Không đ̣n đánh nào bị lăng quên!
Không vết bầm nào bị lăng quên!”
Giữa những ngày Cách mạng Euromaidan gần mười năm trước, có một người phụ nữ đứng trên bục cao giữa Quảng trường Độc Lập tại Kyiv hét lên trước biển người cuồn cuộn.
Đấy là Ruslana
Đấy là lúc cô cải biên lời của nữ thi sĩ Olga Berggolts để nói về sự tàn bạo của công an Berkut đối với người biểu t́nh.
Ruslana từ lâu đă là một chiến binh đấu tranh v́ tự do, rất lâu trước Euromaidan 2014.
Cô từng đứng về phe đ̣i hỏi dân chủ thời Cách mạng Cam năm 2004 và trong ca khúc “Khiêu Vũ Với Bầy Sói” (Dance with the Wolves) ta bèn thấy h́nh ảnh của cuộc cách mạng này.
Giờ đây, khi quân Nga xâm lược Ukraine, ta lại thấy một Ruslana thật mạnh mẽ.
Lúc này cô đứng giữa một thành phố vừa bị bom đạn cày xới để lên án tội ác của quân Nga. Lúc khác cô vào doanh trại quân đội hát cổ vũ binh sĩ Ukraine chiến đấu chống giặc.
Dưới đây ḿnh ghi lại một số đoạn nói chuyện giữa ḿnh và Ruslana. Những cuộc nói chuyện được thực hiện qua Zoom, với h́nh ảnh nhập nḥe do internet không ổn định và thường kết thúc đột ngột bởi Ruslana có việc gấp phải đi.
(Ở Việt Nam, nhiều người yêu nhạc có lẽ cũng biết đến Ruslana, một trong những ca sĩ nổi tiếng nhất Ukraine, người từng giành giải cuộc thi âm nhạc Eurovision năm 2004 và World Music Awards cùng năm. Một dạo bài hát “Vũ Điệu Hoang Dă” do Hồ Quỳnh Hương tŕnh bày đă làm bùng nổ nhiều sân khấu. Đấy là phiên bản Việt của “Wild Dances”, ca khúc từng giúp Ruslana giành chiến thắng Eurovision 2004 tại Thổ Nhĩ Kỳ.)
Từ đây trở xuống là ră băng, chỉ một phần nhỏ thôi nhưng đă dài lắm rồi. Ḿnh đang biên tập để có thể Vietsub một video ngăn ngắn.
---
Tôi luôn ở Ukraine. Tôi không muốn rời Ukraine dù chỉ một ngày.
Để bạn hiểu tôi là ai, tôi xin giới thiệu đôi chút về ḿnh.
Tôi là Ruslana, một ca sĩ người Ukraine từng đoạt giải Eurovision, World Music Awards, một tiếng nói của đất nước Ukraine, một tiếng nói của Maidan, cuộc cách mạng v́ phẩm giá con người 8 năm về trước, một tiếng nói của Cách mạng Cam 2004.
Tôi cũng là đại sứ Năng lượng Tái tạo của thế giới. Tôi cung cấp triết lư về năng lượng xanh; một hành tinh an toàn hướng tới 100% năng lượng tái tạo. Đó là lối sống cá nhân của tôi.
TÔI LÀM T̀NH NGUYỆN
Tôi sinh ra ở Lviv thuộc miền núi non Carpat.
Hiện nay tôi là một t́nh nguyện viên. Tôi đi tới nhiều nơi ở Ukraine để giúp đỡ mọi người bất cứ điều ǵ có thể.
Ngày đầu tiên tôi giúp người dân sơ tán, hoàn cảnh rất nguy hiểm. Không hề có hành lang an toàn. Khi chúng tôi bắt đầu giúp người dân sơ tán, quân Nga đă hành động rất hung hăng nên rất nhiều người đă bị giết.
Rồi tôi thực hiện các hoạt động nhân đạo, giúp người dân về y tế, quần áo, thực phẩm vân vân. Người dân rất cần những thứ đó v́ họ phải rời khỏi nhà.
Rất nhiều thành phố Ukraine đă bị tàn phá. Rất khó để tiếp cận những nơi này để giúp người dân. Có lẽ là các vùng dân cư gần Nga đă bị quân Nga hủy diệt.
Cùng lúc tôi thực hiện chiến dịch thông tin v́ tôi là người của công chúng. Nhiều người đă đề nghị phỏng vấn tôi, như cách mà chúng ta đang nói chuyện lúc này.
Thế nên tôi giải thích cho mọi người bằng tiếng nói của âm nhạc, của một nhạc sĩ, không phải của một chính trị gia, một doanh nhân hay là một nhà lănh đạo xă hội. Bằng cách đó, tôi giải thích cho mọi người ở khắp thế giới về t́nh h́nh Ukraine.
CHÚNG TỚI ĐỂ GIẾT CHÓC
Tôi cũng muốn giải thích cho bạn t́nh h́nh hiện nay. Rất nhiều trẻ em đă bị giết, hơn 100 (sic). Chúng tôi không có số liệu chính thức nhưng bên trong Ukraine, chúng tôi có thông tin hơn 1.000 trẻ đă bị giết.
Mariupol đă bị tàn phá hoàn toàn. Hơn 10.000 người đă bị giết, chỉ tại riêng một thành phố - Mariupol tại Ukraine.
Kharkiv cũng bị tàn phá. Kharkiv là thành phố rất lớn, như Kyiv vậy. Kharkiv từng là thủ đô đầu tiên của Ukraine thời Xô Viết. Thế nên thật kinh khủng khi Nga tuyên truyền rằng chúng tới đây để giúp người Nga tại Ukraine. Đó là dối trá. Thực tế là chúng tới để giết chóc.
Tại các vùng gần Nga, người dân nói hai thứ tiếng Ukraine và Nga. Đôi khi người dân nói tiếng Nga nhiều hơn tiếng Ukraine. Vậy mà những người này giờ đây cũng bị giết. Luận điệu tuyên truyền của Nga là chúng tới đây để giúp đỡ. Không. Chúng đang giết chóc.
Chúng đă phá hủy hoàn toàn các thành phố. Rồi chúng chiếm đóng.
Nếu người dân muốn ngăn chặn, muốn chống quân Nga bằng một vài cuộc biểu t́nh trên phố, họ sẽ bị giết.
Có nghĩa là người Nga đang thực hiện hành động kinh khủng, là hủy diệt và giết người, bất kể đó là ai. Trẻ em. Phụ nữ. Mẹ của các cháu. Chúng giết phụ nữ. Rất nhiều.
Chúng giết người mà không có một lư do nào cả. Cứ như thể là chúng uống vodka say xỉn rồi nổi điên.
Khi tôi nói chuyện với những người chạy khỏi các thành phố bị quân Nga tấn công, những người từ Irpin, Bucha (và nhiều nơi nữa), họ nói với tôi rằng, “Ruslana, lính Nga giết chúng tôi mà chẳng có lư do nào cả”. Nếu bạn nói, “Tôi là người Ukraine”, bạn sẽ bị giết. Nếu bạn nói, “Ngừng lại ngay, đừng chạm vào tay tôi”, bạn sẽ bị lính Nga giết. Đó chính là diệt chủng. Điều đó cho thấy người Nga chẳng có sứ mệnh ǵ như chúng thông báo. Nó cho thấy Putin chỉ là một tên khủng bố, một kẻ sát nhân.
CHÚNG TÔI TỪNG CÓ MỘT CUỘC SỐNG TƯƠI ĐẸP
Tôi phải giải thích cho bạn, v́ bạn có thể t́m cách phân tích t́nh h́nh bằng cách sử dụng luận điệu tuyên truyền của Nga. Xin hăy sử dụng những lời kể của tôi, sử dụng thông tin của tôi v́ tôi sống ở Ukraine và tôi là người Ukraine. Tôi ở đây và tôi có thể giải thích cho bạn. Tôi không bao giờ cung cấp cho bạn thông tin sai lệch v́ tôi không cần phải làm thế.
Chúng tôi đă có một cuộc sống tươi đẹp tuyệt vời trước khi xảy ra cuộc chiến kinh khủng này của Putin. Tại sao chúng tôi cần phải hủy hoại các thành phố của ḿnh? Không thể có chuyện đó. Đấy chỉ là tṛ tuyên truyền rác rưởi của Nga.
Chúng tôi là những người yêu ḥa b́nh. Chúng tôi muốn xây dựng điều tốt đẹp cho đất nước. Ukraine là một đất nước lâu đời. Chúng tôi có truyền thống lâu đời, văn hóa, nghệ thuật, âm nhạc, ngôn ngữ và rất nhiều sự thật lịch sử đáng kinh ngạc.
PUTIN SỢ MỘT UKRAINE ĐỘC LẬP TỰ DO
Tôi muốn gửi tới bạn thông điệp rằng: Chúng tôi là một nước độc lập. Chúng tôi chỉ muốn tự do. Chúng tôi chỉ muốn xây dựng đất nước. Chúng tôi chỉ muốn đưa ra lựa chọn để có một dân tộc tự do trong một thế giới tự do. Đấy chính là lư do tại sao quân đội Nga t́m cách giết chúng tôi. Kế hoạch kinh tởm của Putin là chiếm Ukraine và hủy diệt nền độc lập của chúng tôi.
TÔI NẰM TRONG DANH SÁCH TRỪ KHỬ
Từ ngày đầu tiên của cuộc chiến, tôi phải rời nhà của ḿnh, bởi v́ ít nhất tôi là một cái tên đặc biệt trong danh sách của Putin, danh sách gồm những người phổ biến lối sống Ukraine như tôi. Tôi nghĩ là tôi nằm trong danh sách trừ khử. Nó bắt đầu từ thời Cách mạng Maidan v́ nhân phẩm, khi chúng tôi tuyên bố rằng chúng tôi là một nước độc lập, chúng tôi không muốn trở lại thời kỳ Xô Viết, trở lại với nước Nga. Chúng tôi là một nước độc lập.
Và vào lúc mà chúng tôi đưa ra thông điệp rất nguy hiểm đó, tôi đă phải rời nhà. Và giờ đây tôi đang ở một nơi mà tôi có cơ hội có thể nói chuyện với bạn.
Vấn đề nằm ở chỗ những người như tôi thực sự (ở trong hoàn cảnh) nguy hiểm v́ chúng tôi thực sự đấu tranh suốt cuộc đời ḿnh, không ngơi nghỉ, v́ đất nước của chúng tôi. Những người như tôi dành trọn thời gian để ngăn chặn cuộc chiến kinh khiếp này.
TÔI KHÔNG NGHĨ VỀ SINH MẠNG CỦA M̀NH
Gia đ́nh không ở bên cạnh tôi. Thỉnh thoảng tôi nói chuyện với cha mẹ, với chồng tôi, lúc khác th́ tôi nói chuyện với chị (em) gái nhưng đôi khi tôi không có thời gian cho chuyện đó. Và chúng tôi không được gặp nhau. Thỉnh thoảng chỉ nói chuyện qua điện thoại thôi. Và tôi không bao giờ cho gia đ́nh biết về nơi tôi đang ở cũng như kế hoạch di chuyển tới nơi kế tiếp. Họ chỉ biết hành động hoặc bất cứ sự kiện nào của tôi qua Facebook của tôi khi tôi công bố thông tin ấy cho công chúng.
Tôi không bao giờ nghĩ về sinh mạng của ḿnh. Có thể điều đó nghe kỳ lạ nhưng đây là thời khắc mà chúng tôi cần phải tận dụng mọi cơ hội để giúp đỡ người khác, những người thực sự không thể tự lo cho bản thân họ. Đó là những nơi như Kharkiv, Mariupol và các thành phố khác đang bị chiếm đóng.
Bây giờ chúng tôi được biết về kế hoạch mới của quân Nga. Đó là chúng sẽ bắt đầu làn sóng tấn công thứ hai nhằm chiếm Ukraine, nhằm phá hủy các thành phố của chúng tôi và t́m cách phong tỏa Kyiv cũng như các thành phố khác vốn đang bị phá hủy hoàn toàn.
Ngày hôm nay, thành phố nơi tôi chào đời (Lviv) bị tàn phá và bảy người bị giết. Chuyện này xảy ra thường ngày. Mỗi ngày, tất cả các thành phố của Ukraine đều bị tên lửa, rốc két và các loại vũ khí khác của Nga tàn phá. Đó là lư do tại sao chúng tôi kêu gọi thế giới giúp Ukraine đóng cửa bầu trời.
CUỘC CHIẾN NÀY KHÔNG CHỈ NHẰM VÀO UKRAINE
Tôi không chắc rằng cuộc chiến do Nga phát động này chỉ nhằm vào Ukraine. Tôi cho rằng mọi người trên khắp thế giới đều thực sự lo lắng, thực sự x́ trét về t́nh trạng này, và về tương lai sẽ như thế nào.
Nhiều người tin đây là Thế chiến III. Chúng tôi hiểu điều đó là có thể nhưng chúng tôi không sợ. Chúng tôi hiểu Putin là ai. Sứ mệnh của chúng tôi là ngăn chặn chúng nên chẳng có ai sợ cả và chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng.
UKRAINE LÀ TẤT CẢ
Những nhạc sĩ, người của công chúng như tôi, thường tŕnh diễn cho binh sĩ trong quân đội Ukraine để cổ vũ họ, mang đến họ năng lượng, mang âm nhạc, quốc ca và đôi khi là lời hát nguyện cầu cho Ukraine. Đôi khi chúng tôi đứng sát cánh bên nhau để cùng thấu hiểu rằng với chúng tôi, Ukraine là tất cả. Đó là đất nước, là nhà, là gia đ́nh, là bạn bè của chúng tôi. Vậy nên chúng tôi không bao giờ từ bỏ. Không bao giờ. Và tất nhiên là những người lính của chúng tôi, quân đội của chúng tôi rất phấn khởi (trong các buổi biểu diễn).
ÂM NHẠC NGĂN CHIẾN TRANH
Âm nhạc có thể ngăn chặn chiến tranh bằng cách kết nối trái tim chúng ta lại với nhau. Đó là ngôn ngữ tốt nhất trên thế gian. Nó cao hơn luận điệu tuyên truyền của Nga, hơn bất cứ bản tin nào. Và bằng cách nói chuyện với người khác bằng trái tim của ḿnh, như cuộc nói chuyện giữa chúng ta hôm nay, một cách riêng tư, trực diện, nh́n vào mắt nhau th́ trái tim sẽ kết nối với trái tim. Điều đó có nghĩa là, với câu chuyện của tôi, qua cuộc phỏng vấn này, tôi nghĩ sẽ có thêm nhiều người hiểu hơn trước đây.
Tôi chỉ có một thông điệp duy nhất. Tôi khẩn thiết kêu gọi những người thực sự xem và lắng nghe cuộc phỏng vấn từ xa này: Đă đến lúc cần phân biệt đâu là tuyên truyền, đâu là sự thật, ai là kẻ dối trá, ai là người nói thật.
BẮC MỘT CHIẾC CẦU
Chúng tôi là những chiến binh. Mọi người tại Ukraine đều là những người lính chiến đứng lên ngăn chặn cuộc chiến này, cuộc chiến do Nga gây ra. Nhưng chúng tôi cần sự ủng hộ của bạn, chỉ cần sự thấu hiểu điều ǵ thực sự đang xảy ra ở Ukraine.
Điều này cũng rất quan trọng đối với bạn, bởi v́ chúng ta thực sự không biết Putin đang có kế hoạch ǵ cho tương lai. Ông ta đă nhiều lần đề cập đến vũ khí hạt nhân, một điều không hề tốt đẹp cho mọi người trên thế giới. Điều đó có nghĩa là tôi tin tưởng cuộc nói chuyện giữa hai chúng ta có thể giúp mọi người hiểu chúng tôi hơn. Đây không chỉ là cuộc trả lời phỏng vấn để cung cấp cho bạn thông tin về Ukraine. Nó cũng khởi động t́nh bạn của chúng ta, và tôi cũng biết thêm về Việt Nam, đất nước của bạn. Biết đâu một ngày nào đó chúng ta có thể tổ chức sự kiện, tổ chức biểu diễn hoặc một hoạt động nào đó cùng nhau. Đây là lúc xây một chiếc cầu mới giữa Việt Nam và Ukraine.
Ở Việt Nam, có một nữ ca sĩ đă hát bài hát của tôi, bài “Wild Dance” (Bài “Vũ Điệu Hoang Dă” - Hồ Quỳnh Hương – ḿnh chú thích). Thật là tuyệt vời, không thể tin được. Lúc tôi tới Seoul để biểu diễn trong sự kiện âm nhạc, tôi từng gặp các nghệ sĩ Việt Nam. Họ là những con người thân thiện, đến từ một đất nước kỳ lạ tuyệt vời.
Tôi tin cuộc nói chuyện giữa chúng ta sẽ giúp người dân ở nước bạn hiểu hơn cuộc đấu tranh của người Ukraine.
CHIẾN THẮNG NGHĨA LÀ G̀?
Chiến thắng là lúc chúng ta đoàn kết được nhiều người trên thế giới, để tới một ngày nào đấy, một thời khắc nào đấy, cuộc chiến kinh khủng này sẽ được ngăn chặn bởi rất nhiều người chính nghĩa, những người sáng suốt trên thế giới.
Tôi tin các chính trị gia sẽ thực hiện các hành động mạnh hơn, mang lại hiệu quả hơn. Đó không chỉ là chuyện cung cấp vũ khí cho Ukraine. Đó là sự thay đổi về phương thức hành động, sự hợp tác và đoàn kết để tạo ra nền tảng mới. Tôi cho rằng điều này sẽ thiên về xă hội hơn là chính trị. Tôi tin vào sự đoàn kết của con người nhiều hơn là các vấn đề tài chính hay các chương tŕnh chính trị. Điều đó có nghĩa là cuộc chiến này sẽ bị đông đảo những người chính nghĩa trên thế giới ngăn chặn.
CUỘC CHIẾN THÔNG TIN
Đây là cuộc chiến do Nga khởi động. Trong suốt lịch sử đất nước ḿnh, chúng tôi chưa hề phát động một cuộc chiến tranh nào. Bất cứ thông tin nào cho rằng Ukraine giết người đều không đúng. Bởi v́ tại Ukraine, tất cả những ǵ chúng tôi làm là để bảo vệ nền độc lập của đất nước. Thông tin này mới là sự thật.
Tôi biết chắc rằng cuộc chiến thông tin cũng tập trung vào việc phá hủy những cây cầu và mối quan hệ như giữa bạn và tôi. Điều này giải thích tại sao bộ máy tuyên truyền của Nga nói riêng, và các bộ máy tuyên truyền trong chiến tranh nói chung, đă sử dụng các thông tin tuyên truyền để phá hoại bất cứ cuộc đối thoại nào, như cuộc đối thoại giữa chúng ta lúc này.
Thế nên, tôi tin nếu chúng ta thực hiện cuộc đối thoại này nhiều hơn một lần, chúng ta sẽ mang đến nhiều thứ hơn so với tin tức thời sự có thể mang đến. Đó không chỉ là việc tiếp nhận tin tức. Đó là về việc nói chuyện và sát cánh bên nhau. Cùng cất lên tiếng nói và cùng đứng bên nhau và giải thích cho nhau điều ǵ đang xảy ra.
Đương nhiên là bộ máy tuyên truyền của Nga và cuộc chiến này tập trung để tiêu diệt bất cứ thông tin đúng nào. Mọi người đều hiểu rằng bất kỳ hành động nào của Ukraine đều có thể bị bộ máy tuyên truyền của Nga phá hoại, bóp méo. Nhưng nếu bạn tin tưởng rằng, trắng là trắng mà đen là đen, bạn, với tư cách là một người độc lập, sẽ t́m ra được con đường đúng.
Là một nhạc sĩ, tôi tin vào âm nhạc, tin rằng âm nhạc và nghệ thuật có thể ngăn chặn bất kỳ cuộc chiến tranh nào trên thế giới. Thông điệp của tôi là: Hăy ủng hộ Ukraine.
ĐÓNG CỬA BẦU TRỜI
Đóng cửa bầu trời là rất quan trọng. Bởi v́ binh lính Nga không thể đánh chiếm các thành phố của chúng tôi nên chúng sử dụng bầu trời để hủy diệt hoàn toàn các thành phố của Ukraine, bằng cách phóng tên lửa, rốc két. Putin chỉ có đường duy nhất đó để phá hoại các thành phố Ukraine, bởi v́ quân đội của Ukraine đă ngăn chặn bất cứ hành động tàn bạo nào của Nga nhằm chiếm đóng các lănh thổ Ukraine. Đó là lư do chúng tôi kêu gọi thiết lập vùng cấm bay ngay từ ngày đầu tiên của cuộc chiến. Giờ đây nó vẫn quan trọng, bởi v́ có rất nhiều trẻ em Ukraine đang bị tên lửa Nga từ bầu trời sát hại.
Chúng tôi đă đưa ra thông điệp của ḿnh. Chúng tôi tin là sẽ có một ngày nó được thực hiện. Chúng tôi chỉ đưa ra thông điệp và mỗi ngày đều kêu gọi. Chúng tôi không bao giờ ngừng kêu gọi. Chúng tôi sẽ tiếp tục kêu gọi như thế, bởi đó là cách duy nhất để bảo vệ dân thường tại Ukraine.
(Ảnh: Ruslana)