Thế nào là "tình hình" của nền kinh tế "chạm đáy"?

(Tamnhin.net) - Với hàng tỷ khó khăn của nền kinh tế hiện nay các chuyên gia kinh tế đang hoài nghi và cho rằng có thể nền kinh tế đã bắt đầu "chạm đáy" của sự phát triển và không biết nó chạm đáy đứng yên hay có dấu hiệu "tịnh tiến" chậm lại rồi hồi phục và phát triển theo một chu kỳ mới! Ta cứ hy vọng thế xem sao?

Tổng kết 06 tháng đầu năm Chính phủ đã nhận định tình hình kinh tế hiện tại là lạm phát đã giảm,tăng trưởng kinh tế (GDP) quí 2 cao hơn quí trước; chỉ số sản xuất công nghiệp đang có chiều hướng tăng, trong khi chỉ số hàng tồn kho trong xu hướng giảm... Từ những con số thống kê ấy, một số chuyên gia và lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước đã lạc quan khẳng định, những khó khăn của kinh tế Việt Nam đã chạm đáy và đang trong giai đoạn hồi phục, đi lên. Liệu có khả quan như vậy không? Vì ta có biết được đâu là đáy của nền kinh tế lúc này và cuối cùng thì các nhà doanh nghiệp cũng không ngồi yên được nữa và tự đánh giá phần nào về tình hình sức khỏe của bản thân.

Các chủ Doanh nghiệp cho rằng "Tình hình kinh tế vẫn rất tình hình" vẫn đang ngày một xấu hơn. Một mặt hàng cho là cần thiết và bán chạy nhất trong vài thập kỷ qua là "Xi Măng", thép phục vụ cho Xây dựng mà thực tế giá xi măng giờ chỉ còn khoảng 60.000 đồng mỗi bao và với mức giá này, danh sách các công ty xi măng đứng bên bờ vực phá sản đang ngày một dài ra". "Chẳng riêng gì xi măng, đó cũng là tình trạng chung của ngành vật liệu xây dựng" - Là tiếng nói của một vị lãnh đạo một Công ty sản xuất Xi măng và buôn bán Vật liệu XD.

Còn ở ngành dệt may, ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam cũng không sáng sủa hơn, dù kim ngạch xuất khẩu sáu tháng qua vẫn tăng 8,7%. Vào thời điểm này năm ngoái, ngành vẫn đầy ắp hợp đồng xuất khẩu đến cuối năm, nhưng nay thì đơn hàng thưa thớt. Và hàng hóa tồn kho ngày một nhiều.

Về lĩnh vực nhà nông ngành nông nghiệp cũng đang khó khăn không kém. Giá lúa ở đồng bằng sông Cửu Long đã xuống thấp đến mức nông dân chỉ còn lãi khoảng 4 triệu đồng/ha cho ba tháng lao động ròng rã. Cá tra, mặt hàng thủy sản xuất khẩu hàng đầu, cũng rớt giá thê thảm và người nuôi lỗ nặng, cho dù kim ngạch xuất khẩu vẫn tăng. Nguyên nhân là do sức ép công nợ, các doanh nghiệp phải dùng đến chiêu thức phá giá để giành giật hợp đồng xuất khẩu.

Tình hình của một số ngành kể trên phần nào cho thấy những diễn biến lạc quan, thông qua các con số thống kê ở tầm vĩ mô trong những tháng gần đây, vẫn chưa phản ánh đúng thực trạng của nhiều doanh nghiệp ở nhiều ngành. Và con số thống kê báo cáo thì có chính xác bao giờ đâu "xem báo cáo, nhìn thống kê" rồi mơ tăng trưởng, chắng khác nào nhà quản lý chỉ thấy có giấc mơ?

Chỉ số hàng tồn kho có xu hướng giảm. Nhưng theo tổng giám đốc một công ty thép, tồn kho giảm là do doanh nghiệp không dám sản xuất nữa

Có một nghich lý nhưng lại hiển nhiên đúng là chỉ số giá tiêu dùng hiện nay liên tục xuống thấp, thậm chí là âm 0,26% trong tháng 6, một mặt là hệ quả của chính sách siết chặt tiền tệ, nhưng mặt khác cũng là chỉ dấu cho thấy "nội lực" của cả doanh nghiệp và người dân, đã kiệt quệ tất cả không còn sức mua và sức sản xuất nữa.

Chỉ số hàng tồn kho có xu hướng giảm trong khi sản xuất công nghiệp tăng trở lại vẫn chưa thể là tín hiệu tốt. Tổng giám đốc một công ty thép nói rằng, tồn kho giảm là do doanh nghiệp không dám sản xuất nữa, trong khi phải phá giá, bán hàng dưới giá thành, để duy trì dòng tiền, cứu thanh khoản và giảm sức ép nợ nần. Tình hình như vậy chẳng đáng để lạc quan. Đó là chưa nói chỉ số này tăng còn có phần do chi phí sản xuất tăng.

Một con số nữa lại cho thấy sáu tháng đầu năm nay, chỉ số giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất tăng 13,78%so với cùng kỳ. Trong khi đó, chỉ số giá bán sản phẩm chỉ tăng 13,41%, thấp hơn mức tăng chi phí. Nhưng đây chỉ là con số bình quân. Đi vào cụ thể, có thể thấy các nhóm sản phẩm như than, dầu thô và khí đốt,quặng kim loại, nước sạch và xử lý nước thải có chỉ số giá bán tăng rất mạnh, từ 21,56 - 43,86%. Đây cũng là những ngành có sản phẩm là nguyên liệu đầu vào cho các ngành công nghiệp khác.

Kề cạnh những con số có vẻ như lạc quan, vẫn còn những con số khác rất đáng lo ngại. Trước hết, phải kể đến là vòng quay vốn.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết vòng quay vốn của nền kinh tế hiện đã giảm hơn ba lần, từ 2,5 vòng xuống chỉ còn 0,8 vòng trong một năm. Con số này cho thấy điều gì? Đó là hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp đã giảm mạnh; là hàng hóa sản xuất ra không tiêu thụ được, nên bị chôn vốn; là bán được hàng nhưng lại không thu được tiền... Như vậy, cho dù doanh nghiệp có vay được vốn với lãi suất thấp 12-13%, thì chi phí tài chính cũng vẫn rất lớn, cao gấp nhiều lần so với trước đây.

Còn một hiện tượng nữa đó là tỷ lệ nợ xấu trong hệ thống ngân hàng. Con số 10% nợ xấu là rất lớn và là mối nguy hiện hữu của nền kinh tế. Nếu Chính phủ không tìm được giải pháp hiệu quả giải quyết vấn đề nợ xấu này, thì nền kinh tế duy trì ở mức đáy như hiện nay đã khó, Nhưng có điều là tỷ lệ nợ xấu tăng nhưng các ngân hàng vẫn báo lãi "đó là nghịch lý " của thị trường tài chính hiện nay do vậy số doanh nghiệp rơi vào tình trạng phá sản tăng mạnh vì chịu mức lãi suất vay quá cao trong một thời gian dài đây quả là điều phi lý và kinh tế sẽ còn bất ổn thêm nếu điều này không được khắc phục ngay.

Kết luận: Sức khỏe của toàn nền kinh tế là phụ thuộc vào sức khỏe của hệ thống các doanh nghiệp và nội lực của nhân dân nhưng trong tình trạng hiện nay thì nội lực của các doanh nghiệp hiện đang như quả bóng đã xì...hết thời. Còn người dân thì đang trong tình trạng "thủng túi" hoặc rỗng túi nhiều ngày, sức mua giảm.

Liệu đây có phải là thời kỳ kinh tế chạm đáy không? Đây cũng là lúc các nhà quản lý kinh tế và hoạch định chính sách của nhà nước cần thực hiện việc kiểm soát tốt các nguy cơ bất ổn vĩ mô, khôi phục sức mua của thị trường; hoặc giúp doanh nghiệp giảm chi phí cùng với các chính sách hỗ trợ khác. Thì mong ước quả bóng sẽ được tiếp hơi và hồi phục dần có thể bay cao "ta cứ mơ như vậy" cho cuộc sống có màu hồng và không nên mong cũng chẳng cần thấy đâu là đáy của nền kinh tế mà chạm được không?

Mai Anh TH
Tamnhinnet