Rối loạn tiền đ́nh là t́nh trạng cơ thể bị mất cân bằng về tư thế nên có cảm giác chóng mặt, buồn nôn, ù tai, hoa mắt. Bệnh ngày càng trở nên phổ biến, ước tính có khoảng 35% người trên 40 tuổi ghi nhận t́nh trạng rối loạn tiền đ́nh, hiện nay con số này đang có xu hướng trẻ hóa.
Rối loạn tiền đ́nh gặp nhiều hơn ở nữ giới, những người làm việc hoặc sinh sống ở môi trường tiếng ồn lớn, căng thẳng, ít vận động hoặc thời tiết khó chịu khi chuyển mùa...
Rối loạn tiền đ́nh có mấy loại?
Rối loạn tiền đ́nh có 2 loại gồm:
- Rối loạn tiền đ́nh ngoại biên
Đây là t́nh trạng được gây ra do tổn thương tai trong, dây thần kinh tiền đ́nh hoặc có bệnh lư tắc mạch máu vùng sau cổ. Khi ấy, người bệnh sẽ thường bị chóng mặt khi thay đổi tư thế nhưng vẫn khá tỉnh táo khi di chuyển.
- Rối loạn tiền đ́nh trung ương
Lư do của hội chứng này là bởi nhân tiền đ́nh, đường dây liên hệ của nhân dây tiền đ́nh tiểu năo và thân năo bị thương. Người bệnh thường cảm thấy sa sầm mặt mày, khó đi lại hoặc choáng váng khi tư thế thay đổi...
Rối loạn tiền đ́nh càng trở nên phổ biến và đang có xu hướng trẻ hóa.
Nguyên nhân gây rối loạn tiền đ́nh
Hiện chưa t́m được chính xác nguyên nhân gây rối loạn tiền đ́nh là ǵ nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy nhiễm vi khuẩn hoặc virus ở tai; rối loạn tuần hoàn máu tác động đến năo hoặc tai; chấn thương ở đầu chính là tác nhân gây nên hội chứng này.
Ngoài ra, những yếu tố sau cũng được xem là tăng nguy cơ gây bệnh:
- Tuổi tác: Người cao tuổi thường dễ mắc cảm giác mất thăng bằng hoặc các bệnh lư gây ra hiện tượng chóng mặt.
- Tiền sử bị chóng mặt: Những ai trước đây từng bị chóng mặt th́ cũng có nhiều khả năng tương lai sẽ tái diễn t́nh trạng này.
Dấu hiệu đặc trưng của rối loạn tiền đ́nh
Khi mắc rối loạn tiền đ́nh người bệnh thường mất thăng bằng nên khó khăn khi đi lại, luôn cảm thấy lâng lâng, muốn di chuyển được phải bám víu vào người hoặc vật khác mới được. Nguyên nhân gây nên t́nh trạng ấy là do sự tắc nghẽn tiểu năo, toàn bộ tiền đ́nh, mắt và ngoại tháp mà ra.
Người bệnh cảm thấy như bị chao đảo, quay cuồng, khó khăn trong việc đứng lên ngồi xuống, thậm chí có người không thể đứng lên được. Lư do gây nên điều này là dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương hoặc hệ thần kinh của năo bộ bị chèn ép. Đa phần các trường hợp sau khi được nghỉ ngơi th́ các dấu hiệu trên cũng chấm dứt.
Người bệnh mất ngủ, mất ư thức, ngất xỉu do lượng máu lưu thông lên năo bị suy giảm, rối loạn chức năng tim, huyết áp tụt. Các triệu chứng này càng kéo dài càng khiến người bệnh bị mất ư thức.
Khó tập trung, hiệu quả công việc giảm sút do rối loạn tiền đ́nh.
Rối loạn tiền đ́nh có đáng lo không?
Về cơ bản, rối loạn tiền đ́nh không gây ra nguy hiểm cho tính mạng nhưng khi không được điều trị kịp thời, nó lại là nguyên nhân tác động đến diễn tiến của nhiều bệnh lư khác. Điển h́nh trong đó có thể kể đến như:
- Do rối loạn tiền đ́nh mà việc đi lại hàng ngày gặp nhiều khó khăn, cơ thể mệt mỏi khiến cho sinh hoạt thường ngày bị ảnh hưởng. Không những thế, người bệnh cũng v́ điều này mà lười vận động từ đó dễ mắc các bệnh lư khác.
- Xuất hiện thường xuyên các cơn đau đầu gây cản trở đến khả năng tập trung khi làm việc, hệ lụy là số lượng và chất lượng công việc bị suy giảm.
- Dễ nảy sinh tâm lư bực tức, nóng giận với những người xung quanh.
- Gặp tai nạn khi tham gia giao thông.
- Tăng nguy cơ biến chứng mất thính lực.
Cần làm ǵ khi bị rối loạn tiền đ́nh?
Khi các triệu chứng của bệnh kể trên lặp đi lặp lại nhiều lần, hăy đến các cơ sở y tế để được thăm khám và tham khảo ư kiến bác sĩ nhằm đưa ra hướng điều trị thích hợp nhất.
Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống có thể hạn chế hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh rối loạn tiền đ́nh ngay tại nhà như: Khi xuất hiện chóng mặt cần nằm xuống và hít thở đều, có thể nhắm mắt lại để giảm kích thích của ánh sáng. Hạn chế đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc trên máy tính khi đang di chuyển bằng xe ôtô, xe buưt hoặc tàu lửa.
Cần mang theo kính mát và đội mũ nếu t́nh trạng rối loạn tiền đ́nh xuất phát từ nguyên nhân nhạy cảm với ánh sáng.
Tăng cường vận động thể dục thể thao nhằm tăng cường lưu thông tuần hoàn năo, thận trọng các động tác vận động quá sức, các tác động vùng đầu cổ. T́m cách hạn chế căng thẳng trong sinh hoạt và lao động. Có thể xen kẽ các khoảng thời gian nghỉ ngắn đồng thời có sự sắp xếp và phân bổ công việc để tránh bị quá tải.
Ngoài ra, cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tốt cho hệ tim mạch cũng như bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế mỡ động vật cũng là một yếu tố rất quan trọng.
Uống đủ nước mỗi ngày, một người nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước/ngày để cung cấp đủ nước cho các quá tŕnh trao đổi chất và các hoạt động của cơ thể được diễn ra hiệu quả. Hạn chế tối thiểu rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích có hại.
Cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và can thiệp kịp thời ngay khi thấy xuất hiện dấu hiệu của bệnh rối loạn chức năng tiền đ́nh, để giúp pḥng ngừa những bệnh lư nặng như tai biến mạch năo, u năo.