Thủ tướng Israel Netanyahu đối mặt với ngày phán xét

[Romano]

Một bộ trưởng nội các Israel bị cấm vào cổng dành cho khách thăm bệnh viện. Vệ sĩ của một quan chức bị người đàn ông trong tang lễ ném cà phê ướt hết người. Một quan chức khác bị hét vào mặt là "kẻ phản bội" và "kẻ ngu ngốc" khi bà đến an ủi những gia đình phải sơ tán trong giai đoạn xung đột kinh hoàng.Vụ tấn công bất ngờ và nghiêm trọng của lực lượng Hamas vào Israel ngày 7/10 khiến người Israel đoàn kết với nhau, nhưng có rất ít sự cảm thông dành cho Chính phủ Israel. Ngược lại, người dân Israel chỉ trích chính quyền mất cảnh giác và để đất nước chìm vào cuộc chiến ở Dải Gaza.Dù kết cục cuộc chiến ra sao, Thủ tướng Benjamin Netanyahu, người có sự nghiệp chính trị kéo dài kỷ lục, sẽ đối mặt với ngày phán xét.

Một yếu tố khác bồi thêm sự phẫn nộ của dư luận là việc chính phủ của Thủ tướng Netanyahu quyết triển khai kế hoạch cải tổ tư pháp, dẫn đến hàng loạt cuộc biểu tình. Những chia rẽ đó khiến một số người hoài nghi về khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng bảo vệ đất nước.

"Thất bại tháng 10 năm 2023" là tiêu đề trên nhật báo bán chạy nhất Yedioth Ahronoth. Tiêu đề này gợi lại thất bại của Israel trong việc lường trước cuộc tấn công kép của Ai Cập và Syria hồi tháng 10/1973, khiến Thủ tướng Israel Golda Meir khi đó phải từ chức.Amotz Asa-El, nhà nghiên cứu tại Viện Shalom Hartman ở Jerusalem, dự đoán số phận tương tự dành cho ông Netanyahu và đảng Likud bảo thủ, sau thời gian dài lãnh đạo Israel.

"Không quan trọng có ủy ban điều tra hay không hay ông ấy có thừa nhận lỗi hay không. Vấn đề là người Israel trung lưu nghĩ gì. Đây là một thất bại và thủ tướng phải chịu trách nhiệm", Asa-El nói với Reuters.

"Ông ấy sẽ phải ra đi, và toàn bộ nhóm của ông ấy cũng sẽ phải đi hết", Asa-El nói.

Một cuộc thăm dò ý kiến trên báo Maariv cho thấy 21% người Israel muốn ông Netanyahu tiếp tục giữ chức thủ tướng sau chiến tranh, trong khi 66% muốn người khác, và 13% chưa quyết định.

Cuộc thăm dò cho thấy nếu cuộc bầu cử được tổ chức ngay lập tức, đảng Likud sẽ mất 1/3 số ghế, còn đảng Thống nhất quốc gia trung dung của đối thủ Benny Gantz sẽ tăng thêm 1/3 số ghế, đưa đảng này lên nắm quyền.

Tuy nhiên, người Israel bây giờ không cần bỏ phiếu, mà cần hành động. Trước tình hình ngày càng nghiêm trọng, ông Gantz, một cựu tư lệnh quân đội, đã gạt bỏ những khác biệt chính trị để cùng Thủ tướng Netanyahu thành lập nội các khẩn cấp.

Bận rộn họp hành với các quan chức cấp cao và khách nước ngoài, ông Netanyahu đang hạn chế tiếp xúc với công chúng. Ông đến thăm thân nhân của khoảng 200 con tin bị đưa đến Dải Gaza mà không có máy quay truyền hình. Giữa làn sóng phản đối ngày càng gia tăng, phu nhân của ông đến thăm một gia đình đang có tang.

Ông Netanyahu chưa đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về trách nhiệm cá nhân, dù bộ trưởng quốc phòng, cố vấn an ninh quốc gia, bộ trưởng ngoại giao, bộ trưởng tài chính và giám đốc tình báo đã thừa nhận không thể lường trước và ngăn chặn cuộc tấn công tồi tệ nhất vào dân thường trong lịch sử Israel.

Israel nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của phương Tây khi triển khai chiến dịch tấn công đáp trả. Nhưng điều đó có thể mờ dần nếu cuộc xâm lược trên bộ của Israel vào Dải Gaza rơi vào tình trạng sa lầy, gây tổn thất lớn về quân sự và thương vong cho dân thường Palestine.

Cuộc xung đột cũng có thể làm hỏng hai ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Thủ tướng Netanyahu: Hòa bình với Ả-rập Xê-út, khi thỏa thuận giữa hai nước đang bị đóng băng; và kiềm chế Iran, quốc gia ca ngợi chiến dịch tấn công của Hamas là một chiến thắng của “trục kháng cự” ở Trung Đông.

Theo các nhà hoạch định quân sự, cuộc chiến ở Dải Gaza, với mục tiêu của Israel là tiêu diệt Hamas, có thể kéo dài nhiều tháng.

Asa-El cho rằng ông Netanyahu được hưởng “thỏa thuận ngừng bắn chính trị” trong thời gian này.

Vấn đề sức khỏe của nhà lãnh đạo Israel là một câu hỏi khác. Tháng 7 năm nay, ông được cấy máy điều hòa nhịp tim, trong bối cảnh làn sóng biểu tình phản đối cải cách tư pháp tăng nhiệt. Ông Netanyahu sẽ bước sang tuổi 74 vào cuối tuần này.

Một số nhà bình luận cho rằng những rạn nứt trong xã hội Israel và tác động tai hại lên an ninh quốc gia nên được hiểu rộng hơn, chứ không chỉ là trách nhiệm của ông Netanyahu.

Amit Segal, nhà phân tích chính trị của kênh truyền hình Channel 12 TV, viết trên Telegram: “Chúng ta đã quên mất chúng ta là anh em và đang có chiến tranh. Sửa chữa cũng chưa muộn. Giờ đừng cãi nhau nữa”.

Trước thái độ giận dữ đối với một số bộ trưởng nội các, Asa-El cho rằng rạn nứt đã xuất hiện trong chính phủ liên minh. “Ở trên phố, bạn có thể nghe thấy những người vốn ủng hộ Likud lâu nay đang nói về họ với thái độ thù địch rõ ràng”, ông nói.

"Cơn thịnh nộ sẽ ngày càng tăng lên và cách ông Netanyahu trốn tránh trách nhiệm của chính mình chỉ khiến mọi người tức giận hơn”, Asa-El đánh giá.