Ấn Độ từ chối cấp thị thực cho hàng ngàn nhân viên kỹ thuật TQ đến làm việc

[trungthuc]

Thủ tướng Modi luôn tạo ra nhiều nỗ lực để biến Ấn Độ trở thành cường quốc sản xuất, trong khi mối bang giao giữa Ấn Độ và TQ đã trở nên liên tục xấu đi do các tranh chấp ở biên giới. Trong bối cảnh đó, hàng ngàn chuyên gia TQ, bao gồm các kỹ sư và kỹ thuật viên, đã không được cấp thị thực vào Ấn Độ để làm việc.

Theo tin tức từ Financial Times hôm 27/06, ông Pankaj Mohindroo, Chủ tịch Hiệp hội Điện thoại và Điện tử Ấn Độ, cho biết trong vòng hai đến ba năm vừa qua, hàng ngàn công dân TQ đã bị từ chối cấp thị thực kinh doanh và làm việc. Nhiều người đã không nộp đơn vì "sợ bị từ chối".

Ông Mohindroo cũng cho biết thêm, ngay cả những công dân TQ làm việc trong các công ty Hoa Kỳ tại Ấn Độ trong nhiều năm nay cũng bị từ chối cấp thị thực gia hạn.

Vào năm 2020, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 và cuộc xung đột đẫm máu tại khu vực biên giới Himalaya khiến cho 20 binh sĩ Ấn Độ và ít nhất 4 binh sĩ TQ bị thiệt mạng, Ấn Độ đã cho áp đặt các sự hạn chế nghiêm ngặt đối với các công ty TQ.

Bộ Ngoại giao và Bộ Nội vụ Ấn Độ, cơ quan phụ trách việc cấp thị thực, đã không trả lời yêu cầu bình luận của Financial Times về vấn đề tồn đọng thị thực.

Bốn năm trước đây, chính phủ Tổng thống Modi đã cho ban hành thông báo số 3 (Press Note No.3, gọi tắt là "PN3"), yêu cầu các công ty từ các quốc gia có biên giới chung với Ấn Độ phải được chính phủ trung ương phê chuẩn trước khi thực hiện bất cứ khoản đầu tư trực tiếp nào từ ngoại quốc. Chính phủ Ấn Độ tuyên bố rằng, quy định này nhằm "ngăn chặn việc thâu tóm cơ hội đối với các công ty Ấn Độ". Mặc dù không đề cập cụ thể đến TQ, nhưng nhiều người cho rằng quy định này chủ yếu nhằm vào các công ty TQ đại lục.

Ảnh chụp một công xưởng ở Ấn Độ. (Ảnh: Arun Sankar/AFP/Getty Images)

Theo các thông tin từ Cơ quan Kiểm soát Biên giới của Bộ Nội vụ Ấn Độ, có 7 quốc gia giáp ranh với Ấn Độ là Bangladesh, Myanmar, TQ, Bhutan, Nepal, Pakistan, và Afghanistan, trong đó TQ từng là quốc gia bỏ vốn đầu tư lớn nhất. Số liệu từ Hội nghị Liên Hiệp Quốc về thương mại và phát triển cho thấy, trong 20 năm qua, tổng số vốn đầu tư trực tiếp ngoại quốc từ 6 quốc gia giáp ranh khác với Ấn Độ chỉ bằng 0.2% so với TQ. Ảnh hưởng của các các quốc gia này đối với vấn đề đầu tư vào Ấn Độ hầu như không có đáng kể.

Financial Times cũng đưa tin nói rằng, theo các giới chức Ấn Độ, những công ty TQ không được cấp phép mở rộng hoạt động tại tiểu lục địa Ấn Độ bao gồm công ty xe điện BYD và công ty cung cấp phụ tùng linh kiện cho Apple là Luxshare Precision.

Tuy nhiên, từ cuối năm 2023, Ấn Độ đã gia tăng tốc độ cấp thị thực cho một số công dân TQ tham gia vào các dự án thuộc chương trình khuyến khích sản xuất liên kết (PLI) của chính phủ Tổng thống Modi. Chương trình này nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước và cung cấp hàng tỷ dorlla trợ cấp cho các ngành như điện tử, dược phẩm, và dệt may.

Căng thẳng địa lý chính trị giữa Hoa Kỳ và TQ đã không ngừng gia tăng, cùng với việc ĐCSTQ cho áp đặt thêm nhiều biện pháp kiểm soát và kiểm duyệt đối với các công ty ngoại quốc ở đại lục, và tìm kiếm cơ hội phát triển tại các quốc gia khác ở châu Á.

Vị thế địa lý chính trị hiện tại của Ấn Độ mang lại nhiều lợi thế. Chính phủ ông Modi tiếp tục hưởng lợi từ xu hướng "TQ +1" (China plus One): Nhiều quốc gia phương Tây và châu Á chuyển hoạt động kinh doanh và đầu tư sang các nước láng giềng của TQ để giảm đi rủi ro có liên quan đến sản xuất và chuỗi cung ứng tại TQ đại lục. Nhiều công ty đa quốc gia trong các ngành kinh tế then chốt hiện không chỉ xem Ấn Độ là sự lựa chọn thay thế tốt cho việc đầu tư vốn dài hạn mà còn nhận thấy sức hút cao của thị trường nước này.

Ấn Độ hiên là quốc gia dân chủ đông dân nhất thế giới. Trong suốt một thập niên cầm quyền của mình, ông Modi luôn đề cao "Make in India" (Sản xuất tại Ấn Độ), nhằm tạo ra việc làm và thúc đẩy công cuộc xuất cảng. Sáng kiến này phù hợp với xu hướng của các công ty toàn cầu về việc tìm kiếm địa điểm sản xuất bên ngoài TQ, như tại Ấn Độ và Việt Nam.

Ấn Độ đã thành công trong việc thu hút một số công ty đa quốc gia, bao gồm Apple và công ty cung cấp Foxconn. Những công ty này đang cho xây dựng nhà máy tại miền Nam Ấn Độ.

Hôm 23/06, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Thủ tướng Modi đã tổ chức cuộc họp bàn tròn tại Tòa Bạch Ốc với các người đứng đầu ngành kỹ nghệ Hoa Kỳ và Ấn Độ. Các CEO của Apple, Alphabet, Microsoft, và nhiều công ty kỹ nghệ khác đã tham dự, chủ yếu thảo luận về những cơ hội và thách thức khi đầu tư vào Ấn Độ. Ông Modi cũng gặp gỡ ông Elon Musk, CEO của Tesla.

Sau cuộc họp này, ông Tim Cook, CEO của Apple, đã nhận định rằng, Ấn Độ đại diện cho một "cơ hội lớn" (great opportunity). Các công ty bán dẫn lớn như Micron và Applied Materials cũng nhân chuyến thăm của ông Modi đến Hoa Kỳ để công bố các kế hoạch đầu tư lớn vào Ấn Độ.