Trong khi ủng hộ viên của Tổng thống Trump cho rằng ông ‘không kêu gọi bạo động và đă lên án bạo lực’ th́ phe phản đối quy trách chính ông đă khuyến khích những người ủng hộ ông có hành động tấn công vào toà nhà Quốc hội.
Ông Trump đang đối mặt với áp lực bị truất phế từ Quốc hội và từ ngay cả những người thân tín sau khi các ủng hộ viên của ông đột nhập bạo động vào Điện Capitol hôm 6/1 trong lúc lưỡng viện Quốc hội đang có phiên họp chung để chứng nhận kết quả bầu cử Tổng thống 3/11/2020.
‘Chiến đấu v́ Trump’
Cuộc tập hợp mang tên ‘Cứu nước Mỹ’ của những người ủng hộ ông Trump diễn ra hôm 6/1 ở thủ đô Washington. Trong đoàn biểu t́nh hôm đó cũng có nhiều người Việt từ nhiều tiểu bang đổ về.
Tại sự kiện này, ông Trump lặp lại các cáo buộc vô căn cứ rằng
Đảng Dân chủ đă ‘cướp chiến thắng’ của ông và kêu gọi đám đông ‘
hăy yêu cầu Quốc hội làm điều đúng đắn và chỉ đếm phiếu đại cử tri hợp pháp’.
“Bởi v́ quư vị sẽ không thể nào lấy lại đất nước này bằng sự mềm yếu. Quư vị phải thể hiện sức mạnh và quư vị cần phải mạnh mẽ,” ABC News dẫn lời ông Trump phát biểu trước đám đông ở công viên Ellipse.
Sau bài phát biểu của ông Trump, đám đông đă hướng về phía Điện Capitol, hô lên ‘Chiến đấu v́ Trump’. Cuộc đột nhập vào ṭa nhà Quốc hội sau đó đă khiến 5 người chết và bị thế giới lên án là hành động tấn công vào nền dân chủ Hoa Kỳ.
Mặc dù sau đó ông Trump đă kêu gọi những người ủng hộ ông về nhà nhưng trong thông điệp văn hồi trật tự, ông vẫnlặp lại tố cáo vô căn cứ rằng:
“Một chiến thắng vang dội trong ḱ bầu cử đă bị cướp khỏi tay chúng ta.”
Một ngày sau, ông Trump công khai lên án vụ xâm chiếm bạo động tại Quốc hội là ‘ghê tởm,’ ‘khiến ông phẫn nộ’.
Sau cuộc hỗn loạn đẫm máu tại Quốc hội, ngày càng có nhiều lời kêu gọi Tổng thống Mike Pence viện dẫn Tu chính án25 để truất phế Tổng thống Trump. Ông Pence phản đối lời kêu gọi này, New York Times dẫn lời một người thân tín với Phó Tổng thống cho biết.
Hiện giờ, ông Trump đang đối mặt với nguy cơ bị luận tội lần thứ hai. Lănh đạo Đảng Dân chủ tại hai viện Quốc hội cho biết sẽ xúc tiến việc luận tội ông. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói đầu tuần sau, ngày 11/1, Hạ viện sẽ soạn thảo điều khoản luận tội. Trong lịch sử Mỹ, chưa một vị Tổng thống bị luận tội đến hai lần.
Bà Pelosi cũng đ̣i ông Trump phải từ chức ngay nếu không muốn bị luận tội. Một số đồng minh của ông Trump bên Đảng Cộng ḥa cũng kêu gọi ông ra đi. Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski nói bà muốn ông Trump phải ra đi trước khi hết nhiệm kỳ, theo AP.
Hàng loạt quan chức trong chính quyền Trump, mới nhất là Bộ trưởng Giao thông Elaine Chao và Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos, đă từ chức để phản đối hành động tấn công vào Điện Capitol.
Trang b́a ấn bản mới nhất của tờ Economist, một tạp chí uy tín của Anh, đăng h́nh một người nổi loạn ngồi vào ghế Chủ tịch Thượng viện của ông Mike Pence với lời b́nh: ‘Không nghi ngờ ǵ nữa Donald Trump chính là tác giả của cuộc tấn công chết chóc vào trái tim của nền dân chủ Mỹ.”
‘Trump có trách nhiệm chính’
Ông Hải Nguyễn, một kỹ sư phần mềm ở Los Angeles và là cử tri Dân chủ lâu năm, cũng quy trách nhiệm cuộc bạo động này cho Tổng thống Donald Trump.
Ông Hải nói với VOA rằng người ủng hộ ông Trump có quyền biểu t́nh nếu họ thấy bất b́nh về kết quả bầu cử. Tuy nhiên, sau khi ṭa án các cấp đă bác hàng chục vụ kiện về gian lận bầu cử của ông Trump, và sau khi phe ông Trump ‘hơn một tháng qua không chứng minh được có gian lận th́ bây giờ họ đi bạo động là trái luật pháp’, ông nhận định.
“Hành động đó giống như phản loạn, muốn lật đổ chính quyền,” ông Hải lên án.
Ông cho rằng mặc dù ông Trump không hoàn toàn kêu gọi gây bạo động, nhưng ông ‘phải chịu trách nhiệm chính’.
“Ông ấy nói bầu cử gian lận th́ khác nào nói bầu cử không hợp pháp? Chẳng khác nào xúi giục người dân nổi lên chống lại,” ông Hải lập luận.
Người kỹ sư phần mềm này c̣n chỉ ra ‘một quá tŕnh dài’ ông Trump ‘có hành vi khuyến khích bạo lực’ chẳng hạn như kêu gọi những phần tử cực đoan ủng hộ ông như Proud Boys là ‘đứng sang một bên sẵn sàng’, và ca ngợi những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng là ‘người tốt’.
Về hành động của Đảng Dân chủ muốn luận tội ông Trump một lần nữa, ông Hải cho là ‘nên làm’ nhưng ông thừa nhận là ‘khó khả thi’ và mất thời gian trong khi ông Trump chỉ c̣n tại vị chưa tới hai tuần nữa.
Về việc liệu chính quyền ông Biden có nên mở cuộc điều tra về ông Trump sau khi ông rời Nhà Trắng hay không, ông Hải nói: “Tôi nghĩ ông Biden không nên làm và tôi tin tưởng ông Biden sẽ không làm v́ chuyện đó sẽ gây bạo động và chia rẽ nước Mỹ mặc dù ông Trump làm rất nhiều điều không đúng.”
‘Có chính nghĩa và hợp pháp’
Trái với nhận xét của ông Hải Nguyễn, cựu tù chính trị Vũ Hoàng Hải đang sống lưu vong tại Mỹ và là một ủng hộ viên nhiệt thành của ông Trump cho rằng việc làm của ông Trump là ‘có chính nghĩa và hoàn toàn đúng Hiến pháp và pháp luật’.
“Chính nghĩa là đ̣i minh bạch trong vấn đề bầu cử,” ông nói và cho rằng theo luật pháp Mỹ th́ ông Trump có quyền kêu gọi biểu t́nh.
Về bạo loạn, ông Hải cáo buộc là ‘
có người trà trộn vào phá hoại’, theo những ǵ ông t́m hiểu từ ‘các nguồn tin trên mạng xă hội’. (?)
“Những người MAGA rất b́nh tĩnh(Làm cho Nước Mỹ vĩ đại trở lại) . Ông Trump cũng đă kêu gọi mọi người b́nh tĩnh, không bạo loạn.” “Chính ông Trump đă lên án những người phá hoại cuộc biểu t́nh,” nhà hoạt động chính trị này lập luận.
Do đó, ông Hải phản đối việc Đảng Dân chủ xúc tiến luận tội ông Trump: “Ông ấy đă lên án bạo loạn, ông ấy đă nói rằng sẽ chuyển giao quyền lực một cách êm thấm th́ lấy cớ ǵ mà truất phế ông ấy trong giai đoạn này?”
Ông Hải tin rằng nỗ lực này nằm trong ‘kế hoạch của Đảng Dân chủ muốn loại ông Trump từ lâu rồi, từ lúc ông ấy chưa ra làm Tổng thống’. “Họ sợ ông Trump dùng thiết quân luật nên bây giờ bằng mọi giá họ muốn truất phế ông ấy,” ông Hải cáo buộc.