5 lầm tưởng thường gặp về bệnh tiểu đường

[troopy]

Đường gây tiểu đường, người bệnh không thể ăn tinh bột, tiêm insulin là thất bại, BMI bình thường miễn nhiễm, và tiểu đường có thể đảo ngược đều là lầm tưởng về bệnh.

Lầm tưởng 1: Tiêu thụ đường sẽ mắc bệnh tiểu đường

Tuy đường không tốt cho sức khỏe, nó không phải là nguyên nhân chính gây ra tiểu đường. Trên thực tế, tiểu đường type 1 và tiểu đường type 2 có nguyên nhân hoàn toàn khác nhau. Tiểu đường type 1 là một bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, dẫn đến việc sản xuất ít hoặc không sản xuất insulin. Ngược lại, tiểu đường type 2 phức tạp hơn. Nó thường bắt nguồn từ sự kết hợp của các yếu tố như di truyền, kháng insulin, thành phần cơ thể và thói quen sinh hoạt như chế độ ăn uống và ít vận động.

"Tiểu đường type 2 không chỉ có một nguyên nhân duy nhất, đặc biệt là đường. Chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến, thường chứa đường bổ sung, chất béo và carbohydrate tinh chế, có liên quan đến tình trạng kháng insulin và rối loạn glucose", thạc sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Ina Flores ở Mỹ cho biết.

Mặc dù ăn quá nhiều đường bổ sung có thể đóng vai trò trong sự phát triển của tiểu đường type 2, đó không phải là nguyên nhân trực tiếp. Flores cho biết: "Vấn đề không phải nằm ở một loại thực phẩm hay thành phần nào, mà ở chế độ ăn uống tổng thể và sức khỏe trao đổi chất".

Lầm tưởng 2: Người bị tiểu đường không được ăn tinh bột

Một quan niệm sai lầm phổ biến là người mắc bệnh tiểu đường phải tránh hoàn toàn tinh bột. Trên thực tế, tất cả tinh bột đều có thể phù hợp với chế độ ăn uống của người mắc bệnh tiểu đường với sự hướng dẫn đúng đắn. Tinh bột giàu chất xơ như các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau củ là những lựa chọn đặc biệt tốt. Chúng tiêu hóa chậm hơn, hỗ trợ kiểm soát đường huyết và cung cấp các vitamin, khoáng chất thiết yếu quan trọng cho việc kiểm soát bệnh tiểu đường.

Điều quan trọng nữa là phải cân nhắc loại thực phẩm bạn kết hợp với tinh bột. Theo chuyên gia dinh dưỡng Tamar Samuels, kết hợp tinh bột với protein, chất béo hoặc chất xơ, như kết hợp trái cây với các loại hạt hoặc bánh quy giòn với phô mai, có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và giữ lượng đường trong máu ổn định hơn.

Tuy nhiên, một số người có thể cần theo dõi lượng tinh bột nạp vào và tránh tiêu thụ quá nhiều cùng một lúc. Làm việc chặt chẽ với chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia về bệnh tiểu đường có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về cách lượng đường trong máu phản ứng với các loại và lượng tinh bột khác nhau.


Một quan niệm sai lầm phổ biến là người mắc bệnh tiểu đường phải tránh hoàn toàn tinh bột. Ảnh: Bùi Thủy

Lầm tưởng 3: Phải tiêm insulin nghĩa là bạn đã thất bại

Mặc dù một số người có thể kiểm soát bệnh tiểu đường type 2 chỉ bằng thay đổi lối sống, điều này không phải lúc nào cũng khả thi với tất cả mọi người. Tiểu đường là một bệnh mạn tính, tiến triển theo thời gian, có nghĩa là kế hoạch điều trị có thể thay đổi theo từng giai đoạn.

Insulin là hormone giúp đường trong máu đi vào các tế bào. Ở người mắc tiểu đường type 2, khả năng sản xuất insulin của cơ thể có thể suy giảm, ngay cả khi họ duy trì thói quen sống lành mạnh. Khi cơ thể không còn đủ insulin, đường huyết sẽ tích tụ và có thể gây tổn thương khắp cơ thể.

Việc sử dụng insulin có thể là một công cụ cứu mạng, giúp cân bằng lượng đường trong máu. Nhưng tiêm insulin không phải là dấu hiệu của sự thất bại. Với người mắc tiểu đường type 1, insulin là bắt buộc sống còn, vì tuyến tụy của họ không còn sản xuất được hormone này, dù có sống lành mạnh đến đâu đi nữa.

"Bắt đầu sử dụng insulin không phải là đầu hàng hay thất bại, mà là đang cung cấp cho cơ thể điều nó cần", Flores nói.

Lầm tưởng 4: Chỉ số BMI bình thường sẽ không mắc tiểu đường

Nhiều người có quan niệm sai lầm rằng chỉ số khối cơ thể (BMI) là thước đo đáng tin cậy về sức khỏe tổng thể. Trên thực tế, BMI không phân biệt giữa cơ và mỡ, cũng không tính đến các yếu tố góp phần khác như di truyền, sắc tộc, môi trường, tuổi tác và căng thẳng.

Ví dụ, một người được phân loại là "béo phì" dựa trên BMI có thể có thành phần cơ thể khỏe mạnh với khối lượng cơ cao hơn và khối lượng mỡ thấp hơn, trong khi một người có BMI "bình thường" có thể có lượng mỡ dư thừa và khối lượng cơ thấp - khiến họ có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe cao hơn.

Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy tình trạng béo phì trung tâm - mỡ tích tụ quanh bụng - là yếu tố dự báo nguy cơ tiểu đường mạnh hơn BMI. Tuy nhiên, ngay cả những người có BMI thấp hơn hoặc "bình thường" cũng có thể mắc bệnh tiểu đường type 2.

"Sẽ là sai lầm nếu cho rằng những người có chỉ số BMI bình thường sẽ không mắc bệnh tiểu đường type 2", chuyên gia dinh dưỡng Meredith Rofheart cho biết, thêm rằng chúng ta cần nhận biết các yếu tố nguy cơ khác của rối loạn điều hòa đường huyết và kháng insulin để tránh chẩn đoán sai.

Lầm tưởng 5: Tiểu đường có thể đảo ngược

Hiện tại, chưa có cách chữa khỏi bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, một số người có thể đạt được trạng thái thuyên giảm, nghĩa là kiểm soát được đường huyết mà không cần dùng thuốc.

"Thuyên giảm là điều khả thi đối với một số người mắc tiểu đường type 2, đặc biệt sau khi giảm cân đáng kể và can thiệp sớm", Flores nói. Tuy nhiên, vị chuyên gia nhấn mạnh điều này không đồng nghĩa với việc khỏi bệnh.

Để duy trì trạng thái thuyên giảm, cần tiếp tục thay đổi lối sống, theo dõi y tế định kỳ và có hệ thống hỗ trợ lâu dài. Tăng cân trở lại hoặc suy giảm chức năng tế bào beta (sản xuất insulin) có thể khiến bệnh tái phát, vì vậy sự hỗ trợ liên tục là rất cần thiết.

Dù hiện có nhiều tiến bộ đầy hứa hẹn trong điều trị tiểu đường type 1, đây vẫn là một tình trạng không thể đảo ngược, đòi hỏi phải được quản lý y tế suốt đời.

Những điều nên tin về bệnh tiểu đường

Bất chấp những lời đồn thổi, có rất nhiều thói quen sống có thể giúp bạn kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả, bao gồm:

Cân bằng chế độ ăn uống

Kết hợp protein, chất béo lành mạnh và carbohydrate giàu chất xơ để ổn định lượng đường trong máu.

Vận động nhiều hơn

Duy trì hoạt động thể chất có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn. Điều này bao gồm các hoạt động như tập luyện sức mạnh, cardio, chơi thể thao và đi bộ. Việc giảm thời gian ngồi lâu và ít vận động trong ngày cũng rất quan trọng.

Theo dõi khẩu phần ăn

Chú ý đến khẩu phần ăn có thể giúp kiểm soát lượng carbohydrate và calo nạp vào. Một lời khuyên hữu ích là nên ăn một nửa khẩu phần ăn với rau củ không chứa tinh bột, một phần tư với carbohydrate phức hợp và một phần tư còn lại với protein nạc.

Khám sàng lọc sớm

Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường hoặc các yếu tố nguy cơ khác, điều quan trọng là phải trao đổi với bác sĩ, Việc phát hiện sớm có thể giúp bạn thực hiện các bước để ngăn ngừa hoặc trì hoãn các biến chứng.

Làm việc cùng chuyên gia

Một chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên viên giáo dục và chăm sóc tiểu đường được chứng nhận có thể giúp bạn xây dựng kế hoạch phù hợp với lối sống và nhu cầu cá nhân.

VietBF@sưu tập