Bác sĩ Phạm Ánh Ngân, Bệnh viện Đại học Y Dược cơ sở 3, cho hay có nhiều nhóm thực phẩm nếu ăn không đúng, ăn quá nhiều sẽ gây suy giảm các liên kết thần kinh, ảnh hưởng đến các vùng năo liên quan đến trí nhớ và phối hợp vận động.
Đầu tiên, bác sĩ Ngân cảnh báo đồ uống có đường có thể ảnh hưởng không tốt đến năo. Đồ uống có đường làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa dẫn đến đái tháo đường type 2, cũng như nguy cơ dẫn đến sa sút trí tuệ sớm.
Nhiều nghiên cứu cho thấy thực phẩm với chỉ số GI cao (đường có chỉ số GI cao) ảnh hưởng có hại đến trí nhớ của cả trẻ em và người lớn.
Bác sĩ Ngân khuyến cáo, ngay cả chất làm ngọt nhân tạo như aspartame, được t́m thấy trong các thực phẩm không đường, cũng liên quan đến các rối loạn hành vi và nhận thức. Aspartame có thể đi qua hàng rào máu năo, làm gián đoạn quá tŕnh dẫn truyền thần kinh, gây tác động tiêu cực đến cảm xúc và khả năng tư duy.
Bên cạnh đồ uống có đường, bác sĩ Ngân cũng cảnh báo về thực phẩm chế biến sẵn - có thể góp phần tăng lượng chất béo dư thừa ở các tạng, góp phần gây suy giảm mô năo.
Nếu ăn quá nhiều, thực phẩm chế biến sẵn có thể làm suy giảm các yếu tố dinh dưỡng thần kinh như BDNF (brain-derived neurotrophic factor). BDNF được t́m thấy ở nhiều vị trí khác nhau trong năo, bao gồm cả vùng hải mă, liên quan đến học tập và trí nhớ dài hạn.
Ngoài ra, rượu và nicotine từ khói thuốc lá cũng là những chất gây hại cho hoạt động của năo bộ.
Thực phẩm tốt cho năo
Theo bác sĩ Ngân, nhiều nghiên cứu cho thấy một số thực phẩm - thảo dược có tác động hỗ trợ cho hoạt động của năo bộ, cũng như bảo vệ tế bào thần kinh. Trong đó, phải kể tới 2 thực phẩm dễ kiếm có ngay trong mỗi căn bếp của mọi gia đ́nh, đó là nghệ và gừng.
Trong đó, nghệ (Curcuma longa L.) có các thành phần kháng viêm và chống oxy hóa. Nhiều nghiên cứu cho thấy các hoạt chất trong nghệ có vai tṛ có lợi cho năo cũng như giảm các triệu chứng của bệnh lư thần kinh do đái tháo đường và các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm.
Gừng có vai tṛ trong tăng cường hệ thống thần kinh trung ương, chống lăo hóa, bác sĩ Ngân thông tin.
Một số vị thuốc khác được cho là tốt cho năo bộ là:
- Ngũ vị tử: Vị thuốc đông y quen thuộc với vị chua, tính ôn, tác dụng dưỡng tâm an thần, bổ thận, sinh tân chỉ khát. Nhiều nghiên cứu cho thấy vai tṛ của ngũ vị tử trong việc cải thiện sự tập trung, điều ḥa cảm xúc.
- Toan táo nhân: Vị ngọt, tính b́nh, tác dụng dưỡng tâm an thần, liễm hăn. Là một vị thuốc dùng trong các bài thuốc điều trị mất ngủ, hồi hộp, cơ thể hư nhược.
- Ba kích thiên: Vị cay ngọt, tính ấm, quy kinh tâm thận, thường được sử dụng trong các bài thuốc bổ tâm thận, tráng dương. Nhiều nghiên cứu cho thấy vai tṛ chống oxy hóa, ứng dụng trong điều trị suy giảm trí nhớ.
- Dâm dương hoắc: Vị cay, tính ôn, quy kinh can thận, thường được dùng trong các bài thuốc bổ can thận, mạnh gân cốt, tráng dương. Nhiều nghiên cứu cho thấy vai tṛ tăng cường hormone androgen của dâm dương hoắc và tác động tăng cường tính dẻo dai của tế bào thần kinh.
|