Tỷ phú Tesla là nhân vật chủ chốt trong quỹ đạo của tổng thống đắc cử. Một câu hỏi đặt ra là liệu quan điểm của ông về khí hậu và năng lượng sạch có lay chuyển được ông Trump.
Elon Musk dự kiến có kết nối trực tiếp tới Nhà Trắng trong những tháng tới. Ảnh: New York Times.
Tỷ phú Elon Musk gọi bản thân là người "ủng hộ môi trường" và "siêu ủng hộ vấn đề khí hậu".
Thế nhưng, ông dốc ḷng dốc sức vận động bầu cử cho một nhân vật từng coi sự nóng lên toàn cầu là tṛ lừa bịp. Giờ đây, khi Tổng thống đắc cử Donald J. Trump chuẩn bị bước vào Nhà Trắng, một câu hỏi lớn là quan điểm của ông Musk về biến đổi khí hậu và năng lượng sạch có thể ảnh hưởng đến chính quyền mới như thế nào - nếu có.
“Tôi có thể thuyết phục được ông ấy”
Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump đă dịu giọng đáng kể về xe điện khi ông trở nên thân thiện hơn với CEO Tesla. Sau nhiều tháng chỉ trích xe điện và cam kết sẽ ngừng bán loại xe này, ông Trump đă lùi bước một chút vào mùa hè rồi.
"Tôi liên tục nói về xe điện, nhưng tôi không có ư phản đối chúng. Tôi hoàn toàn ủng hộ", ông Trummp nói với đám đông trong cuộc vận động tranh cử ở Michigan.
“Tôi đă lái xe điện và thấy thật tuyệt vời, nhưng loại xe này không dành cho tất cả mọi người”.
Vào thời điểm đó, CEO Tesla đă nhận công lao về sự thay đổi rơ ràng của ông Trump, khi nói với các cổ đông của công ty tại một cuộc họp vào tháng 6: “Tôi có thể thuyết phục được ông ấy”.
Đề cập đến ông Trump, tỷ phú Musk nói: “Rất nhiều bạn bè của ông ấy hiện có xe Tesla và tất cả đều yêu thích. Và ông ấy là một người hâm mộ lớn của Cybertruck. V́ vậy, tôi nghĩ rằng đó có thể là những yếu tố góp phần".
Giờ đây, tỷ phú Musk - người đă dành đêm bầu cử tại dinh thự Mar-a-Lago của ông Trump và tạo dáng chụp ảnh nhóm với gia đ́nh của tổng thống đắc cử - dự kiến có kết nối trực tiếp đến Nhà Trắng trong những tháng tới. Các công ty của Musk, bao gồm Tesla và SpaceX, đă kiếm được hàng tỷ USD từ các hợp đồng của chính phủ và các chính sách liên bang, và ông dự kiến t́m kiếm thêm các lợi thế cho doanh nghiệp của ḿnh.
Tỷ phú Elon Musk hôm 5/10 xuất hiện tại buổi vận động tranh cử của ông Trump ở Butler, Pennsylvania. Ông chủ Tesla đă phấn khích bật nhảy tới 2 lần trong sự kiện. Ảnh: New York Times.
Nhưng liệu sức thuyết phục của người đàn ông giàu nhất thế giới có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác, chẳng hạn các vấn đề về khí hậu hay không, vẫn c̣n phải chờ xem.
"Đó là một câu hỏi thực sự”, Paul Bledsoe, giảng viên tại Trung tâm Chính sách Môi trường của Đại học Mỹ, nhận định.
“Liệu ông Musk chỉ v́ lợi ích của Tesla và SpaceX? Ông ta chỉ là một nhà vận động hành lang v́ lợi ích cá nhân? Hay ông ta cố gắng tác động đến ông Trump nhằm công nhận rằng về mặt kinh tế, năng lượng sạch là một cơ hội lớn để Mỹ vượt qua Trung Quốc?”, vị chuyên gia đặt vấn đề.
Musk và nhóm chuyển giao của ông Trump đă không trả lời yêu cầu b́nh luận, theo New York Times.
Liệu có thuyết phục được ông Trump?
Quan điểm của ông Trump về sự nóng lên toàn cầu và chính sách năng lượng không có ǵ bí ẩn. Ông nghi ngờ liệu Trái Đất có đang nóng lên hay không. (Các nhà khoa học khẳng định chắc chắn là có). Tổng thống đắc cử đă tuyên bố sẽ rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris năm 2015, trong đó đó gần 200 quốc gia đă cam kết hạn chế khí thải nhà kính đang làm nóng hành tinh. Ông chỉ trích các tấm pin mặt trời và tua-bin gió.
Và ông nói với đám đông những người ủng hộ hôm 6/11 rằng Mỹ sẽ tăng sản lượng dầu thậm chí vượt quá mức kỷ lục hiện tại. "Chúng ta có nhiều vàng lỏng hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới", ông Trump nói.
Ngược lại, Musk luôn khẳng định ông nghĩ biến đổi khí hậu là một vấn đề - mặc dù đôi khi ông có chút dao động về mức độ cấp bách của vấn đề đó. Vị tỷ phú từ lâu đă là ủng hộ nhiệt thành việc chuyển sang công nghệ phát thải thấp như năng lượng mặt trời, pin và xe điện.
Trong cuốn tiểu sử do Walter Isaacson xuất bản năm ngoái, Musk được mô tả là bắt đầu quan tâm đến năng lượng mặt trời và xe điện khi c̣n là sinh viên đại học v́ ông lo lắng về những nguy cơ của t́nh trạng nóng lên toàn cầu và viễn cảnh thế giới cạn kiệt nhiên liệu hóa thạch. Thành công của Tesla trong việc sản xuất ôtô điện gây tiếng vang lớn đă giúp thúc đẩy ngành công nghiệp toàn cầu.
Công ty của Musk cũng bán các tấm pin mặt trời trên mái nhà cũng như pin có thể cung cấp điện dự pḥng cho các hộ gia đ́nh hoặc giúp cân bằng năng lượng gió và năng lượng mặt trời trên lưới điện. Năm nay, lưu trữ pin chiếm khoảng 10% doanh thu của Tesla.
"Tôi nghĩ chúng ta nên nghiêng về hướng phát triển bền vững", tỷ phú Musk nói với ông Trump trong cuộc tṛ chuyện trực tiếp kéo dài hai giờ trên X vào tháng 8.
"Và tôi thực sự nghĩ rằng năng lượng mặt trời sẽ chiếm phần lớn nguồn năng lượng của Trái Đất trong tương lai".
Ông Musk cũng ủng hộ năng lượng hạt nhân, loại năng lượng không tạo ra bất kỳ khí nhà kính nào và đôi khi ông Trump cũng đồng t́nh.
"Việc sản xuất điện hạt nhân bị đánh giá thấp so với tiềm năng", ông Musk nói thêm trong cuộc tṛ chuyện.
“Mọi người có nỗi sợ liên quan tới điện hạt nhân, nhưng thực ra đó là một trong những h́nh thức tạo ra điện an toàn nhất”. Tuy nhiên, ông Musk cũng cho rằng không cần phải vội vàng để ngăn chặn t́nh trạng nóng lên toàn cầu.
“Chúng ta vẫn c̣n khá nhiều thời gian, chúng ta không cần phải vội vàng”, ông nói vào tháng 8.
Sau đó, ông nói thêm: “Nếu, tôi không biết, 50-100 năm nữa, chúng ta chủ yếu là phát triển bền vững, tôi nghĩ rằng có lẽ sẽ ổn thôi”.
Chi tiết này hoàn toàn xung đột với quan điểm với nhiều nhà lănh đạo thế giới và các nhà môi trường, vốn luôn thúc giục các quốc gia cắt giảm lượng khí thải nhanh hơn nhiều, xuống khoảng bằng 0 vào giữa thế kỷ, để duy tŕ t́nh trạng nóng lên toàn cầu ở mức tương đối thấp. Các nhà khoa học đồng ư rằng con người càng mất nhiều thời gian để ngừng bơm khí nhà kính vào không khí th́ nguy cơ xảy ra các đợt nắng nóng chết người, cháy rừng, hạn hán, băo và tuyệt chủng các loài càng cao.
Trong những năm gần đây, tỷ phú Musk đă kêu gọi thận trọng về những thay đổi mạnh mẽ của xă hội để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.
“Tôi cực kỳ ủng hộ khí hậu, nhưng chúng ta chắc chắn không cần phải khiến nông dân mất việc để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu”, ông viết trên X vào năm ngoái, b́nh luận về những người nông dân ở Bỉ đang biểu t́nh phản đối việc hạn chế ô nhiễm nitơ.
Ông cũng nói trong cuộc tṛ chuyện vào tháng 8 với ông Trump rằng “Nếu chúng ta ngừng sử dụng dầu và khí đốt ngay bây giờ, tất cả sẽ chết đói và nền kinh tế sẽ sụp đổ. V́ vậy. Tôi không nghĩ việc hạ thấp ngành dầu khí là đúng đắn”.
Tuy nhiên, trước đây, tỷ phú Musk từng công khai bất đồng quan điểm với ông Trump về các vấn đề khí hậu. Năm 2017, khi ông Trump tuyên bố rằng Mỹ sẽ rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris, ông Musk đă từ chức khỏi hai hội đồng cố vấn của tổng thống để phản đối.
Ông viết rằng "Biến đổi khí hậu là có thật". "Rời khỏi thỏa thuận Paris không hề tốt cho nước Mỹ hay thế giới".
Vào thời điểm đó, một số quan chức trong chính quyền Trump - bao gồm cả Rex Tillerson, khi đó là ngoại trưởng - cũng đă thúc giục tổng thống tiếp tục tham gia thỏa thuận Paris.
Nhưng cuối cùng, ông Trump đă đứng về phía những người trong nội các của ḿnh, những người bác bỏ hoàn toàn vấn đề biến đổi khí hậu và muốn rút khỏi thỏa thuận.
Một số nhà quan sát chỉ ra rằng ông Musk không phải là nhà tài trợ có ảnh hưởng duy nhất về vấn đề năng lượng trong quỹ đạo của tổng thống đắc cử.
Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump đă huy động được hơn 75 triệu USD từ các công ty dầu khí, bao gồm cả tỷ phú Harold Hamm của Continental Resources.
Ông Trump đă chịu tác động tỷ phú Hamm từ năm 2016 trong việc bổ nhiệm Scott Pruitt làm giám đốc Cơ quan Bảo vệ Môi trường và ông Pruitt công khai phủ nhận khoa học về sự nóng lên toàn cầu.
"Người ta chỉ có thể hy vọng rằng ông Donald Trump sẽ gạt các thuyết âm mưu sang một bên và hành động quyết đoán để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu mà người dân Mỹ xứng đáng được hưởng", Dan Lashof, giám đốc Viện Tài nguyên Thế giới tạiMỹ, một nhóm môi trường, cho biết. "Nhưng tôi sẽ không nín thở chờ đợi".