Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Áo

[Romano]

Ngày thứ Bảy vừa qua, Nga đã chính thức cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Áo do mâu thuẫn liên quan đến vấn đề thanh toán và vẫn duy trì lượng khí đốt ổn định đến châu Âu thông qua Ukraine, khi các khách hàng còn lại yêu cầu tăng nguồn cung.
Trước cuộc xung đột tại Ukraine, Nga từng là nhà cung cấp khí đốt lớn nhất cho châu Âu. Tuy nhiên, kể từ khi đường ống Nord Stream đến Đức bị phá hoại vào năm 2022 và Liên minh châu Âu (EU) nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga, Moscow đã mất gần như toàn bộ khách hàng trong khu vực này.Hiện nay, một trong những tuyến dẫn khí lớn cuối cùng từ Nga đến châu Âu - đường ống Urengoy-Pomary-Uzhgorod qua Ukraine - dự kiến sẽ ngừng hoạt động vào cuối năm nay. Ukraine tuyên bố không muốn gia hạn thỏa thuận quá cảnh 5 năm, vốn cho phép khí đốt từ Bắc Siberia chảy đến Slovakia, Cộng hòa Séc và Áo.

Tranh chấp giữa Áo và Nga

Hôm thứ Sáu, Áo thông báo rằng Moscow đã quyết định ngừng cung cấp khí đốt sau một phán quyết trọng tài ủng hộ OMV, công ty năng lượng lớn nhất của Áo, trong vụ kiện liên quan đến việc Gazprom - tập đoàn năng lượng quốc gia của Nga - không hoàn thành hợp đồng cung cấp khí đốt cho chi nhánh tại Đức của OMV.

Sáng thứ Bảy, cơ quan điều tiết năng lượng Áo E-Control xác nhận rằng Gazprom đã ngừng giao khí đốt cho OMV từ 6 giờ sáng (theo giờ GMT). Tuy nhiên, giá cả và nguồn cung trong nước không bị ảnh hưởng.

OMV hiện đang yêu cầu bù đắp thiệt hại trị giá 230 triệu euro (tương đương 242 triệu USD) bằng cách khấu trừ khoản này vào các hóa đơn mua khí đốt từ Nga, đồng nghĩa với việc ngừng thanh toán một phần.

Gazprom từ chối bình luận về quyết định này nhưng cho biết đã gửi 42,4 triệu mét khối khí đốt đến châu Âu qua Ukraine vào ngày thứ Bảy, tương đương mức cung cấp ổn định trong những tháng gần đây.

Tại Slovakia, công ty năng lượng quốc doanh SPP xác nhận vẫn nhận được khí đốt từ Nga và cho biết một số khách hàng khác đang tăng lượng mua. “Việc một khách hàng lớn ngừng nhận khí từ hướng Đông nhưng khối lượng khí đốt vẫn được vận chuyển qua Ukraine cho thấy nhu cầu khí đốt Nga ở châu Âu vẫn còn cao”, SPP tuyên bố.

Thông thường, OMV chiếm khoảng 40% lượng khí đốt Nga đi qua Ukraine, tương đương 17 triệu mét khối mỗi ngày. Tuy nhiên, nhà điều hành mạng lưới điện Áo AGGM cho biết hiện không cần nhập khẩu bù đắp từ Đức hay Ý, vì dự trữ của Áo đủ để đối phó với tình hình.

Chính trị khí đốt

Trong bối cảnh này, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã lần đầu tiên sau gần hai năm điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào thứ Sáu. Theo Điện Kremlin, ông Putin khẳng định Nga luôn tuân thủ các cam kết hợp đồng về cung cấp năng lượng và sẵn sàng hợp tác nếu phía Đức tỏ ý quan tâm.

Từ thời kỳ hậu Thế chiến II, các nhà lãnh đạo Liên Xô và Nga đã nỗ lực phát triển ngành năng lượng nhằm xây dựng mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Tuy nhiên, chiến tranh và các vụ nổ đã phá vỡ mối liên kết này, gây tổn hại cho cả hai quốc gia.

Trước xung đột Ukraine, Nga từng cung cấp tới 35% khí đốt cho châu Âu. Nhưng từ năm 2022, Gazprom đã mất phần lớn thị trường vào tay Na Uy, Mỹ và Qatar. Một số đường ống như Yamal-Europe qua Belarus đã ngừng hoạt động sau tranh chấp, trong khi Nga cáo buộc Mỹ và Anh đứng sau vụ phá hủy đường ống Nord Stream. Tuy nhiên, cả Washington và London đều bác bỏ cáo buộc này.

Theo tờ Wall Street Journal, các quan chức Ukraine có thể đứng sau vụ việc, nhưng Kyiv đã phủ nhận.

Tương lai nguồn cung khí đốt Nga

Với việc Áo không còn là khách hàng, nguồn cung khí đốt Nga đến châu Âu giờ đây chỉ tập trung vào Hungary và Slovakia, trong đó Hungary nhập khẩu qua đường ống chủ yếu chạy qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong năm 2023, Nga đã vận chuyển khoảng 15 tỷ mét khối khí đốt qua Ukraine, chiếm 8% so với mức đỉnh điểm Nga từng cung cấp cho châu Âu trong giai đoạn 2018-2019. Tuyến vận chuyển qua Ukraine đã đáp ứng 65% nhu cầu khí đốt tại Áo, Hungary và Slovakia trong năm nay, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Hiện tại, diễn biến này đang đặt ra những thách thức mới cho cả Nga lẫn các quốc gia châu Âu phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng từ nước này.