Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 20-11 công bố kế hoạch cải tổ hệ thống nhập cư mà không cần tới quốc hội. Kế hoạch áp dụng cho khoảng 4,1 triệu - trên tổng số hơn 11 triệu người nhập cư - sống ở Mỹ ít nhất 5 năm và có con cái là công dân hoặc thường trú nhân.
Ngoài ra, khoảng 300.000 người đến Mỹ trái phép khi c̣n là trẻ em cũng được hưởng lợi. Những người này dù không có giấy tờ nhưng vẫn có thể sống ở Mỹ mà không sợ bị trục xuất, được cấp phép làm việc và số an sinh xă hội. Được tự do về quê nhà và quay lại Mỹ nhưng họ không được nhập quốc tịch hoặc nhận thẻ xanh để trở thành thường trú nhân.
Nhà lănh đạo Mỹ cũng cam kết tăng cường an ninh tại biên giới để ngăn ḍng người nhập cư lậu, đồng thời yêu cầu một số đối tượng nhập cư chưa có giấy tờ phải bị kiểm tra lư lịch tội phạm và đóng thuế nếu muốn tạm thời ở lại.
Người nhập cư tại thủ đô Washington xem bài phát biểu của
Tổng thống Barack Obama về kế hoạch cải tổ nhập cư hôm 20-11
Ảnh: ABC News
Phẫn nộ là phản ứng chung của phe Cộng ḥa. Họ cáo buộc ông chủ Nhà Trắng lạm quyền, vi hiến, hành động độc đoán như một "ông vua”..., đe dọa làm xấu đi mối quan hệ giữa Nhà Trắng và quốc hội. Tuy nhiên, theo Reuters, ngay cả nội bộ đảng này vẫn chưa t́m được tiếng nói chung về đối sách ngăn chặn.
Một số nghị sĩ bảo thủ muốn sử dụng dự luật ngân sách để ép ông Obama rút lại đề xuất nhưng cái giá phải trả không nhỏ: tái diễn nguy cơ đóng cửa chính phủ. Trong khi đó, thượng nghị sĩ Ted Cruz kêu gọi quốc hội mới ngăn chặn mọi đề cử nhân sự của ông Obama. C̣n nghị sĩ Steve King cảnh báo khả năng nhà lănh đạo Mỹ bị luận tội. Những đề xuất khác bao gồm đệ đơn kiện để ngăn chặn sắc lệnh nhập cư của ông Obama hoặc soạn thảo một dự luật nhập cư riêng để vô hiệu hóa sắc lệnh này.
Bà Lynn Tramonte, Phó Giám đốc tổ chức ủng hộ cải tổ nhập cư America’s Voice (Tiếng nói của Mỹ), nhận định phe Cộng ḥa chỉ mới dừng ở chỗ chỉ trích ông Obama do bản thân họ cũng chưa có câu trả lời cho vấn đề nhập cư.