
Căng thẳng thương mại và những tác động dây chuyền
Trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, Donald Trump đã theo đuổi chính sách "Nước Mỹ trên hết" với mục tiêu giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ nền sản xuất trong nước. Tuy nhiên, chính sách này không chỉ ảnh hưởng đến Trung Quốc mà còn gây ra những tác động lan tỏa tới nhiều nền kinh tế khác, trong đó có Việt Nam.
Việt Nam từng được hưởng lợi từ làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, nhờ chi phí lao động thấp và môi trường chính trị ổn định. Nhưng khi chính quyền Trump áp dụng các biện pháp điều tra thương mại, tăng thuế và đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi thao túng tiền tệ, mọi thứ đã thay đổi.
Đòn giáng từ các cuộc điều tra và chính sách thuế
Chính quyền Trump đã nhiều lần cáo buộc Việt Nam "lợi dụng" chiến tranh thương mại Mỹ-Trung để đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ. Một số ngành như gỗ, thép, dệt may... đã phải đối mặt với các cuộc điều tra chống lẩn tránh thuế (anti-circumvention). Điều này khiến các doanh nghiệp Việt gặp khó khăn trong việc duy trì thị phần tại Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
Hành động mạnh tay của chính quyền Trump còn bao gồm việc gán nhãn thao túng tiền tệ cho Việt Nam vào năm 2020. Dù sau đó được chính quyền Biden xem xét lại, tuy nhiên danh hiệu này đã làm dấy lên lo ngại về nguy cơ bị áp thuế trừng phạt, ảnh hưởng tiêu cực tới niềm tin nhà đầu tư và hoạt động thương mại song phương.
Tăng trưởng GDP chịu sức ép nặng nề
Việc bị siết chặt trong quan hệ thương mại với Mỹ đã khiến Việt Nam phải điều chỉnh kỳ vọng tăng trưởng. Các ngành xuất khẩu chủ lực chịu áp lực lớn, từ đó tác động tới GDP nói chung. Ngoài ra, tâm lý e ngại rủi ro trong môi trường đầu tư cũng khiến dòng vốn FDI chững lại, dù không hoàn toàn sụt giảm.
Theo các chuyên gia kinh tế, những chính sách thời Trump đã làm giảm tính bền vững của các lợi thế thương mại Việt Nam, buộc chính phủ phải đẩy mạnh các chiến lược đa dạng hóa thị trường, cải cách môi trường kinh doanh, và đàm phán các hiệp định thương mại mới để giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Bài học và hướng đi tương lai
Từ những đòn giáng thời Trump, Việt Nam nhận ra rằng không thể đặt tất cả "trứng vào một giỏ". Sự kiện này là lời cảnh tỉnh cho chính sách phát triển dựa quá nhiều vào xuất khẩu và phụ thuộc vào một vài thị trường lớn.
Trong tương lai, để giữ đà tăng trưởng GDP ổn định và bền vững, Việt Nam cần tiếp tục chiến lược chuyển đổi sang nền kinh tế số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xây dựng chuỗi giá trị có hàm lượng công nghệ cao. Đồng thời, cần củng cố nội lực thị trường trong nước nhằm tạo điểm tựa cho tăng trưởng dài hạn.
VietBF@sưu tập