Cuộc tấn công của quân đội Nga nhằm vào Ukraine đă diễn ra hơn một tháng. Quân đội Nga đă đạt được rất ít tiến bộ trong những ngày gần đây.
Trong khi đó, NATO đang tăng cường lực lượng ở cánh đông.
Ukraine đă tiến hành một cuộc phản công ở khu vực Mykolaiv và Kherson. Một số lượng lớn các phương tiện giao thông dân sự được đánh dấu Z ở Ukraine. Có vẻ như ngày càng có nhiều lực lượng Nga sử dụng các phương tiện dân sự cho mục đích hậu cần.
*******
Bao năm xây chùa chẳng ai biết, nửa viên gạch vỡ cả làng hay
Status mới nhất của bà Hằng từ khi bị bắt vào nhà giam.
Công tội phân minh, Bà Hằng bị bắt không có nghĩa là Nghệ sĩ trong sạch !
Sai đến đâu xử đến đó - Pháp luật thượng tôn. Việc bà Hằng sai phạm và bị xử lư theo pháp luật th́ chúng tôi không có thắc mắc.
Nhưng từ khi mà Hằng lên tiếng đối với nhiều vấn đề trong xă hội (giới showbiz, Vơ Hoàng Yên, Lê Tùng Vân...) dư luận (ít nhất là trên mạng xă hội) cũng đă dậy sóng bởi v́ rất nhiều người cho rằng những thứ bà Hằng đề cập đến không phải là không có lư!
Liên quan đến việc khởi tố, bắt tạm giam bà Nguyễn Phương Hằng (SN 1971), Tổng Giám đốc Công ty CP Đại Nam, Công an TP HCM cho biết đang mở rộng điều tra những người liên quan tiếp tay cho bà Hằng thực hiện hành vi lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích của cá nhân.
Trong số này, bên cạnh những người cung cấp hồ sơ, tài liệu, đạo diễn, biên soạn kịch bản cho bà Hằng "lên sóng" th́ Công an TP HCM c̣n làm rơ vai tṛ của nhóm Youtuber thường xuyên đi theo bà Hằng quay clip phát trên Youtube, Facebook, Tiktok và các nền tảng xă hội.
Trên MXH đang lan truyền thông tin bà Phương Hằng đă được thà về và chỉ bị phạt hành chính 1,5 triệu đồng. CATP Hồ Chí Ḿnh cho biết: ĐÂY HOÀN TOÀN LÀ TIN GIẢ.
Kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine bắt đầu cách đây một tháng, Điện Kremlin đă khiến vô số người Ukraine thiệt mạng, hàng triệu người phải di dời và cũng khiến hàng ngh́n người Nga thương vong. Cuộc chiến phi nhân tính này phải dừng lại.
Since the war in Ukraine began a month ago, the Kremlin has killed countless Ukrainians, displaced millions, and also has caused thousands of Russian casualties. This inhumane war must stop. pic.twitter.com/6N9Lw7WrJn
Ukraine đă bắt giữ một xe bọc thép BTR-82A của Nga ở Huliaipole, Zaporizhzhia Oblast.
#Ukraine: The Ukrainian Territorial Defense fighters captured a Russian BTR-82A armored personnel carrier in Huliaipole, #Zaporizhzhia Oblast. As expected, the APC was recovered with a tractor. pic.twitter.com/u4hQMfTz3M
— 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) March 25, 2022
Kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine, hàng trăm người đă t́m thấy nơi trú ẩn dưới ḷng đất ở phía bắc Kharkiv
Since the start of the Russian invasion of Ukraine, hundreds of people have found shelter underground in the north of Kharkiv ⬇️ pic.twitter.com/O894zVMnZ0
Nga từ chối nhận trách nhiệm về bất kỳ thương vong dân sự nào ở Ukraine
Việc chính quyền Nga từ chối nhận trách nhiệm về dù chỉ một thường dân thiệt mạng trong cuộc xâm lược Ukraine diễn ra tương tự như việc Moscow phủ nhận mọi trách nhiệm liên quan đến 23.000 dân thường thiệt mạng trong các hoạt động quân sự ở Syria.
Bất chấp việc Nga phủ nhận rằng họ không nhắm mục tiêu vào dân thường trong cuộc xâm lược Ukraine, các tổ chức nhân quyền và Liên Hợp Quốc đă thống kê số người chết ngày một gia tăng tại nước này. Tương tự, các quan chức Nga đă từng phủ nhận trách nhiệm gây ra bất kỳ cái chết nào đối với dân thường ở Syria, trái ngược với các báo cáo độc lập của các tổ chức phi chính phủ.
Trong khoảng thời gian từ ngày 24/2 đến ngày 15/3, Văn pḥng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc ghi nhận 1.900 thương vong dân thường ở Ukraine, bao gồm 726 người thiệt mạng, trong số đó có 52 trẻ em. Theo cơ quan của Liên Hợp Quốc, hầu hết các trường hợp tử vong đều do vũ khí nổ ở các khu vực đông dân cư.
Các báo cáo cáo buộc rằng lực lượng Nga cố t́nh nhắm mục tiêu vào các khu vực dân sự, bao gồm vụ công kích một nhà hát ở thành phố Mariupol, nơi khi đó được sử dụng làm địa điểm trú ẩn và có chữ “trẻ em” được viết to bên ngoài bằng tiếng Nga. Tổng thống Joe Biden và các nhà lănh đạo thế giới khác đă cáo buộc Nga phạm tội ác chiến tranh.
Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết vào tuần trước rằng “Các lực lượng vũ trang của Nga không ném bom các thị trấn và thành phố”, lặp lại cùng lời phủ nhận của các quan chức khác.
Nhà nghiên cứu Lily Hamourtziadou cho biết trên tạp chí The Conversation, hiện tại Nga chưa công khai nhận trách nhiệm về bất kỳ trường hợp thường dân thiệt mạng nào ở Ukraine.
Bà Hamourtziadou viết rằng quan điểm của Nga trong cuộc xung đột với Ukraine cũng tương tự như Syria. Nga đă ủng hộ Tổng thống Bashar al-Assad chống lại các đối thủ của ḿnh, giúp nhà lănh đạo độc tài tiếp tục nắm quyền.
Kể từ khi can thiệp vào Syria năm 2015, hơn 45.000 cuộc không kích đă được thực hiện bởi quân đội Nga, theo Airwars, một nhóm phi chính phủ ghi lại các hành động của nước này ở Syria và Trung Đông.
Tương tự như trường hợp tấn công nhà hát ở Mariupol, các quan chức Nga đă bác bỏ các báo cáo vào năm 2016 rằng lực lượng không quân của họ đă ném bom một bệnh viện ở Syria do tổ chức từ thiện Médecins Sans Frontières của Pháp điều hành.
Airwars đă báo cáo về gần 23.000 trường hợp dân thường thiệt mạng và 41.000 người bị thương do hành động quân sự của Nga ở Syria kể từ năm 2015. Nhóm này cho biết con số của họ là một ước tính thận trọng, tuy nhiên, Nga không nhận trách nhiệm về bất kỳ trường hợp công dân thiệt mạng nào ở Syria.
Rosemary DiCarlo, Tổng thư kư phụ trách các vấn đề chính trị và xây dựng ḥa b́nh của Liên Hợp Quốc, nói rằng những cái chết của dân thường ở Ukraine là không thể phủ nhận và kêu gọi một cuộc điều tra.
Bà nói trong một tuyên bố: “Dân thường được quyền bảo vệ trước những nguy cơ phát sinh từ các hoạt động quân sự. “Luật nhân đạo quốc tế rất rơ ràng.”
Xuân Lan (theo Newsweek)
Nga đă điều chỉnh lại các mục tiêu chiến tranh của ḿnh ở Ukraine theo cách giúp Tổng thống Vladimir Putin có thể dễ dàng tuyên bố chiến thắng để giữ thể diện bất chấp một chiến dịch khó khăn mà trong đó quân Nga đă hứng chịu những thất bại nhục nhă, các nhà phân tích quân sự nói với Reuters.
Nga đă phát động cuộc tấn công nước láng giềng cả trên bộ, trên không và trên biển vào ngày 24/2 và tiến xa đến tận thủ đô Kyiv – nơi lực lượng của họ đă bị chặn đứng trong nhiều tuần – trong một chiến dịch mà Ukraine và phương Tây nói là nỗ lực để lật đổ chính phủ dân chủ của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy.
Tuy nhiên, hôm 25/3, một quan chức quân sự cấp cao của Nga nói mục tiêu thực sự là ‘giải phóng’ khu vực Donbass ở miền đông Ukraine, nơi phe ly khai được Nga hậu thuẫn đă giao tranh với quân đội Ukraine trong tám năm qua.
“Các mục tiêu chính của giai đoạn đầu tiên của chiến dịch nói chung đă đạt được,” Tướng Sergei Rudskoi, người đứng đầu Tổng cục Tác chiến của Bộ Tổng tham mưu Nga, cho biết.
“Tiềm năng chiến đấu của các lực lượng vũ trang Ukraine đă bị giảm đáng kể… giúp chúng tôi có thể tập trung vào nỗ lực cốt lơi là đạt mục tiêu chính: giải phóng Donbass.”
Vùng Donbass, nơi ông Putin cáo buộc không có bằng chứng rằng Ukraine tiến hành ‘diệt chủng’ chống lại sắc dân Nga, từ lâu là một trong những vấn đề chính trong hàng loạt những ta thán của Moscow đối với Ukraine.
Nhưng nếu chiếm toàn bộ Donbass là mục tiêu ngay từ đầu, Moscow lẽ ra phải thi hành một chiến dịch giới hạn hơn nhiều và do đó đỡ được công sức và tổn thất khi phải xâm lược Ukraine từ phía bắc, phía đông và phía nam.
“Rơ ràng quân Nga đă hoàn toàn thất bại trong mọi mục tiêu họ đặt ra và do đó giờ đây họ đang xác định lại mục đích chiến dịch là ǵ để có thể tuyên bố chiến thắng,” ông Ben Hodges, cựu tư lệnh lực lượng Mỹ ở châu Âu, hiện đang làm việc cho Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu, cho biết.
“Rơ ràng họ không có khả năng tiếp tục các chiến dịch tấn công quy mô lớn kéo dài... Vấn đề hậu cần của họ th́ ai cũng thấy, họ gặp vấn đề nghiêm trọng về nhân lực và sự kháng cự của quân Ukraine đă vượt xa tất cả những ǵ họ có thể nghĩ”.
Phí tổn cho ‘chiến dịch quân sự đặc biệt’ theo cách gọi của Nga là rất lớn. Ông Rudskoi, quan chức Bộ Tổng tham mưu, hôm 25/3 đă thừa nhận có 1.351 binh lính Nga đă tử vong. Ukraine nói con số thực sự cao gấp 10 lần.
Oryx, một trang blog quân sự của Hà Lan ghi lại tổn thất trang thiết bị của cả hai bên dựa trên h́nh ảnh và video có thể kiểm chứng, cho biết Nga đă mất 1.864 trang thiết bị bao gồm 295 xe tăng, 16 máy bay, 35 máy bay trực thăng, ba tàu và hai tàu hỏa chở nhiên liệu. Họ cũng xác minh thiệt hại của Ukraine là 540 thiết bị, trong đó có 77 xe tăng.
Khi chiến dịch tấn công bị chặn đứng, Nga đă phải dùng đến cách nă đạn pháo vào các thành phố với tên lửa và pháo binh, biến chúng thành đống đổ nát.
“Bước tiến của quân Nga đang bị chặn đứng hay tốt nhất cũng là tiến rất chậm vào lúc này,” ông Nick Reynolds, nhà phân tích chiến tranh trên bộ tại viện nghiên cứu RUSI ở London cho biết.
“Chiến lược ban đầu của họ bây giờ là hoàn toàn không thể đạt được. Chiến lược ban đầu của họ là chặt đầu chính phủ Ukraine hay khiến nó sụp đổ bằng cách đưa quân vào. Rơ ràng điều đó đă không xảy ra mà là ngược lại.”
Nga c̣n nhiều việc ở phía trước để đạt được ngay cả mục tiêu khiêm tốn hơn là đẩy quân Ukraine ra khỏi miền Đông. Trong số hai vùng tạo nên Donbass, Bộ Quốc pḥng Nga cho biết các lực lượng được Nga hậu thuẫn hiện kiểm soát 93% Luhansk nhưng chỉ có 54% Donetsk.
Trong khi đó, Ukraine đang tỏ vẻ ngày càng tự tin.
Phó Tham mưu trưởng Lực lượng Bộ binh Ukraine Oleksandr Gruzevich hôm 25/3 nói rằng Nga sẽ cần thêm quân từ gấp ba đến gấp năm lần để chiếm Kiev, và đang bị chặn trong nỗ lực thiết lập hành lang trên bộ băng ngang bờ biển phía nam để nối bán đảo Crimea mà họ đă sáp nhập từ trước với Donbass.
Ông Hodges, tướng Mỹ đă nghỉ hưu, cho biết câu hỏi hiện giờ là liệu phương Tây có đủ can đảm để vượt qua nỗi sợ về việc Nga leo thang chiến tranh với vũ khí hóa học hay hạt nhân hay không - điều mà ông nói sẽ không mang lại lợi thế chiến thuật cho Moscow - và tăng cường hỗ trợ cho Ukraine nhiều hơn nữa.
Ông cho biết nếu Kyiv có thêm các thiết bị như tên lửa tầm xa, pháo binh và máy bay không người lái, cùng với được phương Tây cung cấp thông tin t́nh báo, có thể cho phép họ chuyển từ pḥng thủ sang tấn công.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
CÁC NHÀ ĐẦU TƯ RÚT VỐN KHỎI TRUNG QUỐC VỚI QUY MÔ CHƯA TỪNG CÓ TIỀN LỆ
Thùy Dương
Viện Tài chính Quốc tế (IIF) cho biết các nhà đầu tư đă rút tiền ra khỏi Trung Quốc với quy mô chưa từng có tiền lệ kể từ khi Nga đưa quân vào Ukraine từ cuối tháng 2. Đây là thay đổi rất bất thường trong ḍng vốn toàn cầu ở các thị trường mới nổi.
Theo Bloomberg, trong một báo cáo của IIF ngày 24/3, dữ liệu tần suất cao đă phát hiện lượng vốn lớn rút khỏi cổ phiếu và trái phiếu Trung Quốc.
Nhà kinh tế trưởng IIF Robin Brooks và các đồng nghiệp viết trong báo cáo: “Ḍng vốn chảy khỏi Trung Quốc diễn ra với quy mô và cường độ mà chúng tôi chưa từng thấy, đặc biệt là v́ chúng tôi không thấy hiện tượng tương tự từ các thị trường mới nổi khác. Thời điểm xảy ra hiện tượng này là sau khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự ở Ukraine, cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài có thể đang nh́n Trung Quốc dưới một góc nh́n mới, mặc dù c̣n quá sớm để đưa ra kết luận chính xác về vấn đề này”.
Dữ liệu chính thức cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đă giảm lượng nắm giữ trái phiếu chính phủ Trung Quốc nhiều nhất trong tháng 2, một phần do chiến tranh Nga-Ukraine thúc đẩy việc mua lại giữa các nhà đầu tư lợi tức cố định toàn cầu. Các lệnh trừng phạt đă đóng băng dự trữ ngoại hối của ngân hàng trung ương Nga bằng đồng euro và USD, dẫn đến suy đoán rằng Nga có thể bán tài sản Trung Quốc đang nắm giữ để có tiền.
Thị trường chứng khoán Trung Quốc cũng sụt giảm vào đầu tháng này, khi các nhà đầu tư nước ngoài rút lui, một phần do lo ngại rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ và Liên minh châu Âu đối với Nga bằng cách nào đó có thể lan sang Trung Quốc. Thị trường chứng khoán Trung Quốc đă hồi phục kể từ tuần trước khi các nhà hoạch định chính sách cam kết hỗ trợ thị trường vốn.
Ông Padhraic Garvey tại ING Financial Markets cho biết c̣n quá sớm để nói liệu đó có phải là xu hướng hay không. Ông cho biết ḍng vốn ra có thể cho thấy rằng một số nhà đầu tư quyết định không tái đầu tư tiền thu được từ trái phiếu cho đến khi rơ ràng hơn về cuộc khủng hoảng ở Nga.
Nhiều người Việt Nam quan tâm cuộc chiến Ukraine, băn khoăn câu hỏi phải chăng quân đội Nga quả thực lạc hậu về chiến thuật và học thuyết.
Viết trên The Atlantic ngày 24/3, Elliot Ackerman kể rằng vài ngày trước đó, ông ở thành phố Lviv, phía tây Ukraine và gặp một người đă chiến đấu như một t́nh nguyện viên bên ngoài Kyiv.
Anh ta cho biết anh ta đă dành phần lớn thời gian trong vài tuần qua trong các chiến hào phía tây bắc Kyiv. Anh ta nói: "Người Nga không có trí tưởng tượng. Họ sẽ bao vây các vị trí của chúng tôi, tấn công theo đội h́nh lớn, và khi các cuộc xung phong của họ thất bại, họ tiếp tục lặp lại. Trong khi đó, người Ukraine sẽ tấn công các pḥng tuyến của Nga thành từng nhóm nhỏ đêm này qua đêm khác, khiến họ đau đầu."
Tác giả nhận xét: "Học thuyết của Nga dựa vào sự chỉ huy và kiểm soát tập trung, trong khi sự chỉ huy và kiểm soát theo kiểu nhiệm vụ - như tên gọi - dựa vào sáng kiến cá nhân của mỗi người lính, từ binh nh́ đến tướng lĩnh, không chỉ để hiểu nhiệm vụ mà c̣n sử dụng sáng kiến của họ. Họ sẽ thích ứng với những điều kiện khắc nghiệt của một chiến trường hỗn loạn và luôn thay đổi nhằm hoàn thành nhiệm vụ đó. Mặc dù quân đội Nga đă hiện đại hóa dưới thời Vladimir Putin, nhưng lực lượng này chưa bao giờ chấp nhận cơ cấu chỉ huy và kiểm soát theo kiểu nhiệm vụ phi tập trung vốn là đặc điểm nổi bật của quân đội NATO, trong khi người Ukraine đă áp dụng."
Theo lời Elliot Ackerman, tại Ukraine, có một nhân vật, Andriy Zagorodnyuk, từng giữ chức Bộ trưởng Quốc pḥng từ 2019 tới 2020.
Tác giả nói sau khi Nga xâm lược Donbas vào năm 2014, Zagorodnyuk đă giám sát một số cải cách trong quân đội Ukraine mà hiện đang có kết quả, chủ yếu là những thay đổi trong học thuyết quân sự của Ukraine.
Andriy Zagorodnyuk nói với Elliot Ackerman: "Người Nga không trao quyền cho binh lính của họ. Họ bảo binh sĩ của họ đi từ Điểm A đến Điểm B, và chỉ khi đến Điểm B, họ mới được thông báo nơi tiếp theo, và những người lính cấp dưới hiếm khi được cho biết lư do họ đang thực hiện bất kỳ nhiệm vụ nào."
Zagorodnyuk nói tiếp: "Động lực của chúng tôi - đó là yếu tố quan trọng nhất, quan trọng hơn bất cứ điều ǵ. Chúng tôi đang chiến đấu v́ cuộc sống của gia đ́nh chúng tôi, cho người dân của chúng tôi và cho ngôi nhà của chúng tôi. Người Nga không có bất kỳ thứ ǵ trong số đó và họ không thể có nó."
KEANU REEVES ỦNG HỘ VĂN HOÁ TÂY TẠNG, BỊ TQ PHONG SÁT
Một loạt tác phẩm có sự xuất hiện của nam tài tử Keanu Reeves bỗng nhiên "bay màu" khỏi những nền tảng phát hành trực tuyến của Trung Quốc sau khi anh có động thái ủng hộ văn hóa Tây Tạng vào đầu năm nay.
Được biết vào đầu tháng giêng, h́nh ảnh của Keanu Reeves được công bố với tư cách là nghệ sĩ biểu diễn cho buổi ḥa nhạc gây quỹ lần thứ 35 cùng với Laurie Anderson, Patti Smith, Cyndi Lauper và Iggy Pop, do tổ chức bảo tồn văn hóa Tibet House US đứng ra chịu tổ chức.
Sau sự kiện Tibet House US, ít nhất 19 bộ phim có sự xuất hiện của nam chính Matrix nhanh chóng bị tháo khỏi các nền tảng phát hành trực tuyến tại Trung Quốc. Ngay cả Toy Story 3 - bộ phim hoạt h́nh do anh lồng tiếng cũng nhanh chóng "bay màu".
Khi t́m kiếm tên Keanu Reeves trên các ứng dụng tq, kết quả đều là "Rất tiếc, không t́m thấy kết quả nào liên quan đến' Keanu Reeves'" hoặc "Do các điều luật, quy định và chính sách có liên quan, một số kết quả không được hiển thị".
Từ lâu, Tq đă phủ nhận quyền độc lập của Tây Tạng, và có rất nhiều nghệ sĩ "đen đủi" chịu cảnh tương tự khi lên tiếng ủng hộ Tây Tạng hoặc Đức Đạt Lai Lạt Ma. Trước Reeves, đă có nhiều nghệ sĩ Hollywood cũng gặp phải t́nh trạng tương tự. Những trường hợp trong quá khứ bao gồm Bratt Pitt v́ đóng phim Seven Years In Tibet, Richard Gere - người đă mất hợp đồng phim v́ có lập trường kiên định về Tây Tạng và quan hệ thân thiết với Đạt Lai Lạt Ma thứ 14, và Selena Gomez - v́ chụp ảnh với Đạt Lai Lạt Ma.”
POLY
Chiến Tranh Lạnh mới, bên nào mạnh?
25/03/2022
Ngô Nhân Dụng
Mỹ và các nước Âu châu trong khối NATO đă kết hợp, tạo thế đối nghịch. Australia, Canada, và New Zealand vốn liên minh với Anh, Mỹ. Các nước Á Đông, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan đứng cùng với Mỹ.
Chiến Tranh Lạnh mới đă bắt đầu trên mặt trận kinh tế, trước khi cuộc chiến Ukraine kết thúc. Một bên, Nga có ít nhất 7 đồng minh. Kazakhstan, Belarus đóng vai chư hầu Nga. Trung Cộng không chống lại cuộc xâm lăng Ukraine của Nga, kéo thêm Cambodia và Lào. Syria đứng hẳn về phía Nga, đang gửi quân qua giúp Putin. Đại sứ Bắc Hàn Sin Hong Chol gặp thứ trưởng ngoại giao Nga Igor Morgulov, có thể gửi lính sang Ukraine cho Putin.
Bên kia, Mỹ và các nước Âu châu trong khối NATO đă kết hợp, tạo thế đối nghịch. Australia, Canada, và New Zealand vốn liên minh với Anh, Mỹ. Các nước Á Đông, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan đứng cùng với Mỹ.
Nga với một nền kinh tế chỉ bằng hơn một nửa Anh hay Pháp, đă bị cô lập hóa. Trung Cộng sẽ bị phong tỏa kinh tế dần dần nếu tiếp tục liên kết với Nga. Nhưng thế giới đă chia thành hai phe rơ rệt, Mỹ và đồng minh đang chiếm lợi thế. Trong Tổng Sản Lượng (GDP) cả thế giới, khoảng $92 ngàn tỷ mỹ kim, Trung Quốc chiếm 18%. Cộng thêm Nga và mấy nước phụ thuộc sẽ lên được 20%. Riêng nước Mỹ đă chiếm 24% GDP cả thế giới, cùng với các đồng minh sẽ lên 59%. Thế chênh lệch này khó thay đổi từ nay đến cuối thế kỷ.
Sức mạnh kinh tế của Nga nằm dưới mặt đất, với những quặng mỏ khổng lồ. Nga tùy thuộc Tây phương ngay trong việc khai thác quặng mỏ. Muốn biến khí đốt thành chất lỏng để xuất cảng, Nga dựa vào kỹ thuật của các công ty Pháp, Na Uy, và Italy. Nga cung cấp khí đốt, dầu lửa, kền (nickel) và palladium, một chất cần thiết để trừ khói độc từ xe hơi thải ra, sẽ bớt quan trọng khi mọi người dùng xe chạy điện.
Trung Quốc nhờ đông dân đă đóng vai nhà máy sản xuất đủ thứ hàng hóa cho thế giới từ ba chục năm nay nhưng hai bên sản xuất và tiêu thụ tùy thuộc lẫn nhau. Thế cân bằng này không thay đổi chờ đến khi dân số Trung Quốc giảm, số người làm việc sẽ giảm xuống rất nhanh. Công nghiệp thế giới đang thay thế sức người bằng robots và sản xuất tự động hóa, Trung Quốc sẽ mất một lợi thế.
Đối nghịch với Nga và Trung Quốc là những nước mạnh nhất về kinh tế tri thức.
Nga và Trung Cộng yếu nhất trong ngành điện tử và tin học, là nền tảng của tương lai kinh tế. Hai nước bị Mỹ và đồng minh vượt xa trong việc sử dụng chất bán dẫn và sản xuất các chíp dùng trong máy vi tính, trong các ứng dụng vào internet. Nga và Trung Cộng đi chậm khoảng 15 năm, mà khi đuổi kịp th́ các nước kia đă vượt xa hơn rồi.
Việc sản xuất chíp đi qua nhiều giai đoạn rất phức tạp. Các công ty Nvidia, Intel, Qualcomm, AMD ở Mỹ và ARM của Anh quốc dẫn đầu trong nghề thiết kế chíp (chip design) tân tiến nhất. Công việc sản xuất chíp nằm trong tay các công ty Intel ở Mỹ, TSMC ở Đài Loan và Samsung ở Nam Hàn. Các công ty Applied Materials và Lam Research ở Mỹ, ASML ở Ḥa Lan và Tokyo Electron của Nhật đứng đầu trong việc cung cấp kỹ thuật và bộ phận.
Vũ khí và hệ thống thông tin trong quân đội đều cần đến chất bán dẫn. TSMC của Đài Loan (Taiwan Semiconductor Manufacturing Co.) sản xuất hơn một nửa số chíp dùng trên thế giới, rồi tới Samsung của Nam Hàn đứng đầu về các chíp lưu giữ (memory-chip). Cả hai công ty đều đă ngưng bán hàng cho Nga; v́ sẽ không được phép mua các thiết kế và các bộ phận của Mỹ, nếu không tuân hành lệnh phong tỏa.
Các công ty Nga như Elbrus và Baikal chế các máy vi tính (computers) và máy chủ (servers), đều dùng những chíp mới do TSMC và Samsung cung cấp. Công ty Nga lớn nhất, Mikron Group, chỉ có thể chế tạo những chíp kích thước 65 nano-mét, trong khi các công ty Mỹ, Nhật, Đài Loan, Nam Hàn sản xuất những loại chíp tinh vi từ 6 đến 9 nano-mét (một phần tỷ của một mét).
Trung Quốc mạnh hơn Nga trong ngành chất bán dẫn, đứng hàng đầu là công ty quốc doanh SMIC (Semiconductor Manufacturing International Co.). Nhưng SMIC cũng cần mua bộ phận từ TSMC của Đài Loan, mà TSMC bị cấm không được bán các kỹ thuật mới cho Trung Cộng nếu dùng để giúp Nga.
Trên lư thuyết Trung Cộng có thể giúp Nga chế tạo chíp mới, nhưng muốn lập cơ sở sản xuất cần ít nhất một năm. Hơn nữa, bất cứ nước nào muốn sản xuất các chất bán dẫn tân tiến đều phải mua các khí cụ của ASML, mà chính công ty Ḥa Lan này cũng bị cấm bán cho Nga, v́ họ dùng các kỹ thuật sáng chế ở Mỹ. Các công ty Trung Cộng muốn giúp Nga sản xuất chíp với các kỹ thuật cũ cũng sẽ bị cấm vận, từ nay không được mua và sử dụng các kỹ thuật mới của Mỹ, Nhật, Nam Hàn, Đài Loan và Âu châu nữa.
Nga là một siêu cường nhờ năng lượng chứa dưới mặt đất, Đài Loan, Nam Hàn là những siêu cường trong công nghiệp chất bán dẫn, dựa trên bộ óc con người. Các nước có thể mua dầu, khí từ nơi này hoặc nơi khác, như Đức, Pháp đang muốn chấm dứt không lệ thuộc vào Nga nữa. Muốn thay thế nguồn cung cấp chất bán dẫn khó hơn nhiều. Đó là một điểm đặc biệt trong cuộc tranh hùng kinh tế giữa hai khối tự do và độc tài.
Sức mạnh quân sự của một nước tùy thuộc vào khả năng kinh tế. Các công ty Trung Cộng đi sau Mỹ, Nhật Bản, Đài Loan, Nam Hàn và Âu châu trong việc sản xuất các máy vi tính mới. Hậu quả là Trung Cộng và Nga sẽ chậm trễ trong các ngành cần dùng những chíp cao cấp nhất, như internet thế hệ thứ 5 (5G) và máy móc tự động (robotics). Phát triển kinh tế tùy thuộc vào khả năng đầu tư liên tục trong hoạt động nghiên cứu. Trung Quốc và Nga có khoảng 2.5 triệu các nhà nghiên cứu khoa học, Mỹ và các nước đồng minh có 5.2 triệu người. Năm 2019 Nga và Trung Cộng đầu tư tổng cộng $570 tỷ mỹ kim vào việc nghiên cứu, R&D. Mỹ và khối tự do đầu tư $1.5 ngàn tỷ, theo thống kê của OECD, tổ chức cộng tác và phát triển.
Trung Cộng đang nỗ lực đào tạo nhân tài, số sinh viên tốt nghiệp cử nhân về khoa học và kỹ thuật nhiều bằng tất cả các nước Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản và Nam Hàn cộng lại. Đó là một lực lượng chủ yếu giúp các công nghiệp sản xuất ở Trung Quốc, trong khi các kỹ sư ra trường ở Mỹ không thích làm trong các cơ xưởng.
Nhưng các nước tự do dân chủ chiếm một ưu điểm là thu hút được nhân tài từ khắp thế giới. Một cuộc nghiên cứu của một đại học Bắc Kinh cho biết trong số các chuyên viên cao cấp Trung Hoa về Trí khôn Nhân tạo (artificial intelligence), hơn một nửa, 56% đang làm việc ở Mỹ, chỉ có 34% làm việc ở Trung Quốc, theo nhật báo The Wall Street Journal ngày 18 tháng Ba, 2022. Lư do v́ “môi trường nghiên cứu khoa học ở Mỹ thoải mái và kích động t́m ṭi … đă lôi cuốn các tài năng về khoa học, kỹ thuật.” Sống tự do và có cơ hội làm giàu là động cơ thúc đẩy các doanh nhân trong những ngành kỹ thuật. Nước Mỹ có đầy đủ hai thứ đó, bên Trung Quốc, bên Nga th́ không.
Khối tự do dân chủ phải phối hợp để vận dụng các ưu điểm của ḿnh trong cuộc chiến tranh lạnh mới. Mỹ, Âu châu, và các nước Á Đông đang tiến về hướng đó. Trước đây, khi chính phủ Mỹ dùng các biện pháp cấm bán kỹ thuật mới cho Trung Quốc, phải ép buộc Đài Loan mới chịu theo. Nhưng bây giờ Đài Loan nhanh chóng tuân thủ các biện pháp cấm vận nền kinh tế Nga nhân vụ xâm lăng Ukraine.
Khối tự do cho thấy họ có thể đoàn kết trong hành động cụ thể. Mỹ và Liên hiệp Âu châu đă giải quyết các xung khắc về trợ cấp các công ty Boeing và Airbus và đồng ư một chính sách trong ngành sản xuất máy bay cùng áp dụng đối với các “nền kinh tế chỉ huy,” tức là Nga và Trung Cộng.
Các nước Đức và Italy đă đưa ra các điều kiện nghiêm ngặt đối với các cuộc đầu tư vào Trung Quốc để ngăn ngừa việc chuyển giao kỹ thuật cho họ. Nhật Bản đă ban hành đạo luật an toàn kinh tế, không đầu tư vào các ngành kỹ thuật cao ở nước ngoài, nhắm vào Trung Quốc. Nhiều công ty kỹ thuật đă giảm hoạt động ở lục địa Trung Hoa, chuyển sang các nước khác. TSMC của Đài Loan đă mở các nhà máy ở Nhật Bản và Arizona bên Mỹ. Intel lập các nhà máy chất bán dẫn mới ở Pháp, Đức, Italy và ở Ohio.
Cựu thủ tướng Australia, ông Kevin Rudd mới lên tiếng kêu gọi chính phủ Mỹ quay trở lại với TPP, thỏa ước hợp tác Á châu Thái B́nh Dương và tiến đến các thỏa ước tương tự với các nước Âu châu.
Thỏa ước TTP ra đời thời Tổng thống Obama trong kế hoạch chuyển trục về Á châu; nhắm cô lập Trung Cộng, một nước không được mời tham dự. Khi Tổng thống Trump rút ra, 11 nước c̣n lại vẫn tiếp tục giao kết. Tổng thống Joe Biden không tỏ ư quan tâm đến đề nghị này. Ông đă tăng cường các hợp tác quân sự với các đồng minh ở Âu và Á châu nhưng không đưa ra một mặt trận liên kết kinh tế. Trong khi đó, Tập Cận B́nh t́m cách mở rộng ảnh hưởng kinh tế qua kế hoạch Nhất Đới Nhất Lộ và đă ngỏ ư muốn tham dự thỏa ước TTP mới nhưng bị 11 nước từ chối.
Chính phủ Biden cần lắng nghe lời khuyên của ông Kevin Rudd, rằng lợi thế chiến lược của nước Mỹ là nhờ “thương mại tự do, mở cửa cho các nguồn vốn lưu chuyển.” Theo nhật báo Wall Street Journal ngày 19 tháng 3 năm 2022, ông Rudd nhấn mạnh, “Nếu các nước dân chủ tự do theo một chiến lược trước sau như một, chúng ta sẽ có một lợi thế khổng lồ trên những mặt trận tài chánh, kinh tế và kỹ thuật tân tiến.” Phe tự do sẽ thắng trong cuộc Chiến Tranh Lạnh mới.
Sau khi dành 13 giờ hành quân vào phần đất quân Nga vừa chiếm, để t́m thi thể của một người lính Gruzia đă thiệt mạng gần Irpin, Ukraine, cựu binh Lục quân Hoa Kỳ Hiếu Lê biết phần tham gia vào cuộc chiến này của anh cũng đă kết thúc.
Đó cũng là sứ mạng cuối cùng của Hiếu Lê. Anh đă xin ra khỏi quân đoàn t́nh nguyện quốc tế của Ukraine. “Nhóm những chiến binh cạnh tôi của tôi rất ủng hộ v́ họ thấy tôi bị ảnh hưởng sâu sắc như thế nào khi hành tŕnh mang thi thể của chiến binh ấy về”, Hiếu Lê tâm sự với tờ Task & Purpose. “Về mặt thể chất, tôi cảm thấy ổn, nhưng tôi cảm thấy ḿnh như có những vết thương vô h́nh trong tâm hồn”, Hiếu nói.
Anh Hiếu từng là lính thiết giáp M1 từ năm 2010 đến năm 2017, trong thời gian tại ngũ, anh được triển khai đến Afghanistan trong năm 2012. Trước đó, khi được báo Task & Purpose phỏng vấn về việc sống sót sau một cuộc tấn công bằng tên lửa hành tŕnh của Nga vào căn cứ huấn luyện của ḿnh, anh yêu cầu không nhắc tên ḿnh, nhưng sau đó, Hiếu Lê đă thay đổi ư định, và cung cấp cả h́nh ảnh.
Vào một ngày thứ hai, 21 tháng ba, Hiếu Lê được đưa đến miền Tây Ukraine cùng với các đồng đội bị thương và các t́nh nguyện viên quốc tế cũng xin rời khởi vị trí t́nh nguyện như anh. Hiếu rời khỏi một cuộc chiến mà anh ấy chỉ mới tham gia gần hai tuần trước. “Tôi thực sự cảm thấy xấu hổ khi phải rời đi sớm như vậy khi chỉ vừa đến nơi, nhưng bạn đă bao giờ thấy điều ǵ khủng khiếp và đau ḷng đến mức mà bạn không nào thể tiếp tục được chưa? Đối với tôi, điều để giải thích là như vậy”, Hiếu nói.
Sự ra đi của Hiếu Lê đúng vào lúc đang có những cải cách trong quân đoàn quốc tế, vốn được thành lập nhằm cho phép người nước ngoài chiến đấu cùng chiến tuyến với Ukraine, chống lại quân Nga. Nhưng phóng viên Andrew Milburn của Task & Purpose có được nguồn tin riêng cho biết rằng Ukraine đă loại bớt những thành viên ghi danh t́nh nguyện, nhưng lại chưa trải qua thực chiến và cũng không có khả năng ra mặt trận.
Hiện quân đội Ukraine đang tính toán lại về cách tuyển dụng người nước ngoài, ưu tiên cho các cựu chiến binh được đào tạo chuyên sâu, chẳng hạn như lính bắn tỉa, một sĩ quan Ukraine nói với Task & Purpose, với điều kiện giấu tên.
Rơ ràng là quá tŕnh kiểm tra đối với quân đoàn quốc tế c̣n vội vă. Hiếu Lê cho biết anh đă nổi giận với những t́nh nguyện viên nói dối về khả năng chiến trường và cấp bậc của ḿnh, chẳng hạn như từng là nhân viên điều phối chiến dịch đặc biệt, nhưng họ thiếu tính kỷ luật hoặc không có chút tính chuyên nghiệp nào.
Anh Hiếu viết trên Facebook: “Những người như vậy cả ngày xài các chất kích thích, không ai biết được những loại ma túy mà họ đă buôn lậu vào vùng chiến sự. Về cơ bản họ làm bất cứ điều ǵ họ muốn và các sĩ quan quân đội Ukraine đành ngó lơ hoặc bất lực để ngăn chặn điều đó”.
Hiếu Lê đến Ukraine hồi đầu tháng ba, với ước muốn được sống như lư tưởng của ḿnh bằng cách giúp một tay cho những người Ukraine. Thế rồi trong nhiệm vụ đi lấy lại thi thể của đồng đội đă ngă xuống là trải nghiệm quân sự khó khăn nhất, mà anh đối mặt. Sau đó, anh viết trên Facebook: “Chính nhiệm vụ đó đă làm tôi sụp đổ”.
Nhóm của Hiếu Lê đă vác đầy ḿn chống tăng và tên lửa chống thiết giáp, đi bộ một chặng đường dài 8 km để đến vị trí chiến đấu cuối cùng của người lính Gruzia, Hiếu kể lại trên Facebook. Trên đường đi, họ gặp phải những người có vẻ là lính Nga. Và những lính Nga này có vẻ không muốn chiến đấu, họ hô to 'Vinh quang cho Ukraine' để ra hiệu. V́ vậy hai bên đă vượt qua nhau mà không xảy ra sự cố nào.
Họ t́m thấy thi thể người lính và Hiếu Lê đă viết tên, số hộ chiếu và ngày chết của người đàn ông này lên một mảnh b́a cứng, rồi đặt cùng với thi thể. Sau đó, họ phải kéo thi thể trở lại theo các tuyến đường không có quân Nga.
Hiếu Lê viết trên Facebook. “Máu của anh ấy dính trên đồng phục của tôi, trong khi giữa chúng tôi là lặng thinh, nhưng cảm giác không thể giải thích được. Khi chúng tôi lên đồi đến đầu cầu, xe cứu thương gặp chúng tôi và chúng tôi cho anh ta vào một chiếc túi đựng xác, và đứng và chào chiếc xe cứu thương khi nó đi khuất”. Hiếu Lê nói, khi nhiệm vụ kết thúc, anh khóc suốt 10 phút mới lấy lại b́nh tĩnh. Và anh nhận ra rằng phần tham dự của của ḿnh ở Ukraine cũng đă kết thúc.
“Trong thời gian ở Ukraine, tôi đă sống sót qua các cuộc tấn công bằng tên lửa hành tŕnh, pháo kích liên tục, di chuyển qua lănh thổ thù địch, lạnh đến thấu xương, bệnh tật, đói và nỗi thống khổ khi nh́n thấy chết chóc của chiến tranh”, Hiếu Lê viết trên Facebook, “Tôi mệt mỏi tận xương. Tôi không chắc ḿnh sẽ c̣n ở lại Ukraine bao lâu nữa, nhưng tôi cảm thấy rằng ḿnh đă làm đủ vai tṛ của ḿnh, và hài ḷng v́ điều đó”.
Ngày 22 tháng ba, Anh Hiếu Lê chính thức rời quân đoàn t́nh nguyện và đi về qua ngơ Ba Lan.
Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar cho biết nam cư dân Minnesota bị lực lượng Nga bắt giữ khi đang cố gắng di tản khỏi thành phố Kherson của Ukraine đă được phóng thích sau 10 ngày bị giam giữ.
NBC News trích dẫn tuyên bố từ văn pḥng thượng nghị sĩ Klobuchar cho biết anh Tyler Jacob, 28 tuổi, bị lực lượng Nga bắt giữ khoảng hai tuần trước. Bà Klobuchar cho biết bà cảm thấy nhẹ nhơm khi Tyler được đoàn tụ với vợ và con gái.
Trong hai tuần qua, bà và giới chức Minnesota liên tục liên lạc với gia đ́nh Tyler, Bộ Ngoại giao và ṭa đại sứ Hoa Kỳ ở Moscow để có thể đạt được kết quả này. Hồi đầu tháng này, mẹ của Tyler, bà Tina Hauser, cho biết con dâu bà được thông báo về việc chồng đă bị bắt giữ từ xe buưt tại một trạm kiểm soát ở Crimea do Nga kiểm soát.
Công ty đường sắt quốc gia Phần Lan VR sẽ đ́nh chỉ hoạt động giao thông đường sắt giữa thủ đô Helsinki và thành phố Saint Peterburg của Nga từ ngày 28/3, theo đó đóng cửa một trong những tuyến giao thông công cộng cuối cùng để người từ Nga đến Liên minh châu Âu (EU).
Vào sáng ngày 27/3 Trung Quốc t́m được hộp đen thứ 2 (tin chính thức), trước đó ngày 25/3 truyền thông TQ cũng loan tin t́m được hộp đen thứ 2. nhưng sau đó đă xoá bài, v́ đó là tin giả !
Hộp đen số 1 đă t́m thấy vào thứ Tư, được vận chuyển đến Bắc Kinh, nơi các chuyên gia đang làm việc để cố gắng trích xuất dữ liệu. Một quan chức Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC) cho biết dữ liệu ghi âm buồng lái của hộp đen 1 sẽ cho các nhà điều tra biết thông tin liên lạc giữa ba phi công của chuyến bay.
Hộp đen thứ 2 của một máy bay chở khách nội địa bị rơi ở tỉnh Quảng Tây, miền nam Trung Quốc cũng được t́m thấy hôm Chủ nhật 27/3, Tân Hoa xă của Trung Quốc đưa tin.
The second black box from crashed China Eastern Airlines flight MU5735 has been recovered.🙏🏻 It was buried in the soil layer 1.5 meters below the hillside on the east side of the crash point. pic.twitter.com/2cgAYiKqZv
Hộp đen thứ 2 vụ tai nạn của chiếc máy bay của China Eastern Trung Quốc được các đội cứu hộ đào lên và khi rơi xuống sâu 1,5 mét dưới mặt đất. Chiếc máy bay bị rơi có hai hộp đen, một ở trong buồng lái và một ở đuôi máy bay. Cả hai hộp đen đều rất quan trọng. Hộp đen có màu cam, kích thước khoảng 20cm x 20cm x 60cm, tương đương với kích thước của 3 viên gạch. Hộp đen 2 quan trọng khi máy bay bị nghi hỏng phần đuôi nên gây ra rơi thẳng đứng.
Phân tích các hộp đen ghi dữ liệu có thể giúp các chuyên gia giải mă những ǵ có thể đă gây ra thảm kịch. Có 132 người - 123 hành khách và phi hành đoàn 9 người - trên chiếc Boeing 737-800, bị rơi hôm thứ Hai. Các nhà chức trách Trung Quốc tối thứ Bảy đă thông báo rằng không có người sống sót sau thảm họa. Trong số các nạn nhân, 120 người đă được xác định danh tính.
Máy bay từ Côn Minh đến Quảng Châu. Vụ tai nạn xảy ra một giờ sau khi máy bay cất cánh (hành tŕnh hai giờ). Theo một cách cực kỳ bất thường, chiếc máy bay đột nhiên bắt đầu rơi từ độ cao hơn 8.000 mét, sau đó dường như máy bay trở lại b́nh thường trong một thời gian ngắn, nhưng sau đó vài phút, mất liên lạc với trung tâm điều khiển mặt đất và rơi xuống một khu vực đồi cây cối rậm rạp.
Nhiều giả thiết về thời khắc cuối cùng trong máy bay MU5735 đă được đưa ra, trong đó có giả thiết các phi công điều khiển đă bất tỉnh trong lúc gặp nạn do lực G - lực trọng trường Trái Đất quá lớn khiến máu dồn lên năo phi công và những người trên máy bay. Cũng có phân tích cho thấy phi công đă nỗ lực điều chuyển hướng bay trước khi rơi xuống để tránh vùng dân cư, giúp giảm thiểu thiệt hại.
Truyền thông Trung Quốc đă công bố một đoạn ghi âm dài 74 giây ghi lại hội thoại giữa nhân viên kiểm soát không lưu dưới mặt đất cùng nhiều cơ trưởng trên máy bay bay gần MU5735 cố gắng hết sức liên lạc với chiếc máy bay gặp nạn.
Vào lúc kiểm soát viên mặt đất nhận thấy độ cao của MU5735 giảm nhanh mà phi hành đoàn không phản hồi, nhân viên đă nhanh trí liên lạc với các phi công trên một số máy bay khác ở cùng tần số để nhờ gọi MU5735 và nhận được sự trợ giúp rất tích cực của họ. Trong đoạn ghi âm, có thể nghe thấy hàng chục tiếng gọi: "Đông Phương 5735, Quảng Châu gọi cho bạn", "Đông Phương 5735 nhận được vui ḷng trả lời", "Đông Phương 5735 xin hăy nói ǵ đi",... Nhưng kết cục là suốt hơn một phút, lời cầu xin khẩn thiết: "Xin hăy trả lời" này đều không được đáp lại. Phía MU5735 hoàn toàn không có tín hiệu. Đoạn hội thoại chỉ có từ một phía cho thấy trong phút cuối cùng, phi hành đoàn máy bay gặp nạn đă không thể bắt tín hiệu từ trung tâm kiểm soát hoặc ở trong t́nh trạng không thể trả lời. Dù cố gắng cách nào, họ cũng không gặp được kỳ tích. Ngay sau đó không lâu, mọi người nhận được thông tin MU5735 đă đâm xuống núi.
China Eastern đă đ́nh chỉ tất cả các máy bay Boeing 737-800 sau vụ tai nạn. China Eastern, một trong ba hăng hàng không lớn nhất của TQ, đă tạm thời đ́nh chỉ bay gần 20% trong hơn 600 máy bay của ḿnh. Hăng hàng không cho biết chiếc máy bay liên quan đến vụ tai nạn được đưa vào phục vụ từ tháng 6/2015 và kể từ đó đă được bảo dưỡng theo các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt, máy bay đáp ứng các yêu cầu về chuyến bay trước khi cất cánh.
Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Hoa Kỳ (NTSB) thông báo đă chỉ định một điều tra viên cấp cao làm đại diện được ủy quyền của phía Mỹ để điều tra vụ tai nạn của chiếc Boeing 737-800 NG này. Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc cũng yêu cầu tiến hành một cuộc kiểm tra toàn diện về các nguy cơ an toàn tiềm ẩn sau vụ rơi máy bay.
Có hàng ngh́n máy bay 737-800 NG đă được Boeing cho ra thị trường toàn cầu, hoạt động an toàn trong nhiều thập kỉ gần đây. Nhiều chuyên gia và giới phân tích không ngần ngại kết luận rằng vụ tai nạn với máy bay MU5737 không có lỗi liên quan đến thiết kế. Vậy là do lỗi con người ???
Năm 2021 được coi là năm thành công nhất của Boeing về doanh số tính từ năm 2018, với 535 máy bay được đặt mua.
Theo đánh giá của Bloomberg News về dữ liệu theo dơi chuyến bay, máy bay rơi với tốc độ gần bằng tốc độ âm thanh ngay trước khi lao xuống sườn đồi. Các phi công trong vụ rơi máy bay của hăng China Eastern Airlines đă không phản hồi cuộc gọi từ kiểm soát viên không lưu sau khi máy bay lao xuống theo phương gần như thẳng đứng.
Unreal footage of China Eastern Airlines flight #MU5735 a Boeing 737-89P (B-1791) literally 90 degree nose dive from FL290 into a forest in China causing a forest fire. pic.twitter.com/8hd8b0hro0
Một mảnh vỡ nghi là của máy bay xấu số được t́m thấy cách khu vực xác máy bay khoảng 10 km. Theo lănh đạo đội chữa cháy cứu hộ tỉnh Quảng Tây Zheng Xi, mảnh vỡ này dài khoảng 1,3 mét, rộng 10 cm và được t́m thấy ở trên một cánh đồng. Hiện chưa thể biết mảnh nói trên bị vỡ ra do tác động của áp suất khi máy bay hạ độ cao đột ngột hay không, hay là nó văng ra trước khi máy bay rơi xuống. Cựu giám đốc điều tra tai nạn của Cục Hàng không Liên bang Mỹ Jeff Guzzetti cho biết: “Câu hỏi bây giờ là: nó là mảnh vỡ ǵ và nó vỡ khi nào?”. Ông Guzzetti cho biết rất có thể mảnh vỡ rơi ra khi máy bay lao xuống từ độ cao khoảng 8839 mét trong 1 phút 35 giây. Ông nói rằng nếu đúng như vậy th́ nó sẽ cung cấp manh mối về tốc độ máy bay và hoạt động điều khiển của phi công.
A moment of silence was held for the 132 victims of the China Eastern Airlines crash at a press conference on Saturday. China said it hasn’t found any evidence of explosive materials in the wreckage https://t.co/P2IGKsNrDrpic.twitter.com/fihNUusX4X
Theo các hệ thống theo dơi quan sát th́ máy bay đă lao xuống đất với tốc độ nhanh bất thường bởi v́ máy bay Boeing 737-800 được thiết kế để tránh việc mũi máy bay chúc xuống đất và hạ cánh đột ngột. Cơ trưởng của chuyến bay có kinh nghiệm là 6.709 giờ bay, trong khi sĩ cơ phó thứ nhất và thứ hai số giờ bay lần lượt là 31.769 giờ và 556 giờ, theo đại diện của hăng China Eastern Airlines.
Huang Jun, Giáo sư trường Khoa học và Kỹ thuật hàng không, thuộc Đại học Beihang nói với Hoàn cầu Thời báo nói rằng một trong những lư do khiến máy bay đột ngột rơi thẳng đứng có thể là do hệ thống điều khiển bị lỗi. Khi ấy, phần thân máy bay có thể bị hư hại ngay lập tức, dẫn đến mất lực nâng hoặc mất khả năng điều khiển. Hiện tượng này thường được gọi là “tan ră trong không trung”, dù trên thực tế máy bay có thể chưa vỡ thành nhiều mảnh. Ngoài ra, máy bay có thể c̣n gặp một số hỏng hóc khác về mặt cơ khí, ông Huang nói thêm.
The deputy director of China’s Civil Aviation Administration confirmed that there were no signs of life from the crash site and that all 123 passengers and nine crew members on board a China Eastern Airlines had been killed, state media said https://t.co/LUOZdmWGAEpic.twitter.com/gpHg0vBY1E
Wang Ya’nan - Tổng biên tập tạp chí Aerospace Knowledge có trụ sở tại Bắc Kinh nói việc phi công không liên hệ với bộ phận kiểm soát không lưu cho thấy nhiều khả năng máy bay bị mất điện, dẫn đến việc phi công bị mất quyền điều khiển. Đó là một lỗi kỹ thuật rất nghiêm trọng, trong đó máy bay chắc chắn sẽ lao xuống với tốc độ cao, ông Wang nói.
Để t́m hiểu nguyên nhân vụ tai nạn, các chuyên gia hàng không hàng đầu thế giới đưa ra những suy đoán của riêng họ, dựa theo những thông tin và h́nh ảnh phía Trung Quốc cung cấp. Dưới đây là 6 nguyên nhân được cho có nhiều khả năng xảy ra nhất:
1. Kết cấu máy bay có vấn đề
Chuyên gia hàng không Sally Gethin cho biết: "Máy bay 737-800 có thành tích về an toàn bay rất tốt. Hàng ngh́n chiếc loại này đang hoạt động trên khắp thế giới. Riêng tại Trung Quốc cũng có khoảng 1.000 chiếc. Tuy nhiên, việc China Eastern Airlines cho dừng hoạt động của tất cả máy bay loại này để pḥng ngừa cho thấy họ lo ngại về sự an toàn của chúng".
Ngoài ra, Gethin cũng cho rằng trục trặc ở đuôi máy bay có thể là một giả thuyết về nguyên nhân vụ tai nạn. Nữ chuyên gia hàng không nói tiếp: "Nếu phần đuôi bị rơi ra trước khi đầu máy bay lao xuống, máy bay sẽ mất toàn bộ khí động học - nó không thể hoạt động b́nh thường nếu không có bánh lái ở đuôi".
2. Trục trặc kỹ thuật
Trong một tuyên bố đưa ra tối 21/3, Boeing cho biết: "Boeing đang liên hệ với Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải Mỹ và các chuyên gia kỹ thuật của tôi để sẵn sàng hỗ trợ cuộc điều tra của Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc".
Boeing từng dính vụ bê bối về chiếc 737 MAX bởi sự cố kỹ thuật của máy bay đă gây ra hai vụ tai nạn - chuyến bay Lion Air 610 và chuyến bay 302 của Hăng hàng không Ethiopia - khiến tổng cộng 346 người thiệt mạng.
Thông thường, các máy bay sẽ ở chế độ tự động lái trước khi bắt đầu hạ cánh. Dữ liệu của Flight Radar 24 cho thấy chuyến bay MU5735 của China Eastern Airlines trong trạng thái chuẩn bị hạ cánh ngay khi đột ngột lao xuống. Ngoài ra, bà Gethin cũng suy đoán "hàng km hệ thống dây điện" trong máy bay có thể đă gặp một lỗi nghiêm trọng.
3. Phi công tự sát
Ông Suren Ratwatte, một phi công kiêm cựu Giám đốc điều hành Sri Lankan Airlines, nghi ngờ có thể có "chủ đích xấu" của con người sau vụ tai nạn. Ông nói: "Sự cố này quả đáng buồn v́ ngành hàng không Trung Quốc vốn có thành tích an toàn xuất sắc. Vụ tai nạn máy bay lớn gần nhất của đất nước này xảy ra từ tháng 8/2010, khi một chuyến bay từ Cáp Nhĩ Tân rơi ở đông bắc Nghi Xuân trong thời tiết sương mù khiến 42 người thiệt mạng. Trong khi đó, ở trường hợp này chưa rơ có cuộc gọi cấp báo nào không. Nếu không có, khả năng cao là do ác ư của con người".
Giống như Ratwatte, chuyên gia hàng không Australia Neil Hansford, cũng cho rằng vụ tai nạn không chắc do sự cố kỹ thuật. Theo Hansford, "phi công tự sát" là một "kịch bản có thể xảy ra". Geoffrey Thomas, chuyên gia hàng không kiêm tổng biên tập trang Airlineratings.com, nhận định đây không phải là một sự cố kỹ thuật đơn giản. "Phi công tự sát không phải là không có khả năng", Thomas nói với The Sun.
4. Va chạm giữa không trung
Ông Hansford tin rằng chiếc máy bay cũng có thể đă va chạm với một máy bay quân sự hoặc thậm chí là một "tên lửa điều khiển từ xa". Hansford đă so sánh h́nh ảnh các mảnh vỡ của chuyến bay MU5735 với h́nh ảnh của chuyến bay MH17 bị bắn rơi ở Ukraine tháng 7/2014. Tuy nhiên, không có mảnh vỡ tên lửa hoặc mảnh vỡ nào từ chiếc máy bay khác được t́m thấy nên giả thuyết này hiện chưa được thuyết phục.
5. Lư do thời tiết
Lănh thổ đồi núi hiểm trở nơi chuyến bay của China Eastern Airlines rơi xuống nổi tiếng với thời tiết xấu. Bà Genthin cho rằng một loại h́nh thời tiết cục bộ nào đó có thể là nguyên nhân. Bà nói: "Một số thời tiết xấu kiểu như sự cố cục bộ trong cơn giông băo - có thể gây ra gián đoạn nghiêm trọng cho các phi công. Ngoài ra, nếu tầm nh́n kém do thời tiết và sau đó các thiết bị hỏng hóc th́ cũng gây khó khăn v́ các phi công bị mất phương hướng".
6. Xảy ra nổ trên máy bay
Chuyên gia hàng không Australia Neil Hansford cho rằng một vụ nổ trên máy bay là một trong những kịch bản có khả năng xảy ra nhất. Trong khi đó, bà Gethin lại nghĩ đây không hẳn là một vụ nổ mà có thể là "vấn đề bảo tŕ, hoặc hỏa hoạn ở phần đuôi máy bay hoặc trong khoang chứa đồ".
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
