Nhớ 'một câu nhịn chín câu lành', người Việt sẽ không hung dữ
Hơn nhau không phải ở nắm đấm mà là ở khả năng học tập, làm việc, chia sẻ, thương yêu, tử tế với ḿnh, với người trong mối quan hệ với cuộc sống xung quanh!
Hạ cẳng tay, thượng cẳng chân sau khi va chạm giao thông - Ảnh do bạn đọc cung cấp
Cách đây mấy bữa, trên đường đi làm về, tôi thấy một đám đông ở Hàng Xanh (Q.B́nh Thạnh, TP.HCM), nghĩ là có kẹt xe. Tới gần mới phát hiện là vừa có vụ va quẹt và hai tài xế đang căi nhau, người đi đường ngang qua ai cũng lắc đầu.
Chuyện va quẹt trên phố đông như Sài G̣n giờ tan tầm là chuyện cơm bữa, nếu cảm thông và chia sẻ được th́ có lẽ người ta sẽ nhẹ nhàng cho qua, tôi nghĩ vậy!
Môi trường nhiều mầm mống bạo lực
Thường người ta sẽ nổi nóng khi gặp một chuyện bất như ư nào đó, như vừa bị sếp la, ra cổng cơ quan bảo vệ đùa một câu, liền sân si. Nỗi buồn, sự bực bội là thứ năng lượng chi phối hành xử khiến người ta không thể kiềm chế được cơn tức dâng lên, lây sang người khác.
V́ vậy, có người dễ nổi nóng đă cảnh báo: "Thấy tôi ‘khó ở’ là tránh xa xa giùm, không ăn mắng ráng chịu". Theo đó, người nóng lâu ngày họ cũng biết tính khí của ḿnh nên có "chống chỉ định" chuyện nói đùa, tiếp xúc lúc họ đang không vui, căng thẳng. Thực ra, khi quá mệt mỏi, phiền muộn trong ḷng, ta không c̣n giữ được ḿnh.
Có người bạn của tôi b́nh thường hiền queo, ai nói ǵ cũng cười. Bỗng một ngày, tôi hỏi "sao buồn dữ rứa?" lại bị bạn nạt cho một câu nghe chưng hửng. Trời, bạn ḿnh đây sao? Mới đầu tôi phản ứng vậy, nhưng chợt dừng lại v́ nhớ ra, đây không phải là bản chất của bạn. Có thể bạn đang có một nỗi niềm, áp lực từ cuộc sống, gia đ́nh, t́nh yêu hoặc bản thân đang trải qua bệnh tật, sự cố…
Ai cũng có lúc nóng giận, nếu ḿnh hiểu th́ sẽ không khiến ngọn lửa trong họ cháy phừng. Tôi im lặng và không bỏ mặc, cuối cùng cũng nghe được thổ lộ từ bạn. Bạn bị nhiều áp lực trong công việc: sếp chèn ép, đồng nghiệp t́m cách chơi khăm, lương không cao, phải chật vật trang trải cuộc sống…
Tất nhiên, nhiều người khó khăn hơn nhưng họ không nổi nóng. Đó là tính cách và sức chịu đựng của từng người. Sự nóng tính là một thói quen được huấn tập hằng ngày theo nguyên lư:
"Thói quen tạo nên tính cách, tính cách tạo nên số phận".
V́ thế, các chuyên gia tâm lư khi chia sẻ với tôi về thói vũ phu của chồng vẫn thường lưu ư, có thể anh ấy từng bị bạo hành lúc nhỏ, từng sống gần những gia đ́nh lớn tiếng, ồn ào đánh căi nhau như cơm bữa.
Sự tác động của cuộc sống xung quanh lên tính cách con người theo hướng đó được ông bà xưa đúc kết rằng "gần mực th́ đen". Cái đen đó cần có thời gian thanh lọc để dần trắng, nhưng nếu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong môi trường đen hơn th́ sẽ đen đậm hơn.
Ngày nay các văn hóa phẩm mang tính bạo lực vẫn đầy rẫy trên mạng và tồn tại trong cuộc sống, giải trí của nhiều người: từ game online đến phim ảnh. Thường ngày tiếp xúc với sự đánh đấm, máu me trong các "thức ăn tinh thần" đó khiến năo quen với những "mùi vị" của bạo lực, từ đó hành xử theo.
Những kẻ "giang hồ mạng" được ngưỡng mộ và thu tiền trăm triệu cũng chính là một "h́nh tượng" khiến người ta thay đổi suy nghĩ: cần ǵ học hành, tử tế, chỉ cần có "số má" là có thể lên đời.
Môi trường bên ngoài đă vậy, trong nhà trường, gia đ́nh cũng đầy mầm mống bạo lực, tránh sao người trẻ không hoang mang và hành xử theo cách tương tự. Đây mới là điều đáng lo, và người lớn muốn thay đổi không khí bạo lực lan tràn th́ chính bản thân phải nỗ lực để ứng xử nhẹ nhàng với nhau trước.
Nhẫn để yêu thương
Không thể có kết cục tốt với những người nóng nảy. Nhân vật Trương Phi trong Tam Quốc Chí là h́nh mẫu của nóng tính dẫn đến hư sự và mang họa sát thân. Ai cũng nóng nảy trong hành xử th́ chiến tranh sẽ nổ ra, thương vong là tất yếu.
Một câu nói đùa cũng thành chuyện lớn v́ con người ta quá nóng, quá hung dữ; đi nhậu lo hát karaoke cũng bị đánh chết th́… ôi thôi, cuộc sống quá kinh khủng. Pháp luật cần nghiêm minh để trừng trị việc vô cớ đánh, giết người nhưng đó là xử lư phần ngọn, c̣n cái gốc vẫn là giáo dục.
Làm sao để con người có thể chậm lại để phân tích kỹ hơn từng câu nói, từng biểu hiện của người khác, trong đó có thân nhân, bạn bè ḿnh để không chụp mũ rồi hành xử như người điên, người say?
Sống thiền hay b́nh tĩnh sống, sống chậm, sống có chánh niệm… là những cách sống theo tinh thần "nhẫn để yêu thương". Đầu tiên là thương ḿnh. Một người chỉ được người khác tin tưởng, nể trọng và giao việc khi có sự chín chắn, điềm tĩnh trong xử lư. Như vậy, người sống có lư trí, điềm tĩnh chính là cách sống lợi lạc tự thân.
C̣n cái lợi cho người xung quanh, nhất là người thân - thương th́ cũng dễ dàng để thấy. Con cái sẽ học được nhiều điều hay ho từ bố mẹ có cách sống nhẹ nhàng, t́nh cảm. Đó mới là gia tài quư giá để lại cho con.
Hành xử nóng tính dẫn tới hư việc, hại người th́ ṿng lao lư chờ ḿnh là chắc chắn. Một khi đă gây ra sự cố mới hối th́ đâu c̣n kịp. Nhiều người b́nh luận thiếu niên 16 tuổi rút dao đâm chết người nhắc ḿnh chuyện chạy xe chính là "anh hùng rơm", chứng tỏ với bạn gái nhưng rồi được ǵ sau lần ra tay đó? Tù tội và có thể mất luôn bạn gái.
Ai đợi và ai chấp nhận một người giết người làm người yêu, người chồng, người cha tương lai?
Thực ra, sân si - ai cũng có. Cái chính là cách quản lư năng lương tiêu cực đó để những năng lượng tích cực phát triển. Để làm được điều đó, phải xây dựng lối sống nhân văn từ chính mỗi gia đ́nh, người lớn dạy trẻ nhẫn nhịn để an lành như ông bà ḿnh nhắc "một câu nhịn chín câu lành".
Tại sao tôi lại tin vào thành công dài hạn của Hoa Kỳ
Đầu tiên, Hoa Kỳ là một xă hội thu hút đến độ mà Trung Quốc khó ḷng b́ kịp. Mỗi năm, hàng ngh́n người nhập cư đầy tham vọng và có tŕnh độ được cho phép vào Hoa Kỳ, định cư và trở nên thành công trong nhiều lĩnh vực. Những người nhập cư này sáng tạo và thường mạo hiểm hơn, nếu không th́ họ đă chẳng rời khỏi quê hương của ḿnh làm ǵ. Họ cung cấp một nguồn ư tưởng dồi dào và tạo nên một chất men nào đó trong ḷng xă hội Mỹ, một sức sống mà ta không thể t́m thấy ở Trung Quốc. Hoa Kỳ sẽ không thành công được đến như vậy nếu như không có người nhập cư. Trong hàng thế kỷ, Hoa Kỳ thu hút nhân tài từ châu Âu. Ngày hôm nay, họ thu hút nhân tài từ châu Á – người Ấn, người Hoa, người Hàn, người Nhật và thậm chí là người Đông Nam Á. V́ Hoa Kỳ có thể dung nạp người nhập cư, giúp họ hoà nhập và cho họ một cơ hội công bằng để đạt được giấc mơ Mỹ, luôn có một nguồn chảy tài năng hướng vào Hoa Kỳ và đổi lại Hoa Kỳ có được công nghệ mới, sản phẩm mới và cách làm ăn mới.
Trung Quốc và những quốc gia khác rồi sẽ phải tiếp thu vài phần của mô h́nh thu hút nhân tài của Hoa Kỳ phù hợp với hoàn cảnh của ḿnh. Họ phải đi t́m người tài để xây dựng các doanh nghiệp. Đây là cuộc cạnh tranh tối hậu. Đây là thời đại mà chúng ta không c̣n có các cuộc đua quân sự giữa các cường quốc v́ họ biết rằng họ sẽ huỷ hoại nhau bằng cách ấy. Đây sẽ là cuộc cạnh tranh về kinh tế và kĩ thuật và tài năng là nhân tố chính.
Hoa Kỳ là một xă hội thu hút và giữ chân được nhân tài. Họ chiêu dụ được những tài năng bậc nhất từ Châu Á. Hăy nh́n vào số lượng người Ấn trong các ngân hàng và trường đại học của họ — lấy ví dụ như Vikram Pandit, cựu CEO của Citibank. Nhiều người Singapore chọn lựa ở lại Hoa Kỳ sau khi du học. Đó là lí do mà tôi ủng hộ việc cho sinh viên học bổng đi du học Anh, v́ tôi chắc rằng họ sẽ trở về Singapore . Ở Anh, bạn không ở lại v́ bạn không được chào đón. Và v́ nền kinh tế của Anh không năng động như Mỹ, ở đấy có ít công ăn việc làm hơn.
Một lư do tại sao Trung Quốc sẽ luôn kém hiệu quả hơn trong việc thu hút nhân tài chính là ngôn ngữ. Tiếng Hoa khó học hơn tiếng Anh nhiều. Nói tiếng Hoa rất khó nếu như không học từ nhỏ. Đây là ngôn ngữ đơn âm tiết và mỗi từ có tới 4 hay 5 thanh. Khi mà bạn không biết tiếng th́ bạn không thể giao tiếp. Đây là một rào cản rất lớn. Đây là kinh nghiệm bản thân tôi. Tôi đă vật lộn trong suốt 50 năm và đến giờ mặc dù tôi có thể nói tiếng Hoa và viết theo kiểu bính âm (pinyin), nhưng tôi vẫn không thể hiểu được tiếng Hoa một cách thành thục như người bản ngữ. Đấy là tôi đă rất cố gắng. Trung Quốc trở nên hùng cường vào tương lai không thay đổi sự thật cơ bản là tiếng Hoa là một ngôn ngữ cực ḱ khó học. Có bao nhiêu người đến Trung Quốc, ở lại và làm việc ngoại trừ những người Hoa, người Châu Âu và người Mỹ trở thành những chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc? Người Trung Quốc cố gắng truyền bá ngôn ngữ của ḿnh ra nước ngoài bằng việc xây dựng các Viện Khổng Tử trên toàn thế giới, nhưng kết quả không được tốt lắm. Người ta vẫn đến Hội đồng Anh và những cơ sở của Hoa Kỳ. Chính phủ Hoa Kỳ thậm chí không cần phải cố gắng. Một thời họ có Trung tâm Dịch vụ Thông tin Hoa Kỳ, nhưng đă bị đóng cửa v́ không cần thiết nữa. Đă có hàng loạt ấn phẩm, chương tŕnh truyền h́nh và phim ảnh làm công việc đó. Nên về quyền lực mềm th́ Trung Quốc không thể thắng.
Một nguồn lực khác mang lại sức cạnh tranh cho Hoa Kỳ là nhiều trung tâm xuất sắc cạnh tranh lẫn nhau khắp cả nước. Ở bờ Đông có Boston, New York, Washington, và ở bờ Tây có Berkeley, San Francisco, và ở miền Trung nước Mỹ th́ có Chicago và Texas. Bạn sẽ thấy sự đa dạng và mỗi trung tâm lại cạnh tranh với nhau, không ai nhường ai. Khi người Texas thấy rằng ḿnh có nhiều dầu mỏ, James Baker – cựu ngoại trưởng Hoa Kỳ và là người Texas – đă cố gắng thành lập một trung tâm ở Houston để cạnh tranh với Boston hoặc New York. Jon Huntsman, cựu đại sứ Hoa Kỳ ở Singapore và Trung Quốc và là bạn của tôi, là một ví dụ khác. Gia đ́nh ông có tiền sử bệnh ung thư tuyến tiền liệt. V́ vậy khi ông thừa hưởng gia tài từ cha, ông mang những nhà khoa học giỏi nhất trong lĩnh vực ung thư tuyến tiền liệt về quê nhà ông là bang Utah để nghiên cứu vấn đề này.
Mỗi trung tâm tin rằng ḿnh tốt như các trung tâm c̣n lại, chỉ cần tiền và nhân tài, điều có thể kiếm được. Không ai cảm thấy phải tuân theo Washington hay New York . Nếu bạn có tiền, bạn có thể xây dựng một trung tâm mới. Bởi v́ khía cạnh này, có sự đa dạng trong xă hội và một tinh thần cạnh tranh cho phép sản sinh ra những ư tưởng và sản phẩm mới hữu ích dài lâu. Trung Quốc th́ lại chọn một cách tiếp cận khác. Người Trung Quốc tin rằng khi trung ương mạnh th́ Trung Quốc sẽ giàu mạnh. Đây là một thái độ cứng nhắc, yêu cầu mọi người phải tuân theo một trung tâm duy nhất. Mọi người phải hành quân theo cùng một điệu trống. Ngay cả Anh và Pháp đều không thể cạnh tranh với Hoa Kỳ về mặt này. Ở Pháp ai là nhân tài cuối cùng đều vào các viện đại học nghiên cứu lớn. Ở Anh th́ đó là Oxbridge (Đại học Oxford và Đại học Cambridge ). Những quốc gia này tương đối nhỏ, gọn v́ vậy cũng đồng bộ hơn.
Kể từ cuối thập niên 1970 cho đến thập niên 1980, Hoa Kỳ mất vị trí dẫn đầu nền công nghiệp về tay những nền kinh tế mới phục hồi như Nhật Bản và Đức. Họ bị vượt mặt về đồ điện tử, thép, hoá dầu và ngành công nghiệp xe hơi. Đây là những ngành công nghiệp sản xuất quan trọng huy động nhiều nhân công, kể cả những người lao động phổ thông được các công đoàn bảo vệ. Ở một số nước châu Âu, các công đoàn chống đối các cải cách lao động bằng việc đe dọa tiến hành các hành động công nghiệp có thể mang lại tổn thất nghiêm trọng trong ngắn hạn. Nhưng ở Mỹ điều ngược lại đă xảy ra. Các tập đoàn áp dụng những biện pháp thay đổi khó khăn nhưng cần thiết. Họ giảm qui mô, giảm biên chế và cải tiến năng suất qua việc sử dụng công nghệ, trong đó có công nghệ thông tin (IT). Nền kinh tế Hoa Kỳ trỗi dậy trở lại. Các doanh nghiệp mới được mở ra để giúp các công ty tối ưu hoá hệ thống IT của ḿnh, như là Microsoft, Cisco và Oracle. Sau một khoảng thời gian điều chỉnh đầy đau đớn, các công ty có thể tạo ra nhiều việc làm mới trả lương tốt hơn. Họ không thích thú với nhưng công việc lỗi thời mà Trung Quốc, Ấn Độ hay Đông Âu có thể làm được. Họ thấy được một tương lai mà của cải không phải được tạo ra bởi việc chế tạo đồ dùng hay xe hơi, mà bằng sức mạnh trí óc, sức sáng tạo, tính nghệ thuật, kiến thức và bản quyền trí tuệ. Hoa Kỳ đă trở lại cuộc chơi. Họ giành lại được vị trí là nền kinh tế phát triển nhanh nhất trong các nước đă phát triển. Tôi thật sự khâm phục sự năng động và tin thần khởi nghiệp của người Mỹ.
Bạn tiếp tục chứng kiến điều đó ngay lúc này đây. Người Mỹ vận hành một hệ thống gọn gàng hơn và có sức cạnh tranh hơn. Họ có nhiều bằng sáng chế hơn. Họ luôn cố gắng tạo được thứ ǵ đó mới hoặc làm điều ǵ đó tốt hơn. Tất nhiên, điều này cũng có một cái giá của nó. Chỉ số thất nghiệp của Hoa Kỳ lên xuống như một cái yoyo. Ở thời ḱ suy thoái, chỉ số thất nghiệp từ 8 đến 10 phần trăm là chuyện hiển nhiên. Kết quả là một tầng lớp dưới h́nh thành. Giữa những xa hoa, lấp lánh, các cửa hàng đẹp đẽ ở New York , bạn cũng có thể dễ dàng thấy người Mỹ vô gia cư nằm trên vệ đường. Họ không có ǵ ngoài tấm áo khoác thân và miếng thùng carton để nằm ngủ. Một số người, kể cả nhà kinh tế học đoạt giải Nobel Paul Krugman, đă lên án khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn ở xă hội Mỹ.
Điều này có chấp nhận được không? Tôi không thể nói được. Có những tổ chức tôn giáo và từ thiện giúp đỡ. Một số thành lập những quán ăn t́nh thương cho người thất nghiệp, vv…. Nhưng mà bạn không thể vừa muốn có chiếc bánh trong tay, vừa muốn ăn nó. Nếu bạn muốn tạo nên sự cạnh tranh mà Hoa Kỳ đang có, bạn không thể tránh được việc tạo nên khoảng cách đáng kể giữa tầng đỉnh và tầng đáy, và không thể tránh khỏi việc tạo nên một tầng lớp dưới. Nếu như bạn chọn một nhà nước phúc lợi, như châu Âu sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai, bạn tự nhiên sẽ không c̣n năng động.
Cuối cùng, Hoa Kỳ có một nền văn hoá tôn vinh những người dám tự làm tự chịu. Khi họ thành công, họ được ngưỡng mộ như là một nhà khởi nghiệp tài năng và có được sự công nhận và vị trí xă hội họ đáng được hưởng. Khi họ thất bại th́ điều này được coi là một giai đoạn tạm thời, tự nhiên và cần thiết để rốt cuộc thành công. V́ vậy họ có thể đứng lên và bắt đầu lại. Nền văn hoá này khác với Anh, một xă hội tĩnh hơn – nơi mà mọi người biết vị trí phù hợp của ḿnh. Nước Anh rất mang tính châu Âu về điểm này. Người Anh từng có nhiều khám phá vĩ đại – máy hơi nước, máy kéo sợi và động cơ điện. Họ cũng có nhiều giải Nobel khoa học. Nhưng rất ít khám phá trong số này của họ trở nên thành công về mặt thương mại. Tại sao lại như thế? Những năm dài của 2 thế kỉ đế chế đă h́nh thành một xă hội nơi mà giới thượng lưu cũ và những quư tộc có ruộng đất được kính trọng. Giới nhà giàu mới bị xem thường. Các sinh viên trẻ ưu tú mơ ước trở thành luật sư, bác sĩ và trí thức – những người được ngưỡng mộ v́ trí tuệ và đầu óc của họ hơn là lao động cực nhọc hoặc lao động tay chân. Hoa Kỳ th́ lại khác, là một xă hội mới không có khoảng cách tầng lớp. Mọi người đều ngưỡng mộ việc làm giàu – và muốn trở nên giàu có. Đây là một động lực rất lớn để tạo nên các công ty mới và của cải. Thậm chí ở các công ty của Mỹ, người trẻ có tiếng nói lớn hơn ở các cuộc họp, và sức trẻ của họ được định hướng để giúp công ty trở nên sáng tạo hơn.
Bài này được trích từ email của Giáo sư Hùynh Chiếu Đẳng, do đó xin giữ nguyên văn dù có đọan không có dấu.
From: "dinhphung tran"
Date: Nov 11, 2014 4:09 PM
Subject: Re: [quanvenduong] Duc Khong Tu
To: "Dang Huynh Chieu"
Kinh Ong Chu Quan Ven Duong,
Xin cam on Ong Chu Quan,
Nhieu mon ngon, bo ich lam.
Tien day xin hoi Ong Chu Quan vai dieu:
" Duc Khong Phu Tu, Van-bieu Dai-Su: Bac Thay muon thuo. da danh phan lon cuoc doi,chu du trong thien ha (di nhien thien ha duoc hieu o day la nuoc Trung Hoa) day Vu.Chua cach cai tri dat nuoc, (Chan-Dan) lay Dieu Thien, Hoa Binh lam muc dinh, dinh chuan Tam Cang, Ngu Thuong...
Khi co tuoi qui hoi Co Quan, thi nguoi phu nu ong rat muc yeu thuong, da om "cam sang thuyen khac" Co nguoi treu ong , va hoi: Ong da di day thien ha Tam Cang, Ngu Thuong ma khong giu duoc Nguoi Phu Nu cua rieng minh? Tai sao ?
Ong vui ve dap: Vi Chu Vi chua thau dao tinh cam cua Nu-Gioi !
Co Nguoi hoi them: Ngai muon noi gi ?
Dap: Tai sao giu mot doi song tre trong Co-Don ??
Cau chuyen nay hu , that nhu the nao, thua Ong Chu Quan ??
Mot Nu-Cuoi tuoi !!
Kinh can.
HCD: Thưa anh, anh trần Việt Long góp ư với anh như sau:
"Tran Viet Long"
On Nov 12, 2014 11:59 AM, wrote:
* Xin cám ơn anh Huỳnh Chiếu Đẳng thật nhiều.
* Về chuyện hôn nhân của Khổng Tử th́ xin anh Đẳng cho tôi hồi đáp buổi chiều hay buổi tối này v́ ban ngày nhiều khi tôi bận quá, nhất là phải nhận và kiểm hàng khi xe tải đem đến với số lượng rất lớn mà tôi cũng cảm thấy mệt mơi rồi anh Đẳng ơi.
* Có vài khía cạnh cần phải nói trước:
1. Anh Trần Đ́nh Phùng viết chơi chơi, vui vui, hài hước hay là một câu hỏi nghiêm túc, nhưng khi hồi đáp th́ tôi viết nghiêm túc theo sự thật lịch sử.
2. Đức Khổng Tử và TT Lincoln đều quá xấu trai, hai người vợ không thể thương yêu chồng họ được chứ không phải họ thiếu chung thủy. Khổng Tử tướng ngũ lộ tức là mắt lộ (lồi), lỗ mũi lộ (rộng), hầu lộ (trái khế to chềnh ềnh), răng lộ (hở, chênh vênh), và tai lộ (vành tai bạt rộng như tại ... lừa). Đấy là chưa kể đầu của Ngài to tổ chảng mà lại ít tóc, cắm lững lơ trên một thân h́nh cao lêu nghêu, trông "dị hợm" vô cùng. DỊ TƯỚNG TẤT HỮU KỲ TÀI !
3. Khổng Tử thuộc ḍng dơi quư tộc sa sút (con cháu vua Thành Thái phải chạy xe ôm ở Miền Tây bây giờ...) [Thân phụ Ngài là cụ Thúc Lương Ngột, một nhà quư tộc uyên bác nhưng rất nghèo]. Khổng Tử phải đi làm thuê xây dựng nhà cửa khi c̣n rất nhỏ v́ Thân phụ ngài qua đời khi Ngài mới 3 tuổi. Một thời gian sau "training on the job" Ngài trở thành một nhà thầu xây dựng khi ngài mới 15 tuổi. Là người thợ xây dựng nhưng Ngài nói năng và làm việc rất thành tín, ngay thẳng; tiếng đồn vang xa, vua quan và quư tộc rất quư trọng và tín nhiệm rồi ngài trở nên giàu. Năm 19 tuổi Ngài kết hôn với một người con gái ḍng dơi quư phái là Nguyên Quan "thị." Lối viết văn học cổ thường xem nhẹ phụ nữ nên "Y" là he / him, và "Thị" là she / her, chứ không phải tên của bà mà Nguyên-quan là họ ghép như Tư-mă, Thượng-quan, Hoàng-phủ, Nguyễn-phước ... . Năm 23 tuổi Ngài ly dị / ly hôn / xuất thê.
* V́ Ngài chu du lục quốc (đến các kinh đô lục quốc trong đế quốc nhà Châu / Chu) nên người vợ trẻ "pḥng không gối chiếc" thật tôi nghiệp.
DUY NỮ TỬ DỬ TIỂU NHÂN VI NAN DƯỠNG DĂ; CẬN CHI TẮC BẤT TÔN, VIỄN CHI TẮC OÁN ( phụ nữ và kẻ tiểu nhân thật khó giáo dưỡng; gần gủi th́ họ lờn mặt, xa th́ họ oán giận)
Câu nói nổi tiếng xuất phát từ lời than trên của Khổng Tử: PHỤ NHÂN NAN HÓA !
* Giáo dục Nho học có ba cách:
- Công truyền: public;
- Biệt truyền: private;
- Bí truyền: secret.
Chuyện vợ của Không Tử không thuộc lănh vực công truyền (Hinh Nhi Hạ) và bí truyền (H́nh Nhi Thượng) nhưng thuộc lănh vực biệt truyền cho nên ḿnh thảo luận phải hết sức nghiêm chỉnh, tôn trọng, và ngưỡng mộ (seriously, respectfully, admiringly) v́ rằng về chính trị th́ Ngài chủ trương Tu (thân), Tề (gia), Trị (quốc), B́nh (thiên hạ) nhưng cuộc sống hôn nhân của Ngài không Tề th́ làm sao dạy người ta được ? Đấy là vấn đề tôi cần viết rơ với anh Đẳng. Không Tử "xuất thê / divorce" và không bao giờ lập gia đ́nh nữa mà dành toàn thời gian cho việc hoằng dương Nho học và dạy học.
* Ngài trả tự do cho Nguyên-Quan thị với tâm t́nh thật nhân đạo: "Tại sao giữ một đời sống trẻ trong cô đơn !" Anh Đẳng thấy tính cao quư trong hành động của Ngài. Chúng ta sau ngài 2500 mà c̣n thua xa Ngài.
Chiều về tôi mới viết ESSAY cho Anh chứ đây là PREAMBLE để Anh hiểu Ngài thôi.
Trần Việt Long
HCD: Thưa quí bạn anh Long định viết chi tiết, nhưng thấy rằng đây chỉ là chuyện bàn cho vui, nên tôi nghĩ là đủ rồi nói anh Long không cần viết thêm đâu.
Hôm nay, trong bài giảng cho những người trẻ về niềm tin vào con người từ đâu ra – đó là từ những ǵ họ đă làm trước mắt chúng ta hoặc cho chúng ta, tôi đă kể lại câu chuyện ḿnh đánh mất niềm tin vào nhân cách người Việt như thế nào, và từ đó tôi đă phải đi t́m nhân cách người Việt đă bị đánh mất ra sao?
Câu chuyện bắt đầu cách đây hơn ba mươi năm. Năm đó, tôi vừa tốt nghiệp cao học kỹ thuật và kinh tế từ Đông Âu, về nước. Đó là những năm tháng gian khó đặc biệt của đất nước ta dù đă ḥa b́nh, đă sau chiến tranh nhiều năm, do những sai lầm trong cơn say chiến thắng và sự ngu muội của “những ngừơi thắng cuộc” chiến là chính những người như ông cha tôi và đồng đội của họ…
Đối với tôi, đó cũng là những năm tháng mà tôi phải đấu tranh nội tâm cam go nhất về việc chọn hướng đi cho cả cuộc đời ḿnh, để sống sao cho ư nghĩa và đáng sống, “để đến khi nhắm mắt xuôi tay có thể nói rằng tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đă hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trến đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người.” Vâng, tôi vẫn thuộc ḷng câu đó của Ostrowski qua nhân vật Pavel Coorsưgin trong cuốn “Thép đă tôi thế đấy”…
Trước đó, cả cuộc đời tôi đă được xắp đặt trước, rơ ràng: học giỏi, về cống hiến cho đất nước - như với tất cả bạn bè tôi. Nhưng, khoảng 80% lứa du học sinh chúng tôi đă quyết định không về nước… Tôi nằm trong số 20% c̣n lại, đang phân vân… chính v́ cái anh chàng Pavel trong tôi đó!
Lùi lại một chút, thế hệ chúng tôi là thế hệ lớn lên trong chiến tranh, đă biết rơ, thấy rơ, chứng kiến bom đạn là ǵ, đổ xương máu hay mất mạng sống trong bom đạn chiến tranh đó là như thế nào. Và được học, được sống là một hạnh phúc lớn lao như thế nào. Từ khi vào lớp 1 chúng tôi đă phải đi học ban đêm bằng những cái đèn dầu con con, và phải tự đào hào và hầm cá nhân cho ḿnh để tránh bom, mỗi đứa phải đào 1 mét hào chung và một cái hầm cá nhân của ḿnh – thầy cô giáo phân công và chỉ chỗ rơ ràng, từng đứa từng chỗ… Nhưng những đứa trẻ 6-7 tuổi c̣n tḥ ḷ mũi, cao chưa bằng cái cuốc cái xẻng ấy làm sao đào được hào và hầm (thường sâu trên 1 mét, rộng 60 đến 80 phân) cho ḿnh? Thầy cô không quan tâm điều đó, chỉ nói gọn: đó là “chỉ tiêu” của các em. Tôi hỏi; “Thưa cô, chỉ tiêu là ǵ ạ?” Cô nói: về nhà hỏi bố mẹ! Và đúng là bố mẹ tôi và các bậc phụ huynh đều rất hiểu chỉ tiêu là ǵ… Đến lớp 4 chúng tôi đă tự đào cả lớp học và hầm hào cho ḿnh, lớp 7 chúng tôi xung phong đi bộ đội và nhiều bạn bè tôi đă vào thẳng thành cổ Quảng Trị để không bao giờ về học tiếp, cấp 3 chúng tôi chứng kiến trận chiến B52 trên không, lớp 10 quá nửa bạn bè lớp chúng tôi tham gia chiến dịch 1975…
Chúng tôi không được đi bộ đội (dù đă t́nh nguyện) v́ một lư do: học giỏi. V́ thế, học xong là phải trở về cống hiến hầu như là câu trả lới tất nhiên và bắt buộc đối với tôi. Nhưng sự thực đất nước những năm tháng đó và sự thực đại đa số bạn bè tôi đă quyết định ở lại trời Âu, với một sự thực nữa: những ǵ đă và đang xảy ra với chế độ cộng sản trên các nước Đông Âu đó, đă làm “con người lư tưởng” hay “cỗ máy Pavel-hồng vệ binh” trong tôi chao đảo khủng khiếp.
Ở lại hay về nước? Tôi đă về phép với quyết định được ở lại thực tập sinh thêm 3 năm trong tay, tức là cánh cửa trở lại trời Âu rồi ở lại đó của tôi vẫn c̣n mở…
Nhà tôi ở Tp.HCM. Ba tôi, một cán bộ tập kết và một người cộng sản kiên cường, đang tại chức, khuyên tôi nên trở lại “học tiếp”. Đó là một bất ngờ, v́ tôi th́ muốn về đi làm và…”cống hiến”, và tôi cứ nghĩ ba tôi cũng muốn vậy. Mọi chuyện c̣n tạm chưa quyết định, và tôi ra Bắc về thăm quê Ngoại, nơi tôi sinh ra và lớn lên. Đă có một chuyện rất nhỏ xảy ra trong chuyến đi Bắc đó làm tôi quyết định dứt khoát quay trở lại Đông Âu.
Tôi và mẹ tôi ra Bắc bằng tàu liên vận. Hai mẹ con ngồi ở khoang ghế cứng. V́ là tầu chậm, nó đỗ ở tất cả mọi ga và làm tôi rất thích thú. Ở mỗi ga, khoang tàu biến thành cái chợ hay hàng ăn, tùy vào thời điểm. Ngoài sự nghèo đói, lộn xộn, mất vệ sinh và nói chung là kém văn hóa là đặc trưng của những ǵ xảy ra trên chuyến tàu đó hay cho cả đất nước ta thời đó, điều tôi nhớ nhất và thất vọng vô cùng là: từ Nam ra Bắc tôi hầu như không thấy một nụ cười trên gương mặt một ai cả…
Ở một ga miền Bắc Trung bộ, tôi không nhớ ở đâu, h́nh như ở xứ Thanh, có một cô bé khoảng 14-15 đội lên tàu bán một rổ tép khô. Do đông người đi lại bán hàng va chạm, rổ tép khô của cô bé bị rơi đổ hết xuống sàn tàu, ngay trước mắt tôi và cách chỗ tôi ngồi chừng 1-2 mét. Cô bé hốt hoảng lo sợ, luốn cuống qú xuống gom vội tép lại. Theo bản năng “ga lăng”, tôi lao ngay ra giúp cô bé vơ tép khô lại thành từng đống nhỏ. Cùng lúc đó, nhiều người xung quanh cũng đều xông vào, đa số cũng là những người bán hàng trên tàu như cô bé, xúm lại làm như tôi: vơ tép khô của cô bé gọn lại. Tôi cười nh́n mọi người và nghĩ: “Ồ, mọi người tốt quá! Thế mà ḿnh đă nghĩ dân ta bây giờ không yêu quí nhau như trước nữa…”
Chưa kịp nghĩ hết ư trên th́ tôi đă đớ người ra khi nh́n thấy mọi người không bốc tép khô vào rổ cho cô bé như tôi mà cho vào những cái túi riêng của họ! Một loáng, sàn tàu đă sạch trơn không c̣n tí tép khô nào! Và mọi người thản nhiên bỏ đi với những túm tép khô vơ vét được của họ, như không có ǵ xảy ra… Tôi chẳng thấy nét mặt ai mừng rỡ hay buồn hay ái ngại ǵ cả, b́nh thường… C̣n cô bé đứng dậy co dúm thút thít khóc bên cạnh rổ tép khô nay chỉ c̣n một vốc. Tôi cứ đứng bên cạnh cô bé, ngơ ngác và ḷng rưng rưng với nắm tép khô c̣n chưa kịp đưa vào rổ của cô bé, và không hiểu tại sao mọi người làm như thế! C̣n những hành khách trong toa tàu, trong đó có mẹ tôi, đă chứng kiến toàn bộ chuyện đó, cũng làm ngơ, không ai phản đối ǵ, cho là chuyện b́nh thường…
Cho đến hôm nay tôi vẫn c̣n khinh ghét con người ḿnh v́ lúc đó đă không làm được việc ḿnh muốn làm nhất là gào thét lên: “Mọi người! Hăy trả lại tép khô cho cô bé!”
Cho đến hôm nay, cái câu không được hét ra ấy vẫn cứ vang lên măi không tha trong đầu tôi: “Hăy trả lại tép khô cho cô bé!”
Để rồi, tôi không c̣n muốn trở về nước làm việc để “cống hiến cho đất nước” nữa. Bởi v́, từ hôm đó, ngay lúc đó, một điều ǵ lớn lao đă đổ vỡ trong tôi. Tôi đă mất niềm tin vào nhân cách người Việt, qua những ǵ tôi chứng kiến và trải nghiệm.
Sự kiện nhỏ đó đă làm tôi mất niềm tin vào nhân cách người Việt. Tôi không thể tự hào là người Việt nữa. Tôi quyết định quay lại trời Âu để “học tiếp” theo lời khuyên của ba. Thực sự, đó là một cuộc bỏ chạy của tôi. Nhưng tôi lại sợ ḿnh sẽ chạy măi. Sẽ không bao giờ quay trở lại đất nước này nữa. Thế là tôi đưa ra một quyết định sai lầm lớn đầu tiên trong đời. Tôi nói: “Mẹ ơi, con muốn lấy vợ trước khi con quay lại thực tập tiếp”. Mẹ tôi bị bất ngờ, hỏi: “Tại sao con quyết thế?” Tôi nói: “Nếu không lấy vợ th́ chắc con sẽ ở lại, không bao giờ về nước nữa?”. Ngày đó, quyết định học xong ở lại là quyết định giải thoát lớn lao, giống như người vượt biên vậy, xă hội coi là những kẻ phản bội, và ai cũng biết ở lại bên đó là chấp nhận xa gia đ́nh măi măi, v́ hạnh phúc của những người ra đi.
Ngay trong đợt về phép đó, tôi đă mang quà về gia đ́nh cho mấy thằng bạn thân đă quyết định ở lại bên ấy, thấy gia đ́nh chúng nó bị xă hội ghẻ lạnh phải nghỉ việc, bán nhà chuyển chỗ ở, thấy bố mẹ chúng nó tiếp tôi và nhận quà của con ḿnh gửi về mà phải đi báo công an phường đến chứng nhận… tôi khiếp quá. Nhưng nay tôi đă quyết quay trở lại châu Âu, và để ngỏ khả năng ở lại bên đó vĩnh viễn… chỉ v́ chứng kiến rổ tép khô bị đổ của cô bé trên tầu…
Sau khi nghe nói tại sao tôi phải lấy vợ, mẹ tôi không hỏi ǵ nữa mà nhất nhất làm theo ư tôi. Bà sợ “mất” con trai hoàn toàn.
Lúc đó, người tôi yêu, rất yêu th́ không yêu tôi, c̣n người rất yêu tôi th́ tôi chỉ quí trọng. Cả hai đều là bạn học, bạn thân của tôi thời phổ thông bom đạn. Tất nhiên, tôi chỉ có thể và nói mẹ xin cưới cho ḿnh ngừời thứ hai. Và ba năm sau thời gian thực tập sinh, tôi đă trở về nước làm việc, sống với người ḿnh đă cưới vội để thả neo đó. Cái Neo đó đúng là đă giữ tôi không phiêu bạt giang hồ. Nhưng đó là câu chuyện khác…
Câu chuyện chính ở đây là… những cái rổ tép bị cướp đi kia!
Mấy chục năm nay, sống trên đất nước XHCN này, chuyện những người đi đường vô t́nh bị rơi bịch tiền vung văi ra và bị mọi người xông vào cướp trắng hết… đă là b́nh thường, nhưng những giấc mơ và câu hét “Mọi người! Hăy trả lại tép khô cho cô bé!” vẫn cứ vang lên trong tôi.
Và tôi hiểu, đó là tôi vẫn c̣n đang đi đ̣i lại cho tôi nhân cách đạo đức người Việt ngày xưa mà tôi từng biết. Tại sao nó bị mất đi? Làm sao cho nó quay trở lại với người Việt? Tôi có t́m lại được niềm tin vào nhân cách người Việt như xưa nữa hay không?
Đó là câu hỏi tôi đă thảo luận với các bạn trẻ sáng nay.
Tôi tin là có. Dù điều đó không dễ, và không nhanh được, nhưng rồi cũng sẽ tới ngày...
Những hạt giống độc hại nào đó đă nẩy mầm sau chiến tranh, nhưng đă được gieo từ lâu trước đó vào văn hóa dân tộc, chỉ là hồi bé tôi không nhận ra những rổ tép khô bị hất đổ và cướp mất mà thôi.
Sẵn sàng hay không, một ngày nào đó tất cả đều sẽ đến điểm cuối.
Sẽ không c̣n b́nh minh, không c̣n phút, không c̣n giờ, không c̣n ngày.
Mọi thứ bạn lượm lặt, dù cất trong kho hay đă quên mất, đều sẽ sang tay người khác.
Tài sản, danh vọng và quyền lực phù du của bạn sẽ tàn lụi vào hư không.
Bạn có ǵ, hay ai nợ bạn, cũng thành vô nghĩa.
Thù Hằn, Cay Đắng, Bực Tức, và Ghen Tị của bạn cũng sẽ biến mất.
Mọi Hy Vọng, Tham Vọng, Kế Hoạch, và Dự Tính của bạn cũng sẽ tiêu tan.
Thắng hay Bại, đă từng rất quan trọng với bạn, rồi sẽ phai mờ.
Bạn từ đâu đến, hay đă sống bên phía đường nào, rốt cuộc cũng sẽ thành vô nghĩa.
Bạn đẹp hay thông thái, điều đó sẽ thành vô nghĩa.
Giới tính và mầu da của bạn cũng không thành vấn đề.
Vậy điều ǵ có ư nghĩa? Làm thế nào để đo lường giá trị những ngày sống của bạn?
Ư nghĩa không nằm trong cái bạn mua, nhưng trong cái bạn xây;
không nằm trong cái bạn lấy, nhưng trong cái bạn cho.
Ư nghĩa không nằm trong thành công, nhưng trong tầm quan trọng.
Ư nghĩa không nằm trong điều bạn học, nhưng trong điều bạn dạy.
Ư nghĩa nằm trong từng hành động chân thật, nhân ái, hay hy sinh, làm cho người khác được phong phú, mạnh mẽ, và muốn theo gương của bạn.
Ư nghĩa không nằm trong khả năng, nhưng trong nhân cách của bạn.
Ư nghĩa không nằm trong bao nhiêu người bạn biết, nhưng trong bao nhiêu người sẽ thấy mất mát khi bạn ra đi.
Ư nghĩa không nằm trong kư ức của bạn, nhưng trong kư ức của những người yêu thương bạn.
Ư nghĩa nằm trong “Ai nhớ bạn, về việc ǵ, trong bao lâu”.
Sống một cuộc đời có Ư Nghĩa, đó không phải là Sự T́nh Cờ, đó không phải là Ḥan Cảnh, mà là Sự Lựa Chọn.
Đôi khi có một số người lướt qua cuộc đời bạn và ngay tức khắc bạn nhận ra rằng sự có mặt của họ ư nghĩa như thế nào. Họ đă dạy bạn những bài học, giúp bạn nhận ra giá trị của chính ḿnh, hoặc trở thành con người mà bạn từng mơ ước. Có lẽ bạn sẽ không biết được những con người này từ đâu đến ( bạn cùng pḥng, người hàng xóm, vị giáo sư, người bạn mất liên lạc từ lâu hay thậm chí là một người hoàn toàn xa lạ ). Bạn đừng thờ ơ với họ, hăy nhớ rằng trong từng khoảnh khắc họ sẽ ảnh hưởng rất sâu sắc đến cuộc đời bạn.
Ban đầu sự việc xảy ra trông có vẻ kinh khủng, đau khổ và bất công, nhưng khi lấy tấm gương của cuộc đời ra để đối chiếu, bạn sẽ hiểu được là nếu không có những giây phút ấy để bạn vượt qua mọi khó khăn th́ bạn khó có thể thấy được tài năng, sức mạnh, ư chí và tấm ḷng của bạn. Mọi việc đều diễn ra có chủ đích mà không có ǵ gọi là t́nh cờ hay may rủi. Bệnh tật, tổn thương trong t́nh yêu, giây phút tuyệt vời nhất của cuộc sống bị đánh cắp hoặc mọi thứ ngu ngốc khác đă xảy đến với bạn, hăy nhớ rằng đó là bài học quư giá. Nếu không có nó cuộc đời này chỉ là một lối đi thẳng tắp, một con đường mà không hề có đích đến cũng như bạn sống từng ngày mà không hề ước mơ. Thật sự con đường đó rất an toàn và dễ chịu, nhưng sẽ rất nhàm chán và vô nghĩa.
Những người bạn gặp sẽ ảnh hưởng đến đến cuộc đời bạn. Thành công hay thất bại, thậm chí là những kinh nghiệm tồi tệ nhất cũng chính là bài học đáng giá nhất, nó sẽ giúp bạn nhận ra được giá trị của chính ḿnh. Nếu có ai đó làm tổn thương bạn, phản bội bạn hay lợi dụng tấm ḷng của bạn, hăy tha thứ cho họ bởi v́ chính họ đă giúp bạn nhận ra được ư nhĩa của sự chân thật và hơn nữa, bạn biết rộng mở tấm ḷng với ai đó. Nhưng nếu có ai thương yêu bạn chân thành, hăy yêu thương họ một cách vô điều kiện, không chỉ đơn thuần là họ đă yêu bạn mà họ đang dạy bạn cách để yêu .
Hăy trân trọng khoảnh khắc và hăy ghi nhớ từng khoảnh khắc những cái mà sau này bạn không c̣n có cơ hội để trải qua nữa. Tiếp xúc với những người mà bạn chưa từng nói chuyện, và biết lắng nghe. Hăy để trái tim biết yêu thương người khác. Bầu trời cao vời vợi v́ thế hăy ngẩng đầu nh́n lên, tự tin vào bản thân. Hăy lắng nghe nhịp đập của trái tim ḿnh :"Bạn là một cá nhân tuyệt vời. Tự tin lên và trân trọng bản thân bạn, v́ nếu bạn không tin bạn th́ ai sẽ làm điều ấy ?".
Hăy sở hữu cuộc sống của bạn và đừng bao giờ hối tiếc về lối sống ấy. Nếu bạn thương yêu ai đó th́ hăy nói cho họ biết, dù rằng sẽ bị từ chối nhưng nó có thể làm cho một trái tim tan nát có thể đập trở lại.
Trong tác phẩm "10 Bí quyết thành công của người Do Thái", tác giả Lư Hạo, nhà nghiên cứu người Trung Hoa, có một phần rất hay bàn về Trí tuệ và Tiền bạc.
Chong rua tien o vuong quoc kim cuonghttp://vneconomy2.vcmedia.v n/zoom/500_312/Images/Uploaded/Share/2008/09/20080915102359777/usdn.jpg
Người Do Thái có một chuyện vui cười nói về mối quan hệ giữa trí tuệ với tiền bạc. Có hai học giả nói chuyện với nhau. "Trí tuệ và tiền bạc cái nào quan trọng hơn?", "Tất nhiên là trí tuệ quan trọng hơn!", "Vậy tại sao người có trí tuệ lại phải làm việc cho người giàu có nhiều tiền bạc. Người giàu lại không phải phục vụ người có trí tuệ. Ai cũng đều thấy các học giả triết gia phải chiều ḷng theo ư muốn các triệu phú, c̣n các triệu phú lại có thái độ trịnh thượng đối với người có trí tuệ.", "Người có trí tuệ biết được giá trị của tiền bạc, c̣n triệu phú liệu có luôn hiểu rơ giá trị của trí tuệ?"
Không thể cho rằng lời nói của học giả thiếu đạo lư bởi con người ta có biết được giá trị của đồng tiền mới đi làm việc cho nhà giàu. Chỉ những ai không biết giá trị của trí tuệ mới lên mặt đối với bậc trí giả. Nhưng ư nghĩa sâu xa của câu chuyện này như thế nào? Nó thể hiện ngay bản thân nghịch lư của câu chuyện.
Người có trí tuệ đă biết được giá trị của tiền bạc, vậy tại sao không dùng trí tuệ để kiếm tiền? Biết được giá trị của đồng tiền nhưng vẫn phải dựa vào sự phục vụ các triệu phú để kiếm sống. Trí tuệ như vậy có ǵ và c̣n đáng được coi trọng không?
Tuy trí tuệ của các học giả triết gia được gọi là “Trí Tuệ” nhưng không phải là trí tuệ thực sự, nó chỉ đơn thuần là Tri thức, nó không có quan hệ ǵ với đồng tiền. Trí thức phải chịu trước sự kiêu hănh của đồng tiền sao có thể quan trọng hơn tiền bạc. Trái lại các triệu phú không có trí thức như học giả nhưng lại biết chi phối đồng tiền thu nhận được giá trị của nó. Họ có trí tuệ dựa vào đồng tiền để sai khiến trí tuệ của các học giả đó mới là trí tuệ thức sự. Trí tuệ này rơ ràng quan trọng hơn cả tiền bạc.
Người Do Thái đă đưa ra một khái niệm tổng quát về đồng tiền như sau: Đồng tiền sống có thể không ngừng sinh ra tiền mới, quan trọng hơn, trí tuệ chết không sinh ra tiền. Trái lại trí tuệ sống có thể sinh ra tiền, c̣n đồng tiền chết không thể sinh ra tiền mới. Trí tuệ hoá nhập với đồng tiền được gọi là trí tuệ sống. Đồng tiền hoá nhập với trí tuệ được gọi là đồng tiền sống. Rất khó để phân biệt ngôi thứ giữa trí tuệ sống và đồng tiền sống. Thực tế hai vấn đề này đồng thời là một nó chỉ là một sự kết hợp đầy đủ chặt chẽ giữa nhau.
Thể cùng tồn tại và đồng nhất giữa trí tuệ và tiền bạc là một tư tưởng đặc biệt của người Do Thái, điều đó giải thích v́ sao các Doanh nhân Do Thái thành công. Điều đó cũng thể hiện người Do Thái rất coi trọng trí tuệ và cũng rất coi trọng đồng tiền.
Nhưng người Do Thái c̣n có một câu chuyện khác. Trên một chiếc tàu có rất đông hành khách, phần lớn đầu là thương gia giàu có, mang theo rất nhiều của cải, duy chỉ có một vị Học giả. Các thương gia tụ tập lại một chỗ, khoe khoang về tài sản của ḿnh. Sau khi nghe xong, vị học giả nói: "Tôi mới là người giàu nhất, tạm thời tôi chưa trưng bày của cải cho các ông xem." Trong chuyến đi biển đó, bọn cướp biển xông lên cướp sạch vàng bạc châu báu và mọi thứ của các thương gia.
Học vấn cao sâu của vị học giả được dân chúng ở cảng hâm mộ và ông bắt đầu mở lớp giảng dạy giáo lư trong nhà trường. Thời gian sau, vị học giả gặp lại các thương gia cùng đi thuyền khi trước, cảnh ngộ của họ rất thảm hại. Họ thấy ông được mọi người trọng vọng, lúc đó họ mới biết thứ tài sản mà ông đă nói trước đây. Họ cảm khái nói: " Ngài nói đúng! Người có học thật vô cùng giàu có". Người Do Thái cũng đă thể hiện rằng: Trí tuệ không thể bị tước đoạt và có thể luôn mang theo bên người, nên nó là thứ tài sản quan trọng nhất, quư báu nhất.
Tri thức, thứ được tích luỹ từ sách vở, tích luỹ từ trường lớp. Nó chưa được hấp thụ vào trong Trí óc, chưa được hấp thụ vào trong Trái tim, chưa thể chảy trong từng mạch máu, thấm đậm trong từng tế bào,... Th́ nó chỉ là tri thức xuông. Giống như h́nh ảnh một con lừa ḅ đi chậm chạp và cơng trên lưng một kho tàng sách. Tri thức là ngoại vi, Trí tuệ là cái bên trong. Trí tuệ hấp thụ được từ cuộc sống, từ thất bại, từ thành công.
Trí tuệ là cái làm nên con người.
Trí tuệ là cái làm nên Con Người. Đó là hiện tại của Con Người. Thông qua Trí tuệ Con Người thực hiện chức năng sống. Và tất cả các hoạt động khoa học, tất cả các hoạt động kinh doanh, tất cả các hoạt động chính trị, hệ thống tôn giáo và các hoạt động tâm lư,... của Con Người đều dựa vào nền tảng chung đấy là Trí tuệ.
Đây là một đề tài tôi muốn viết từ lâu nhưng chần chừ măi, phần v́ lười biếng, phần v́ thiếu tự tin không biết viết ra có báo nào chịu đăng bài của ḿnh không, không biết có ai chịu đọc không và v́ do dự măi không biết đặt tựa đề như thế nào cho gọn cho đúng với ư muốn của ḿnh. Nay nhân đọc cuốn "Rừng mắm văn nghệ" của Vơ Đ́nh, một họa sĩ kiêm văn sĩ tôi sung sướng t́m được nhan đề bài viết của tôi phỏng theo bài viết của ông Vơ Đ́nh nhan đề "Sống ở Mỹ viết tiếng Việt". Tôi xin phép ông Vơ Đ́nh được đạo văn, thuổng của ông nguyên con tựa đe,à chỉ sửa lại chữ "viết" thành chữ "nói".
Cách đây một năm tôi lên San Jose dự đám cưới đứa cháu, con cô em họ. Trong câu chuyện hàn huyên sau bữa ăn tối, cô em của tôi thuật lại câu chuyện khá vui, nhân tôi khen thằng cháu qua Mỹ từ lúc c̣n bé tí mà vẫn nói được tiếng Việt mà lại là tiếng Huế nữa. Cô em tôi kể rằng trong một cuộc phỏng vấn nghề nghiệp (interview Job) người phỏng vấn đại diện cho công ty là một người Việt Nam nên ông ta vui miệng hỏi thằng cháu tôi ở nhà nó nói tiếng Việt hay tiếng Mỹ, thằng cháu đă vui vẻ trả lời rằng nó nói tiếng Việt. Người phỏng vấn lại hỏi:
- Anh nói tiếng Việt vùng nào"
- Tôi nói tiếng Huế mọi.
Người phỏng vấn chào thua v́ không biết tiếng Huế mọi là tiếng vùng nào. Số là cháu tôi nói tiếng Huế nhưng âm điệu pha lẫn giọng Huế, giọng Saigon và giọng Mỹ thành một thứ tiếng lơ lớ mà dân Huế chúng tôi thường gọi đùa là "Huế mọi" do các sắc dân vùng thượng du ở Huế nói, v́ thế cô em của tôi thường chế nhạo thằng con là:
- Mi nói tiếng Huế mọi.
Tội nghiệp cháu tôi cứ nghĩ là có một thứ tiếng Huế mọi trong ngôn ngữ Việt Nam, do đó nó trả lời người phỏng vấn là nó nói tiếng Huế mọi làm ông này cứ ngẩn ṭ te chẳng biết thứ tiếng ǵ và ở vùng nào trên dăi đất Việt Nam.
Người Việt Nam tuy sinh sống ở Mỹ nhưng vẫn dùng tiếng mẹ đẻ để giao thiệp với nhau dù tiếng Mỹ có nhiều người c̣n thông thạo hơn là tiếng Việt. Đây là trường hợp các thanh thiếu niên sinh trưởng tại Mỹ hoặc qua Mỹ lúc c̣n bé khi chưa có một vốn liếng tiếng Việt khá. Loại tiếng Việt này khá lư thú! Chúng ta nghe thế hệ này nói tiếng Việt tất phải ph́ cười. Nhưng đây là một căn bệnh rất dễ chữa. Chỉ cần một thời gian chịu khó trau dồi th́ sẽ nói tiếng Việt lưu loát và dùng tiếng Việt trong sáng ngay. Tôi có quen một ông bác sĩ thú y trước đây đă từng giữ chức vụ quan trọng trong Bộ canh nông VNCH nên qua Mỹ ngay từ những ngày sôi động năm 1975. Ông có một vài đứa con sinh trưởng tại Mỹ nên có thể xem chúng như những thằng Mỹ con và tôi đă từng được nghe những đứa bé này nói những câu tiếng Việt thật ngộ nghĩnh như:
- Bố bảo con canh chừng không cho ông nội ngồi ngoài vườn lâu nhưng con nói mà nó không nghe nó cứ ngồi ngoài đó măi.
Hoặc là khi có người gọi phone vào th́ thằng bé bảo với mẹ nó rằng:
- Mẹ ơi có ông nào muốn mẹ nè. Con nói mẹ chưa sẵn sàng nhưng nó nói là nó muốn mẹ liền ngay bây giờ.
Con nhỏ em của thằng bé lại nói tiếng Việt thông thạo hơn anh và lại c̣n dùng văn phạm một cây xanh dờn như:
- Em muốn anh cầm (hái) cho em trái kia ḱa, nó ngồi trên cái cành bên kia ḱa.
Chúng ta phải chấp nhận cách nói tiếng Việt này của con cháu chúng ta và cố gắng dạy cho chúng nói năng lưu loát hơn.
Nhưng thật khó chấp nhận thứ tiếng Việt lai căng của một số người Việt chỉ mới sống ở Mỹ một vài năm mà lại ở tại đất Cali trong cộng đồng Việt Nam đông nhất thế giới này. Hàng ngày họ nói tiếng Việt trong gia đ́nh, trong xă hội họ cũng tiếp xúc với đồng hương nhiều hơn với người Mỹ. Lưỡi của họ cũng nếm toàn nước mắm trong bữa ăn thường nhật nên chúng ta khó có thể nghĩ là lưỡi của họ đă bị ríu lại nên không thể nói tiếng Việt lưu loát được nữa. Tôi đă từng nghe họ nói một thứ tiếng Việt 7 phần Việt 3 phần Mỹ hay là tứ lục tức là 6 Việt 4 Mỹ. Trong các câu nói bao giờ họ cũng cố gắng chêm vào một số từ ngữ Mỹ cứ y như là họ đă quên tiếng mẹ đẻ và trong lúc nói chuyện th́ tiếng Mỹ đă đến trước trong trí óc đă dày đặc tiếng Mỹ. Họ muốn cho ta nghĩ là họ am hiểu tiếng Mỹ, là họ rất giỏi tiếng Mỹ. Nhưng chẳng lẽ nói chuyện với người Việt mà lại xài toàn tiếng Mỹ mà thực ra họ cũng chưa đạt đến tŕnh độ lưu loát tiếng Mỹ như họ mơ tưởng, nên họ bèn chọn phương thức khoe tài tiếng Mỹ bằng cách nói nửa nạc nửa mỡ tức là nửa Mỹ nửa Việt trộn lại với nhau thành một thứ tiếng lai căng, đầu Ngô ḿnh Sở chả ra cái quái ǵ. Chúng ta hăy nghe những phát ngôn sau đây để thấy sự kệch cỡm, kênh kiệu và đôi khi lại c̣n để ḷi cái dốt ra nữa.
Đây là một cán sự sở xă hội quận Cam nói chuyện với khách hàng Việt Nam, một người không rành tiếng Mỹ:
- Anh chỉ báo cáo chậm một ngày là tôi do something rồi. Nhưng mà Ok, anyway tôi cho anh một cái chance. OK để anh try, OK cho next time, OK"
Trong một câu ngắn mà cô OK tía lia như lính nhảy dù của chúng ta bắn súng đại liên th́ thật hết chỗ chê. Lại một hôm tôi vào một cửa hiệu bán sách, may mắn được nghe một ông chủ tiệm nói tiếng Mỹ vi vút như thế này.
- Hiện nay tôi không thể trả lời anh right now được. But anyway tôi sẽ write down cho anh một cái check. Anh yên chí tôi sẽ mail cho anh ngay today.
Nghe những câu nói chắp vá như những cuộc t́nh của trai tứ chiếng gái giang hồ, tôi bỗng muốn bắt chước hai nhân vật Hứa Do, Sào Phủ bên Tàu chạy vội về nhà để rửa tai. Tiếng Việt Nam ta mà nói đến tŕnh độ này th́ thật "Ấy là bệnh nặng" không c̣n thuốc chữa được nữa. Thử tưởng tượng ngày nào bạn cũng nghe những câu nói tả pín lù, hú hồn, hằm bà lằng, loạn xà ngầu như thế th́ chắc là bạn phải đi khám lỗ tai v́ bị viêm màng nhĩ. "Speak tiếng Việt" như vậy th́ chẳng khác nào ta ăn bánh ḿ với mắm ruốc trộn với butter.
Tôi đồng ư là có những từ ngữ Việt Nam dùng không đạt, không tới bằng tiếng Mỹ th́ ta có thể dùng tiếng Mỹ để thay thế chẳng hạn như: đi shopping, đi dự party, gọi phone vv… trái lại tôi thấy dị ứng với thứ tiếng Việt lai căng kênh kiệu, như động một tí là Wow! My God! Hay Really hay I see vv…thậm chí có người lại dùng tiếng Mỹ một cách kỳ lạ chẳng hạn họ đă dùng tiếng Việt rồi lại kèm theo tiếng Mỹ diễn tả cùng một ư. Ví dụ "Nhưng dù ǵ th́ anyway..." hoặc là "tôi đă cố gắng try..." hay "Xin quư vị đi follow theo sau tôi".
Các bạn có thể nghe một câu như thế này mà không khó chịu th́ tôi xin đầu hàng cả hai tay lẫn hai chân: "Mẹ không có free time để talk cho you nghe. Hẹn you some day me sẽ talk more hơn, OK""
Những ǵ tôi viết trên đây là muốn tŕnh bày với các bạn một khía cạnh trong đời sống trên đất Mỹ. Xin bạn đọc xem như là một câu chuyện khôi hài. Tôi không có tham vọng dạy đời mà chỉ mong mang đến cho các bạn một niềm vui nho nhỏ trong những lúc trà dư tửu hậu. Nếu quư vị say yes th́ tôi thank kiu quư vị c̣n nếu quư vị say No không đồng ư với tôi th́ tôi xin sorry quư vị. See you later nhé quư vị.
Nhưng thật khó chấp nhận thứ tiếng Việt lai căng của một số người Việt chỉ mới sống ở Mỹ một vài năm mà lại ở tại đất Cali trong cộng đồng Việt Nam đông nhất thế giới này. Hàng ngày họ nói tiếng Việt trong gia đ́nh, trong xă hội họ cũng tiếp xúc với đồng hương nhiều hơn với người Mỹ. Lưỡi của họ cũng nếm toàn nước mắm trong bữa ăn thường nhật nên chúng ta khó có thể nghĩ là lưỡi của họ đă bị ríu lại nên không thể nói tiếng Việt lưu loát được nữa. Tôi đă từng nghe họ nói một thứ tiếng Việt 7 phần Việt 3 phần Mỹ hay là tứ lục tức là 6 Việt 4 Mỹ. Trong các câu nói bao giờ họ cũng cố gắng chêm vào một số từ ngữ Mỹ cứ y như là họ đă quên tiếng mẹ đẻ và trong lúc nói chuyện th́ tiếng Mỹ đă đến trước trong trí óc đă dày đặc tiếng Mỹ. Họ muốn cho ta nghĩ là họ am hiểu tiếng Mỹ, là họ rất giỏi tiếng Mỹ. Nhưng chẳng lẽ nói chuyện với người Việt mà lại xài toàn tiếng Mỹ mà thực ra họ cũng chưa đạt đến tŕnh độ lưu loát tiếng Mỹ như họ mơ tưởng, nên họ bèn chọn phương thức khoe tài tiếng Mỹ bằng cách nói nửa nạc nửa mỡ tức là nửa Mỹ nửa Việt trộn lại với nhau thành một thứ tiếng lai căng, đầu Ngô ḿnh Sở chả ra cái quái ǵ. Chúng ta hăy nghe những phát ngôn sau đây để thấy sự kệch cỡm, kênh kiệu và đôi khi lại c̣n để ḷi cái dốt ra nữa.
Đây là một cán sự sở xă hội quận Cam nói chuyện với khách hàng Việt Nam, một người không rành tiếng Mỹ:
- Anh chỉ báo cáo chậm một ngày là tôi do something rồi. Nhưng mà Ok, anyway tôi cho anh một cái chance. OK để anh try, OK cho next time, OK"
Trong một câu ngắn mà cô OK tía lia như lính nhảy dù của chúng ta bắn súng đại liên th́ thật hết chỗ chê. Lại một hôm tôi vào một cửa hiệu bán sách, may mắn được nghe một ông chủ tiệm nói tiếng Mỹ vi vút như thế này.
- Hiện nay tôi không thể trả lời anh right now được. But anyway tôi sẽ write down cho anh một cái check. Anh yên chí tôi sẽ mail cho anh ngay today.
Nghe những câu nói chắp vá như những cuộc t́nh của trai tứ chiếng gái giang hồ, tôi bỗng muốn bắt chước hai nhân vật Hứa Do, Sào Phủ bên Tàu chạy vội về nhà để rửa tai. Tiếng Việt Nam ta mà nói đến tŕnh độ này th́ thật "Ấy là bệnh nặng" không c̣n thuốc chữa được nữa. Thử tưởng tượng ngày nào bạn cũng nghe những câu nói tả pín lù, hú hồn, hằm bà lằng, loạn xà ngầu như thế th́ chắc là bạn phải đi khám lỗ tai v́ bị viêm màng nhĩ. "Speak tiếng Việt" như vậy th́ chẳng khác nào ta ăn bánh ḿ với mắm ruốc trộn với butter.
Tôi đồng ư là có những từ ngữ Việt Nam dùng không đạt, không tới bằng tiếng Mỹ th́ ta có thể dùng tiếng Mỹ để thay thế chẳng hạn như: đi shopping, đi dự party, gọi phone vv… trái lại tôi thấy dị ứng với thứ tiếng Việt lai căng kênh kiệu, như động một tí là Wow! My God! Hay Really hay I see vv…thậm chí có người lại dùng tiếng Mỹ một cách kỳ lạ chẳng hạn họ đă dùng tiếng Việt rồi lại kèm theo tiếng Mỹ diễn tả cùng một ư. Ví dụ "Nhưng dù ǵ th́ anyway..." hoặc là "tôi đă cố gắng try..." hay "Xin quư vị đi follow theo sau tôi".
Các bạn có thể nghe một câu như thế này mà không khó chịu th́ tôi xin đầu hàng cả hai tay lẫn hai chân: "Mẹ không có free time để talk cho you nghe. Hẹn you some day me sẽ talk more hơn, OK""
Những ǵ tôi viết trên đây là muốn tŕnh bày với các bạn một khía cạnh trong đời sống trên đất Mỹ. Xin bạn đọc xem như là một câu chuyện khôi hài. Tôi không có tham vọng dạy đời mà chỉ mong mang đến cho các bạn một niềm vui nho nhỏ trong những lúc trà dư tửu hậu. Nếu quư vị say yes th́ tôi thank kiu quư vị c̣n nếu quư vị say No không đồng ư với tôi th́ tôi xin sorry quư vị. See you later nhé quư vị.
9 Thay Đổi Cơ Thể Cho Thấy Bạn Đă Già Nhanh Hơn Tuổi Thực
Mũi nở ra, ṿng eo lớn hơn, hông hẹp lại hay thay đổi khẩu vị là những dấu hiệu của việc lăo hóa sớm.
Răng mất đi sự nhạy cảm
Thời gian trôi qua, răng của bạn sẽ ít nhạy cảm hơn với đồ ăn nóng và lạnh. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, các dây thần kinh trong răng sẽ co dần lại khi bạn già đi, khiến răng thiếu nhạy cảm với đồ ăn. Vấn đề này có thể dẫn đến sâu răng và nhiều bệnh lư răng miệng khác.
Mũi to hơn
Thông thường, cơ thể ngừng phát triển kể từ năm 18 tuổi. Tuy nhiên, một số bộ phận vẫn có sự thay đổi, ví dụ như mũi, chúng sẽ tiếp tục phát triển trong suốt cuộc đời. Lư giải cho điều này chính là sự thay đổi ở các mô mềm, cơ và sụn cấu tạo nên mũi. Không giống như xương, sụn tiếp tục phát triển. Quá tŕnh này tăng tốc ở tuổi 50 và tiếp tục với tốc độ tương tự khi bước sang tuổi 60. Đó là lư do chóp mũi thường rủ xuống khi bạn già đi.
Eo to ra, hông hẹp lại
Khi bạn già đi, cơ thể thường có dấu hiệu mất nước nhanh hơn gây ra những thay đổi rơ rệt. Ở phụ nữ, ṿng eo sẽ to ra c̣n ṿng hông sẽ hẹp lại. Ở nam giới, sự sụt giảm nồng độ testosterone xảy ra khi lăo hóa cũng có thể ảnh hưởng đến sự phân phối chất béo và giảm số đo ṿng hông.
Lông mi rụng và ngắn lại
Chăm sóc mí mắt không đúng cách, các vấn đề về tuyến giáp và dị ứng là những yếu tố phổ biến nhất ảnh hưởng đến độ dài và độ dày của lông mi. Chúng cũng chắc chắn thay đổi khi bạn già đi. Theo nhiều nghiên cứu, 44% đàn ông và phụ nữ nhận thấy rằng lông mi của họ đă trở nên ngắn và mỏng hơn qua từng năm.
Chân to hơn
Các bác sĩ chỉnh h́nh nhận định, bàn chân sẽ trở nên phẳng hơn và do đó, dài hơn và rộng hơn v́ dây chằng và gân yếu đi khi chúng ta già đi. Đây là lư do tại sao bạn phải mua giày với kích thước lớn hơn so với trước đây.
Tàn nhang biến mất
Những người có da sáng và tóc đỏ thường có nhiều đốm tàn nhang trên da khi c̣n trẻ. Tuy nhiên, chúng sẽ biến mất dần theo thời gian.
Dấu vân tay thay đổi
Trong nhiều năm, các nhà tội phạm học trên toàn thế giới tin rằng dấu vân tay không bao giờ thay đổi. Nhưng vào năm 2015, các nhà khoa học đă thực hiện một thí nghiệm lớn. Họ đă nghiên cứu dấu vân tay của hơn 15.000 người và phát hiện ra rằng không chỉ một chấn thương, mà tuổi già cũng có thể ảnh hưởng đến các đường vân.
Thay đổi nhận thức màu sắc
Các nhà khoa học Mỹ đă tiến hành nghiên cứu trên 900 người ở độ tuổi 58-102. Kết quả chỉ ra rằng thay đổi tuổi tác tạo ra hiệu ứng bộ lọc màu vàng. Điều này ngăn bạn phân biệt chính xác các màu như xanh dương, tím và xanh lục.
Thay đổi khẩu vị
Theo các nghiên cứu, phụ nữ thường trải qua những thay đổi về sở thích thực phẩm sau tuổi 50. Với đàn ông là sau tuổi 60.
Ngày 11/9/2001, cùng một lúc, tại các khu vực khác nhau, 5 máy bay hành khách của Mỹ bị những kẻ khủng bố al-Qaeda cướp để thực hiện cuộc tấn công vào các mục tiêu đông người mang tính biểu tượng của Mỹ.
Hai trong số 5 máy bay đó đă được những phi công khủng bố lái đâm thẳng vào toà tháp đôi Trung tâm thương mại thế giới tại New York, đánh sập cả hai toà tháp. Gần 3.000 người dân vô tội bị giết chết một cách dă man, hơn 6.000 người bị thương.
Tôi là người hàng không. Một số bạn bè khi đó nói với tôi rằng an ninh hàng không Mỹ quá kém, pḥng không Mỹ quá kém nên để xảy ra vụ khủng bố thảm kịch này. Tôi bảo họ, không phải thế. Sự độc ác, tàn bạo của những kẻ khủng bố ngày 11/9 đă vượt quá khả năng tưởng tượng của loài người trước đó. Không một ai trên thế giới, kể cả những người làm việc trong các cơ quan hàng không, pḥng không Mỹ, có khả năng tưởng tượng và lường trước được cách thức, mức độ khủng bố độc ác, tàn bạo đến như vậy của một số kẻ được gọi là người.
Ai tưởng tượng được một kẻ có học hành, lái được máy bay, lại dám cầm lái điều khiển một chiếc máy bay với hàng trăm hành khách là người dân vô tội ở sau lưng lao thẳng vào một ṭa nhà nơi đang có hàng chục ngh́n người dân vô tội đang làm việc? Một số kẻ chán đời có thể tự tử, một số kẻ mù quáng có thể giết người theo kiểu cảm tử, nhưng mà bằng cách đó, với mức độ độc ác, tàn bạo đến như thế th́ trí tưởng tượng phong phú nhất của loài người cũng không đạt tới. Con người chỉ có thể đề pḥng những ǵ con người có thể tưởng tượng được.
Ngày 17/7 vừa qua, việc chiếc máy bay mang số hiệu MH17 của Malaysia Airlines bị tên lửa bắn rơi trên bầu trời Ukraine, giết 298 người, trong đó có 80 trẻ em, có một gia đ́nh 3 người Việt Nam, làm người dân trên cả thế giới sửng sốt và phẫn nộ. Họ, 298 người này, không hề có mối liên quan nào với tranh chấp lănh thổ và quyền lực ở Ukraine, với các "bên có lợi ích" trong tấn bi kịch mang tên "Ukraine". Họ là những người dân vô tội bị giết hại.
Điều đáng tiếc trong thảm họa MH17 là nó và nhiều máy bay thương mại khác của nhiều nước bay qua khu vực đang có chiến sự. Các cơ quan không lưu không phải đă không nghĩ ǵ về các rủi ro cho các máy bay dân sự bay qua khu vực này. Họ đă cấm các chuyến bay dưới 9.700 mét, có nghĩa là họ đă nghĩ đến khả năng bên nào đó có thể vô t́nh hoặc cố ư bắn máy bay dân sự. Nhưng họ mới tính đến các vũ khí có "tầm với" dưới 9.700 mét. Họ không hề nghĩ đến các loại vũ khí có khả năng tấn công máy bay ở độ cao vài chục km. Họ biết các loại vũ khí như thế, nhưng không đưa chúng vào các tính toán rủi ro hàng không. Đây có lẽ là một sự bất cẩn. Khi có chiến sự trên đất hay trên biển, cả bầu trời ở vùng đó với độ cao vài chục km cũng không thể đủ an toàn cho các máy bay dân sự nữa. Các loại vũ khí hiện đại ở trong tay các bên, không ai có thể kiểm soát được. Chỉ là một cái bóp c̣ hay ấn nút...
Trí tuệ con người đă phát minh ra nhiều loại máy móc. Con người đă đưa được xe tự hành lên mặt trăng, sao Hỏa, chụp ảnh các thiên hà cách trái đất hàng triệu năm ánh sáng. Con người chế tạo được tàu lặn có thể lặn sâu hàng km để đo đáy biển. Con người biết cách tạo ra máy móc đo "ḷng trời", "ḷng biển", "ḷng đất", nhưng chưa bao giờ biết cách tạo ra máy móc đo được "ḷng người".
Sau vụ 11/9, chúng ta cần phải thừa nhận rằng một số kẻ được gọi là người có thể độc ác, tàn bạo hơn mọi khả năng tưởng tượng của trí tuệ người. Chúng thật ra là quỷ, nhưng sống lẫn với người, mang mặt người. Mọi sự cảnh giác với chúng và pḥng ngừa chúng đều không thừa, kể cả trong các hoạt động hàng không.
Gần 100 năm nay, ngành hàng không nỗ lực tạo ra sự gần gũi, thân thiện với hành khách. Đă có những lúc nhiều hăng hàng không quy định việc mở cửa buồng lái để hành khách nh́n thấy phi công và hiểu hơn công việc của họ, yêu cầu phi công sau khi bay ra chào hỏi, chuyện tṛ vui vẻ với hành khách, thậm chí cho phép một số hành khách vào xem buồng lái. Các hăng hàng không cố gắng đưa những dụng cụ ăn uống, sinh hoạt gia đ́nh lên máy bay để phục vụ hành khách. Vụ 11/9 đă xóa sạch tất cả những nỗ lực đó của ngành hàng không thế giới, thay đổi vĩnh viễn các dịch vụ hàng không, đặt yêu cầu về sự thân thiện rất thấp so với các yêu cầu về an ninh, an toàn hàng không. Chỉ v́ một lư do: giữa loài người c̣n có quỷ sống lẫn và chưa có máy móc nào có thể giúp phát hiện ra chúng mọi lúc, mọi nơi.
Tùy duyên là hoan hỷ chấp nhận những ǵ xảy ra trong hiện tại, tạm ngưng tranh đấu và b́nh thản chờ đợi nhân duyên thích hợp hội tụ.
Nhiều khi chính thái độ ngưng tranh đấu và b́nh thản chờ đợi ấy lại là nhân duyên quan trọng để kết nối với những nhân duyên tốt đẹp khác. Ta đừng quên khi một việc được thành tựu th́ phải hội tụ hàng triệu nhân duyên, nếu chỉ thiếu một duyên th́ nó cũng có thể không tựu thành. Nếu ta có hiểu biết sâu sắc hay từng trải nghiệm th́ trong vài trường hợp ta có thể đoán biết được ḿnh nên làm ǵ và không nên làm ǵ để cho nhân duyên tốt hội tụ đầy đủ trở lại và nhân duyên xấu sớm tan biến đi.
Ta thường gọi nhân duyên tốt là thuận duyên, và nhân duyên xấu là nghịch duyên, tức là những điều kiện có lợi và bất lợi cho ta. Có những duyên thuận với ta, nhưng nghịch với kẻ khác và ngược lại. Đó chỉ là nói trong phạm vi con người, trong khi nhân duyên luôn xảy ra với vạn vật trong khắp vũ trụ.
Bản chất của nhân duyên th́ không có thuận nghịch, tốt xấu. Nó chỉ hội tụ hay tan ră theo sự thích ứng giữa các tần số năng lượng phát ra từ mọi cá thể mà thôi. Ấy vậy mà thói quen của hầu hết chúng ta khi đón nhận thuận duyên th́ luôn cảm thấy sung sướng và rất muốn duy tŕ măi nhân duyên ấy, cón khi gặp phải nghịch duyên th́ luôn cảm thấy khó chịu và t́m cách tránh né hay loại trừ.
Nhưng chưa hẳn thuận duyên sẽ đem lại giá trị hạnh phúc hay nghịch duyên sẽ mang tới khổ đau, bởi có khi nghịch duyên đưa tới sự trưởng thành, c̣n thuận duyên dễ khiến ta yếu đuối. Hơn nữa, nhiều khi thuận duyên ban đầu nhưng lại biến thành nghịch duyên sau này, có khi nghịch duyên bây giờ nhưng lại biến thành thuận duyên trong tương lai. Tất cả đều tùy thuộc vào bản lĩnh và thái độ sống của ta.
Do đó, ta không cần phải gấp rút thay đổi những nhân duyên mà ḿnh không hài ḷng, hay cố gắng t́m kiếm những nhân duyên mà ḿnh mong đợi.
Khi tâm ta đă vững chăi đủ để tạo ra những nhân duyên an lành th́ những nhân duyên tương ứng sẽ tự động kết nối. Mà sự thật khi t́m được sức sống từ nơi chính ḿnh rồi th́ ta sẽ không c̣n coi là quan trọng những giá trị bên ngoài nữa. Nhân duyên nào cũng được cả, thong dong tự tại.
Đức DaLaiLaMa có dạy: ''Hăy nhớ rằng khi không đạt được những ǵ bạn muốn, đôi lúc, lại là sự may mắn tuyệt vời.''
Trong ngôn-ngữ ta, tên gọi không phải là danh-từ riêng (nom propre / proper noun) như trong những ngôn-ngữ khác, mà có từ những danh-từ chung (nom commun / common noun), cho nên đôi khi ghép lại với nhau th́ thật là buồn cười. Chúng ta hăy cùng xem một vài thí-dụ.
Tên họ
Trước đây, tôi đă có nghe đến Bùi như Lạc hay Trần như Nhộng. Suy nghĩ thêm, có thể có những tên họ thât đặc sắc như:
Họ: Phạm, Tên: Pháp
Họ: Đinh Tên: Ninh
Họ: Đỗ Tên: Đạt
Họ: Lê Tên: Thê
Họ: Lưu Tên: Hoàng
Họ Cao có hai bố con tên Cường và Sang.
Họ Lư có hai anh em tên Trí và Luận, suốt ngày tranh căi với nhau.
Gia-đ́nh có Vũ có những anh chị em tên: Công, Nam, Nữ, Trường, Trụ.
Tôi có một người bạn họ Tạ và may thay, anh không tên Thế.
Vợ chồng
Tôi biết có một anh bạn tên Chí có cưới một cô tên Hoà, nhưng rồi vài tháng sau cũng phải ly dị, thày bói nói h́nh như là kỵ tên (?)
Ngược lại, cặp vợ chồng thành công nhất là chị Hạnh và anh Phúc.
Anh nào tên B́nh có thể cưới chị Hoa hay chị Thuỷ.
Chị nào tên B́nh th́ có thể gặp anh Minh hay anh Phong.
Anh Phong với chị Thuỷ th́ thày bói tán thành ngay.
Chị Liên gặp anh Hoan th́ vui lắm, c̣n gặp anh Đại hay anh Trung th́ phải mau mắn rồi.
Anh Trung th́ lắm mối: nào là chị Dung, chị B́nh, chị Tâm, chị Thu…
Chị Trang muốn đẹp th́ phải gặp anh Trí hay anh Hoàng; muốn hiểu biết nhiều phải lấy anh Sách; nhưng tuyệt đối phải tránh anh Nghĩa (!)
Chị Nguyệt đi với anh Kỳ th́ phải khéo chọn ngày.
Cặp vợ chồng ít ai nói đến là cặp Mai-Danh.
Chị Loan mà lấy anh Báo th́ ai cũng sẽ biết, cũng như anh Thông và chị Điệp.
Anh Trường và chị Xuân sống với nhau đến răng long, tóc bạc.
Có những cặp vơ chồng lại đi từ quốc-gia này đến quốc-gia khác:
Anh Thái và chị Lan, anh Hoà và chị Lan, anh Trung và chị Hoa, chị Thuỵ và anh Sĩ, anh Phi và chị Châu...
Chọn bạn mà chơi
Có những người bạn hợp tuổi như Thắng và Thế, Phúc và Đức, Minh và Mẫn…
Nhưng có người không nên đi chơi chung như Pháp và Trường. Phi và Pháp, Phi và Lư hay Phi và Nghĩa th́ tốt hơn hết nên tránh kết bạn.
Ngược lại, Thế đi chơi với Thái th́ chỉ là chuyện thường t́nh.
Đặt tên con, cưới vợ, chọn bạn đôi khi cả là một vấn-đề với ngôn-ngữ chúng ta.
Th́ ra nước ta cũng biết giữ ǵn danh tiếng lắm chứ không phải lúc nào cũng nhâng nhâng nháo nháo như kiểu cái thứ chích đít trong rừng Ba Ếch vác cái mặt chó nhảy bàn độc vừa ngu vừa dốt đi làm tṛ cười mà truyền h́nh Pháp đă bêu cho cả triệu người coi khi nó xuất hiện cạnh thủ tướng Pháp tại một cuộc họp báo cách đây không lâu.
Một bài báo trong nước mới đây có một bài viết với cái tựa lúc thoạt ngó qua người đọc phải ngỡ ngàng một lúc v́ không hiểu tại sao lại có kiểu dùng chữ kỳ lạ như thế. Bài báo viết nguyên văn như thế này: “Đừng để nước Việt mang tiếng quốc gia nhiều tiến sĩ.”
Ô hay, sau những vụ người Việt mang tiếng ở Nhật, Đài Loan, Đại Hàn, Thái Lan ... với những vụ ăn cắp trong siêu thị đến nỗi ở nhiều nơi tại các quốc gia vừa kể người ta đă phải treo bảng viết bằng tiếng Việt cảnh cáo những bàn tay nhám th́ nay, Việt Nam lại đang mang thêm một tiếng xấu mới khác nữa hay sao?
Hai chữ “mang tiếng” trong tựa đề của bài báo khiến người đọc ngỡ ngàng. “Mang tiếng” là phải chịu những điều tiếng thường là xấu xa, không tử tế, làm mất danh dự như ăn tham, tục uống trong các tiệm ăn (Thái Lan), ăn cắp trong các tiệm buôn (Nhật, Đài Loan, Đại Hàn) mang về nước tiêu thụ (nhờ tay các phi công và chiêu đăi viên Air Vietnam)... Hay v́ cách hành xử của nhà nước mà chính Đức Tổng Giám Mục Ngô Quang Kiệt đă phải nói thẳng ra tại cuộc họp với Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố Hà Nội hôm 20 tháng 9 năm 2008, theo đó, ngài rất xấu hổ khi mang thông hành Việt Nam trong những chuyến xuất ngoại.
Nhưng mang tiếng v́ quốc gia có nhiều người có bằng tiến sĩ th́ hơi khó hiểu. Một quốc gia dân chúng có nhiều bằng cấp, mà lại là những bằng cấp cao, trên cả cấp cử nhân, th́ đó phải là điều đáng cho người dân kiêu hănh chứ tại sao lại là chuyện làm người dân phải mang tiếng?
Theo bài viết của tờ Việt Báo ở trong nước, hiện Việt Nam có khoảng trên 24 ngàn tiến sĩ. So với nhiều nước trên thế giới, đây không phải là con số cao lắm. Nhưng so với các nước trong vùng Đông Nam Á th́, vẫn theo tờ Việt Báo, Việt Nam là quốc gia có nhiều tiến sĩ nhất. Trong khi đó, ở Mỹ, chỉ tính riêng bằng MBA không thôi, mỗi năm có thêm khoảng 160 ngàn tân khoa. Vậy th́ 24 ngàn tân khoa của Việt Nam (tính tất cả, không phải là con số tân khoa MỖI năm) không phải là con số mang lại tiếng tốt. Nhưng cũng không phải là con số khiến cho người trong nước phải xấu hổ hay mang tiếng.
Thế th́ tại sao bài báo lại viết rằng nhiều tiến sĩ là chuyện khiến Việt Nam “mang tiếng”? Đọc thêm mấy ḍng sau đó th́ thấy ngay. Ngướ viết bài báo đó đă dùng hai chữ “mang tiếng” rất đúng. Mang tiếng là phải. V́ đa số những người có bằng tiến sĩ gần như không được những công tŕnh nghiên cứu sáng chế trong các lănh vực chuyên môn của họ. Việc nghiên cứu khoa học, theo bài báo, bị coi nhẹ nên không có được bao nhiêu đóng góp nếu không nói rơ là không có một công tŕnh nghiên cứu nào ở tầm cỡ khu vực, nói chi đến tầm cỡ thế giới. Sinh viên tốt nghiệp chỉ lo đi kiếm việc, nhưng với kiến thức tồi tệ của họ, việc đó cũng rất khó. Không ít người phải xin đi lao động ở ngoại quốc, nói trắng ra là đi làm cu li cả ở Phi châu, những nơi văn minh, tŕnh độ thua kém cả Việt Nam như Lybia, như Ghana... Những thứ công việc như thế cũng không giúp họ học hỏi thêm được những kiến thức, kỹ năng mới
Đáng nói hơn nữa là hệ thống đại học của Việt Nam rất tồi. Đại học mở ra khắp hang cùng ngơ hẻm, trường sở nhếch nhác, ban giảng huấn thiếu khả năng. Không một đại học Việt Nam nào lọt được vào danh sách 500 trường đại học giỏi nhất thế giới. Chi tiết này cũng đủ nói lên phẩm chất và giá trị của các trường đại học Việt Nam. Trong khi đó, các nước Đông Nam Á không có nhiều tiến sĩ như Việt Nam như Thái Lan, Indonesia cũng có đại học được ghi trong danh sách 500 đại học theo bảng xếp hạng của QS World University Rankings năm 2014. Đó là chưa nói tới các đại học Hàn Quốc, Hương Cảng, Singapore...
Mà đó là mới nói tới các đại học có thật, c̣n các đại học như đại học trong rừng mà Ba Ếch nói phét là tốt nghiệp cử nhân luật khoa hay những thứ trường cấp cho bọn đười ươi để khoe nhắng lên là giáo sư tiến sĩ th́ c̣n khiếp đảm đến đâu nữa. Ngoài ra, c̣n bằng mua, bằng giả bán đầy đường, bằng tiến sĩ y khoa cũng rao bán như ở đại học Thái Nguyên...
Hay là tại v́ thế mà có bằng cao học nên mới ... “mang tiếng” như bài báo phải lo ngại và viết như tờ Việt Báo số đề ngày 27 tháng 3 năm 2014 mà người ta vẫn c̣n đọc được trong Internet?
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
