Hormone của chúng ta đã bị đánh cắp

[vuitoichat]

Theo như có rất nhiều điều chúng ta chưa biết về nhựa và sức khỏe, nhưng cũng có nhiều điều chúng ta đã biết, bởi các hóa chất trong nhựa, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những rủi ro chúng gây ra đối với sức khỏe con người, bao gồm cả thế hệ tương lai thông qua quá trình rối loạn nội tiết tố liên thế hệ.

Các chất gây rối loạn nội tiết (endocrine disruptors) - thường có mặt rộng rãi trong các sản phẩm nhựa và có khả năng bắt chước các hormone sinh dục tự nhiên như estrogen - can thiệp vào chức năng hormone bình thường. (Proxima Studio/Shutterstock)

Nhựa là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại đến mức chúng ta khó có thể tưởng tượng một thế giới không có nó. Tuy nhiên, xét về lịch sử, nhựa vẫn là một phát minh mới mẻ.

Theo Tiến sĩ Pete Myers, Chủ tịch, người sáng lập và Giám đốc khoa học của Environmental Health Sciences (EHS - Khoa học sức khỏe môi trường), có rất nhiều điều chúng ta chưa biết về nhựa và sức khỏe, nhưng cũng có nhiều điều chúng ta đã biết.

Đặc biệt liên quan đến các hóa chất trong nhựa, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những rủi ro chúng gây ra đối với sức khỏe con người, bao gồm cả thế hệ tương lai thông qua quá trình rối loạn nội tiết tố liên thế hệ.

"Điều này khiến tôi phải suy nghĩ nghiêm túc," Tiến sĩ Myers nói.

Các chất gây rối loạn nội tiết - có mặt rộng rãi trong các sản phẩm nhựa và có cấu trúc tương tự như hormone sinh dục tự nhiên như estrogen - can thiệp vào chức năng hormone bình thường, và hơn thế nữa. Theo Tiến sĩ Myers và các nhà nghiên cứu khác, những hóa chất này đe dọa sức khỏe sinh sản và sự tồn tại của toàn bộ loài người.

“Hormone của bạn đang bị tấn công. Hệ thống tín hiệu được hiệu chỉnh chính xác đáng kinh ngạc của cơ thể bạn - hệ thống kiểm soát mọi thứ từ cân nặng đến khả năng sinh sản đến tâm trạng của bạn - đã bị phá vỡ bởi các hóa chất do các nhà sản xuất điều chỉnh lỏng lẻo và được sử dụng theo vô số cách, bao gồm cả trong các sản phẩm tiêu dùng,” Tiến sĩ Myers nói.

Những kẻ chiếm đoạt này - được các nhà khoa học gọi là 'chất gây rối loạn nội tiết' - đang đe dọa sự tồn tại của chúng ta như một loài. Nguyên nhân thúc đẩy vấn đề này là các công ty hóa chất chỉ tập trung vào nhựa giá rẻ và các nhà quản lý không sẵn sàng làm gì để giải quyết nó.

Số lượng tinh trùng nam giới giảm mạnh, có thể chạm đáy vào năm 2045

Tiến sĩ Myers nhấn mạnh đến cuốn sách "Đếm ngược" của Shanna Swan, nhà dịch tễ học sinh sản tại Trường Y Icahn, Mount Sinai. Cuốn sách dựa trên một nghiên cứu năm 2017 mà bà đồng tác giả, cho thấy số lượng tinh trùng giảm 59,3% từ năm 1973 đến năm 2011.

Giảm sút đáng kể nhất được tìm thấy ở nam giới Bắc Mỹ, Châu Âu, Úc và New Zealand, nơi nhiều người có nồng độ tinh trùng dưới 40 triệu/ml, được coi là mức giới hạn khiến nam giới khó thụ tinh cho trứng. Nhìn chung, nam giới ở các quốc gia này giảm 52,4% về nồng độ tinh trùng và giảm 59,3% về tổng số lượng tinh trùng (nồng độ tinh trùng nhân với khối lượng của một lần xuất tinh).

Cuốn sách mở rộng về những gì Swan mô tả là cuộc khủng hoảng sinh sản sắp xảy ra; cùng với việc giảm số lượng tinh trùng, những thay đổi trong phát triển tình dục đang đặt ra mối đe dọa đối với sự tồn tại của con người.

“Tình trạng sinh sản hiện tại không thể kéo dài thêm được nữa nếu không đe dọa đến sự tồn tại của con người,” Swan cảnh báo. Thực tế, bà ước tính rằng nếu dự báo hiện tại tiếp tục, số lượng tinh trùng có thể chạm đáy vào năm 2045.

Tỷ lệ sinh toàn cầu cũng đang giảm, xuống còn 2,4 trẻ em trên một phụ nữ vào năm 2018, giảm so với 5,06 vào năm 1964. Tỷ lệ sinh ở khoảng 50% quốc gia trên toàn thế giới là 2,1, thấp hơn mức thay thế dân số.

Sự sụt giảm thảm khốc về tỷ lệ sinh sản này khiến con người trở thành loài có nguy cơ tuyệt chủng, theo Swan và các tiêu chí được chấp nhận chung để xác định một loài có nguy cơ tuyệt chủng. Trong vòng một thế hệ, chúng ta có thể chứng kiến sự suy giảm đáng kinh ngạc về khả năng sinh sản của con người. Mặc dù có nhiều yếu tố liên quan - bao gồm biện pháp tránh thai và chi phí nuôi dạy con cái - nhưng các lý do sinh học, chẳng hạn như giảm số lượng tinh trùng, tỷ lệ sẩy thai tăng và dị tật ở bộ phận sinh dục, cũng đang kéo giảm tỷ lệ sinh và khả năng sinh sản.

Theo bà, "các hóa chất gây rối loạn nội tiết có mặt ở khắp mọi nơi" là thủ phạm chính: "Các hóa chất trong môi trường của chúng ta và lối sống không lành mạnh trong thế giới hiện đại đang phá vỡ sự cân bằng hormone của chúng ta, gây ra các mức độ tàn phá sinh sản khác nhau."

Đếm ngược đến vô sinh: Liệu đã bắt đầu?

"Đếm ngược" đưa ra một số phát hiện ít được biết đến, chẳng hạn như một phần đáng kể dân số toàn cầu có thể không thể sinh sản mà không có sự trợ giúp của công nghệ vào năm 2050. Đàn ông ngày nay có số lượng tinh trùng chỉ bằng khoảng một nửa so với ông của họ.

Ngoài ra, dường như có một sự tương tác hiệp đồng đang diễn ra, được cuốn sách gọi là "hiệu ứng 1%." Số lượng tinh trùng, testosterone và khả năng sinh sản đều giảm khoảng 1% mỗi năm trong khi ung thư tinh hoàn và sẩy thai cũng tăng với tỷ lệ tương tự.

Các nghiên cứu tiếp tục chỉ ra mối liên quan giữa việc tiếp xúc với hóa chất gây rối loạn nội tiết (EDC) và các vấn đề về sức khỏe sinh sản. Một bài tổng quan của 35 nghiên cứu đã xem xét Bisphenol A (BPA), một loại EDC phổ biến.

"Theo những phát hiện của chúng tôi, BPA có tác động tiêu cực trực tiếp đến sức khỏe của mẹ, thai nhi và trẻ sơ sinh, bao gồm cân nặng khi sinh, tỷ lệ sinh non, dị tật phát triển và sẩy thai tái diễn," các nhà nghiên cứu viết trong bài tổng quan năm 2017 được xuất bản trên Tạp chí Y học Mẹ-Thai nhi & Sơ sinh.

Một loại EDC khác được sử dụng để làm cho nhựa dẻo hơn được gọi là di-(2-ethylhexyl) phthalate (DEHP), một chất làm dẻo phthalate.

"Các nghiên cứu lâm sàng và thực nghiệm cho thấy việc tiếp xúc với DEHP có liên quan đến các dị tật phát triển của hệ thống sinh sản, đặc biệt ở trẻ sơ sinh nam, lạc nội mạc tử cung và sẩy thai ở phụ nữ, số lượng tinh trùng thấp, khả năng di chuyển của tinh trùng và tính toàn vẹn của DNA giảm ở nam giới, và các vấn đề về nhau thai với tỷ lệ trẻ nhẹ cân, sinh non và mất thai cao hơn ở động vật thí nghiệm," các nhà nghiên cứu cảnh báo trong một nghiên cứu năm 2016 được công bố trên Tạp chí độc chất học ứng dụng.

Tiếp xúc với hóa chất trong thai kỳ được cho là ảnh hưởng đến cả quá trình nam tính hóa và khả năng sinh sản lâu dài ở nam giới. Ngoài ra, trong tự nhiên, cá, ếch và bò sát ngày càng được sinh ra với cả buồng trứng và tinh hoàn.

Hóa chất môi trường gây giảm khả năng sinh sản

Một số hóa chất đang gây ra tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của con người. EDC can thiệp vào hormone nội sinh (endogenous hormones), và người ta thấy rằng một số tác động của việc tiếp xúc với các hóa chất này vẫn tồn tại ở các thế hệ tương lai, ngay cả ở những nam giới không tiếp xúc trực tiếp.

Ví dụ, nghiên cứu được công bố trên PLOS Genetics cho thấy việc cho chuột đực tiếp xúc với ethinyl estradiol, một hormone sinh dục tổng hợp có trong thuốc tránh thai, gây ra các vấn đề về phát triển ở đường sinh sản, do đó làm giảm số lượng tinh trùng (nam giới có thể tiếp xúc với thuốc tránh thai qua nguồn nước bị ô nhiễm và các nguồn khác).

Nghiên cứu này cũng tiết lộ những tác động mang tính thế hệ của EDC. Tin tức sức khỏe môi trường đưa tin:

“Họ quan sát thấy những tác động bất lợi bắt đầu từ thế hệ đầu tiên của một dòng chuột, trong đó mỗi thế hệ tiếp xúc trong một thời gian ngắn ngay sau khi sinh. Tác động trở nên tồi tệ hơn ở thế hệ thứ hai so với thế hệ thứ nhất. Và đến thế hệ thứ ba, các nhà khoa học đã tìm ra những con không thể sản xuất tinh trùng”.

“Tình trạng sau này không được thấy ở 2 thế hệ đầu tiên được tiếp xúc. Chi tiết về kết quả thí nghiệm thực sự cho thấy rằng nhiều thế hệ tiếp xúc có thể làm tăng độ nhạy cảm của nam giới với hóa chất.”

Nghiên cứu khác bổ sung thêm bằng chứng cho thấy, các hóa chất trong môi trường có liên quan đến việc giảm khả năng sinh sản. Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy, những con chó được nuôi trong gia đình bị suy giảm chất lượng tinh trùng tương tự như con người. Khả năng di chuyển của tinh trùng giảm 30% trong khoảng thời gian 26 năm.

Trong nghiên cứu về chó, các nhà nghiên cứu đã liên hệ một số hóa chất trong môi trường với các vấn đề về tinh trùng và cho rằng chúng cũng có thể là nguyên nhân khiến chất lượng tinh trùng bị suy giảm ở người. Nghiên cứu vào năm 2019 trên báo khoa học đã ủng hộ quan điểm này.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Nottingham đã sử dụng mẫu tinh trùng của 11 người đàn ông và 9 con chó ở cùng khu vực của Anh. Họ đã cho tinh trùng tiếp xúc với liều lượng của hai loại hóa chất môi trường là diethylhexyl phthalate (DEHP) và biphenyl polychlorin hóa 153 (PCB153). Đây là 2 hoá chất được tìm thấy trong môi trường. Kết quả là khả năng di chuyển của tinh trùng bị giảm và sự phân mảnh DNA tăng lên.

Các nhà nghiên cứu tin rằng chó có thể đóng vai trò là “người canh gác” cho sự suy giảm khả năng sinh sản của nam giới. Thủ phạm chính có thể là các hóa chất nhân tạo được sử dụng rộng rãi trong gia đình và nơi làm việc. Nghiên cứu trước đó vào năm 2016 thậm chí còn phát hiện ra những hóa chất như vậy trong tinh trùng chó và một số thức ăn cho chó.

Các nguồn gây rối loạn nội tiết hàng đầu

Nhóm Công tác Môi trường (EWG) đã đặt tên cho 12 hóa chất sau đây trong danh sách EDC “Dirty Dozen” (tạm dịch: Top 12 thứ bẩn nhất):

Bisphenol-A (BPA)

Dioxin

Atrazine

Phthalates

Perclorat

Chất chống cháy

Chỉ huy

thủy ngân

Asen

Hóa chất perfluorinated (PFC)

Thuốc trừ sâu lân hữu cơ

Ete glycol

Những hóa chất như vậy có mặt ở khắp mọi nơi. Chúng được tìm thấy trong mọi thứ, từ thực phẩm, nước uống và đồ gia dụng đến các sản phẩm chăm sóc cá nhân, sản phẩm tẩy rửa, dụng cụ nấu nướng chống dính và nhựa đựng thực phẩm. Những loại khác, như atrazine, bị cấm ở Liên minh Châu Âu nhưng vẫn được sử dụng rộng rãi ở Hoa Kỳ.

Nghiên cứu ban đầu của Tyrone Hayes, Đại học California, Berkeley, đã đưa ra giả thuyết rằng, atrazine kích hoạt một loại enzyme (aromatase) khiến testosterone chuyển đổi thành estrogen. Nếu bạn là nam, điều này có nghĩa là bạn sẽ không tạo ra tinh trùng nhưng bạn sẽ tạo ra estrogen dù không muốn.

Theo nghiên cứu năm 2020 của Hayes và các đồng nghiệp trên tạp chí Nature, việc tiếp xúc với ô nhiễm atrazine do nước gây ra đã dẫn đến “những bất thường về tuyến sinh dục như chậm phát triển và lưỡng tính” ở 10% - 92% ếch đực hoang dã. Trước đó, Hayes đã công bố một nghiên cứu khác vào năm 2010 trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (PNAS), cũng có kết quả tương tự.

EWG lưu ý rằng Phthalates, một loại hóa chất khác trong danh sách, có liên quan đến sự thay đổi hormone và dường như gây ra “‘tín hiệu gây tử vong’ trong các tế bào tinh hoàn, khiến chúng chết sớm hơn bình thường”.

Những hóa chất này cũng bị chỉ trích vì làm suy giảm sự phát triển của não và khiến trẻ có nguy cơ cao hơn về khả năng học tập, khả năng chú ý và rối loạn hành vi .

Tránh các chất EDC

Nhựa thực sự đang có mặt ở khắp mọi nơi. Nghiên cứu của một nhóm gồm 20 nhà khoa học trên tạp chí Science vào tháng 9/ 2020, cảnh báo: “Ô nhiễm nhựa là mối đe dọa đối với hành tinh, ảnh hưởng đến hầu hết mọi hệ sinh thái biển và nước ngọt trên toàn cầu”. Họ cảnh báo rằng đến năm 2030, chúng ta có thể thải 53 triệu tấn nhựa vào hành tinh mỗi năm.

Những núi nhựa này phân hủy trong đất, đường thủy và đại dương khiến chúng ta không thể tránh khỏi sự ô nhiễm. Do vậy, có nhiều việc bạn nên làm để giảm đáng kể mức độ tiếp xúc của mình:

Tránh dùng hộp nhựa và màng bọc thực phẩm bằng nhựa. Thay vào đó hãy bảo quản thực phẩm và đồ uống trong hộp thủy tinh.

Tránh đồ chơi trẻ em bằng nhựa. Sử dụng đồ chơi làm từ chất liệu tự nhiên như gỗ và vật liệu hữu cơ.

Đọc nhãn trên mỹ phẩm của bạn và tránh những loại có chứa phthalates.

Tránh các sản phẩm được dán nhãn “hương thơm” (fragrance), bao gồm cả xịt khử mùi, vì thuật ngữ chung này có thể bao gồm phthalate thường được sử dụng để ổn định và lưu hương của sản phẩm.

Hãy tìm những sản phẩm không chứa PVC, bao gồm hộp cơm trưa, ba lô và hộp đựng đồ cho trẻ em.

Không cho thức ăn đựng trong hộp nhựa hoặc bọc trong màng bọc thực phẩm vào lò vi sóng.

Thường xuyên hút bụi và lau bụi trong phòng có rèm nhựa vinyl, giấy dán tường, sàn và đồ nội thất có thể chứa phthalate vì hóa chất này tích tụ trong bụi và trẻ em dễ dàng nuốt phải.

Ăn chủ yếu là thực phẩm tươi, nguyên chất và tránh đóng gói thực phẩm thường là nguồn chứa phthalates.

Sử dụng bình sữa thủy tinh thay vì nhựa. Cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong năm đầu tiên, nếu có thể, để tránh hoàn toàn núm vú và bình sữa bằng nhựa.

Lấy trái cây và rau quả ra khỏi túi nhựa ngay sau khi từ cửa hàng tạp hóa về nhà và rửa sạch trước khi cất giữ; Ngoài ra, bạn có thể sử dụng túi vải để mang sản phẩm về nhà.

Biên lai máy tính tiền được in nhiệt và thường chứa BPA. Xử lý biên lai càng ít càng tốt và yêu cầu cửa hàng chuyển sang biên lai không chứa BPA.

Sử dụng các sản phẩm làm sạch tự nhiên hoặc tự làm.

Thay thế các sản phẩm vệ sinh phụ nữ bằng những sản phẩm an toàn hơn.

Tránh dùng chất làm mềm vải và tấm sấy khô; tự làm để giảm sự bám dính tĩnh điện.

Kiểm tra nước máy của nhà bạn để tìm chất gây ô nhiễm và lọc nước nếu cần thiết.

Dạy con bạn không uống nước từ vòi tưới vườn vì nhiều loại có chứa chất làm dẻo như phthalates.

Sử dụng túi mua sắm có thể tái sử dụng để đựng đồ tạp hóa.

Mang hộp đựng thức ăn thừa không bằng nhựa của riêng bạn đến nhà hàng. Tránh các dụng cụ và ống hút dùng một lần.

Mang theo cốc riêng để uống cà phê và mang nước uống từ nhà đựng trong chai thủy tinh thay vì mua nước đóng chai.

Hãy cân nhắc chuyển sang dùng bàn chải đánh răng bằng tre và đánh răng bằng dầu dừa và baking soda để tránh những ống kem đánh răng bằng nhựa.

Điều quan trọng cần nhớ là nhiều thứ có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bạn. Tất cả mọi thứ từ thuốc chống trầm cảm và phơi nhiễm EMF, đến chế độ ăn uống, thể lực và trạng thái tinh thần đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh con khỏe mạnh của bạn.