Trong chiến dịch tái tranh cử, ông Donald Trump cam kết đưa ra khỏi quân đội khỏi những vị tướng mà ông cho là “thức tỉnh”. Giờ đây, khi ông đă trở thành tổng thống đắc cử, câu hỏi đặt ra tại Lầu Năm Góc là liệu ông có thể đi xa đến đâu.
Ông Trump được dự đoán sẽ có cái nh́n khắt khe hơn về các lănh đạo quân sự trong nhiệm kỳ thứ hai của ḿnh, sau khi phải đối mặt với sự phản kháng từ Lầu Năm Góc về các vấn đề như hoài nghi của ông đối với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), sự sẵn sàng triển khai quân để trấn áp các cuộc biểu t́nh trên đường phố Mỹ…
Các cựu tướng Mỹ và cựu bộ trưởng quốc pḥng dưới thời ông Trump nhiệm kỳ một là những người chỉ trích ông gay gắt nhất; một số người thậm chí gọi ông là phát xít và tuyên bố ông không xứng đáng với chức vụ tổng thống. Bực tức, ông Trump đă ám chỉ rằng cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Mark Milley, có thể bị xử tử v́ tội phản quốc.
Các quan chức Mỹ hiện tại và cựu quan chức cho rằng ông Trump sẽ ưu tiên ḷng trung thành trong nhiệm kỳ thứ hai và loại bỏ những sĩ quan quân đội và viên chức quốc pḥng mà ông cho là không trung thành.
“Ông ấy sẽ phá hủy Bộ Quốc pḥng. Ông ấy sẽ vào đó và cách chức những vị tướng dám đứng lên bảo vệ Hiến pháp”, Jack Reed, Thượng nghị sĩ Dân chủ và Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, nhận định.
Các vấn đề về văn hóa có thể là một nguyên nhân gây ra các cuộc sa thải. Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News vào tháng Sáu, ông Trump được hỏi liệu ông có sa thải các tướng lĩnh bị mô tả là “thức tỉnh” hay không. “Thức tỉnh” là một thuật ngữ ám chỉ những người tập trung vào công bằng chủng tộc và xă hội, nhưng bị những người bảo thủ chỉ trích là đi quá đà.
“Tôi sẽ sa thải họ. Bạn không thể có một quân đội thức tỉnh”, ông Trump nói.
Một số quan chức hiện tại và cựu quan chức lo ngại đội ngũ của ông Trump có thể nhắm vào Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, tướng Không quân C.Q. Brown, một cựu phi công chiến đấu và chỉ huy quân sự nổi tiếng, người tránh xa chính trị.
Vị tướng bốn sao, là người Mỹ gốc Phi, đă phát hành một thông điệp video về sự phân biệt đối xử trong hàng ngũ quân đội vào những ngày sau vụ cảnh sát Minneapolis sát hại George Floyd vào tháng 5/2020. Ông mạnh mẽ ủng hộ sự đa dạng trong quân đội Mỹ.Khi được yêu cầu b́nh luận, phát ngôn viên của Brown, Đại úy Hải quân Jereal Dorsey, nói: “Chủ tịch cùng với tất cả các thành viên trong lực lượng vũ trang của chúng ta vẫn tập trung vào an ninh và bảo vệ quốc gia của chúng ta và sẽ tiếp tục như vậy, đảm bảo một quá tŕnh chuyển giao êm đẹp cho chính quyền mới của Tổng thống đắc cử Trump”.
Phó tổng thống đắc cử J.D. Vance đă bỏ phiếu chống lại việc xác nhận ông Brown trở thành sĩ quan quân sự hàng đầu của Mỹ khi c̣n là thượng nghị sĩ vào năm ngoái và chỉ trích sự chống đối được cho là chống lại các mệnh lệnh của ông Trump tại Lầu Năm Góc.
“Nếu những người trong chính phủ của bạn không tuân theo bạn, bạn phải loại bỏ họ và thay thế bằng những người đáp ứng được điều mà tổng thống đang cố gắng thực hiện”, ông Vance nói trong một cuộc phỏng vấn trước cuộc bầu cử.
Trong chiến dịch, Trump đă cam kết khôi phục tên của một vị tướng Liên minh miền Nam cho một căn cứ quân sự lớn của Mỹ, đảo ngược một thay đổi được thực hiện sau vụ Floyd bị giết.
Các mệnh lệnh hợp pháp
Ông Trump gợi ư rằng quân đội Mỹ có thể đóng một vai tṛ quan trọng trong nhiều ưu tiên chính sách của ông, từ việc sử dụng lực lượng Vệ binh Quốc gia, quân đội thường trực để trục xuất hàng loạt người nhập cư không giấy tờ đến việc triển khai quân đội để giải quyết t́nh trạng bất ổn trong nước.
Các đề xuất như vậy khiến giới chuyên gia quân sự lo ngại. Họ cho rằng việc triển khai quân đội trên đường phố Mỹ không chỉ có thể vi phạm pháp luật mà c̣n khiến phần lớn dân chúng Mỹ phản đối lực lượng vũ trang vốn được tôn trọng ở Mỹ.
Trong một thông điệp gửi đến các lực lượng sau chiến thắng bầu cử của ông Trump, Bộ trưởng Quốc pḥng sắp măn nhiệm Lloyd Austin công nhận kết quả của cuộc bầu cử và nhấn mạnh rằng quân đội sẽ tuân theo “tất cả các mệnh lệnh hợp pháp” từ các nhà lănh đạo dân sự.
Nhưng một số chuyên gia cảnh báo rằng, ông Trump có quyền tự do rộng răi để diễn giải luật pháp và quân đội Mỹ không thể từ chối các mệnh lệnh hợp pháp mà họ cho là sai trái về mặt đạo đức.
“Có một sự hiểu lầm phổ biến rằng quân đội có thể chọn không tuân theo các mệnh lệnh sai trái về mặt đạo đức. Thực ra điều đó không đúng”, Kori Schake thuộc Viện Doanh nghiệp Mỹ, nói.
Bà Schake cảnh báo rằng nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có thể chứng kiến các vụ sa thải cấp cao khi ông tiếp tục thúc đẩy các chính sách gây tranh căi. “Tôi nghĩ sẽ có sự hỗn loạn lớn trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, cả về các chính sách ông sẽ cố gắng thực thi và những người mà ông sẽ bổ nhiệm để thực hiện chúng”, bà nói.
Một quan chức quân sự Mỹ hạ thấp lo ngại này, nói rằng việc tạo ra sự hỗn loạn trong chuỗi chỉ huy của quân đội Mỹ sẽ tạo ra phản ứng chính trị và không cần thiết để ông Trump đạt được mục tiêu của ḿnh.
Làm suy yếu hàng ngũ dân sự?
Các viên chức tại Lầu Năm Góc có thể sẽ phải trải qua các cuộc kiểm tra ḷng trung thành, theo các quan chức hiện tại và cựu quan chức. Đồng minh của ông Trump công khai ủng hộ việc sử dụng các sắc lệnh hành pháp và thay đổi quy định để thay thế hàng ngh́n công chức, viên chức bằng các đồng minh bảo thủ.
Một quan chức quốc pḥng cấp cao của Mỹ nói với Reuters, có sự lo ngại ngày càng tăng trong Lầu Năm Góc rằng ông Trump sẽ đưa nhân viên dân sự khỏi Bộ Quốc pḥng. “Tôi lo ngại sâu sắc về hàng ngũ của họ”, quan chức này nói, đồng thời cho biết một số đồng nghiệp đă bày tỏ lo ngại về tương lai công việc của ḿnh.
Các viên chức sự nghiệp nằm trong số gần 950.000 nhân viên không mặc quân phục làm việc trong quân đội Mỹ và trong nhiều trường hợp có nhiều năm kinh nghiệm chuyên môn.Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cam kết sẽ thực thi quyền tinh giản biên chế, thu gọn bộ máy của chính phủ Mỹ.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, một số đề xuất gây tranh căi của ông Trump với các cố vấn, như việc có thể phóng tên lửa vào Mexico để phá hủy các pḥng điều chế ma túy, không bao giờ trở thành chính sách, một phần v́ sự phản đối từ các quan chức tại Lầu Năm Góc.
|