Người đàn ông Canada gốc Việt này là đầu tiên trên thế giới thay đổi hệ thống đúc tiền bằng kỹ thuật dùng kim loại và thép. Ông chính là tiến sĩ Trương Công Hiếu, người có công đầu đưa Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada trở thành nỗi tiếng thế giới. Ông là một người tài năng và luôn phấn đấu không ngừng với tinh thần trách nhiệm cao.
Tiến sĩ Trương Công Hiếu được coi là một công dân Canada gốc Việt gương mẫu, thành công, là một trong những người có công đầu đưa Royal Canadian Mint Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada trở thành nỗi tiếng thế giới về kỹ thuật đúc tiền bằng phương pháp hiện đại.
Trong cuốn niên giám có tên Royal Canadian Mint 100 Years Of History, Lịch Sử 100 Năm Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Canada, ghi nhận tiến sĩ Trương Công Hiếu được ghi nhận là người đầu tiên trên thế giới thay đổi hệ thống đúc tiền bằng kỹ thuật dùng kim loại và thép để làm cho đồng tiền mỏng hơn, nhẹ hơn và không bị rỉ sét.
Năm 2013, tại lễ khánh thành một nhà máy đúc tiền ở Winnipeg, Canada, tên tiến sĩ Trương Công Hiếu được trang trọng gắn lên mặt tiền Trung Tâm Khảo Cứu Xuất Sắc với hàng chữ: Dr. Hieu Truong Center Of Excellence.
Cuộc đời của tiến sĩ hóa học người Canada gốc Việt này là một chuỗi dài những nỗ lực không ngừng nghỉ, những bước thành công nhất định, những ngày tháng làm việc miệt mài với tinh thần trách nhiệm cao độ.
Xuất thân từ trung học Jean Jacques Rousseau, Sài G̣n, đậu tú tài toàn phần ban Toán năm 1959, ông Trương Công Hiếu lên đường du học Hoa Kỳ, theo ngành kỹ thuật tại đại học New York. Đậu thủ khoa với bằng kỹ sư, ông tiếp tục học lấy bằng Master về kỹ sư hóa học cũng tại New York University.
Trở về nước năm 1964, ông Trương Công Hiếu dạy học tại trường Cao Đẳng Hóa Học và trường Cán Sự Hóa Học thuộc Trung tâm Kỹ Thuật Phú Thọ, được bổ nhiệm làm hiệu trưởng Trường Cán Sự Hoa Học Phú Thọ.
Năm 1967 ông trở lại Hoa Kỳ, lấy bằng tiến sĩ kỹ sư năm 1971. Sau đó, ông sang Canada làm giám đốc kỹ thuật Groupe Victoriaville, một công ty chuyên sản xuất bàn ghế và vật dụng bằng nhựa ở Quebec.
Năm năm sau, rời Groupe Victoriaville, ông Trương Công Hiếu sang làm giám đốc sản xuất cho công ty Bombardier của Đức ở Canada, chuyên sản xuất loại xe chạy trên tuyết (Snowmobile), xe chạy dưới đường hầm(subway) và phi cơ y phản lực đường bay ngắn (Canada Air Regional Jet).
Đến năm 1978, tiến sĩ Trương Công Hiếu vào làm việc cho Royal Canadian Mint, Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada. Đây là lúc khả năng chuyên môn của một tiến sĩ hóa học phát huy tối đa, đưa ông đến những chức vụ và những phát minh vô cùng quan trọng:
Tiến sĩ Trương Công Hiếu làm việc ở Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Royal Canadian Mint. H́nh do TS Hiếu cung cấp.
Tưởng cần biết Royal Canadian Mint Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Canada được thành lập năm 1908 tại thủ đô Ottawa. Đây là cơ sở lâu đời chuyên sản xuất tiền kim loại đồng thời tinh chế vàng ṛng từ các tỉnh bang chuyển về như Quebec, Ontario, Manitoba, Bắc Alberta và British Columbia.
Công việc ở Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada hoàn tàn khác với công việc của hai công ty Groupe Victoriaville và Bombadier mà tiến sĩ Trương Công Hiếu đă từng làm qua. Với ông, chỉ một kinh nghiệm duy nhất mang theo khi c̣n làm với công ty Bombardier là khả năng và mức độ chính xác.
Thoạt đầu, tiến sĩ Trương Công Hiếu giữ chức giám đốc sửa chữa máy móc và sản xuất khuôn đúc tiền. Sau một thời gian, ông được đôn lên chức Giám Đốc Kỹ Thuật (Director Of Emgineering). Trong 35 năm phục vụ trong Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada, tiến sĩ Trương Công Hiếu là người lần lượt sửa đổi và thực hiện những kỹ thuật mới mà chưa một nhà máy đúc tiền nào trên thế giới có được lúc đó.
Năm 2006, tiến sĩ Trương Công Hiếu được bổ nhiệm chức Tổng Giám Đốc Kỹ Thuật Ban Khảo Cứu, trở thành viên chức cao cấp nhất trong lănh vực đúc tiền của Canada.
Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Royal Canadian Mint chuyên sản xuất tiền xu để lưu hành và đồng phôi với cao độ dập tự động cho hơn 80 quốc gia trên thế giới tại cơ sở đúc tiền ở Winnipeg.
Bên cạnh đó, kỹ thuật đúc tiền xu để lưu niệm và những đồng quí kim có giá trị cao như vàng, bạc, bạch kim… gọi chung là tiền đầu tư trên thế giới, th́ được sản xuất tại cơ sở lịch sử Ottawa.
Tiến sĩ Trương Công Hiếu làm việc ở Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Royal Canadian Mint. H́nh do TS Hiếu cung cấp.
Nói một cách khác, cơ sở đúc tiền chính trực thuộc Bộ Tài Chính nằm ở Ottawa và có một nhà máy lọc vàng cũng ở Ottawa. Nhà máy đúc tiền thứ ba ở thành phố Winnipeg, nơi một cơ sở hiện đại được xây lên từ 2013 là Trung Tâm Khảo Cứu Xuất Sắc Tiến Sĩ Trương Công Hiếu, Dr. Hieu Truong Center Of Excellence, khánh thành năm 2013, để vinh danh người đă cải tiến kỹ thuật và hệ thống đúc tiền xu lưu hành lẫn tiền kim loại dành cho lưu niệm.
Suốt 35 năm làm việc cho Royal Canadian Mint Nhà Máy Đúc Tiền Canada, tiến sĩ Trương Công Hiếu có 10 bằng sáng chế được ghi nhận là xuất sắc.
Có thể nói không ngoa rằng tiến sĩ Trương Công Hiếu là trường hợp người Việt Nam duy nhất hoạt động trong lănh vực đúc tiền ở một đất nước tân tiến như Canada với một chức vụ cao trọng cấp và nhiều bằng sáng chế có giá trị thực dụng:
Bước qua tháng Giêng 2016, tiến sĩ Trương Công Hiếu được mời đến trụ sở Royal Canadian Mounted Police, Cảnh Sát Liên Bang Canada, trong một buổi thuyết tŕnh có tên Diversification And Inclusion, Đa Dạng Và Hội Nhập.
Đối với những người Canada gốc Việt, tiến sĩ Trương Công Hiếu đă làm rạng danh di dân Việt trên đất nước Canada mà họ nhận là quê hương tươi đẹp thứ hai của ḿnh.
hoalyly@vietbf sưu tầm