Khủng hoảng thịt gà - dấu hiệu chứng tỏ Iran lâm vào bất ổn?

Giới chức Iran đang đau đầu với tình trạng nguồn cung cấp thịt gà thiếu hụt trầm trọng, đẩy giá loại thực phẩm này tăng vọt.

Người đứng đầu cơ quan an ninh của Iran là ông Esmail Ahmadi-Moghaddam vừa lên tiếng yêu cầu truyền thông không phát sóng các đoạn video người dân ăn thịt chim, bởi e ngại bất ổn xã hội.

Các biện pháp trừng phạt phát huy hiệu quả?

Giá cả tăng vọt bởi tình trạng khan hiếm thịt gà trầm trọng tại Iran đang đòi hỏi giới chức nước này nhanh chóng tìm cách xử lý, nếu không muốn dẫn tới bất ổn xã hội.

Thịt gà đang là loại thực phẩm khan hiếm tại Iran.

Nhiều người Iran có thể đổ lỗi cho sự khan hiếm thịt gà, khiến giá cả của loại thực phẩm này tăng vọt kể từ năm ngoái, là do các lệnh trừng phạt mà Mỹ và châu Âu áp đặt lên Iran. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc khẳng định các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây đang phát huy hiệu quả tại Iran. Giới lãnh đạo Iran chắc chắn không muốn nghe và thừa nhận điều này. Truyền thông Iran đã được chỉ thị để không bàn về những ảnh hưởng mà các biện pháp trừng phạt đang tác động lên nền kinh tế Iran.

Theo Bloomberg, các lệnh trừng phạt hiện khiến lợi nhuận của Iran giảm 133 triệu USD/ngày. Tính lợi nhuận trên năm, Iran sẽ mất 10% giá trị tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Xuất khẩu dầu mỏ Iran hiện giảm còn 1,2 triệu thùng/ngày, chỉ bằng một nửa so với thời gian trước đó.

Các biện pháp trừng phạt tăng cường hà khắc của Mỹ và phương Tây đối với Iran không đẩy giá dầu leo thang là nhờ vai trò điều phối của Arab Saudi, cũng như suy thoái kinh tế toàn cầu dẫn đến nhu cầu dầu mỏ không quá cao.

Tuy nhiên, theo một bài bình luận của Bloomberg, trên thực tế, các chính sách của Tổng thống Iran, Mahmoud Ahmadinejad, hủy hoại nền kinh tế nước này trước cả khi Mỹ và châu Âu áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với họ. Cũng theo bài bình luận này, hai lãnh đạo Ngân hàng Trung ương Iran cũng vì lý do trên mà đệ đơn từ chức, khi ông Ahmadinejad lần đầu tiên đắc cử tổng thống vào năm 2005.

Cụ thể, các chính sách chi tiêu theo đường lối dân túy của ông Ahmadinejad bị cho là nguyên nhân đẩy mức độ lạm phát và thất nghiệp lên cao hơn.

Chính sách cải cách trợ cấp là một ví dụ điển hình. Theo chương trình này, Tổng thống Ahmadinejad cắt giảm hỗ trợ chính phủ dành cho một số loại hàng hóa và ngành công nghiệp nhất định. Tuy nhiên sau đó, ông lại phát hành tiền mặt miễn phí để cân đối. Chính sách này khiến nguồn cung tiền mặt tăng và đẩy tỷ lệ lạm phát lên cao.

Các hộ chăn nuôi gà tại Iran đamg lâm vào cảnh vô cùng khó khăn.

Ngành công nghiệp gia cầm của Iran được cho là nạn nhân của chính sách của Tổng thống Ahmadinejad. Phát ngôn viên quốc hội Ali Larijani cho hay, cách đây 8 tháng, các hộ gia đình chăn nuôi gia cầm tại Iran cầu cứu chính phủ về tình trạng thiếu thức ăn cho đàn gia cầm của họ. Tuy nhiên, họ chỉ nhận được sự thờ ơ từ phía chính phủ.

Thế tiến thoái lưỡng nan của Iran

Không thể phủ nhận, các biện pháp trừng phạt tăng cường mà Mỹ và phương Tây áp đặt lên Iran nhằm gây áp lực buộc nước này chấm dứt chương trình hạt nhân gần đây dường như đang không chỉ khiến Cộng hòa Hồi giáo bị cô lập nhiều hơn, mà còn khiến nền kinh tế nước này điêu đứng, Bloomberg bình luận.

Không thể phủ nhận, các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây đang tác động tiêu cực lên nền kinh tế Iran.

Dưới tác động của các biện pháp trừng phạt kinh tế của Mỹ và phương Tây, hiện Iran đang đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng nhất kể từ cách mạng năm 1979 đến nay.

Tuần trước, Mỹ thông báo tăng cường các biện pháp trừng phạt, bao gồm cả các ngân hàng Trung Quốc và Iraq vẫn làm ăn với Iran, thắt chặt hơn nữa sợi dây thòng lọng vào cổ nước này. Hai ngày sau đó, những biện pháp này được Quốc hội Mỹ thông qua.

Trong bối cảnh hiện nay, Iran khó lòng đưa nền kinh tế thoát khỏi tình cảnh khốn khó. Lý do là, nếu Iran muốn Mỹ và phương Tây cởi dây thòng lọng, họ sẽ phải nhượng bộ chương trình hạt nhân hoặc lập trường ủng hộ chế độ Tổng thống Assad ở Syria, đồng minh ruột của họ trong khu vực.

Một lựa chọn cho ông Khamenei, lãnh đạo tối cao của Iran, là ngừng hỗ trợ chính quyền Syria trước khi quá muộn. Điều này có nghĩa là ông Khamenei buộc phải phản bội lại Tổng thống Assad trong thời điểm vô cùng nhạy cảm đối với cả hai bên, khi cả hai đang cần ủng hộ lẫn nhau mạnh mẽ. Nếu trong lúc này, Iran quyết định bỏ rơi Tổng thống Assad, họ sẽ phá vỡ niềm tin đối với nước này của các đồng minh khác trong khu vực.

Khả năng thứ 2, ông Khamenei cũng có thể mang chương trình hạt nhân lên bàn thỏa hiệp để tránh làm tổn thương nền kinh tế thêm nữa.

Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc Iran phải từ bỏ tuyên bố chắc nịch trước đó rằng, họ có quyền làm giàu uranium. Và như vậy có nghĩa là chính phủ Iran thất bại và đầu hàng. Song, trong một tuyên bố đầu tháng trước, ông Khamenei vẫn tỏ ra cứng rắn khi nhấn mạnh: “Việc duy trì các biện pháp trừng phạt dài hạn không có lợi cho phương Tây”.

Đưa ra tuyên bố như trên, ông Khamenei bộc lộ niềm tin cho rằng, một khi Iran trở thành cường quốc hạt nhân trong khu vực, thì các đối thủ của họ là Saudi Arabia, Mỹ và châu Âu sẽ phải chấp nhận thương lượng và nhượng bộ họ.

Tuy nhiên, một khả năng khác, tham vọng sở hữu bom hạt nhân sẽ khiến chế độ Iran ngày càng bị cô lập, khi phải đối mặt với các chính sách thù địch hơn từ các chính phủ trong khu vực cũng như từ phương Tây.


Phương Đăng
Theo Infonet