Sống xa nhà, đi nơi này nơi kia, tôi mới thấy ẩm thực luôn là sứ giả văn hóa quan trọng nhất của bất kỳ một quốc gia dù to hay nhỏ. Bánh ḿ Việt Nam, giờ đă vượt ra tầm biên giới quốc gia, có mặt khắp nơi trên quả địa cầu này.
Tiệm bánh ḿ Việt Nam giữa ḷng phố cổ Budapest (Hungary)
Nói không ngoa, hễ nơi nào có người Việt, là ở đó có chả gị, phở và bánh ḿ Việt làm ngất ngây dạ ḷng bao thực khách.
Tôi đă ăn bánh ḿ ở gần năm mươi bang trải dài bao miền nước Mỹ. Mỗi lần đi roadtrip, đều vô nhà hàng Việt mua ít ổ cầm theo ăn dần. Cuối ngày, ghé tới khách sạn nghỉ chân, mọi thứ nguội lạnh hết trơn, nhưng vẫn thấy ngon v́ mùi hương quen thuộc. Ở các bang đông người Việt như California, Texas, Virginia, Maryland, Massachusetts, trong các khu thương mại do người Việt làm chủ tiệm bánh ḿ luôn là một phần linh hồn không thể tách rời ra được. Mỗi ổ có giá cỡ 4 – 5 USD, mua 5 tặng 1.
Hầu như bà con đi chợ đều ghé vô mua một bịch xách về. Nếu ăn liền th́ nướng bánh, bỏ đồ chua chung. Mang về bỏ tủ lạnh th́ bánh nguội, đồ chua riêng, khi nào ăn th́ lấy ra bỏ ḷ nướng cho nóng. Tất nhiên sẽ không ngon như lúc mới ra ḷ, nhưng nó đă trở thành một nét “văn hóa” không thể thiếu của bà con Việt Nam sống xa mấy khu thương mại ấy.
Mỗi lần có dịp đến California, vô khu Little Saigon, thiệt t́nh mà nói cứ như đang lạc vô ma trận của nhà hàng Việt và các thương hiệu bánh ḿ đủ kiểu.
To nhất, lớn nhất vẫn là Lee’s Sandwich. California c̣n có Bánh ḿ Baguette, Bánh ḿ Ba Le, Bánh ḿ Linda, Bánh ḿ Chợ cũ, Bánh ḿ Tip Top, Bánh ḿ Mỹ Tho, Bánh ḿ Mỹ Dung đông đen khách… Virginia gần nhà tôi th́ có Bánh ḿ số 1, Bánh ḿ Như Lan, Bánh ḿ Hương B́nh và Lee’s mới nhượng quyền một cửa hàng cách đây khoảng hai năm.
Giữa ḷng cái nôi ngon nức tiếng châu Âu, bánh ḿ Việt Nam được mang sang từ những người thương nhớ quê hương sống cuộc đời thiên di, vẫn có một chỗ đứng vững chắc. Từ Budapest (Hungary), Warsaw (Ba Lan), Athens (Hy Lạp), Oslo (Na Uy) đến tận Reykjavik (Iceland), tôi cũng bồi hồi giữa lúc bụng đói cồn cào mà gặp ngay bánh ḿ.
Lần ở Budapest, sau một ngày du ngoạn mệt nhoài, tôi được “thả xuống” bên ḍng Danube. Mở Google map lên, t́m được tiệm bánh ḿ cách đó cỡ 20 phút đi bộ. Trời ơi, tôi mừng như bắt được vàng. Tới nơi, tiệm bánh cũng khá nhỏ, treo nhiều bức h́nh chụp phong cảnh Việt Nam từ Nam chí Bắc. Khi nghe tôi nói bằng tiếng Việt rằng “cho anh một ổ với thịt heo ướp sả và một ổ gà nướng”, cô chủ tṛn mắt xúc động khi thấy đồng hương t́m tới tận nơi mua bánh ḿ. Khoảng mười phút sau, hai ổ bánh mang ra. “Chúc anh ngon miệng”, giọng Hà Nội thân thương như rót mật vào ḷng. Đến lúc về, tôi càng bất ngờ hơn, th́ ra tiệm bánh ḿ này nằm đối diện pḥng trọ mà tôi thuê qua AirBnB để lưu trú ở Budapest.
Giữa xứ người cô đơn, cắn miếng bánh ḿ gịn rụm, beo béo thịt nướng, thơm mát của hành ng̣, lẫn mằn mặn của x́ dầu và chút ớt cay cay, thoáng nghe vị quê hương rưng rưng trên đầu lưỡi.