Thất bại trước ông Trump, bà Harris đă không phá nổi "trần kính" đă tồn tại gần 250 năm trong lịch sử Mỹ, đó là việc một phụ nữ lên làm tổng thống.
Trong một chiến dịch tranh cử chia rẽ sâu sắc về giới tính, trong đó sức khỏe sinh sản của phụ nữ là vấn đề nổi bật, bà Kamala Harris đă không giành nổi đủ số phiếu từ phụ nữ để vượt qua sự ủng hộ mà ứng viên đảng Cộng ḥa Donald Trump nhận được từ đàn ông, bao gồm cử tri da đen, gốc Latin và thanh niên.
Trước cuộc bầu cử, đông đảo phụ nữ đă kêu gọi nhau đi bỏ phiếu cho bà Harris, thậm chí phe Dân chủ c̣n đăng quảng cáo cổ vũ những "cử tri thầm lặng" đi bầu cử mà không cần tiết lộ lựa chọn của ḿnh với bất kỳ ai. Cựu nghị sĩ Cộng ḥa Liz Cheney c̣n tuyên bố rằng phụ nữ Mỹ sẽ là "cứu tinh" của bà Harris trong ngày bầu cử. Các cuộc thăm ḍ cũng cho thấy bà Harris dẫn trước ông Trump 20 điểm phần trong trong vấn đề quyền phá thai.
Phát biểu tại Đại hội Toàn quốc đảng Dân chủ hồi tháng 8, bà Hillary Clinton, một phụ nữ từng bại trận trước ông Trump năm 2016, nói rằng bà hy vọng Kamala Harris có thể "phá vỡ trần kính cao nhất, cứng nhất" để trở thành nữ tổng thống đầu tiên của quốc gia được thành lập 248 năm trước.
Không giống bà Clinton, trong suốt chiến dịch tranh cử, bà Harris đă tránh nhấn mạnh vào dấu ấn lịch sử nếu trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Mỹ, mà thay vào đó tập trung vào kinh nghiệm bản thân và các vấn đề phụ nữ.
Nhưng tất cả những điều đó đă không đủ để giúp bà Harris phá được "trần kính" và nước Mỹ tiếp tục chỉ bầu đàn ông làm lănh đạo, duy tŕ rào cản đă bị phá bỏ bởi hàng loạt quốc gia từ Mexico tới Italy và Thái Lan.
31% số quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc có lănh đạo là phụ nữ. Việc Mỹ chưa từng có một nữ tổng thống nào càng đáng chú ư hơn khi quốc gia này được coi là nơi đề cao nữ quyền, phụ nữ đi bầu cử từ sớm và ngày càng đóng vai tṛ quan trọng trong nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Carrie Baker, chủ tịch Chương tŕnh nghiên cứu phụ nữ và giới tính Đại học Smith, nhận định chiến thắng của ông Trump thể hiện cho sự trỗi dậy của "chủ nghĩa nam quyền" ở Mỹ. Tuy nhiên, đảng Cộng ḥa cho rằng kết quả này cho thấy vấn đề mà cử tri quan tâm nhất là túi tiền của hộ gia đ́nh Mỹ đang bị ảnh hưởng.
"Chiến thắng của Donald Trump sẽ đưa tới một nước Mỹ an toàn hơn, giá cả phải chăng hơn cho tất cả phụ nữ và gia đ́nh họ", Julie Harris, chủ tịch Liên đoàn phụ nữ đảng Cộng ḥa, nói.
Bà Harris đối mặt nhiều chướng ngại có thể ngăn bước bất kỳ ứng viên nào. Bà chỉ có ba tháng vận động tranh cử, thời gian ngắn nhất trong lịch sử. Với tư cách là Phó tổng thống đương nhiệm, bà phải t́m cách tách ḿnh khỏi những chính sách không được ḷng dân của ông Biden, khi nước Mỹ ghi nhận lạm phát cao nhất trong 40 năm, làn sóng nhập cư trái phép gia tăng và xung đột bùng phát ở Trung Đông, Ukraine.
Ông Trump từng có nhiều phát ngôn gây tranh căi về phụ nữ như những lời lẽ gọi bà Harris là "ngu ngốc" hay "IQ thấp". Ông khép lại chiến dịch bằng cam kết sẽ bảo vệ phụ nữ "dù họ muốn hay không". Phó tướng của ông, JD Vance, bị chỉ trích v́ tuyên bố đảng Dân chủ bị "những bà cô già nuôi mèo không đẻ con" lănh đạo.
Rơ ràng những ngôn từ này không đủ tạo ra khác biệt. Theo phân tích cử tri của Fox News, 46% phụ nữ Mỹ đă bỏ phiếu cho ông Trump. Dữ liệu cho thấy phụ nữ da đen và Latin bỏ phiếu cho ông Trump năm 2024 cao hơn so với 4 năm trước, trong khi tỷ lệ phụ nữ da trắng ủng hộ ông không thay đổi nhiều.
Bức tranh dữ liệu toàn cảnh cho thấy phụ nữ vẫn chiếm ưu thế trong giới kinh doanh và chính trị Mỹ. Có 151 nữ nghị sĩ trong quốc hội, chiếm 28% tổng số ghế, mức cao nhất lịch sử. Phụ nữ đăng kư đi bỏ phiếu với tỷ lệ cao hơn đàn ông. Trong năm 2016 và 2020, số phụ nữ đi bỏ phiếu nhiều hơn 10 triệu người so với đàn ông.
Tỷ lệ phụ nữ ở độ tuổi vàng tham gia lực lượng lao động Mỹ hồi tháng 8 đạt mức cao nhất lịch sử với 78,4%. Nhiều phụ nữ lấy bằng cử nhân hơn đàn ông trong ṿng 40 năm qua và chiếm phần lớn lực lượng lao động có tŕnh độ đại học. Số lượng phụ nữ giữ vai tṛ lănh đạo cấp cao ở các công ty niêm yết trên chỉ số S&P Toàn cầu tăng gần gấp ba lần từ năm 2005 tới 2023, lên 22,3%.
Nhưng dữ liệu này cũng hé lộ một thực tế là để đạt được thành tựu ở vị trí cao nhất, phụ nữ mất nhiều thời gian hơn và khó khăn hơn so với đàn ông. Trong cùng thời gian, số lượng phụ nữ nắm giữ vị trí cấp cao nhất doanh nghiệp chỉ tăng từ 6,5% lên 11,8%. S&P cho biết xu hướng giảm lănh đạo nữ ở vị trí lănh đạo cấp cao nhất năm ngoái là "bước ngoặt đáng báo động".
Những trở ngại này cũng thể hiện rơ trong bầu cử Mỹ. Debbie Walsh, giám đốc trung tâm Phụ nữ Mỹ và Chính trị tại Đại học Rutgers, cho rằng sự chênh lệch mang tính hệ thống trong mạng lưới công việc, gây quỹ, trách nhiệm công việc, khiến những phụ nữ có chức vụ cấp thấp hơn càng thêm thách thức trong khi vừa làm việc vừa gánh vác phần lớn trách nhiệm chăm con. T́nh trạng bị quấy rối công sở hay quấy rối trực tuyến ở phụ nữ cũng cao hơn đàn ông.
Walsh cho rằng đảng Cộng ḥa không tích cực thu hẹp khoảng cách này như đảng Dân chủ v́ cho rằng ứng viên giỏi nhất sẽ tự động leo lên vị trí cao nhất bằng nỗ lực bản thân.
Theo dữ liệu của CAWP, năm 2024, phụ nữ chiếm 46% số ứng viên đảng Dân chủ vào Hạ viện và 47% số ứng viên vào Thượng viện. Con số này của đảng Cộng ḥa lần lượt là 16% và 18%.
"Cần khiến đảng Cộng ḥa thay đổi thái độ về lựa chọn nhiều phụ nữ hơn vào đội ngũ lănh đạo, để đưa con số này lên 50%", Walsh nói. "Việc này không thể dựa vào một đảng".
Dễ dàng nhận thấy trong 20 năm qua, một bộ phận nhỏ đàn ông cảm thấy thành tựu của họ ở một số phương diện đang giảm dần. Nghiên cứu của Pew cho thấy 39% đàn ông cho rằng nam giới đang kém hơn trong t́m một công việc được trả lương hậu hĩnh, 28% cho rằng họ đang không biểu hiện tốt để giành vị trí lănh đạo ở chỗ làm.
Trong khi đó, đa số đàn ông không cho rằng phụ nữ có được thành công nhờ hy sinh và suy nghĩ này thể hiện rơ ràng nhất ở những người đàn ông theo đảng Cộng ḥa hoặc có khuynh hướng theo đảng Cộng ḥa.
C̣n đối với một số phụ nữ, các phát ngôn của ông Trump không mang tính xúc phạm, cũng không phải yếu tố quyết định họ ủng hộ ai. Kết quả thăm ḍ của Pew cho thấy phụ nữ đảng Cộng ḥa mang thái độ hoài nghi hơn về thay đổi vai tṛ giới, với một phần ba cho rằng quan điểm này sẽ khiến hôn nhân khó thành công hơn.
Khi Geraldine Ferraro trở thành nữ ứng viên phó tổng thống đầu tiên được một chính đảng đề cử vào năm 1984, đă có rất nhiều hoài nghi về việc bà có đủ mạnh mẽ trên vũ đài chính trị hay không. Giờ đây, khi bà Harris chạy đua ghế tổng thống, người Mỹ vẫn tiếp tục đặt câu hỏi liệu một phụ nữ có đủ cứng rắn để lănh đạo đất nước hay không.
Mỹ là một siêu cường hạt nhân, một đầu tàu về kinh tế và quân sự trên thế giới. Thực tế đó khiến nhiều người Mỹ tin rằng họ cần được lănh đạo bởi một người "mạnh mẽ", h́nh ảnh gắn liền với đàn ông. Donald Trump cũng thường xuyên tuyên bố rằng đất nước cần một "người đàn ông mạnh mẽ" dẫn dắt.
"Tôi không ngạc nhiên khi thấy trần kính với phụ nữ trong chính trị Mỹ vẫn không thể phá vỡ", Jo Adetunji, b́nh luận viên của Conversation, nhận định. "Đó là một ví dụ cho thấy những hạn chế của nước Mỹ trong tạo ra tiến bộ thực sự về trao quyền cho phụ nữ và b́nh đẳng giới".
|
|