Đậu đen c̣n được gọi là hắc đại đậu, ô đậu, đông đậu tử... là một loại ngũ cốc rất thông dụng trong đời sống. Về mùa hè, đậu đen được dùng rất rộng răi nấu cháo, làm các loại chè để giải nhiệt.
1. Công dụng của đậu đen
Theo sách thuốc cổ, đậu đen có vị ngọt, tính b́nh lợi về kinh tỳ và thận, có công dụng hoạt huyết giải độc, khứ phong lợi thủy, bổ thận tư âm, điều trung hạ khí, thanh nhiệt giải biểu, kiện tỳ, dưỡng gan, minh mục (làm sáng mắt); dùng để trị các chứng thủy thũng, cước khí do phong độc, vàng da, các bệnh lư hậu sản, lở loét ngoài da, di niệu, tai ù tai điếc, thị lực kém do thận hư, viêm dây thần kinh...
Dùng lâu có công dụng bổ thận, cường thận, tăng sức đề kháng, kéo dài tuổi thọ rất có lợi cho cả người già, trẻ em và phụ nữ sau khi sinh.
2. Bài thuốc từ đậu đen
Đậu đen.
2.1. Trị chứng ra mồ hôi nhiều do thể trạng suy nhược
Đậu đen 30g, phù tiểu mạch 30g, đại táo 15g, sắc uống.
2.2. Bổ thận, trịchứng liệt dương, giảm khả năng t́nh dục, tai ù tai điếc do thận hư
Đậu đen 60g, thịt chó 500g nấu nhừ, cho thêm gia vị chia ăn trong ngày.
2.3. Điều kinh dưỡng huyết, trị các chứng bệnh sản hậu sau sinh
Đậu đen 1.500g sao cháy ngâm với 1.000ml rượu trắng trong 1 tháng. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10ml.
2.4. Trị chứng thủy thũng do thận hư
Đậu đen 150g, ư dĩ 30g đăi sạch, dùng nồi đất ninh trong 1 giờ, chia ăn vài lần trong ngày.
2.5. Trừ thấp giải độc, trị chứng viêm da lở loét donhiệt độc hoặc ngộ độc thuốc và thực phẩm
Đậu đen 30g, cam thảo sống 9g sắc uống.
2.6. Trị chứng kinh nguyệt không đều
Đậu đen 50g sao cháy, tô mộc 12g, sắc uống. Có thể cho thêm 1 chút đường đỏ.
2.7. Động thai đau bụng
Đậu đen 50g sắc lấy nước pha thêm chút rượu vang uống.
2.8. Hạ huyết áp
Đậu đen 50g, hạ khô thảo 30g, đường trắng 20g. Sắc hạ khô thảo lấy nước ninh với đậu đen cho nhừ, ăn trong ngày.
2.9. Di chứng rối loạn tuần hoàn năo gây liệt, bại nửa người
Độc hoạt 15g, đậu đen 100g, một ít rượu gạo. Cho 2 vị vào nồi nấu với 2.000ml nước lấy c̣n 500ml - ḥa với rượu chia uống 2 lần trong ngày.
Đậu xanh.
2.10. Trị sỏi đường tiết niệu
Đậu đen 10g, vỏ bí đao 50g, sinh khương 10g, sắc uống.
2.11. Trị tiểu ra máu
Đậu đen 30g, đậu xanh 30g, rễ cỏ tranh 30g, sắc uống.
2.12. Trị di tinh
Đậu đen 30g, thanh cao 30g, sắc uống.
2.13.Trị rối loạn tiền đ́nh
Đậu đen 30g, ngải cứu 45g, trứng gà 1 quả. Luộc 3 vị tới khi trứng chín, ăn trứng uống nước.
2.14. Đái tháo đường
Đậu đen 30g, hoàng tinh 30g, mật ong 10g, ninh nhừ ăn hàng ngày.
2.15. Đau lưng
Đậu đen 80g, tang kí sinh 80g, tục đoạn 40g, rượu 600ml. Các vị sao thơm ngâm với rượu, sau 7 ngày dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 15ml.
2.16. Giải rượu
Uống nước đậu đen sắc.
2.17. Chứng ra mồ hôi nhiều do suy nhược
Đậu đen 60g, hoàng kỳ 30g, sắc uống.
2.18. Làm đen tóc, mọc tóc
Nhục quế 15g, đại táo 50g, đậu đen 50g. Ninh nhừ ăn trong ngày.
2.19. Chống lăo suy, tăng tuổi thọ
Đậu đen 50g, đậu xanh 50g, đậu đỏ 50g. Ninh thành cháo ḥa thêm đường ăn tùy thích.
2.20. Giải nhiệt
Đậu đen 80g, lê 1 quả, đường phèn 30g, sắc lấy nước uống hàng ngày.