm để làm gì, chắc gì hạnh phúc. Biết tìm cho mình một chút gì thanh thản ở cuối đời để tâm hướng về cõi phục sinh cứu độ... của Lòng Chúa Thương Xót.
“Người ta bảo, vợ chồng già phải có nhau, chăm sóc nhau nhưng anh th́ bất hạnh. Lúc trước, anh cứ nghĩ chỉ cần anh yêu thương T., tảo tần lo cho gia đình th́ sẽ được tha thứ, bỏ qua hết mọi chuyện. Cú sốc này làm anh đau lắm chứ. Có lẽ quăng đời c̣n lại, anh phải biết sống tốt hơn cho bản thân mình, biết chấp nhận số phận" có lần anh tôi tâm sự như vậy trong nước mắt, lần đưa anh ra dạo biển Huntington gần đây. Nghĩ lại thấy thương thương..., thêm lời cầu cho ông anh mình mong được như vậy... Hay cũng chỉ là câu trả lời trong ánh mắt vô thần của ông anh tôi: - "Biết! Nhưng khó lắm. Sao cũng được. Vẫn bình thường. Cho gì ăn nấy...", đã từng lấy đi bao nước mắt của em gái tôi...
Mới đây tình cờ đọc được một bài viết trên mạng xã hội phản ảnh một phần thực tế về sinh hoạt tại một viện dưỡng lão ở quận Cam, California, của một cô gái Mỹ gốc Việt, cô Mary Tran, một người được đào tạo trong lãnh vực "Y Tế & Dịch Vụ Nhân Sinh" (Health & Human Services field). Xin trân trọng lược dịch và đăng lại để làm trải nghiệm cho những ai đang đi tìm nhà dưỡng lão hay viện hưu dưỡng (Nursing Home - Senior Assistance Living) trên đất Mỹ cho người thân, đỡ bàng hoàng. Bài viết có tựa đề:
"The journey to find a Nursing Home"
(Hành trình đi tìm nhà dưỡng lão)
....Tháng trước đây ḿnh có giúp làm một tờ Giấy ủy quyền (Power of Attorney) cho một người thân của bạn mình, đang điều trị tại một bệnh viện địa phương về bịnh tai biến, lý do bệnh viện muốn chuyển người thân bạn mình qua một khu trung tâm nghỉ dưỡng có cơ sở Phục hồi chức năng (Nursing Home - Rehab), để bệnh nhân vừa dưỡng bệnh vừa qua vật lý trị liệu. Tình hình đại dịch COVID-19 như hiện nay, tất cả mọi nơi đều quá tải, không c̣n chỗ trống, nhân viên quản lý bệnh nhân (Case Manager) vẫn chưa tìm được một nơi nào khả dĩ. Thế là bạn mình gọi nhờ tôi giúp đỡ. Tôi hứa sẽ giúp bạn tôi tìm một nhà dưỡng lão tốt. Chưa có kết quả, thì bạn tôi báo tin vui rằng không cần làn phiền tôi nữa, nhân viên sở xã hội của bạn mình (Social worker) đã tìm giúp cho bạn mình một trung tâm Phục hồi chức năng vừa có luôn cơ sở dưỡng lão (Nursing Home - Rehab) tốt, gần bệnh viện, để tiện cho việc đi lại, đưa đón. Mình rất vui và yên tâm vì biết rằng người thân của bạn mình biết được tiếng Anh và c̣n rất tỉnh táo, nên tin chắc là sẽ không một ai có thể ăn hiếp được người thân đó của bạn tôi. Với lại, sau này khi đã phục hồi được một phần chức năng, người thân của bạn tôi cũng sẽ phải chuyển qua sống trong một viện dưỡng lão lâu dài thôi. Vì thế đây coi như một cuộc trải nghiệm...
Nghe bạn nói thế mình chỉ biết khuyên bạn mình nên hết sức cẩn thận, đừng quá vội tin ai trong việc chọn lựa cho người thân mà bạn yêu thương một nhà hưu dưỡng. Bỡi lẽ trong nghề mình quá biết "con quạ nào lại không đen", chẳng qua nó có biết khéo che đậy hay không mà thôi.
Thật vậy, hai ngày sau khi được bạn mình cho biết địa chỉ cơ sở của nhà "Care Home" nầy, ḿnh đã ghé thăm người thân của bạn tôi tiện thể cho bạn tôi ý kiến chuyên môn của mình. Vào thăm, gặp người thân của bạn tôi, ngồi đó, trên một chiếc xe lăn, gục đầu, nửa thức nửa ngủ, lờ đờ. Tôi hỏi người giúp việc ở đây, họ trả lời là bạn ấy từ ngày vào đây ban ngày thường hay ngủ suốt. Mới đầu tôi nghĩ có lẽ ông ta mới từ bệnh viện qua nên chưa quen hơi, với lại uống nhiều loại thuốc mới, có thể chưa quen. Tôi yêu cầu xin họ cho tôi coi lại danh sách thuốc PRN mà y tá đang cho ông ta uống. Cũng nên biết thêm đơn thuốc PRN là chữ viết tắc của "pro re nata" có nghĩa là việc dùng thuốc không theo lịch tŕnh. Thay vào đó, đơn thuốc được thực hiện khi cần thiết. Tôi xem qua danh sách PRN, khám phá ra họ cho bệnh nhân uống tối đa liều thuốc ngủ cho phép, tôi có hỏi bệnh nhân thì người thân của bạn tôi nói là không hề yêu cầu thuốc ngủ, trong khi Y tá một mực nói là có yêu cầu.
Trước khi đi ḿnh lấy điện thoại chụp nhiều h́nh ảnh chung quanh gian pḥng của ông bạn. Hai ngày sau tôi quay lại, thùng rác và rác cá nhân vẫn chưa đổ hay dẹp, tôi gọi Y tá trực hôm đó để khiếu nại, họ đổ thừa là tại có hai loại rác khác nhau, người phụ trách vệ sinh (house keeping) tưởng là rác y tế nên không dọn. Mùi hôi thúi từ đó xông lên nồng nặc.
Còn đồ ăn th́ khỏi phải bàn, 90% món ăn là từ đồ hộp có sẵn, thứ phát chẩn, hoặc là thức ăn đông đá, thịt gà thì cứng và khô như gỗ, đậu đũa (green beans) từ hộp lon ra th́ mặn chát, nguội lạnh, thế mà tụi nhà bếp lại c̣n cắt luôn khẩu phần sữa dinh dưỡng của người già làm mình phải đi căi lộn với họ, vì ḿnh biết chắc một điều là tụi nó giấu sữa Ensure để đem về.
Ngày hôm sau nữa mình lại đến, lần nầy Y tá quên không rửa vết thương và thay băng mới cho vết thương ngã té của ông bạn mình trong lần ngã trước đây bị nhiễm trùng. Trời ạ, vết thương cần thay băng mỗi ngày 2 lần. Thuốc uống cho bệnh nhân th́ một số đã được phân chia sẵn (prepack) trong những túi nylon nhỏ, tụi nó cứ đem cho bệnh nhân uống mà không cần coi lại, v́ dạng thuốc đóng gói sẵn, nên chuyện sai sót thuốc dư thiếu thừa là chuyện b́nh thường, nhưng Y tá không hề kiểm tra lại. Thuốc huyết áp, mém chút nữa người thân của bạn tôi phải uống liều gấp đôi. Tôi khuyên ông khi uống thuốc phải coi chừng, nhưng v́ quá đau nhức và không đủ sức khỏe nên ông cũng không buồn lên tiếng. Ḿnh biết chắc ông bị cho uống thêm liều thuốc ngủ trong mục PRN mà không làm ǵ giúp được ông.
Đỉnh điểm là khi cô nhân viên phụ việc cho Y tá (Nurse Aid) đưa cho ông ly nước để uống thuốc, tôi thấy không bình thường, khi ngửi có mùi rất khó chịu, ḿnh vặn hỏi sao lại đưa nước lấy trong cầu tiêu (rest room) cho bệnh nhân uống, nàng một mực chối. Ḿnh yêu cầu nàng viết giấy xác nhận cho mình lấy mẫu nước để gởi đi phòng lab thí nghiệm, nếu không mình dọa sẽ gọi cảnh sát (state police) và tố giác trung tâm về tội ngược đãi bệnh nhân (neglected patient), tới khi đó nàng mới xin lỗi rối rít và đổ thừa cho nhà bếp đưa, chớ nàng hoàn toàn không biết gì.
Còn nữa, họ cho biết trung tâm có dịch vụ đưa đón chuyên nghiệp (professional transportation), hôm đó ḿnh mới vỡ lẽ chứng kiến bà thư ký phục dịch tại quầy tiếp đón (front desk) lại kiêm luôn tài xế trong dịch vụ nầy. Bỡi khi chứng kiến cảnh bà nầy đưa người già đi khám bệnh về, khi đưa ra khỏi xe, chiếc xe lăn (wheel chair) của ông lão bị vướng vào vạt áo dài đầm xòe của bà tài xế làm cho ông lăo bị lăn cù xuống đất không tài nào đứng lên được nữa, may mà ông lão không hề hấn gì. Vì không kinh nghiệm và không qua khóa huấn luyện chuyên môn nào về "transfer patient" nên bà ta mới mặc chiếc váy dài lê thê như đi dự dạ tiệc, tội nghiệp cho ông lão phải một phen lộn nhào bầm dập. Thấy tình cảnh nầy ḿnh chạy vào gọi người ta ra giúp. Ḿnh chắc chắn là gia đ́nh họ sẽ không hề biết những chuyện thương tâm như thế này.
Ngồi một chút, bỗng tiếng la hét của người già khóc lóc, trộn lẫn tiếng mấy cô nhân viên la hét, mùi hôi khai ở đâu xông lên nồng nặc không thể nào chịu nổi. Ḿnh thừa biết, khi có nhân viên từ tiểu bang (state) xuống kiểm tra thì mọi thứ đều tốt lành, nhưng khi họ rời khỏi th́ mọi thứ đâu cũng vào đó.
May mắn thay cuối cùng mình cũng tìm ra được cho người thân của bạn mình một nhà dưỡng lão tương đối tốt hơn mà theo bản đánh giá của một viện đánh giá độc lập trên bản xếp hạng có điểm khá cao, ở đây có RN (Registered Nurse) và BSN (Bachelor of Science in Nursing) làm việc, chứ không phải chỉ có LPN (Licensed Practical Nurse) như tại trung tâm cũ. Pḥng ốc sạch sẽ không hôi khai. Giường nằm tối tân có gắn máy báo động (sensor), cứ mỗi 2 giờ sẽ gọi báo vào beeper của Y tá trực, sẽ có người đến xem chừng bệnh nhân, trở bên thế nằm và chăm sóc vệ sinh cá nhân cho họ. Thực đơn nhà bếp th́ tương đối phong phú hơn, nhiều món ăn chọn lựa, có đầu bếp chuyên nghiệp lo việc nấu nướng. Nói chung mọi thứ làm bạn yên tâm.
Ḿnh gọi cho bác sĩ phụ trách yêu cầu xin chuyển ông ta đi qua chỗ mới nầy ngay. Hai ngày sau mình ghé thăm ông ta tại nhà dưỡng lão mới nầy, không ngờ đi tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa, ông ta than với mình là ông bị co rút bắp chân (muscle spasm) liên tục nên rất đau nhức không chịu được. Nghe thế mình sinh nghi là có thể ông ta đã không được cho uống đúng thuốc hay bị thay thế (withdrawal), tôi hỏi ông có uống thuốc giảm đau không, ông nói có, ḿnh chờ đúng giờ ông ta được cho uống thuốc, để coi có phải là loại thuốc giảm đau loại tốt Hydrocodone đúng hiệu không? y chang, nó đổi thuốc bằng hiệu Tylenol, mình lại thêm một lần cải vã với Y tá và dọa sẽ tố cáo gian lận, sau đó th́ mọi việc yên ổn, ông không c̣n bị uống thuốc dzỏm nữa. (T́nh trạng Y tá ăn cắp thuốc rất phổ biến ở viện dưỡng lão)
Y tá ở đây làm việc rất máy móc, như câu chuyện về cái giường nằm thông minh được họ xử dụng ở đây, cứ hễ 2 tiếng, bất kể bệnh nhân ngủ hay không, nhân viên trợ y CNA (Certified Nurses Assistant) cứ đè bạn ḿnh ra quay trái quay phải, khiến cho 2 đêm đầu làm cho ông mất ngủ. Bạn tôi kể, con nhỏ trợ y CNA mới đầu thấy anh ta là người Việt tưởng không biết được tiếng Anh, nên vừa ôm điện thoại nói chuyện với bồ vừa giúp ông ta, bạn tôi hỏi lại có phải mày đang nói chuyện với bồ mày không? nó xin lỗi cứ tưởng bạn ḿnh không biết tiếng Anh, sau đó cô gái đổi qua ngôn ngữ khác để nói chuyện. Ḿnh kêu ông bạn mình thu âm gửi cho ḿnh, mình nhờ nhóm bạn đồng nghiệp của mình tại sở làm nghe là tiếng nước nào, sau khi biết là loại tiếng lóng hay tiếng bồi (Creole), mình nhờ nhóm bạn dịch cho mình, họ không dám dịch vì nó quá tục. Ḿnh nói cứ dịch, hôm sau mình trở lại yêu cầu cho gặp Y tá trưởng (Nurse Manager) hay Social Worker, hoặc Administrator để trình bày câu chuyện. Họ tưởng ḿnh là dân làm tiền chuyên nghiệp, kiểu như giả vờ bị ngược đãi (abuse neglected) rồi giả vờ đ̣i đi kiện, để được ăn ở miễn phí, hay hù dọa kiếm tiền. Bà quản lý ở đây hứa hẹn nhiều thứ cho mình, nghĩ thật buồn cười. Lúc đó ḿnh mới nói thật là mình đã từng làm việc trong nghề nên biết, chỉ cần chăm sóc tốt cho bạn tôi là được.
Thời gian 3 tuần cũng qua mau, bạn ḿnh nói đâu ngờ viện dưỡng lão (Nursing Home) trên đất nước văn minh nầy sao mà nó kinh khủng như vậy. Ḿnh cố giải thích cho bạn mình rất nhiều chuyện, không hẳn hễ cứ biết được tiếng Anh, biết luật là không ai ăn hiếp được mình. Ở viện dưỡng lão họ rất tinh vi, họ rành mọi kẽ hở, lơ mơ là ḿnh không làm ǵ được họ đâu.
Ḿnh suy nghĩ rất nhiều trước khi viết bài này. Là một người từng làm việc ở viện dưỡng lão, Hospice (khu chờ chết), Bệnh viện, ḿnh biết người nhà của bệnh nhân luôn phải biết ăn nói nhã nhặn, luôn biết tôn trọng, ḥa nhă với các nhân viên làm việc ở đây. Những ai đă từng gặp ḿnh ở ngoài thì biết ḿnh hiền khô à 😄 Nhưng đối với những vấn nạn như thế nầy thì mình nhất quyết không nhân nhượng.
Sau cùng, dù biết mỗi gia đình, mỗi hoàn cảnh khác nhau. Nhưng nếu bạn thật ḷng yêu thương cha mẹ, anh em và người thân của mình thì xin bạn đừng bao giờ có ý định đưa họ vào nhà dưỡng lão - Vô số nỗi buồn ở Nursing Home!"
(Hết trích)
Sáng thứ hai, một buổi sáng b́nh thường như mọi buổi sáng của tuổi về hưu, khoảng 8 giờ ngày 1 tháng 2 Dương Lịch 2021, New Orleans Louisiana, tôi thức giấc… trong cô đơn, nhà cửa vắng tanh v́ bà xă đang ở xa lo công việc. Vào pḥng tắm vừa đánh răng xong, xoay người toan bước ra th́ tôi bỗng bị… rụng xuống sàn nhà như một trái mít nghe đến rầm một tiếng đinh ai nhức óc.
Đầu và ngực tôi đập xuống sàn có lẽ nặng lắm v́ khi mở mắt ra, tôi nh́n thấy cái … bồn cầu tiêu đang nằm song song ngay trước mặt ḿnh, lại c̣n cao hơn ḿnh cả … thước, ngạo nghễ, trắng bóc và … tṛn quay, đang lắc lư trước mặt ḿnh.
Đù mẹ, mới sáng sớm đă lại có chuyện rồi, tôi lẩm bẩm chửi thề và tự hỏi: “What’s the fuck going on?” Tối qua ḿnh lại uống rượu say quá chăng? Không, tối qua tôi chẳng uống ǵ cả và hôm nay mới sáng sớm chưa có rượu chè ǵ. Ḿnh cũng không bị trợt té. Thế th́ tại sao tôi lại nằm thẳng cẳng như thế này hở trời?
Có lẽ đây là hậu quả của những ngày đi Cali chơi mùa Noel rồi mới về, ăn nhậu nhiều quá chăng? Nhưng về đă hơn tháng rồi, chẳng hề bị rụng, sao bây giờ mới rụng?
Không cần phài suy nghĩ lâu, sống trong thời buổi thiên hạ bị dính Covid rầm rầm, tôi kết luận ngay là ḿnh đă bị dính cúm Tàu. Tôi đă đọc rất nhiều về cúm Tàu để biết một trong những chuyện thường xảy ra cho bệnh nhân khi mới bị nhiểm là mất hết sức lực. (Thực tế th́ chuyện này chỉ xảy ra ở giai đoạn sau khi bị sốt—nhưng tôi chưa hề bị sốt.) Tôi cũng thắc mắc là suốt tháng qua, từ khi đi chơi xa về, tôi đă không đi đâu, không tiếp xúc với ai, thế th́ sao con Cúm Tàu đột nhập vào tôi được? Cũng cần nói thêm là tất cả khứu giác, vị giác, thính giác của tôi vẫn c̣n đầy đủ, những người bị Covid sẽ bị mất hết những thứ này. Nhưng buổi sáng hôm đó, tôi kết luận ngay là ḿnh bị cúm Tàu. Ǵ chớ cúm Covid-19 th́ nhằm nḥ ǵ. Ai sợ, ông đếch sợ. Ông chỉ cần tỉnh dưỡng và cách ly một vài ngày, xông vài phát thật tốt là xong ngay. Nhưng chuyện quan trọng bây giờ là phải ... đứng lên cái đă.
Loay hoay măi một lúc mới vịn cái bồn tắm ngồi lên được và nh́n vào tấm gương trước mặt, tôi giật ḿnh đến thót. Sao mặt mũi tôi tím bầm và … thô bỉ như thế này hở trời?
Một lúc sau, tôi gượng đứng lên được nhưng lại bị rụng xuống sàn ngay phát thứ hai, cú secondary.
Lúc ấy tôi mới khám phá ra là ḿnh chẳng c̣n chút sức lực nào trong người cả. Chuyện này hơi lạ. Nhưng nghĩ kỹ một chút th́ cũng chẳng… lạ chút nào. Bố khỉ, chú mày đă 70 tuổi rồi, già mẹ nó rồi út ơi. Thằng Út ngày xưa của phi đoàn 114 bây giờ đă thành một lăo già. Sinh Lăo Bệnh Tử là chuyện thường, tôi chẳng lấy ǵ làm buồn. Chuyện đáng làm bây giờ là phải làm thế nào để đứng lên đây? Mẹ bố, không đứng được th́ ông đành phải… ḅ thôi.
Nửa tiếng đồng hồ sau, vừa lết vừa ḅ, tôi cũng ṃ được xuống lầu dưới. Ngồi được xuống cái sofa pḥng khách mà tưởng êm ấm như ngồi trên ghế thiên đàng, thở hồng hộc như trâu, và không biết đă ngất đi thêm bao nhiêu lâu nữa.
Khi tỉnh dậy, quên mẹ nó mất là ḿnh đă hết sức, tôi vụt đứng dậy và lại rớt xuống sàn một lần nữa. Nhà dưới tôi là sàn gạch nên thân thể ê ẩm, tôi nằm co quắp. Lần này th́ tôi không c̣n ḅ dậy được, lăn cũng không được, đành nằm luôn dưới sàn nhà. Lầu dưới nhà tối qua đi ngủ tôi đă tắt máy sưởi, trời bên ngoài h́nh như khoảng 40 độ, sàn gạch lại lạnh như băng, tôi run lên bần bật…
Nhà lúc ấy chỉ có ḿnh tôi, tôi biết nếu nằm thêm một lúc nữa th́ có lẽ tôi sẽ chết cóng… Vợ đang ở măi bên Cali, tôi quyết định gọi điện thoại cho thằng con trai. (Đáng lẽ phải gọi cho 911, nhưng nghĩ không ra) Nhưng khốn nạn, chẳng biết cái điện thoại bị rớt chỗ nào mất tiêu, kiếm măi không ra. May quá, không biết một lúc nào đó, chuông điện thoại tôi reo. Th́ ra nó nằm lọt tuốt dưới đáy cái sofa trước mặt tôi…
Tôi không c̣n nhớ ḿnh đă gọi cho thằng con trai như thế nào, ra sao, nhưng giật ḿnh tỉnh dậy ra th́ đă 11 giờ đêm, đang nằm trong ICU nhà thương Ochsner, chung quanh toàn là đủ thứ ống Ni-lông, từ ống Oxygen cho tới ống máu, ống IV, toàn ống là ống. Thằng con trai tôi vẫn c̣n ngoan ngoản ngồi bên cạnh chờ bố, đang chơi với cái iphone. Nó mừng rỡ nh́n tôi nói:
-Con tới trễ chừng nửa tiếng th́ bố chắc đi rồi… Sao bố không gọi 911?
-Bố bị Covid phải không con?
-No, your Covid test is negative – You got something much, much more serious than that, Daddy.
Nghe như thế th́ biết th́ biết như thế, nhưng đầu óc tôi lúc ấy hoàn toàn không c̣n cảm nhận, không hiểu được ra ǵ cả. Rồi chẳng bao lâu lại mê đi, rồi lại tỉnh dậy rồi lại mê đi cho đến ngày hôm sau mới nói chuyện được với bác sĩ. Bác sĩ chỉ vắn tắt cho biết, mày bị ung thư, nhưng tụi tao vẫn c̣n chờ đợi kết quả thử nghiệm…
Vợ tôi hôm đó cũng đă khẩn cấp bay từ Cali về, hai người chỉ biết ngồi tâm sự, bàn những chuyện cần phải làm, nhưng tuyệt nhiên, không ai than trách số mạng. Trời cho, trời lấy, chẳng có ǵ phải thắc mắc buồn phiền ở đây.
Thêm vài ngày nữa, tỉnh táo hơn, nằm trong nhà thương có nhiều th́ giờ, tôi bắt đầu suy nghĩ về những ǵ xảy ra. Và càng suy nghĩ những chi tiết th́ tôi càng thấy giật ḿnh. Việc tôi nằm ở trong cái ICU này không phải là một chuyện mới xảy ra một sớm một chiều mà dấu hiệu đă có từ cách đây mấy năm mà tôi không thèm để ư đến. Tôi xin viết lại để chia sẽ với những ai ở lứa tuổi trên dưới 70 như tôi.
Hai: Những dấu hiệu ngầm báo trước mà tôi không thèm … thấy
1/ Cách đây khoảng chừng 3 năm, mặt tôi bỗng bị nổi lên những đốm đen trên má, ban đầu nhỏ nhưng sau lớn dần như đồng xu. Cho rằng đây là dấu hiệu của tuổi già, tôi phớt tỉnh.
2/ Khoảng 2 năm trở lại đây, tôi thấy trong người khá mệt mơi và bắt đầu ngủ càng ngày càng nhiều. Có ngày tôi ngủ đến 10, 12 tiếng, chưa kể ngủ trưa, ngủ vặt. Tôi nghĩ bởi ḿnh đă lớn tuổi, lại hay ăn nhậu hay làm việc nhiều quá, nên chẳng quan tâm lắm. Tôi bắt đầu bớt ăn nhậu lại, nhưng t́nh h́nh chẳng khá hơn ǵ.
3/ Đầu óc tôi thấy không c̣n minh mẫn, không c̣n trí sáng tạo như ngày xưa. Có lẽ đó là lư do tôi quyết định về hưu hồi đầu năm ngoái.
4/ Tôi rất dễ cảm thấy lạnh. Trong sở tôi, ai bước vào văn pḥng tôi cũng chê nóng v́ tôi để nhiệt độ cao mà vẫn phải mặc thêm áo khoác.
5/ Thân thể cảm thấy bị ngứa ngáy nhiều chỗ, nhất là sau lưng…
6/ Quan trọng hơn cả, những tháng sau nay, mặt mũi tôi bắt đầu lần lần thấy biến dạng, xưng lên những thớ thịt hai bên má và dưới cổ, có hạch ở nách và dưới háng….
7/ Hay bị chảy nước mắt và mắt cảm thấy bị mờ, ngứa ngáy. Đi khám mắt, bác sĩ chỉ cho thuốc uống.
Đây toàn là những dấu hiệu không tốt, và nếu cẩn thận, một người sẽ đi hỏi bác sĩ. Dĩ nhiên là tôi có hỏi bác sĩ của tôi, một thanh niên mới ra trường, kinh nghiệm không biết có bao nhiêu nhưng đă mở pḥng mạch hốt thuốc đếm tiền. Hắn chỉ lắc đầu bảo, không có ǵ quan trọng. Mẹ, bác sĩ đă nói thế th́ ông việc ǵ phải lo.
Cho đến những ngày hôm nay…
Ba: Những ǵ tôi đă gây ra cho chính tôi
Thành thật mà nói, dĩ nhiên là tôi cũng đóng góp một phần không nhỏ cho sự suy sụp sức khỏe của ḿnh. Trước hết, ai cũng biết, tôi bắt đầu biết ăn nhậu từ hồi chưa đi lính. Vào lính, nhậu dữ hơn. Qua Mỹ, nhậu tiếp. Những năm gần đây, tôi bớt uống đi nhiều, nhưng mỗi ngày cũng phải chơi vài chai bia vân vân.
Có nhiều th́ giờ ngồi coi lại hồ sơ bệnh t́nh và của tôi, nhất là phân tích những kết quả thử máu, tôi ngạc nhiên nhận ra vài điều sau đây:
1/ Số lượng soldium (muối) trong máu quá thấp: Cách đây khoảng 20 năm, v́ bị áp huyết hơi cao, nên tôi đă cử ăn mặn tối đa. Tôi không c̣n nhớ ḿnh đă cử như thế nào, nhưng h́nh như đă mấy chục năm qua, tôi c̣n nh́n thấy một hủ muối nào trong nhà nữa.
2/ Ăn Chay: Khoảng hơn 3 năm nay, khi nh́n thấy những người làm việc trong hăng tôi càng ngày bụng càng bự, đứng gần chúng nó, tôi có cảm tưởng như ḿnh đứng gần cái thùng tô-nô. Thế là tôi đâm hoảng, không muốn như chúng nó nên quyết định ăn chay. Thay v́ ăn uống 3 bữa như thiên hạ, tôi chỉ rút xuống chỉ c̣n ăn 1 bữa ăn chính. Sáng sớm thức dậy, tôi chỉ chơi một ly cà phê, buổi trưa không ăn ǵ và buổi tối th́ ăn một bữa thịnh soạn với rượu bia đầy đủ.
3/ Tự uống Aspirine để ngừa đột quỵ: Đă từ hơn 20 năm nay, nghe lời ai hay đọc ở đâu không biết, tôi uống mỗi ngày 31 mg Aspirine. Cách đây 2 năm, tôi tăng lên 238 mg (tức gấp 3 lần). Cho đến năm ngoái, tự dưng tôi bị chảy máu cam, chảy hoài và chảy nhiều lần. Tôi liền ngưng uống Aspirine th́ đồng thời cũng hết bị chảy máu cam.
4/ Không bao giờ coi trọng việc ăn uống. Xuất thân là một người lính, tôi luôn luôn coi thường chuyện ăn uống. Có khi cả tuần lễ, chỉ uống bia chứ không ăn. Khi nào đói quá, quơ đại vài miếng bánh, miếng chip, ăn cũng xong. Nếu cần đổi một bữa ăn để lấy một chầu nhậu, tôi sẵn sàng liền. Lính mà em.
5/ Tôi không biết ḿnh đă bị thiếu dinh dưởng trầm trọng, từ thiếu máu, muối, ít chất Albumin trong gan, vân vân. Tôi, nói một cách khác, suốt mấy năm nay, đă tự nhịn đói đến … gần chết mà không hay.
6/ Tập thể thao. Tôi không bao giờ tập thể thao nhưng mỗi ngày vận động, làm việc nhà, cắt cỏ vân vân cho đủ một tiếng đồng hồ. Chuyện này không đến nỗi tệ.
Cũng có một điều cần nói là sau 4 tuần lễ trong nhà thương, họ chạy cho tôi hơn vài chục cái khám nghiệm, đủ mọi thứ scan, ultra sound, bone marrow, thử máu, đủ cả, bác sĩ xác nhận bao tử, thận của tôi c̣n rất tốt, không hề bị tiểu đường hay một thứ bệnh ǵ. Tôi không phải là thầy thuốc nên không biết những ǵ tôi làm đă gây tai hại cho sức khỏe của tôi như thế nào. Và cũng đếch có th́ giờ để bàn thêm ở đây, nhưng xin viết lại để anh em coi cho vui.
Bốn: Vài câu chuyện kể lại cho vui
Dĩ nhiên là trong cuộc đời ḿnh, chuyến đi nào thường cũng để lại nhiều kỹ niệm. Chuyến đi vô nhà thương vừa rồi tôi cũng có vài chuyện đáng kể lại cho vui.
1/ You can die any moment now… (Lời bác sĩ)
Sau khi được đưa từ ICU xuống pḥng bệnh, một buổi sáng Chủ nhật, tôi nhớ hôm đó trời ở Texas bắt đầu bị băo tuyết, tôi đang ngồi nghĩ đến bạn bè bên đó đang bị cúp điện, sống chết không biết thế nào th́ khoảng 8 giờ, ông bác sĩ có lẽ là trưởng ca trực ngày hôm đó và một phụ tá bước vào pḥng tôi, tay cẩm một sấp hồ sơ, mặt mày coi nghiêm trọng lắm.
Ông bác sĩ ngồi xuống giường tôi rồi buông liền một câu xanh dờn:
-Mr. Le, xin thông báo cho ông biết là ông đă được chẩn bệnh với Advanced lung cancer. You can die anytime now...
Mới nghe qua, tôi tưởng ḿnh nghe lộn. Nhưng ngài bác sĩ lập lại như thế. Ngay lúc ấy, tôi c̣n đủ sáng suốt để biết rằng một ông bác sĩ Mỹ trực một nhà thương to lớn như thế này không bao giờ có th́ giờ rảnh để tới đây ngồi nói đùa với tôi một câu chuyện quan trọng như vậy.
My death sentence has just been written in the sky, and I know it... Tôi nhủ thầm trong ḷng ḿnh như thế. (Sau này xuất viện, tôi biết tôi được chẩn bệnh không bị ung thư phổi.)
Tôi nhớ măi, lúc ấy nghe như thế và nh́n qua cửa sổ nhà thương, tôi thấy như linh hồn ḿnh như sắp sửa bay ra khỏi cái giường bệnh nơi với những cái ống nhựa đang dính chằng chịt vào người tôi, bay ra khỏi cái chốn ngục tù tăm tối của thế gian này, bay tuốt lên trời cao, ở một chỗ nào đó thanh vắng hơn, yên b́nh hơn, tự do thoải mái hơn chỗ tôi đang ở. Mẹ, làm người khổ thật.
Ở giây phút bi thảm nhất của cuộc đời đó, tôi ngạc nhiên khi thấy ḷng ḿnh tự nhiên trở nên b́nh thản và thanh thản vô cùng, chẳng thấy có ǵ phải tiếc nối cả. Dù cả một cuộc đời làm lụng hy sinh cho gia đ́nh, tuổi trẻ dâng trọn cho tổ quốc, mới được về hưu có mấy tháng, chưa kịp hưởng ǵ đă phải tất tả ra đi, tôi chẳng thấy buồn phiền tiếc nuối ǵ cả. Trước sau ǵ rồi ai cũng phải ra đi thôi. Đi sớm cũng vậy mà đi sau cũng vậy, có ở lại thêm vài chục năm chưa biết cũng sẽ được cái ǵ.
Nhưng tự nhiên, tôi nghĩ đến một điều làm cho tôi cảm thấy đau buồn quá đổi. Đau buồn đến khóc được. Đó là, tôi tự hỏi, suốt đời ḿnh, không biết ḿnh đă làm được cho bao nhiêu người sung sướng? Hoặc đau đớn hơn cả, ḿnh đă làm cho bao nhiêu người đau khổ? Một lời ḿnh nói ra không cần phải nói, một câu chửi thề không cần phải chửi, một lời phê b́nh không cần thiết, tôi đă làm cho bao nhiêu người bực tức, đau khổ?
Quăng đời 70 năm từ lúc lọt ḷng mẹ cho đến ngày hôm nay chạy xẹt qua thật nhanh như một ánh chớp. Những ngày thơ ấu làm khổ cha mẹ anh em, vào trường học làm khổ thầy giáo bạn bè, đi lính th́ vô kỷ luật, vân vân... Tôi đă làm một người lính... không b́nh thường chút nào, gây phiền toái rắc rối cho không biết bao nhiêu người.
Suốt đời tôi, tôi đă nói được bao nhiêu lần những lời nói ngọt ngào êm ái ngay cả với vợ con, với người thân, với anh em bạn bè? Miệng tôi đă nhả được bao nhiêu cành hoa, bao nhiêu hương thơm, bao nhiêu lời hay ư đẹp, bao nhiều lời khen tặng cho đời được tươi đẹp hơn, hay chỉ mở miệng ra là văng tục chửi thề, phun cay đắng hận thù và sự chia rẻ làm cho mọi người vốn đă đau khổ lại càng đau khổ thêm?
Ngay lúc ấy, tôi muốn quỳ ngay xuống đất để xin tạ tội với tất cả mọi người mà tôi đă làm cho họ buồn bực hay đau khổ trong suốt đời tôi, từ những người thân thiết như vợ con, anh chị em trong nhà cho đến bạn bè bằng hữu. Xin tất cả hăy tha thứ cho tôi, để tôi được thoải mái và thanh thản ra đi, ḷng không vướng bận ǵ.
Một lúc sau, ông bác sĩ lại hỏi tôi, nếu tôi bị trường hợp... bất ngờ, hỏi tôi có cho phép nhà thương rút ống hay chữa trị bằng mọi cách? Tôi đă tính quyết định cho họ rút ống đi, nhưng chợt nhớ ra người vợ ở nhà, tôi bảo chuyện đó để vợ tôi lát nữa sẽ vào đây quyết định. Tôi đă quyết định sẽ từ từ tŕnh bày với nàng mọi chuyện khi nàng vào đây.
Ông bác sĩ bắt tay, để lại tờ giấy... rút ống trên giường, chúc tôi may mắn.
Tôi liền bốc điện thoại gọi cho hai đứa con thân yêu, báo cho chúng nó biết rằng bố chúng nó sẽ ra đi. Tôi chậm răi và b́nh thản trăn trối cho từng đứa một, vắn tắt dặn ḍ những ǵ muốn nói, giọng đều đều, không hề xúc động, b́nh thản và chịu đựng, như ngày xưa lái tàu bay, sau những trận đánh đẫm máu, gọi máy về nhà báo cáo kết quả, những làng mạc bị thiêu hủy, những xác người cháy đen nằm đầy dẫy trên núi rừng Trường Sơn. Hai t́nh trạng, hai khoảng đời khác biệt, nhưng mầm móng và h́nh ảnh buồn thảm của những sự đau thương chết chóc chia ĺa chẳng khác nhau chút nào. Một lúc nào đó, các con tôi khóc rống lên trong đường giây, nghe chịu không được.
Rồi vợ tôi vào, câu chuyện trở nên hơi phức tạp hơn và rất nhiều xúc động, nhiều cảm t́nh và nước mắt nhưng rồi cũng xong. Chúng tôi đồng ư ở một quyết định chung.
Nhưng cuối cùng th́ tôi vẫn... không chịu chết. Ra khỏi nhà thương 3 lần, lại bị lôi cổ nhập viện vào pḥng cấp cứu 3 lần v́ xuất huyết không cầm được. Lần cuối cùng, nếu trễ nửa tiếng đồng hồ th́ tôi đă được đưa thẳng xuống nhà xác thay v́ ICU. Đây là lời bác sĩ nói, tôi không… chế biến.
Bây giờ tôi đă về nhà được gần 2 tuần, đang xạ trị và thấy càng ngày càng khỏe ra như trâu.
2/ I’m not a brave man
Một đêm nọ, một bà y tá tới đổi máu và chích thuốc cho tôi. Nh́n những ống kim ống ni-lon chằng chịt quanh ḿnh, tôi lắc đầu ngao ngán than: “You know, I’m not a very brave man. This stuff scares me …”
Tôi nói là nói cho vui vậy thôi trong một giây phút ngă ḷng chán nán, nào ngờ, bà y tá quay lại nh́n tôi, nghiêm mặt nói: “Mr. Le, everybody here thinks you’re a very brave man.”
“Wow, how is that?”
“You have conducted yourself perfectly in this hospital. You are suffering tremendously, yet you take it bravely, silently and gracefully. You always have that beautiful and confident smile on your face. We are supposed to confort you, but it’s you that confort us, cheer us up. Thank you Mr. Le.”
Thành thật mà nói, nghe như thế th́ ḷng ḿnh thấy vui hẳn lên. Không phải riêng ǵ tôi nhưng bất cứ ai đă từng mắc áo lính đều phải học để biết… chấp nhận thương đau. Mẹ, nếu chết th́ đành phải chết chứ làm đếch ǵ mà phải nhăn nhó đau khổ, làm mất cái hào khí của người lính đi, phải không các bạn? Tôi hănh diện rằng ḿnh vẫn c̣n có chút máu lính trong người và hành xử như một người lính của QLVNCH trong một cơn thất cơ lỡ vận.
3/ Nhớ lại một bài thơ cũ làm năm 2012
V́ không biết làm thơ nên tôi rất sợ thơ, nhưng lâu lâu nổi hứng cũng làm đại một bài. Năm 2012, nhân việc thiên hạ bàn chuyện “Ăn Cơm Hay Ăn Phở” trong một bàn nhậu, tôi nổi hứng làm đại một bài chọc phá thiên hạ cho vui. Bài thơ mới đầu là ăn phở, nhưng từ từ lại … biến thái trở thành chuyện nhậu nhẹt với Diêm Vương dưới âm phủ.
Một đêm trong nhà thương, tôi giật ḿnh thức dậy v́ không thở được. Không hiểu tại sao, tất cả những ống ni-lông ống Oxy và IV của tôi vẫn đầy đủ nhưng tôi không thể nào thở được. Tôi ngộp thở muốn chết, tôi vùng vẫy lăn lộn, muốn bấm máy gọi y tá nhưng không gọi được, đầu óc trở nên xây xẩm rồi ngất lịm đi.
Và tôi thấy hồn ḿnh bay khỏi xác, bay xuống dưới âm phủ thật. (Tôi phải xuống âm phủ v́ chẳng ai cho một thằng du côn mất dạy như tôi vào Thiên Đàng—đành chịu thôi) Và xuống âm phủ th́ nhất định phải gặp Diêm Vương. Nhưng gặp Diêm Vương rồi lại được trở về mới là hay…
Không biết bao lâu sau đó, tôi giật ḿnh tỉnh giấc thấy thiên hạ bu quanh ḿnh đông như kiến, chỉ chỏ nói năng tùm lum. Tôi đếch có th́ giờ để t́m hiểu tại sao, nhưng tôi biết tôi vừa thoát chết. Và tôi nhớ ngay đến bài thơ “Ăn Phở” tôi làm năm 2012 như sau:
Ăn cơm hay ăn phở?
Đầu năm mới làm bài thơ ... con cóc
Chuyện ăn cơm, ăn phở thứ nào ngon?
Thiên hạ người muốn ăn kẻ bảo đừng
Có anh c̣n sợ cơm nhà bị hàng xóm... bứng
Lạy Thượng Đế con xin người tha thứ
Phần con, cơm khê, cơm nhảo, con đều... đớp ráo
Ra đường gặp phở con cũng... chơi luôn.
Hủ tíu Mỹ Tho ư? Sức mấy con từ
Ḿ Vịt t́m là món con khoái khẩu
Ếch xào lăn, khỏi nói nhậu tới chiều
Càng cua rang muối càng nhai càng nhớ đến:
Cặp... mông đít em cắn măi, sao ngon được như vầy?
Ham Bơ Gơ Mỹ ai chê xin để đấy
Tóc vàng mắt xanh, “Thù dân tộc” con đành phải trả
Su-Shi uống với Sa-Kê con sẽ ... “Đoàn kết Đại Đông Á”
Jambon Pháp thịt trắng tươi thơm phức, ngu sao chẳng vồ?
Đời người ngắn ngủi làm con phải ằng-gioi
Ai cười con chịu ai chê con cũng cười
Nhưng có vài thứ con không bao giờ đụng tới:
Một là vợ bạn, hai bà con máu mủ,
Ba là phụ nữ tuổi con cháu ḿnh...
Được dâng hiến con lắc đầu... bỏ chạy
Mai mốt ngủm, xuống đáy tầng địa ngục
(Trời đất nào dung một thằng quỷ như con?)
Gặp Diêm Vương hắn chỉ mặt quát lớn:
“Thằng quỷ sống, sao giờ này mới xuống?”
Con chẳng hăi quạt liền, “Mẹ, vừa thôi bố,
Cũng đều là ... quỷ, sao mày nở ép nhau?
Kiếm chai rượu ḿnh ngồi đây cạn láng
Nói thật với mi tao chẳng hám Thiên đàng,
Bởi trên đó toàn Cha Cố Bà Sơ, người đúng đắn
Mặt mày táo bón, bộ tịch nghiêm trang coi mà thấy nản,
Ăn mặc kín bưng chẳng cho ai xem tí... vú chút đùi
Uống toàn nước lạnh, hay cô ca hay cà phê sữa đá
Tao đây bợm rượu làm sao mà sống nổi?
Tao thà xuống địa ngục với mi
Bởi nơi đây hảo hán bạn bè đầy đủ cả,
Toàn những thằng trời đánh phải.... đứng xa
Những thằng ngày xưa vá trời lấp biển
Áo lính giày sô ngang dọc bốn phương trời
Nhưng nửa đường gẫy cánh dù đại bàng cũng ngă
Thành không giữ được, gạt nước mắt, lời thề xưa đành bỏ
Thằng chết thảm, thằng vào tù, thằng bỏ chạy
Uất hận cháy con tim và linh hồn ngập máu
Thôi đành “Làm Quỷ Nước Nam” kể từ ngày tháng đó...
Mi Quỷ nhà trời, tao Quỷ nước Nam, ḿnh cùng đều là quỷ
Thôi uống đi cha đừng giở tṛ lư sự...”
Diêm vương nghe nói liền bùi ngùi sa lệ,
Hắn vỗ vai con “Này thằng quỷ nước Nam,
Năm 75 địa ngục tao bỗng rộn ràng,
Dân lính miền Nam tự dưng ào đổ xuống
Chết trong ngục tù, chết trên biển cả đại dương...
Chết vùng kinh tế mới, chết v́ thiếu ăn, chết bờ chết bụi
Những người thảm tử chết oan mắt không thể nhắm
Chuyện tang thương tao đâu biết, bây giờ mi mới nói,
Cho tao xin lỗi đă làm mi nổi nóng
Thôi bây giờ mi có muốn chi không?”
“Lỗi phải mẹ ǵ vểnh tai nghe tao nói
Tao muốn mi lên trở lại trần thế
Diệt hết loài Cộng Phỉ cho tao
Thằng Hồ thằng Duẫn chết trốn nơi nao?
Và luôn cả thằng cẩu Kỳ khốn nạn
Chỉ cho tao, tao đái vào mặt chúng”
Diêm Vương đưa con cuốn sổ miệng cười cười:
“Chuyện nhỏ cưng ơi, đây này mày sẽ thấy
Cộng Phỉ sắp tàn rồi sổ sách có ghi đây
C̣n bọn thằng Hồ tụi Cộng Sản ác ôn
Tao nhốt hết dưới hầm phân mày ỉa đái
Thôi uống đi cha để rồi cho tao hỏi
Tại sao trần thế có cơm mà c̣n hay mê phở?”
Con làm ngụm rượu rồi khà ra một phát:
“Mẹ, quỷ nhà trời sao hiểu được bọn tao?
Cơm ăn hoài phải đổi món chớ sao
Không những Phở ngon nhưng c̣n nhiều thứ khác...”
Diêm vương ngắt lời và chắp tay mà lạy:
“Con lạy ông, xin ông đừng nói nữa
Làm con thèm chắc bỏ địa ngục theo ông
Ông quả đúng là một thằng quỷ sống...”
Quỷ sống (mầm non thi sĩ) Trường Sơn Lê Xuân Nhị
Xuân 2012
Gần chục năm sau, nhớ lại bài thơ, thấy… hay hay, viết lại chia sẽ cho anh chị em coi. Một điều quan trọng, tâm hồn tôi ngày xưa thế nào th́ bây giờ cũng y như vậy, chẳng thay đổi chút nào. Ai biết đời đổi thay, sẽ không bao giờ thay đổi.
Kết luận
Đời người, Sinh Lăo Bệnh Tử là lẽ thường, mỗi ngày có hàng trăm ngàn người chết trên thế giới, chết thêm một thằng dở hơi như tôi cũng chẳng có ǵ quan trọng. Tôi viết lại những gịng này v́ bây giờ có nhiều th́ giờ để nh́n lại cuộc đời ḿnh. Và nh́n đến đâu th́ tôi thấy ḿnh mang nợ tới đó. Nợ công ơn sinh thành dưỡng dục của song thân, nợ công cha chữ thầy, nợ sông nợ núi, nợ những người lính QLVNCH đă chết cho tôi được sống, nợ bạn bè bằng hữu, nợ tha nhân, vân vân. Nợ tiền bạc có thể trả được, nhưng nợ ân t́nh th́ khó mà trả lắm, chỉ có chết mới đem theo được mà thôi…
Đă trải qua một lần ở ngưởng cửa tử sinh và nh́n thấy được cái phù du mong manh của kiếp người, tôi mới thấy biết ơn vợ con, anh em ruột thịt trong nhà. Những chuyện này b́nh thường tôi không nh́n thấy, nhưng khi hữu sự, mới thấy đó là những món quà vô giá mà trời ban cho tôi. Những giọt nước mắt thổn thức và đau đớn của người vợ hiền, những cái nh́n lo sợ của con cái, những chia sẻ ngọt ngào của anh em ruột thịt trong nhà, đă làm cho ḷng tôi rúng động. Rồi c̣n bạn bè xa gần nữa. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng ḿnh đă làm ǵ xứng đáng đê được quư thương như thế…
Thôi th́ xin quỳ xuống đất mà lạy tạ tất cả.
Nhắc tới bạn bè, từ bạn học La San ngày xưa c̣n bé cho đến bạn bè anh em trong phi đoàn ngày xưa, bạn lính, bạn trong những hội ái hữu, bạn trong phong trào tranh đấu, bạn văn, bạn ăn nhậu bây giờ, bỗng cảm thấy nhớ và thương quá họ quá. Tôi chí t́nh với người ta như thế nào th́ tôi chưa biết rơ, nhưng tôi thấy anh em bạn bè chí t́nh với tôi quá. Từ ngày tôi ngă bệnh, đă không biết có bao nhiêu email, bao nhiêu lời nhắn gởi nồng nàn thân thiết đến với tôi. Tôi đọc và cảm động lắm, nhưng chưa có dịp trả lời.
Nhân bài này, tôi xin gởi đi khắp nơi để cám ơn tất cả các bạn bè thân mến xa gần của tôi. Những tấm thịnh t́nh này, tôi nguyện khắc cốt ghi tên. Tôi hiện c̣n mệt lắm, xin đừng gọi điện thoại, nhưng tôi có thể đọc mail, dù chưa thể trả lời được…
Văn Bút Nam Hoa Kỳ ở Houston sắp long trọng tổ chức họp mặt bầu ban chấp hành mới ngày 13 tháng 3 này, nghe vui quá nhưng tôi đang làm Xạ Trị, không đi được, đành xin kiếu. Xin uống dùm tôi vài hớp rượu cho tôi đỡ thèm, chửi thề dùm tôi vài tiếng cho tôi đỡ nhớ, và cuối cùng, hăy cười lên khằng khặc để nhớ đến nhau. Chúc anh chị em vui vẻ và hẹn lần sau.
3/12/2021
Today is a good day to be alive…
Trường Sơn Lê Xuân Nhị
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following 2 Users Say Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Trí nhớ của tôi thường bội bạc. Hoặc thiên vị. Trong cuộc sống, có biết bao nhiêu sự kiện đă ghi sâu vào kư ức của tôi. Và cũng vô số sự kiện khác trôi qua đời tôi như nước trôi đầu vịt, không để lại dấu vết ǵ. Lại có những chi tiết tôi cho là đáng nhớ, chẳng hạn, khi đă khôn lớn, lần đầu tiên cầm vô – lăng lái chiếc xe hơi, nhưng tôi không thể nào nhớ được đấy là xe hiệu ǵ, đi đâu, lúc nào, đi với ai, với mục đích ǵ. Trong khi đó, kư ức về người đàn bà thành phố lỡ bước vào một nơi rừng rú lại thường trở lại với tôi rất rơ nét.
Chiều nay, một chiều cuối năm, ngồi một ḿnh bên tách trà quên uống đă nguội lạnh, tôi lẩn thẩn ôn lại những ngày qua, và h́nh ảnh người đàn bà ấy lại nổi bật kéo theo nhiều chuỗi hồi ức khác tưởng đâu đă hoàn toàn bị quên lăng.
Chuyện xẩy ra cách đây hơn nửa thế kỷ.
Tôi thích núi rừng. Có lẽ từ thuở nhỏ, nhỏ lắm, thời thơ ấu, tôi sống tại một thành phố rất trẻ, rất hoang sơ, rất rừng rú. Núi rừng in đậm vào tâm hồn tôi khi c̣n là một trang giấy trắng. Cây cối, thác ghềnh. Con thỏ rừng, con chồn, con sóc, con hươu, con nai, con heo rừng, con gà rừng, con khỉ … sống lẫn lộn với người – người Việt Nam như tôi, và khá nhiều người thuộc dân tộc thiểu số mà trước kia gọi là người Thượng. Và nhiều thứ khác nữa chứ. Tiếng suối reo, tiếng chim kêu vượn hú, tiếng cọp gầm. Và những trận mưa rừng xoá nhoà trời đất.
Đặc biệt là sương mù. Những buổi sáng sương mù lấp kín nhà sàn nằm cheo leo trên những vách núi, sườn đồi, những thung lũng, những mặt hồ, những hố sâu. Có khi sương mù phủ gần hết những trái đồi thấp, chỉ chừa lại đỉnh. Tưởng như sương mù là biển cả mênh mông, đỉnh đồi là những ḥn cù lao bé nhỏ, lẻ loi.
Lớn lên, cuộc sống kéo tôi ra khỏi núi rừng, ở toàn những nơi phồn hoa đô hội. Nhà cửa chật chội, chi chít; xe cộ rộn ràng, náo động; dân cư ồn ào, chen chúc. Và bụi bặm. Và mải mê tranh sống. Nhiều lúc tôi tưởng tôi đă đánh mất tôi. Nhiều khi quên quá khứ. Tôi thử ḍ xét ḷng ḿnh – nếu cuộc sống cho phép, nghĩa là có công ăn việc làm như nhau, th́ thích sống ở đâu hơn. Rừng núi hay đô thị? Cũng có chút phân vân, tôi chọn núi rừng.
Khi có lệnh động viên, vào trường Vơ Bị Thủ Đức, tôi vẫn thích được đi huấn luyện quân sự tại những băi xa, càng xa càng tốt, hơn là quanh quẩn trong hội trường, trong pḥng học, học những môn như chiến tranh tâm lư, chiến tranh chính trị, tháo gỡ và lắp ráp các loại vũ khí, quân xa, binh thư, vân vân. Đi tới đồi 18 trong vùng quận Thủ Đức, đi G̣ Dưa, đi Tân Vạn, hay có lần được đi di hành xa, cuốc bộ, nón sắt trên đầu, súng trên vai, ba lô nặng trên lưng, đến tận vùng Dĩ An, Biên Ḥa. Mệt nhoài mà thích. Không có rừng núi, nhưng thay vào đó, cũng được gặp những ngọn đồi thấp, những con đường lên lên, xuống xuống, những truông, những trảng, và cây cối tràn lan.
Một hôm, Tết sắp tới, trên băi tập bắn súng đại liên, tôi lân la gợi chuyện với một sỉ quan huấn luyện:
“Thưa Thiếu úy, ngày mai là Ba Mươi Tết rồi. Được nghỉ không, thưa Thiếu úy?”
“Không.”
“Mai học ở hội trường hay đi băi?”
“Đi băi.”
“Đi băi nào? Có xa không, thưa Thiếu uư?
Anh ta nh́n tôi, hơi gắt:
“Anh hỏi để làm ǵ?”
Tôi đang lúng túng t́m câu trả lời th́ vị si quan đó, trẻ tuổi hơn tôi nhiều, lập nghiêm:
“Nhà binh kỷ luật sắt. Có nhiều thứ cần phải bảo mật. Không được hỏi vớ vẩn.”
Nói xong, anh ta cau mày đứng dậy, quay người đi nhanh.
15 năm sau...
Tôi đi tù cải tạo. Trong B (trung đội) của tôi, tôi chơi thân với Chí, một phần do chúng tôi đều có vài kỷ niệm giống nhau, từng sống tại hai thành phố lân cận vùng cao nguyên thời thơ ấu – tôi Pleiku, Chí Ban Mê Thuột. Chí là Đại úy Bộ Binh của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa, từng phục vụ trong cả bốn Vùng Chiến Thuật. Những ngày cuối cùng trước khi “tan hàng”, Chí đóng tại Dakto, Kontum. Đă có gia đ́nh, vợ và ba con, có đứa sắp vào đại học. Qua những lần đi lao động bên cạnh nhau, chuyện tṛ th́ thầm, tôi được biết như thế. Chí vui tính, hiếu động, táo tợn, “rắn mặt.”
Chúng tôi không biết B của chúng tôi thuộc đại đội nào, tiểu đoàn nào, trung đoàn nào. Chỉ biết xa thành phố, nằm sâu trong vùng núi rừng hoang vắng, mùa Hè nóng như thiêu đốt, mùa Đông lạnh thấu xương.
Một hôm, vào giờ nghỉ giải lao, Chí lân la đến cán bộ quản giáo cười cười làm thân, rồi ṭ ṃ hỏi:
“Thưa cán bộ, mai đi lao động khu nào nhỉ?”
“Anh nói tiếp đi!”
“Và có đi sớm như sáng nay không?”
“Cái ǵ? Cứ nói tiếp!”
“Thưa, đi đốn cây hay đi cắt tranh?”
Viên quản giáo quay đầu nh́n chằm chặp, và lặp lại câu nói cũ:
“Nói tiếp!”
Chí lại cười cười:
“Thưa, tôi chỉ muốn biết chừng đó thôi.”
Viên cán bộ quản giáo quắc mắt, nói qua kẽ răng:
“Này, này, ư đồ ǵ vậy?”
Chí chột dạ, gượng cười:
“Thưa … thưa … tôi không có ư đồ ǵ cả. Chẳng qua, chẳng qua…”
Nói chưa hết câu, Chí nghiêng ḿnh chào rồi vội đi nhanh về phía chúng tôi.
Sau khi đi lao động về, trước giờ ăn tối, có người đến đưa Chí lên Khung tŕnh diện, mang theo hành lư. Chúng tôi ngơ ngác. Khung là trụ sở của Trung Đoàn th́ phải. Hành lư rất nhẹ, chỉ một cái bị nhỏ đựng một bộ áo quần tươm tất mang theo từ hồi tŕnh diện học tập cải tạo, khi có thăm nuôi, thắng bộ đồ đó lên cho đẹp mặt. Mặt ai? Có lẽ mặt tù cũng như mặt cai tù. Và một áo cụt ba lỗ, một quần xà lỏn tự khâu lấy bằng vải bao cát. Có cả một cái chén g̣ từ miếng tôn cháy sém, một đôi đũa tre tự chuốt lấy to và dài. Khi tŕnh diện đi tù cải tạo, chúng tôi không có đủ thông tin, nên không mang theo chén, dĩa, nồi, niêu.
Chúng tôi biết mang theo hành lư có nghĩa không trở lại với chúng tôi.
Trại tù có một hội trường khá rộng, mái tranh, nền đất, không có phên, vách. Không có ghế cho tù ngồi. Chỉ có một cái bàn nhỏ, một cái ghế đẩu dành cho cán bộ khi lên lớp. Vào mùa mưa, gió tạt mưa vào, ướt át. Chúng tôi tụm năm tụm ba chạy quanh t́m chỗ khô ráo.
Ngày nào chúng tôi cũng đi lao động trừ Chủ Nhật. Những hôm học các môn lư thuyết, chính trị cũng khỏi đi lao động ngoài rừng. Th́ tới hội trường. Lao động cực nhọc, nhưng chúng tôi thích hơn đến hội trường nghe “nhồi sọ, tẩy năo”.
Có những khu rừng quen v́ đă đến nhiều lần. Nhưng thường đến bằng những lối đi khác nhau. Có nơi đi thật lâu mới tới. V́ xa? Không hẳn. Một lần đi lâu đến một khu rừng lạ. Chí, hồi đó đang c̣n ở tù chung với chúng tôi, trèo lên một cây cao định hái bụi hoa phong lan theo như lời hắn khai, bị lính bảo vệ bắt gặp, nổ súng chỉ thiên. Hắn hoảng hốt tụt xuống, rồi bị biệt giam nửa tháng v́ phạm nội quy. Có lẽ v́ đă phạm cái tội đó cho nên về sau Chí “lèng èng” hỏi chuyện đi khu này khu nọ nên bị dồn hai tội làm một, bị chuyển đi trại khác.
Trở lại thời kỳ hắn chưa bị chuyển trại. Hết bị biệt giam, hắn đổi tính, gắt gỏng. Ít chuyện tṛ với mọi người. Không c̣n những lối đùa giỡn náo nhiệt, vui nhộn. Tệ hại hơn nữa, hắn nh́n mọi người bằng con mắt ngờ vực. Trừ tôi ra. Tôi tự hỏi, hắn nghi ngờ chuyện ǵ? Hay là Khung đă tung hoả mù, gieo những mầm nghi kỵ trong đám tù vốn không quen biết nhau từ nhiều nơi dồn về? Đă thế, đám tù này cũng không được sống chung với nhau lâu ngày. Chúng tôi chưa kịp t́m hiểu nhau th́ “Cách mạng” lại “xóc bài”. Chúng tôi lại bị phân rẽ ra mỗi người đi một ngả.
Một hôm, khi chỉ c̣n hắn và tôi đứng cạnh nhau, hắn th́ thầm:
“Tụi nó có nhiều tṛ quỷ quái lắm. Dẫn tụi ḿnh bị đi quanh quẩn đến hụt hơi mới tới nơi. Nhưng thật ra, rất gần. Trèo lên cây cao thấy ngay. Tao lấy cớ trèo cây hái phong lan, thực ra để quan sát quanh vùng.”
“Quan sát làm ǵ vậy?” Tôi hỏi.
Chí nhớn nhác nh́n quanh, hạ giọng:
“Để trốn trại. Cậu và tui nhé. Có hai đứa, giúp nhau, mới có hy vọng thoát.”
Nó bị chuyển trại chăng? Đó là do chúng tôi bàn tán, suy luận. “Cách Mạng” không bao giờ cho chúng tôi một thông tin nào về nó, hoặc về bất cứ vấn đề nào khác trừ những ǵ liên quan tới “Học tập tốt, lao động tốt”. Chúng tôi cũng không được hỏi han ǵ cả. Câm. Điếc.
Hay là nó bị thủ tiêu rồi, tôi buồn rầu ngẫm nghĩ.
Có lần đi thật lâu, chắc là xa thiệt, tới một khu rừng cây cối cao ngất. Tôi thấy náo nức. Ô, núi cao, rừng sâu! Chúng tôi lần đầu tiên thấy sóc bay. Ngửa mặt nh́n lên ngọn cây, thỉnh thoảng thấy vài ba con sóc màu nâu nương theo gió bay là là từ cành cao của cây này đến cành thấp hơn của cây khác. Không thấy nó bay ngược lại, từ thấp lên cao. Có lẽ không bay được. Thấy chúng tôi, vài ba con sóc ṭ ṃ đáp xuống đất. Một bạn tù ŕnh bắt được một con.
“Mày giỏi quá. Nhanh như sóc mà cũng bị tóm.”
“Nhằm nḥ ǵ. Cá, chim, tao cũng bắt như chơi.”
Thật thế, anh chàng này, vào mùa mưa, có dịp đi qua những hố bom B-52 đầy nước, h́nh tṛn, đường kính khoảng vài mươi mét, mà được quản giáo cho tù xuống tắm, hắn bắt cá. Những người khác ham bơi, lội, vùng vẫy, kỳ cọ, hắn ṃ mẫm bơi quanh ven bờ hố, lấy tay khoét vài cái lỗ sâu độ một gang tay. Anh em quậy nước bùn lên làm cá cay mắt và sợ, trốn vào mấy cái lỗ đó. Mươi phút sau, hắn trở lại ṃ tay vào những cái hang đó bắt được cá. Bắt chim én càng khỏe hơn. Chỉ cắm vài con ruồi vào một khúc tre nhỏ xíu như que tăm, ngay cạnh đó đặt một cái tḥng lọng. Ngày xuân con én đưa thoi, thấy ruồi tiện thể bay qua đớp, vướng vào dây tḥng lọng. Phải chi cứ lo việc đưa thoi.
Thế là bữa ăn chiều của nó thấy mà thèm.
“Hôm nay cậu lại có món sóc rô ti,” Một người hỏi.
“Không, con sóc này lông dày êm quá. Rờ sướng tay. Cậu có coi cuốn phim ǵ ǵ đó có cái thằng khờ thích rờ chuột? Tui là thằng khờ đó, đem về nuôi chớ không ăn. Sóc dễ làm thân lắm. Mới đó nó đă biết giỡn với tui, thấy chưa. Đấy, đấy, coi cặp mắt ngây thơ long lanh kia ḱa. Coi hai bàn tay nó chắp lại kia ḱa.”
Hắn lấy dây lạt cột con sóc vào một gốc cây để rảnh tay đi lao động. Đến giờ nghỉ trưa ăn xong cơm nguội hoặc củ khoai ḿ mang theo, hắn quay lại thăm con sóc. Một bầy kiến lửa bu vào đầy mắt, đầy miệng con sóc. Chết cứng queo.
Tại một khu rừng khác, cũng đi khá lâu mới tới, chắc cũng xa thiệt, chúng tôi chặt mây. Lần đầu tiên tôi thấy dây mây. Nó là một loại dây rừng có những lóng dài, có mắt mọc ra thành vài ba nhánh nhỏ. Vỏ bọc bên ngoài dây mây đầy gai nhọn. Mây ḅ chằng chịt quanh những cành, những cây cao. Chặt mây, rút mây ra khỏi cây to thế nào cũng bị gai đâm rách áo, sướt tay, lủng chân.
Cũng trong cánh rừng này, sắp tập họp trước khi trở về trại, tôi chợt thấy một cây lạ, khá cao, cành lá xanh tươi, một ḿnh đứng lẫn trong nhiều cây cổ thụ khác. Thân cây có một lớp vỏ màu bạc bao kín. Tôi chăm chú nh́n, rồi lấy dao chặt nhẹ mấy nhát vào gốc cây. Thích cái cây đó chặt chơi “làm kỷ niệm”, chứ không định phá hoại “có hệ thống”, cũng không “có ư đồ” ǵ ráo. Vỏ tróc, gỗ bên trong màu vàng tươi thoang thoảng một mùi dễ chịu. Bụng đói, đói liên miên, đói kinh niên, thấy cái ǵ có vẻ ăn được là ăn ngay. Ăn bất cứ con ǵ c̣n nhúc nhích, trừ con ruồi và con muỗi. Nhưng gỗ đâu biết nhúc nhích, cũng nếm thử vài mảnh nhỏ văng ra xem sao. Thấy thơm và ngọt, tôi gọi mấy người trong toán tới. Tất cả đều thích thú cho là đă t́m ra một loại cây quư. Biết đâu quư hiếm hơn cây quế trong rừng. Th́ một bạn thấy thế chạy vội đến la to đừng ăn, đừng ăn, coi chừng ngộ độc chết tươi cả ngay bây giờ. Chúng tôi chợt tỉnh. Đứa th́ cố khạc nhổ, đứa th́ đứng lặng người lắng nghe bụng dạ ḿnh chuyển động ra sao.
Đến bây giờ tôi cũng không rơ đó là cây ǵ. Chỉ nhớ là sau đấy, trên đường về lán, chúng tôi, những người đă nhai những mảnh gỗ vụn đó, đều cảm thấy uể oải, mệt nhọc, hoa mắt, chân bước lâng lâng, lảo đảo. Nếu không có anh em cho vịn vào vai để cùng đi, nếu không có chú lính bảo vệ súng cầm tay, mặt non choẹt cố làm ra vẻ “h́nh sự”, trông thấy thương hơn là ghét, chúng tôi đă nằm lăn quay xuống đường ṃn. Nhiều hôm sau đó chúng tôi cũng chưa b́nh phục hẳn.
H́nh ảnh chú lính bảo vệ trở lại với tôi. Cố làm ra vẻ hắc ám, sắt máu nhưng không che giấu nổi những nét ngây thơ, chất phát, ngờ nghệch. Đúng là một kịch sỹ bất đắc dĩ. Anh ta nghĩ ǵ trong đầu? Là một cá nhân bé nhỏ bị nhồi nặn trong một chế độ độc tài toàn trị, với bộ máy tuyên truyền khổng lồ, liệu anh ta, và ngay cả những quản giáo hay những người chuyên đứng lớp thao thao bất tuyệt về chủ nghĩa này, lư thuyết nọ, có thể nào suy nghĩ độc lập? Có thể anh ta nghĩ rằng chúng tôi là những tên Ngụy rất nguy hiểm, những tên Việt gian bán nước, ôm chân đế quốc, thích ăn tim gan người, uống máu đồng bào, “xơi tái” bào thai của “chiến sỹ gái”? Cho nên, nếu có “sự cố” bất tường nào dù nhỏ nhặt xẩy ra, phải dùng bạo lực cách mạng thẳng tay trấn áp?
Chúng tôi đi tù tại Miền Nam, loại tù không có nhiều “nợ máu với nhân dân”, chắc chắn không nếm mùi đau khổ bằng những người tù bị đưa ra ngoài Bắc. Nhưng đă ở tù th́ kể chi đến gian khổ, tôi thầm nghĩ. Than van, trách móc chỉ khiến cho cái đau đau thêm. Hăy quên hết, quên đói, quên thiếu thốn, quên nhọc nhằn. Quên buồn, quên nhớ. Ư chí nói với tôi như thế. Nhưng tôi có chịu làm theo hay không? Dường như có, dường như không. Dường như mà thôi, chẳng có ǵ rơ ràng.
Liệu tôi có thể quên nếp sống cũ? Liệu tôi có thể nào đừng nghĩ đến xă hội ngoài kia mà tôi không hề có được một tin tức chính xác nào. Quản giáo th́ nói láo, vợ con đến thăm th́ không dám tiết lộ sự thật v́ có cán bộ đứng cạnh nghe ngóng. Báo chí không có đă đành, đài vô tuyến cũng không được nghe ngoại trừ thỉnh thoảng “được” bắt buộc nghe đài phe ta.
Đừng nghĩ “khi về” th́ sẽ làm sao có thể chạm trán với xă hội ngoài kia. Mà khi nào là khi về, “Khi về hỏi liễu Chương Đài”. Đừng nghĩ đến vợ con đang ch́m nổi trong cơn “đại hồng thuỷ”. Đừng nghĩ rằng, trước những thay đổi khủng khiếp, liệu người vợ chỉ trông cậy vào đồng lương ít ỏi và cố định của chồng, suốt ngày lo săn sóc việc nhà và nuôi con, nay có biết và có kịp thay h́nh đổi dạng, để xông pha vào cuộc đời mới đầy đe doạ. Liệu có chịu tập tành buôn thúng bán mẹt; bon chen, giành giật; gồng thuê gánh mướn. Hay là khi vô phương kiếm sống, lại xoay qua làm nghề không vốn. Vâng, biết đâu, biết đâu. Và đứa con độc nhất sắp đến tuổi đi học? Liệu nó có được cắp sách đến trường hay là ngày ngày chạy ra ngoài chợ Cầu Ông Lănh đá cá lăn dưa, hay là lêu lổng đầu đường xó chợ, hay là đi bụi đời. Mà nếu may mắn được đi đến trường th́ cái đầu non nớt đó sẽ học những ǵ? Chắc chắn sẽ có những bài học mới lạ, kỳ quái, và sẽ không thiếu những môn huấn luyện cách “lăng mạ, luận tội, lên án” Ngụy quân, Ngụy quyền trong đó có cha của nó, chú của nó, họ hàng của nó, láng giềng của nó, đồng bào của nó. Khi cha nó về, nó sẽ nh́n cha bằng “nửa con mắt”?
Như đă nói trên, tôi tự nhủ đừng nghĩ ngợi lôi thôi. Càng nghĩ ngợi, càng bế tắc. Và tôi đă thành công. Là v́ những ư nghĩ tối tăm vừa nêu trên, lúc đó, đă nằm sâu dưới cát, lớp cát dày phủ kín đầu con đà điểu ngoài sa mạc. Vâng, người ta nói, khi gặp nguy hiểm, con đà điểu chui đầu xuống cát để khỏi phải thấy ǵ. Sự thật có phải là thế không? Nhờ đấy, con đà điểu “khôn ngoan” đă ù ĺ sống, đă không bị hội chứng tâm lư, chấn động tinh thần. Bây giờ, nước đă chảy nhiều dưới cầu, lớp cát dày bị gió sa mạc thổi bạt, hai con mắt con đà điểu mở to quay nh́n quá khứ. Giật ḿnh.
T́nh yêu có từ bé đối với rừng núi không ngờ lại là điều hay cho tôi. Nhờ t́nh cảm đó, những chuyến “đi rừng” lao động dù cực khổ và bị kềm kẹp vẫn mang lại cho tôi vài ba kỷ niệm khó quên như tôi vừa kể. Nhưng tôi c̣n muốn kể thêm câu chuyện dưới đây nữa. Nó khiến tôi mỗi lần nhớ đến là mỗi lần bàng hoàng thảng thốt như bị dội lên đầu một thau nước lạnh.
Tôi luôn luôn mong được đi rừng xa. Đúng như mong ước của tôi, một hôm gần Tết ta, sau khi tập họp, quản giáo cho hay sẽ đi xa, xa nhất từ trước đến giờ. Sẽ được ghé một nơi đặc biệt. Một người tù bẩm bẩm, Khoan hồng, cách mạng lại khoan hồng.
Tôi nhẩm tính, thế là sắp ăn bốn cái Tết tù. Người xưa dùng chữ đúng quá, “Ăn Tết”. Vừa đi vừa suy đoán năm nay ăn Tết ra sao. Chắc sẽ được nghỉ lao động một ngày, mong nó không rơi vào ngày Chủ Nhật. Và “trên cả tuyệt vời”, có lẽ chúng tôi sẽ có thịt heo, mỗi năm tù được ăn một lần vào dịp Tết. Mỗi người cũng sẽ được chia một miếng thịt khiêm tốn to bằng một lóng ngón tay, gặp miếng có mỡ coi như trúng số. Chắc năm nay cũng thế, B chúng tôi cũng sẽ bàn bạc sôi nổi, cuối cùng “đạt được sự nhất trí cao”: gom thịt và cơm lại, cho vào nồi lớn, thêm chút muối và mấy gàu nước giếng, bắc lên ḷ nấu cho thật nhừ. Thế là, một nồi cháo thịt nóng hổi thua ǵ Cháo Chợ Cũ mà chúng tôi thường nhắc đến khi họp nhau tán gẫu sau bữa ăn tối mà cứ ngỡ chưa ăn.
Chắc cũng sẽ đấu cờ tướng từ sáng đến chiều, cho điên cả cái đầu. Nhà vô địch sẽ không được hưởng “vinh quang”, nghĩa là “bị nghỉ lao động” một ngày. Tên nào thích thể thao, dù thân thể c̣n da bọc xương, chắc sẽ được đá banh. Chân không giày, chia làm hai phe, phe ở trần, phe mặc áo. Nhưng Tết năm nay tôi sẽ không ghi danh đá banh trên cái sân khủng khiếp đó. Nào đá dăm tai mèo nhọn hoắt, nào đá cuội lục cục nằm rải rác đạp lên đau méo mặt, nào lỗ chân trâu gồ ghề, lởm chởm, nào những bụi hoa trinh nữ, tôi thích chữ bông mắc cở hơn, đầy gai nhọn mọc phục kích khắp sân.
Sau trận đấu tên nào cũng bong móng chân cái. Nhiều tháng sau móng mới mới chịu lần ṃ nhú ra thật chậm, trông đến sốt ruột. Đó là chưa kể cái bụng không cứng kéo theo cặp gị rất mềm, đá vào trái banh da mà tưởng như đá vào tảng đá.
Vợ con phải nhịn thèm để dành quà Tết vào dịp thăm nuôi đầu Xuân. Có những ǵ nào? Mong được một thỏi đường đen, thèm ngọt quá; một chai nước mắm thiệt, v́ ngày ngày chỉ được ăn loại nước mắm làm bằng nước muối thắng chút nước màu cho vui mắt; và nhất là cái bánh tét nhân chuối, hay nhân đậu xanh, hay biết đâu nhân thịt. Thèm thịt quá.
Đầu óc lan man, chân bước đều đều như máy. Trên nhiều đoạn đường, tôi đi mù ḷa theo sức lôi kéo vô h́nh của đoàn tù, không để ư đến cái lưng của người đi trước, hay cái vai của người đi bên cạnh. Chỉ cắm đầu loáng thoáng thấy những bàn chân sù ś, gót nứt nẻ, mang dép râu, xủi đất, cát, bụi bay vật vờ. Bỗng nhiều tiếng reo, Ồ con suối, chảy mạnh quá. Tôi bỡ ngỡ nh́n quanh.
Con suối nhỏ rộng khoảng 10 mét chảy ngang qua một vùng đất khá bằng phẳng. Bắc ngang qua con suối là một thân cây c̣n tươi đường kính hơn một gang tay, c̣n cả vỏ nguyên vẹn, chứng tỏ rằng “cây cầu” này ít người qua lại. Bên một bờ suối c̣n một gốc cây lẫn trong đám cỏ cao có nhiều vết mới chặt. Có lẽ mấy ngày trước đây một người nào đó đốn cây này, chặt hết cành, rồi đẩy thân cây cho nằm ngang qua ḍng suối. Thế là có cây cầu. Cành, lá, có lẽ đă được mang về nhà làm chất đốt.
Nhiều người tù khi qua cầu thấy nước chảy nhanh, chóng mặt, sợ ngă xuống suối đành phải ngồi bệt xuống, hai chân choàng qua hai bên thân cây, cái kiểu ngồi trên lưng ngựa, hai tay chống xuống thân cây nâng người lên, nhích nhích tiến tới từng chút một. Trông giống trẻ con đùa giỡn. Quản giáo, lính bảo vệ đi qua cầu một cách dễ dàng như đi trên mặt đất phẳng. Có khi họ c̣n trổ tài chạy phon phon. Tôi nghiệm ra rằng đại đa số chúng tôi không phải là lính chuyên nghiệp, vốn là công chức, tư chức, bị động viên nhập ngũ chưa được bao lâu th́ ră đàn tan nghé. Nay bị ném vào núi rừng. Vụng về, lọng cọng.
Xa xa, phía ngược ḍng suối là rừng tre ngút ngàn. Từ mô đất cao nh́n xuống, tre xanh ngát, hết lớp này đến lớp khác, đu đưa trong gió trông như những tấm gấm vóc khổng lồ lượn sóng. Xuôi theo ḍng suối, rừng cây trùng điệp, cây không tên, hay đúng ra chúng tôi không biết tên, cũng xanh tươi, rậm rạp. Rừng nhiệt đới muà xuân là thế đó. Hai bên lối ṃn ngoằn ngoèo, hoa dại nhiều màu đă nở rộ. Cỏ dại trên mặt đất cũng trổ hoa, thường là hoa màu vàng nhỏ như ngọn rau má. Cũng có bướm bay chờn vờn quấn quưt nhau, đuổi nhau; chuồn chuồn th́ bay đứng một chỗ trên không trung quan sát chúng tôi. Rừng nhiệt đới phải có nhiều loại côn trùng chứ, tôi ngẫm nghĩ. Chúng đâu cả? Chỉ thấy bươm bướm và chuồn chuồn. Chắc hẳn côn trùng đang nằm ẩn trong bụi cây, đám cỏ, ḷng đất, chờ đêm xuống ḅ đi kiếm ăn và thi nhau hoà tấu những khúc nhạc thiên thu. Chim cũng hiếm, trừ chim én. Khó thấy chúng nó, chốc chốc nghe lảnh lót tiếng hót. Hay đó không phải là tiếng chim, mà là “tiếng gọi” của núi rừng. Trên trời cao, mấy cụm mây trắng trôi bồng bềnh. Ở thành phố ít thấy mây bay.
Khoảnh rừng thưa này khá rộng, chim én bay lượn nhiều. Một câu thơ trong Kiều, Ngày xuân con én đưa thoi, đă được nhắc bên trên, lại nhắc lại, v́ tôi thấy nó đẹp, êm, và ấm quá. Tại sao câu thơ ấy đẹp, êm? Khó nói. Nhưng ấm th́ dễ tán láo. Đưa thoi khiến tưởng tượng đến khung cửi với hai bàn tay nhỏ của cô dệt vải, và từ vải may áo thay cho cái gọi là áo làm bằng bao cát sù ś, chùm đụp, xiêng xẹo, hở hang, mới mặc ngứa ngáy chịu hết nổi, lâu ngày quen. Nhưng vẫn nhớ cái áo bằng vải thiệt như trẻ con mới bỏ bú nhớ bầu sữa.
Tưởng là đă đến nơi, nhưng không. Chúng tôi chỉ dừng lại chờ những người ngồi lết lết qua cái cầu độc mộc. Sau khi mọi người qua khỏi cầu, đoàn tù tiếp tục đi.
Đầu óc tôi lại lang thang. Và nhớ. Lang thang nhớ về quá khứ. Đừng nhé, hăy khoan, hăy đừng nghĩ đến tương lai. Hăy là con đà điểu ngoài sa mạc. Nhớ chuyện cũ thôi. Nhớ là liều thuốc xoa dịu, mơn man, làm nhẹ phiền muộn. Là tiếng nói thủ thỉ, hay đay nghiến; nụ cười hân hoan, hay hờn dỗi; ánh mắt reo vui, hay trách móc. Là bàn tay quen quen, mai tóc cỏ rối, nụ hôn bâng khuâng, làn da ấm áp. Là tiếng khóc trẻ thơ trong veo, tiếng tập nói bi bô vừa chớt vừa ngọng, chiếc giày nhỏ xíu nằm lăn lóc trên gác nhỏ một hôm t́m thấy. Là tiếng ho hen quát tháo bầy chó vồ sủa của ông già hàng xóm mỗi khi có khách đến nhà, tiếng rao hàng quà rất đúng giờ mỗi buổi sáng, tiếng xe xích lô máy bỗng nổ ṛn ră khuấy động rồi xa dần, nhỏ dần, mất hút. Là con phố có hàng cây sao, có lề đường rộng, khua vang tiếng guốc chen lẫn với tiếng cười khúc khích mỗi buổi chiều khi học tṛ con gái “Em tan trường về.” Là quán cà phê khói thơm ngào ngạt cùng thân h́nh yểu điệu và mái tóc đen dài che nửa khuôn mặt rất đẹp của cô chủ, làm nổi bật đôi mắt mơ màng lơ đăng không bao giờ nh́n thẳng vào một ai. Phải chăng không nh́n vào người nào chứng tỏ chưa có nơi có chốn, th́ những chàng trai mới lớn tha hồ nuôi hy vọng, ngày ngày đến trồng cây si.
Nhưng không có cái nhớ nào dai dẳng, tha thiết, và lặp đi lặp lại bằng nhớ tô phở, tô bún ḅ, tô hủ tíu. Ngây ngất cả thần hồn v́ mùi thơm bốc lên, ấm cả ḷng dạ khi bàn tay nâng niu bên ngoài cái tô no tṛn nóng, như trẻ thơ nâng bầu vú mẹ. Dù thèm đến mấy, cũng sẽ không dám ăn liền. Như tên mọt sách, cầm cuốn sách mới đă chờ đợi lâu nay, không dám giở ra đọc liền. Âu yếm nh́n tên tác giả, hân hoan như thấy tác giả gật đầu mỉm cười đáp lại, nh́n tranh b́a trước, ngắm chữ b́a sau, ướm thử xem nó nặng bao nhiêu, rồi bàn tay trái cầm gáy cuốn sách, ngón cái tay phải khẩy nhẹ vào cạnh những trang giấy để nghe mùi giấy mới, mực mới, chữ nghĩa mới lan toả những đợt sóng từ trường.
Vâng, tôi sẽ không ăn ngay. Trước khi ăn, như đă nói, tôi hăy thưởng thức bằng khướu giác, xúc giác, rồi mới lim dim mắt ngắm nó như ngắm bức tranh ấn tượng. Màu đỏ cay của ớt, màu xanh mát của hành lá, màu đen ṛn của tiêu, màu trắng mịn của bánh phở, con bún, sợi hủ tíu.
Thế c̣n màu sắc của thịt tái, chín, nạm, gầu, gân, vè, sách, gị heo, chả lụa, thịt băm, tóp mỡ, nước lèo? Màu sắc của những thứ đó vượt ra khỏi lănh vực của ấn tượng. Tượng trưng chăng? Siêu thực chăng? Thật khó mà diễn tả bằng lời.
Cuối cùng đoàn tù dừng lại hẳn. Chúng tôi đến khu rừng này lần đầu. Đúng ra đây không phải là khu rừng, mà là một trảng tranh. Và thật là lạ, tại một góc của cái trảng tranh xanh tốt và khá rộng này có mấy gánh gánh hàng ăn. Khoai, sắn, chuối, ổi, bưởi, trái cóc, mấy khúc mía chưa róc vỏ … Và những loại bánh hấp hoặc nấu chín gói trong lá chuối. Trông ngon lành quá. Gần Tết rồi, chắc có bánh tét. Tết luôn luôn có bánh tét, tôi muốn gọi nó là bánh tết.
Không xa nơi chúng tôi tập họp trước khi phân tán ra làm nhiều toán nhỏ, cuối đám tranh, sau những bụi cây và lau sậy san sát, thấp thoáng năm ba mái nhà lá. Tôi tưởng như lâu ngày nay gặp lại quê nhà, thân, quen, ấm áp, dù đang mùa Đông. Thấp thoáng bóng dáng người dân thường, trông nghèo nàn, lam lũ, nhưng ăn mặc đâu vào đấy. Đàn ông quần cụt, áo sơ mi rách rưới, vá víu, đàn bà quần dài đen, áo bà ba cũ kỹ. Không kỳ quặc như chúng tôi – áo bao cát ba lỗ, một lỗ to cho cái đầu bờm xờm tḥ ra, hai lỗ nhỏ cho hai cánh tay xương xẩu có chỗ thoát ly; quần xà lỏn bao cát th́ trông chỉ văn minh hơn chiếc khố; mỗi người may theo mỗi cách, mà vẫn có mẫu số chung, là méo mó, xộc xệch, hở hang.
A, đây là xă hội loài người, nhưng họ có phải là Việt Cộng hay không nhỉ? Nghĩa là họ có xem ḿnh như kẻ thù, như Ngụy, để họ cải tạo phụ đạo? Hay họ chỉ là những người thường dân, dù sống dưới chế độ nào. Tôi buồn rầu nghĩ tiếp, dưới chế độ nào đi nữa th́ dân vẫn là dân, chính quyền là chính quyền, đảng là đảng, Việt cộng là Việt cộng. Lẽ nào mọi người đều là Việt cộng?
Ở măi trong rừng ngày ngày đối diện với sắt máu, kềm kẹp, ŕnh rập, đói khát, bệnh tật, nhiều khi ḿnh cảm thấy ḿnh không phải là con người nữa. Một nhà thơ nói trúng:
Mười năm, mặt xạm soi khe nước,
Ta hóa thân làm vượn cổ sơ.[1]
Nay thấy loài người, ḷng bỗng nao nao. Và có hàng, có quán. Không chừng có cả chợ. Có lẽ nơi này rất xa những nơi từ trước tới nay chúng tôi đă đến để được “Vinh Quang” – “Lao động là vinh quang.” Khẩu hiệu được lặp đi lặp lại này làm tôi nghĩ đến câu nói “Xúi trẻ ăn cứt gà.” Chúng tôi không c̣n là trẻ con nữa, vậy câu nói đó nên được đổi thành “Xúi già ăn cứt vịt” chăng? Tôi nghĩ bụng vinh quang hay không c̣n tùy thuộc vào mục đích của cái lao động ấy chứ. Chẳng hạn ta được cho ăn bánh vẽ làm việc đến kiệt lực trong khi kẻ khác ngồi không hưởng trọn thành quả của cái lao động ấy, th́ vinh quang cái nỗi nào.
Một người đột nhiên cất cao giọng “phát biểu linh tinh”:
“Hôm nay là ngày cuối năm, mai Tết, ngày vui của dân tộc. Mừng Xuân Ơn Đảng.”
Một giọng khác bẻ:
“Trật. Phải nói: Ơn Đảng Mừng Xuân. Cho nên Cách Mạng chiếu cố cho chúng ta lao động tại vùng này để được gần gũi với nhân dân hưởng cái Tết ấm no, độc lập, thống nhất, tự do, hoà b́nh.”
Có tiếng x́ xào, ŕ rầm. Hưởng ứng hay phản đối? Nhưng dù ǵ th́ dù, mọi người vui hẳn lên, cố cắt thật nhiều tranh, cho mau đạt chỉ tiêu, để c̣n nhiều th́ giờ đi “mua sắm”. Nghĩa là để có thể ngồi nán lâu hơn giờ nghỉ quy định bên các hàng ăn, hàng quà tán gẫu. Ai có tiền th́ “mua sắm” củ khoai, trái chuối, trái bắp, ăn Tết; ai không tiền th́ ăn Tết bằng mắt.
Tôi chợt liên tưởng cách đây 15 năm trên những băi tập quanh vùng Thủ Đức, Chợ Nhỏ. Giờ nghỉ trưa, chúng tôi la cà đến những cô gái quê xinh xắn nói năng ngọt ngào, duyên dáng, áo bà ba nhiều màu, và quần trắng, quần đen mỏng “sexy” làm nổi lên những “đường cong tuyệt mỹ”. Họ ngồi bán những thức ăn, thức uống. Bán những nụ cười tươi tắn. Nay bên những gánh hàng ăn lỏng chỏng xác xơ, cũng những cô gái quê c̣n trẻ lắm nhưng trông lam lũ quá. Tóc búi tó không chút mượt mà, mặt mày hốc hác không trang điểm, nước da nám, sạm, áo quần toàn một màu đen bạc thếch v́ dăi dầu mưa nắng. Đi chân đất.
Tôi ngạc nhiên khi thấy dăm ba bạn tù có tiền đến mua quà. Trong những chuyến thăm nuôi, ngoài “đồ tiếp tế”, thân nhân của họ lén chuồi một ít tiền. Vợ tôi cũng muốn làm như thế nhưng tôi từ chối ngay, nghĩ rằng ở tù trong rừng th́ tiền bạc có ích ǵ. Tôi đâu ngờ rằng có một ngày như hôm nay. Tôi cũng chưa có ư nghĩ trốn trại, th́ phải có chút tiền mang theo pḥng thân.
Tôi càng ngạc nhiên hơn. Lẫn trong nhóm người nghèo khổ đó, ngồi thu ḿnh đằng sau chiếc rổ bày ra mấy món thức ăn, là một người đàn bà c̣n trẻ, trên dưới ba mươi tuổi. Thoáng trông tôi đă nhận ra ngay cái dáng dấp “lăng mạn tiểu tư sản bóc lột”. Cô ta như ở một tinh cầu lạ rơi xuống, khác hẳn bọn tù chúng tôi đă đành, mà cũng không có nét nào giống những cô gái quê khốn khó. Lâu ngày quen mắt với núi rừng âm u, nay bàng hoàng thấy hiện lên h́nh ảnh của ngày xa xưa như trong chuyện cổ tích. Một chút thân thương và rất nhiều xót xa. Tôi quên cả giữ ư, nh́n trân trối.
Người đàn bà gầy g̣, tay chân như thừa thăi. Mái tóc đă lâu không uốn buông thỏng xuống vai áo màu tím nhạt, sờn, rách, để lộ làn da xanh xao. Không lạnh sao, mùa đông nơi rừng núi mà. Đôi mắt to, đen, ngơ ngác, mang một vẻ sợ sệt thường trực khó hiểu, nổi bật lên trên khuôn mặt không vui, với đôi mày thanh tú, cái cằm hơi nhọn, chiếc mũi thon. Hai bàn tay gầy ngón dài thường nắm chặt vào nhau, như để chống cái lạnh, cho thấy trên ngón tay thứ tư của bàn tay trái chiếc nhẫn vàng nho nhỏ. Thế là đă có nơi nương tựa? Hay chàng không c̣n? Hay chàng cũng đang ở tù như chúng tôi? Biết đâu có thể cùng B với tôi.
Ṭ ṃ, hay v́ lâu ngày không thấy người nữ, tôi trố mắt nh́n kỹ hơn. Nh́n hai bàn chân mang dép Nhật ṃn hết gót. Nh́n chiếc quần lănh đen bạc màu có mấy miếng vá ở đầu gối. Khi người đàn bà đứng dậy quay người, tôi nh́n miếng vá ở mông. Và mông. Tôi quên hết mọi cung cách giao tiếp lịch sự tối thiểu. Tôi thầm nghĩ, trước kia, với chút trang điểm và bớt gầy, có lẽ đấy là một nhan sắc đáng kể. Và chắc chắn là dân thành phố. Nhưng sao lại lạc lỏng tới nơi này? Cơn xúc động trong tôi bỗng dưng lóe lên như đốm than hồng phủ tro bị cơn gió mạnh thổi tạt qua.
Rổ đựng thức ăn cũng gợi trí ṭ ṃ của tôi: một ít mứt gừng gói trong giấy trong, hai chén chè đậu xanh đánh, một dĩa xôi lạc, trước kia gọi là xôi đậu phụng, và đũa, muổng. Và một thẻ nhang, một bông cúc vàng gói chung trong một mảnh giấy báo đặt bên dưới dĩa xôi. Tôi muốn xin mảnh giấy báo mang về đọc xem có ǵ trong đó, mà không dám. Chỉ chừng đó. Không có người nào tới đấy hỏi mua quà. Cũng phải thôi, bọn tù chúng tôi đâu cần những món ăn xa xỉ như thế.
Vài ba người bán quà ngồi gần đấy tỏ vẻ khó chịu. Khó chịu v́ tôi chăng? V́ cái nh́n rất ngố không biết che đậy của tôi? Tôi chột dạ, chỉnh đốn lại thái độ. Bỗng họ lớn tiếng bàn bạc với nhau có lẽ cốt để cho tôi nghe chăng.
Một người nói:
“Không biết nó từ đâu mà tự nhiên nhô ra. Coi tức cười quá vậy trời.”
“Nó? Nhưng nó nào?” Người thứ nh́ hỏi.
“Th́ c̣n ai nữa. Cái con ranh đó đó.”
A, họ không nhắm vào tôi. Tôi cảm thấy nhẹ nhơm trong người.
Người thứ nh́ nói tiếp:
“Con ranh đó hả? Th́ từ Sài G̣n chớ từ đâu nữa. Lên đây bán đồ cho … cho … mấy anh tù.” Quay nh́n thẳng vào tôi. “Chắc không phải đâu. Lên làm gái.”
Người thứ nhất lắc đầu, le lưỡi:
“Phải có da có thịt mới có thể làm gái chớ. Ốm như con khỉ gió th́ làm ǵ được!”
Người kia không đồng ư:
“Ở đó mà không làm gái! Coi cái mặt mốc kia ḱa. Không làm gái th́ cái tướng đó làm được ǵ mà sống.”
Người thứ ba bây giờ mới ra miệng, tỏ ra biết nhiều và biết điều hơn, nói với hai người kia, nhưng mắt th́ chăm chăm nh́n cô Sài G̣n:
“Tui biết nó. Tui gặp con khùng này mấy lần rồi. Nó làm ǵ mặc kệ nó, ḿnh dư hơi đâu mà xía vô. Không ưa th́ đuổi nó đi chỗ khác cho đỡ ngứa con mắt.” Nói xong cười thích thú.
Cứ sau mỗi câu nói trên, người đàn bà thành phố, trông như con chó lạc chủ bị một bọn người cầm gậy gộc dọa đánh, run rẩy co rúm người lại. Con mắt càng ngơ ngác, vẻ mặt càng hoảng hốt. Như một phản ứng tự nhiên, quên ḿnh là tên tù, tôi nhảy vào can thiệp. Tôi buột miệng nói mấy câu, ban đầu hùng hồn, dơng dạc, dần dần yếu x́u:
“Ê, ba chị kia, làm ǵ vậy? Người ta cũng …” Xoay nh́n người vừa nói. “À, à chị có biết cô này hả. Thôi, tội nghiệp, tha cho người ta đi. Tui, tui sẽ… Tui sẽ …”
“Tui sẽ làm ǵ?”
Họ cố nhịn cười. Người đàn bà thành phố lấm lét nh́n tôi, ngơ ngác. Tôi đâm ngượng, im bặt. Rồi ngó lăng ra đằng xa nơi vài ba người tù đang ăn khoai ḿ, miệng ngốn ngấu ngon lành, mắt mở thao láo.
Nhưng thật không ngờ, người đàn bà vừa đ̣i đuổi cô thành phố quay lại nói với tôi:
“Tui giỡn chơi thôi, anh biết chớ. Tui có quyền ǵ mà đuổi người ta. C̣n anh muốn mua đồ của nó th́ cứ mua đi. Nói khéo khéo nó sẽ cho ăn chùa, khỏi cần trả tiền, tui bảo đảm. Con này nó khùng mà. Khùng th́ biết ǵ đâu.” Quay nói với hai người bạn hàng. “Thôi, tụi ḿnh đi bán chỗ khác nghen. Ngồi đây nhột.”
Ba người đứng dậy thong thả gánh hàng quà của ḿnh đi đến nơi anh lính bảo vệ đang ngồi cạnh lùm cây nhỏ lấy thuốc lá ra vấn.
Không có một khúc cây, một cục gạch, hay tảng đá gần đó, để ngồi, tôi đứng xớ rớ bắt chuyện:
“Chị bán những thứ ǵ đó?”
Người đàn bà không trả lời, nh́n chỗ khác, có vẻ thèn thẹn. Tôi nói thêm:
“Sao toàn là những đồ cúng cả vậy. Lại có cả thẻ nhang.”
“Kệ tui. Anh đi chỗ khác để cho tui yên. Đi ngay đi.”
A, cái cô này lạ thật. Ḿnh vừa đứng về phe cô ta, cô lại đuổi ḿnh đi. Hay là v́ ḿnh vô ư nh́n người ta như muốn “ăn tươi nuốt sống” khiến người ta bực tức? Tự thấy ḿnh có lỗi, tôi dịu giọng:
“Cô mau quên quá. Không có tui, ba con nhỏ kia đă xé xác cô rồi. Không chừng tụi nó quay lại đó.”
Cô ta đứng bật người dậy, hoảng hốt, nói líu lưỡi:
“Thật không … Thật không… Chết, chết, chết. Làm sao đây?”
Tôi không ngờ cái phản ứng thái quá đó. Không biết nói ǵ, nói đại một cách vớ vẩn, buồn cười:
“Chắc họ không quay lại đâu.”
Người đàn bà coi bộ dễ tin:
“Anh nói thiệt hả anh.” Rồi cười lặng lẽ và cúi xuống lấy một chén chè đưa tôi, miệng lẩm bẩm như nói một ḿnh:
“Trước cúng sau cấp. Cấp th́ ăn. Không ăn th́ bán. Anh ăn không tui bán cho? Ăn xong đi chỗ khác chơi.”
Tôi ngạc nhiên đáp:
“Tui không đói.”
Người đàn bà bỗng đổi thái độ, dịu giọng:
“Tui cũng không đói như anh. Tui anh giống nhau. Không ăn th́ đem lên đây bán. Người ta bán được tui cũng bán được. Anh cũng mua được. Ăn xong đi chỗ khác chơi.”
Cô ta lại lơ đăng nh́n quanh. Đột nhiên cô bước tới gần, nói nhỏ bên tai tôi:
“Nhưng tui không lên đây buôn bán giành khách của họ đâu, mà họ cứ làm khó, làm dễ tui hoài. Tui sợ ba cái bà đó lắm.” Hai bàn tay che mặt, vai thun. “Tui đem lên cho ảnh. Tết năm nay không có ǵ, tui chỉ đem được chừng đó thôi. Lâu quá mới đi mà ít đồ quá. Ảnh có giận không hả anh? Anh cứ nói thiệt đi, tui không ngán đâu.”
Tôi ṭ ṃ hỏi:
“Ảnh? ảnh là ai?”
Người đàn bà cau mày:
“Ảnh là ảnh, chớ c̣n là ai nữa.” Mắt rưng rưng. “Ảnh không chịu gởi thơ về cho tui. Mấy ngày rồi. Mấy tháng rồi. Mấy năm rồi. Tui đi kiếm ảnh nhiều nơi. Thằng con tui cũng bỏ tui mà đi. Nó mới mấy tuổi đầu mà cũng đi đâu mất.”
Cô này đúng là khùng như chị bán hàng hồi năy đă nói, tôi lo lắng. Hay mất trí? Cô ta tiếp tục lảm mhảm:
“Không biết ảnh ở đâu. Đi t́m nhiều nơi lắm, nơi nào cũng có có không không. Người ta chỉ tui tới đây mấy lần rồi, ảnh không chịu gặp tui. Trước cúng sau cấp, tui đem lên cho cho ảnh ăn. Chớ có tính bán buôn ǵ đâu, mà mấy bà hồi năy la rầy dữ quá. Anh thích th́ cứ lấy một chén chè mà ăn. Có tiền trả, không có tiền, ăn chịu. Ăn một chén thôi. Rồi đi nơi khác chơi.”
Tôi chợt nghĩ đến người bạn thân đă bị chuyển trại. Hay đă chết? Tôi buột miệng hỏi:
“Có phải ảnh tên Chí?”
Người đàn bà giật bắn ḿnh, mở to mắt, lắp bắp:
“Đúng, đúng, đúng. Sao, sao anh biết?” Đứng nhón chân lên, hớt hơ hớt hải nh́n bốn phía. “Anh ơi, anh ở đâu?” Xoay qua tôi. “Anh dẫn tui tới ảnh đi.”
Tôi bối rối:
“Này chị. Hăy từ từ. Để tui tính. Anh Chí trước kia cùng B với tôi.”
“Chí cái ǵ, Bê cái ǵ…”
Tôi ngắt lời:
“Nhưng, nhưng …” Tôi không dám nói Chí không c̣n ở chung B với tôi nữa. Ḷng c̣n chút hồ nghi, tôi hỏi thêm. “Chị có ba đứa con phải không? Đứa lớn nhất có lẽ đă vào Đại Học. Ô, chị c̣n trẻ quá, có lẽ nào…”
Người đàn bà ngẩn ngơ, đưa bàn tay xua xua, rồi phá lên cười:
“Tui ba con. Sao nhiều quá vậy. Một thôi. Hai cũng chưa ra nổi lấy đâu có ba, có bốn.” Bỗng ngồi bệt xuống đất hai tay ôm mặt khóc nức nở, nói qua làn nước mắt. “Mà … mà … mà một cũng không xong. Bé ngoan sao lại hư vậy … sao lại cũng bỏ mẹ mà đi, mà … đi chơi … Đi đâu lâu quá không về. Anh ơi. Anh Chính ơi, anh về ngay. Anh và em đi t́m nó!”
Tôi lặng người. Vài người bạn tù thấy thế vội bước tới. Người đàn bà hoảng sợ vói hai tay vồ lấy chiếc rổ đứng lên định chạy. Tôi giữ lại, lúng túng, nói:
“Chị ngồi lại đây một chút, xin ngồi lại một chút thôi. Tui có chuyện muốn thưa chuyện nhiều nhiều với chị, với các bạn. Có ǵ trở ngại đâu, phải không các bạn? Tụi tui không hung dữ đâu, chị đừng sợ.”
Nghe tôi nói thế, không ngờ người đàn bà ngoan ngoăn đặt rổ xuống đất ngồi lại chỗ cũ, nghiêng đầu vểnh tai lên về phía tôi, như muốn nghe cho rơ tôi sẽ nói ǵ. Mấy người bạn ngạc nhiên trố mắt nh́n tôi. Một người lên tiếng:
“Có chuyện riêng muốn nói với nhau hả? Th́ bọn tui đi chỗ khác.” Vừa bước một bước, như sực nhớ điều ǵ, quay lại nói tiếp. “ Này chị, chị có vẻ không phải là dân vùng này, phải không?”
“Tui ở Sài G̣n.”
“Khi nào chị về Sài G̣n?”
“Về Sài G̣n hả? Về chớ sao không về. Về, về. Về ngay bây giờ. Có anh Chính cùng về với tui nữa.”
Người tù lộ vẻ vui mừng rút từ trong túi áo bao cát một bao thư nhàu nḥ đưa cho người đàn bà, th́ thầm:
“Thơ tui viết sẵn từ lâu mà không gởi được. Dặn vợ lần thăm nuôi sắp tới đem vài thứ thuốc. Chỉ có vậy thôi. May quá nay gặp chị. Nhờ chị về Sài G̣n bỏ vô Bưu điện. Đă viết sẵn địa chỉ. Có điều xin chị thương t́nh mua cho tui con tem dán lên cho. Chị làm ơn nhé, tui đội ơn chị vô cùng.”
Người đàn bà ngơ ngác cầm lá thư sửa soạn cho vào túi áo. Bỗng cán bộ quản giáo, theo sau là lính bảo vệ, có lẽ đă quan sát từ năy đến giờ, chạy vọt tới. Anh ta nhanh như chớp giật lấy bức thư trong tay cô ta và bỏ ngay vào trong chiếc cặp. Anh gằn giọng, nói qua kẽ răng:
“Hai người theo tôi.”
Người tù vừa đưa thư đứng sững, mặt xanh như tàu lá. Người đàn bà run lẩy bẩy, cặp mắt điên dại như mắt con thú rừng vừa bị sập bẫy. Màu đen đôi mắt chuyển dần thành màu trắng dă và, lạ quá, trong một thoáng, hai chấm đỏ hiện lên mơ hồ.
Tôi nhớ trong một câu chuyện có đề cập đến săn bắn[2], tác giả cho biết trừ mắt người và voi không phản chiếu ánh đèn, ngọn đèn săn trong đêm quét đến đâu th́ trong ṿng 50 thước ta thấy hiện lên những chấm sáng, từ cặp mắt cọp sáng rực, đến mắt nai, mắt nhái, mắt nhện.
Nhưng đó là ban đêm với ngọn đèn săn. Đằng này mới xế chiều, không đèn, lại là mắt người. Tôi trông gà hóa cuốc chăng? Làm sao có chấm đỏ trong mắt của người đàn bà?
Tôi chồm tới. Lính bảo vệ chỉa súng, lên đạn. Tôi dừng lại, lắp bắp nói :
“Thưa, thưa cán bộ. Cán bộ xét lại cho, cho. Chị này điên.”
“Anh im ngay.” Gằn từng tiếng. “Điên thật hay điên giả? Điên thật ư? Cũng có cách. Đinh hết điên.”
Dường như muốn rơ nghĩa hơn, anh ta nhắc lại cái ư đó, nói qua kẽ răng:
“Đinh đục vào, điên văng ra.”
Hồi tôi c̣n ở Trảng Lớn, Tây Ninh, có một anh tù gốc Quảng Trị bị “mát dây”, ưa lư sự, châm chọc, nói văng mạng, phạm húy. Lại thường chen tiếng Pháp vào. Thỉnh thoảng anh hét to, Tao điên đây, tao điên đây, tụi bay làm chi được tao nào. Sau đó anh bị đưa đi đâu hết mấy tuần lễ. Lúc trở về với bạn tù, anh im lặng một cách khó hiểu. Giống như Chí trước kia. Những lỗ tṛn nhỏ như đầu chiếc đũa tím đen bao quanh bởi lớp da đỏ bầm lấm tấm trên trán, trên hai mép của anh. Bị gặng hỏi nhiều lần về những vết tím đen đó, anh không thoái thác được, đành lầm bầm trả lời, Đinh … đinh … Lúc đó chúng tôi không hiểu anh nói ǵ. Nay th́ hiểu rồi, đinh đục vào, điên văng ra. Quản giáo đă buột miệng tiết lộ sự thật chứ không phải hù dọa.
Bỗng quản giáo nhíu mày ngẫm nghĩ, ngập ngừng liếc nh́n tôi. Ánh mắt đột nhiên chuyển qua dịu dàng, hiền từ, anh ta chậm răi nói chung cho mọi người nghe bằng một giọng ấm áp:
“Nhưng thôi. Cần ǵ phải mạnh tay đến thế nhỉ. Cách mạng đă có rất nhiều cách xử lư rất tốt cho những sự cố như thế này. Và rất khoan hồng, rất nhân đạo.”
Nói xong, cái vẻ hiền từ vụt bay đi mất, quản giáo nghiêm mặt nhắc lại lệnh:
“Anh kia, chị kia, theo tôi.”
Thật bất ngờ, người đàn bà lao vào tôi, ôm chầm, nói đứt quăng:
“Anh Chính! … anh Chính! … Cứu em! …Cứu em với!”
Tôi phản ứng như máy, gỡ những ngón tay của người đàn bà ra, hơi khó khăn, và đẩy nhẹ cô ta về phía quản giáo. Cô buông tay, lảo đảo, sửng sốt nh́n tôi. Cặp mắt đó, lại hiện lên đốm đỏ, chất chứa một điều ǵ rất khó hiểu. Khinh bỉ? Căm hờn? Nó sẽ đeo đuổi tôi măi. Nó sẽ làm hỏng đời tôi sau này.
Quản giáo bước đi trước, hai bàn tay khoát khoát xua đuổi tôi và mấy anh tù đứng gần đấy đi nơi khác. Hai “tội phạm” riu ríu bước theo, lính bảo vệ cầm súng đi sau cùng. Tôi hụt hẫng. Mọi người im lặng ngơ ngác nh́n.
Cảnh tượng vừa rồi vẫn thường xẩy ra sau khi Miền Nam thất thủ. Như giữa sói và cừu. Trên một cánh đồng êm đềm, một đàn cừu ngoan ngoăn gặm cỏ. Bỗng một con chó sói xuất hiện. Đàn cừu hoảng hốt chạy tán loạn. Con sói rượt theo vồ được một con cừu, cắn vào cổ, vật ngă, rồi ngồi xuống từ từ nhai ngấu nghiến con mồi. Đàn cừu thấy yên yên dừng lại quay nh́n. Cừu, hơn cả dê, thích nh́n xa. Có con động tính hiếu kỳ, tiến lên mấy bước, giương đôi mắt ngây thơ nh́n cho rơ hơn.
Tôi cay đắng thầm tự so sánh với con cừu ngây thơ. Tôi tệ hơn.
Rừng mùa Đông mau tối. Chúng tôi không ai có đồng hồ, 6 giờ rồi chăng? Tiếng trời gầm nghe không xa lắm. Một cơn gió chạy luồn theo khe núi tạo nên những tiếng hú dài. Cây, cành nghiêng ngă, lá rụng ào ào. Chắc sắp đổ mưa. Trên đường về, đến phiên tôi phải vác bó cuốc nặng. Lạ chưa, đi cắt tranh mang cuốc? Chắc quản giáo tính lộn, tôi thầm nghĩ. Và nhớ một câu nói “thuộc lấy làm ḷng”của quản giáo: “Chúng tôi không bao giờ nhầm lẫn.”
Mưa đổ xuống thật. Đội mưa đi mà không thôi nghĩ đến người đàn bà và anh bạn tù.
Này này, tôi nói với tôi, nếu mày không lẩn thẩn con cà con kê th́ đâu đến nỗi. Giá mày có tư cách hơn, có dũng khí hơn. Chẳng biết họ sẽ ra sao? Cái anh chàng đó chắc sẽ bị biệt giam. Hay chuyển trại. Hay là, hay là? Và người đàn bà Sài G̣n mất trí? Điên? Đinh?
Con đường đê nhỏ xíu bề ngang chỉ hơn một gang tay, lầy trơn, lồi lơm, khó bước. Tôi tháo dép râu treo lên cán cuốc đi chân không cho dễ bám đất. Ḷng nặng trĩu, bước loạng choạng, tôi trượt chân té xuống một cái ao đầy nước bên đường. Nằm sóng soải, nước ngập đầu, bó cuốc bung ra. Một lưỡi cuốc chém vào bắp chân phải của tôi, và chạm vào xương đầu gối. Máu chảy nhiều. Anh lính bảo vệ đứng lại, chỉa súng, chờ.
Tôi lóp ngóp ngồi dậy, loay hoay bó lại bó cuốc cho chặt hơn, rồi cởi trần lấy áo bao cát quấn vào vết thương cho cầm máu. Lạnh run cầm cập. Đoàn tù đi qua, đi qua, lặng lẽ. Trong bóng mờ tranh tối tranh sáng, có lẽ họ không thấy tôi bị thương. Họ không quan tâm mấy, trượt té là chuyện nhỏ. Hơn nữa, họ không được tự ư đứng lại khi không có lệnh. Khi tôi đứng dậy, mới nhận thấy ḿnh là người đi áp chót. Người đi cuối là lính bảo vệ.
Nhưng không phải thế. Ngoảnh mặt nh́n lui tôi thấy, không xa lắm, không được rơ lắm, trong b́a rừng, bóng dáng mấy người. Tôi cố nh́n kỹ. Một lính bảo vệ súng cầm tay, và thêm hai người nữa. Nh́n kỹ hơn, đúng là anh bạn tù đưa thơ lúc năy hai tay bị trói quặt ra sau lưng, đi lom khom, và người đàn bà Sài G̣n hai tay cũng bị trói, nhưng đưa lủng lẳng ra đằng trước. Từ trước đến giờ tôi vẫn nghĩ chỉ có một quản giáo và một bảo vệ dẫn chúng tôi đi lao động. Th́ ra số người canh gác, số lính “bảo vệ” chúng tôi, có thể lên đến ba, bốn, hoặc nhiều hơn tuỳ theo nhu cầu, hoàn cảnh. Nhưng họ không lộ diện.
Lẫn trong tiếng mưa rơi và tiếng gió hú, là tiếng rên rỉ, than thở, khóc lóc của người đàn bà. Có lúc rít lên nghe như tiếng con heo đang bị thọc huyết, có lúc gơ từng giọt đều đều như tiếng cú rúc trong rừng khuya.
Tôi đặt bó cuốc lên vai, chạy lúp xúp cho kịp đoàn tù đi đằng trước, mấy lần lại suưt trượt té. Tôi chạy bươn bươn, vượt qua gần hết đoàn tù. Tôi chạy như chạy trốn. Tôi không muốn nghe. Tôi không muốn thấy. Nước mắt tự dưng tuôn ra ḥa với nước mưa chảy dài từ cái đầu ướt mèm xuống cằm. Mấy người đi trước, tôi trông như những h́nh nộm múa may, quờ quạng. Bỗng tôi nghe văng vẳng. Mọi thứ âm thanh, mọi tạp âm đều bị gạn lọc hết, tôi chỉ nghe những tiếng khóc, tiếng rú, tiếng than. Và núi rừng, cây cối cũng đều bị nhạt nhoà, tôi chỉ c̣n trông thấy đôi mắt đen tối, trũng sâu, đầm đ́a. Rồi nó đổi màu, nó biến thành hai đốm lửa, lan ra, lan ra măi thành đám cháy lớn. Khu rừng rực lửa trong tôi.
Đầu óc tôi đă bị gột sạch những liên tưởng, những h́nh ảnh, những âm thanh cũ, những thứ lâu nay đă đeo đuổi theo tôi mỗi khi tôi đi lao động trong rừng xa. Vâng, mới đây thôi, mới hôm qua, rừng càng xa càng khiến ḷng tôi phơi phới. Tôi biết rằng chuyến đi hôm nay đă giết chết trong tôi nhiều thứ t́nh cảm rối rắm, chẳng hạn như t́nh thương đối với người lính bảo vệ trông thật vô tư. Và cả t́nh yêu tôi ấp ủ từ thuở nhỏ đối với núi rừng.
Trước kia rừng là nước, tôi là cá. Hết rồi. Rừng nay là lửa. Lửa nung nấu tim gan.
*****
Nắng kéo dài nhiều tháng. Bây giờ, cuối năm, trời bỗng đổ một trận mưa thật lớn như muốn ban cho năm cũ một chút ơn huệ vớt vát muộn màng. Trong những phút đầu tiên của trận mưa ấy, con đường nhựa trở nên trơn trợt, xe phải chạy chậm lại. Sau đó khoảng vài mươi phút, mặt đường mới sạch nhẵn lớp bùn lầy, bánh xe mới dễ bám.
Tuy thế, một chiếc xe hơi cũ kỹ vẫn chạy nhanh trên đường Edinger theo hướng từ Tây sang Đông. Người lái xe là một ông già hơi gầy, cao cao, tóc bạc phơ, trông yếu ớt, mệt nhọc. Phục sức luộm thuộm. Đôi mắt nhớn nhác chứng tỏ một tâm hồn không ổn định. Mang một thứ bệnh nào đó liên quan đến thần kinh chăng? Hẳn nhiên ông già già hơn chiếc xe nhiều. Đuổi theo sau chiếc xe đó là một xe Cảnh Sát đèn chớp, c̣i hụ.
Mưa lớn, đường Edinger vắng, không gặp đèn đỏ, chiếc xe hơi cũ vượt nhanh qua những đường giao lộ như Magnolia, Brookhurst. Chạy hết Mile Square Park, chiếc xe quẹo gấp qua trái trên đường Euclid. Lái xe cái kiểu đó có ngày chết. Xe Cảnh Sát vẫn lẽo đẽo đuổi theo sau cách một quăng ngắn. Mưa càng lúc càng lớn. Cái gạt nước không kịp gạt hết những giọt mưa đập lên kính chắn gió. Cảnh vật trước mặt ông già do đó bồng bềnh, nghiêng ngửa. Kính chắn gió đằng sau của xe th́ bị phủ đầy sương đêm chưa kịp tan, và nước mưa. Ông đă bấm nút “Làm tan băng.” Xe cũ. Những nút bấm không kích hoạt nhanh.
Chiếc xe lại tiếp tục vùn vụt chạy qua các đường Mc. Fadden, rồi Bolsa, rồi Fifth, rồi Hazard. Thấy đèn giao thông màu vàng xuất hiện, ông càng đạp thêm ga cho xe phóng nhanh để kịp vượt qua đèn đỏ.
Bỗng bảng tên đường Emperor Quang Trung hiện lên mờ mờ dưới cơn mưa càng lúc càng nặng hột. Ông đạp thắng gấp, quẹo nhanh qua trái để vào một Khu Doanh Thương. Xe trượt trên lớp nước tràn ngập đường, lủi vào đụng cột đèn điện đánh sầm một tiếng. Và nằm nghiêng cạnh mép đường, đầu xe ch́m một phần trong làn nước. Quên tắt máy, ông nhăn nhó quay nh́n cái tay lái bị đầu gối phải của ông chạm mạnh vào, lệch qua một bên. Cây gậy gỗ nằm cạnh cửa xe găy làm đôi. Máu chảy ra khá nhiều, thấm đỏ ống quần. Ông tỏ vẻ đau đớn, càu nhàu, Lần này bác sĩ dở hơi giở tṛ hỏi đau bao nhiêu từ không đến mười, sẽ đáp không chút phân vân đau chín. Hay mười?
Chiếc xe Cảnh Sát chạy theo đằng sau quẹo ngay vào. Từ trên xe bước xuống một cảnh sát giao thông cao lớn, lực lưỡng. Ông ngồi yên chờ. Người cảnh sát ra dấu bảo ông hạ kính xe xuống. Ông làm theo.
Câu đầu tiên của cảnh sát:
“Ông có bị thương không?”
Ngần ngừ một chút, ông trả lời:
“Không, không sao cả. Hoàn toàn không bị thương.”
Có lẽ ông nghĩ nói như thế sẽ bị phạt nhẹ, hay tha bổng. Là v́ ḿnh làm ḿnh bị thương khi lái xe cũng là phạm luật chứ? Lái xe gây thương tích cho người ta là lỗi nặng, ḿnh cũng là người ta. Bị phạt nặng, rồi c̣n bảo hiểm tăng, có khi bị “treo gị” mấy tháng. Đời nào!
Anh cảnh sát bảo ông tắt máy, yêu cầu ông tŕnh bằng lái xe, giấy bảo hiểm, giấy thuế lưu hành hàng năm. Xem qua một lượt, cảnh sát nói tiếp:
“Ông chạy quá tốc độ. Hai lần vượt đèn đỏ. Làm ǵ mà chạy nhanh dữ thế?”
Ông liếc nh́n đồng hồ, nói:
“Tôi có hẹn với bác sĩ đúng 9 giờ sáng hôm nay. Tôi ngủ quên. Sợ trễ hẹn. Thật ra tôi không vượt đèn đỏ. Vượt đèn vàng thôi. Cái đèn vàng mau tắt, c̣n cái đèn đỏ th́ mau hiện. Có thế thôi.”
Anh cảnh sát mỉm cười. Thấy anh cảnh sát trẻ trung không khó đăm đăm như những cảnh sát khác mà ông đă gặp nhiều lần trong những dịp như thế này, ông cố kéo dài câu chuyện. Biết đâu, anh ta sẽ thông cảm, nhẹ tay. Có lẽ nghĩ như thế, ông hăm hở tranh nói trước khi cảnh sát hỏi tiếp:
“Tôi bị thương ở đầu gối lâu ngày, từ hồi, từ hồi … Cũng cơn mưa lớn như thế này, mưa trên rừng. Chữa măi không lành. Tôi đi khập khiễng nhưng ngồi lái xe th́ b́nh thường. Nghĩa là không có vấn đề ǵ. Thời tiết thay đổi, nhức nhối khó chịu lắm. Nhất là ban đêm không ngủ được. Nay được bạn bè mách nước, bảo tập thể dục mới khỏi, chứ thuốc thang không ăn thua. Tôi thử tới bác sĩ Vật Lư Trị Liệu trong khu này…”
Anh cảnh sát ngắt lời:
“Vâng, tôi nghe đủ rồi. Nhưng tôi đuổi theo, đèn chớp, c̣i hụ, sao ông không chịu dừng lại?”
“Trời mưa lớn quá, tôi không nghe ǵ cả. Cũng không thấy đằng sau. Cái kính sau đó mà, nó bị nước mưa che hết. Hơn nữa tôi lăng tai nặng. Cửa xe đóng kín, không mưa tôi cũng không nghe. Không lẽ anh không biết điều đó?”
Anh cảnh sát như vô cảm, lấy cái máy lớn hơn bàn tay bấm bấm trên các ô, xong ch́a ra cho ông và nói:
“Thế hả? Đây, xin ông vui ḷng kư vào đây.”
Ông già đầu khặc khừ, nhăn mặt, bặm miệng, mắt muốn đổ lửa. Không c̣n lẩn thẩn con cà con kê nữa, cũng không buồn xem cảnh sát ghi ǵ trong máy, ông kư rẹt một cái. Anh cảnh sát lấy lại máy, in tờ biên nhận và trao cho ông. Ông lạnh lùng nói:
“Cám ơn.”
Cảnh sát lạnh lùng đáp:
“Cám ơn.”
Khi anh cảnh sát quay người sắp đi dưới cơn mưa, ông hỏi vói:
“Phạt tui hả? Bao nhiêu tiền?”
Anh cảnh sát không trả lời, nhún vai, đi thẳng. Ông sực nhớ Cảnh Sát chỉ làm biên bản. Ṭa án sẽ quyết định phần c̣n lại.
Ngự Thuyết
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following User Says Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
.jpg)
