John Hinckley, kẻ làm bị thương cố tổng thống Mỹ Reagan và ba người trong vụ ám sát bất thành năm 1981, sắp được trả tự do vô điều kiện.
"Sau ngần ấy năm, tôi sẽ trả tự do vô điều kiện cho Hinckley", thẩm phán quận Paul Friedman tuyên bố trong phiên ṭa tại thủ đô Washington hôm 27/9.
Năm 2016, Friedman cho phép Hinckley, hiện 66 tuổi, chuyển khỏi bệnh viện tâm thần ở thủ đô Washington, nơi Hinckley đă sống ba thập kỷ, nhưng áp đặt hạn chế về đi lại và sử dụng Internet.
Friedman cho biết trong phiên ṭa mới nhất rằng ông có kế hoạch dỡ những hạn chế đó. Theo ông, các vấn đề sức khỏe tâm thần của Hinckley đang "thuyên giảm" và ông ta không c̣n gây nguy hiểm. Friedman sẽ ban hành phán quyết bằng văn bản vào cuối tuần này để chính thức hóa quyết định.
John Hinckley đến ṭa ở thủ đô Washington năm 2003. Ảnh: AP.
Công tố viên liên bang Kacie Weston nói tại phiên ṭa rằng Bộ Tư pháp đồng ư Hinckley nên được trả tự do vô điều kiện. Nhưng Weston lập luận các hạn chế không nên được dỡ bỏ cho đến tháng 6/2022, để công tố viên có thể tiếp tục giám sát Hinckley khi ông ta chuyển sang sống một ḿnh sau khi mẹ qua đời.
Ngày 30/3/1981, Hinckley, con trai giám đốc công ty dầu mỏ giàu có ở bang Texas, nổ súng về phía tổng thống Ronald Reagan. Anh ta không bất măn với tổng thống mà chỉ muốn gây ấn tượng với nữ diễn viên Jodie Foster. Reagan, khi đó 70 tuổi, không trúng phát đạn trực diện nhưng một viên đạn nảy găm vào ngực ông và xuyên vào phổi, khiến ông rơi vào t́nh trạng nguy kịch.
Sau ca phẫu thuật 105 phút, ông qua cơn nguy kịch. Ba người khác bị thương gồm thư kư báo chí Nhà Trắng James Brady, mật vụ Timothy McCarthy và cảnh sát Thomas Delahanty.
Hinckley được kết luận là không có tội v́ lư do mắc bệnh tâm thần vào ngày 21/6/1982. Hinckley bị giữ toàn thời gian tại bệnh viện St. Elizabeths ở thủ đô Washington cho đến năm 2006, trước khi được phép dần dần sống nhiều hơn ở nhà mẹ ḿnh.
Reagan qua đời v́ viêm phổi ở tuổi 93 tại California. Con gái của Reagan, Patti Davis, viết trong bài báo trên tờ Washington Post rằng bà phản đối trả tự do cho Hinckley và lo sợ y có thể liên lạc với bà. "Tôi không tin John Hinckley cảm thấy hối hận", bà viết.
Vụ ám sát đă giúp khởi động phong trào kiểm soát súng hiện đại khi Brady, người bị tàn tật vĩnh viễn, và vợ ông Sarah thành lập Chiến dịch Brady để ngăn chặn bạo lực súng. Cái chết năm 2014 của Brady được coi là vụ giết người v́ nó là hậu quả trực tiếp của vụ nổ súng 33 năm trước.
Cảnh sát và mật vụ phản ứng khi John Hinckley Jr. nổ súng về phía tổng thống Ronald Reagan bên ngoài khách sạn ở Washington ngày 30/3/1981. Ảnh: Hulton Archive.