Các nhà quan sát nhận định rằng, người dân Trung Quốc thường bàng quan với các vấn đề chính trị, dân chủ hay nhân quyền, khi truyền thông nước này không hề đưa bất cứ tin tức ǵ về biểu t́nh Hong Kong, mạng xă hội bị kiểm duyệt chặt chẽ dẫn đến người dân Trung Quốc ‘mù tịt’ về biểu t́nh Hong Kong.
Người dân Hong Kong đă xuống đường trong suốt gần một tháng qua để phản đối luật dẫn độ
Những h́nh ảnh đầy kịch tính của những người biểu t́nh xông vào trụ sở Hội đồng Lập pháp Hồng Kông (LegCo) vào tối ngày 1/7 và các cuộc tuần hành trên phạm vi toàn thành phố trong nhiều tuần qua để chống dự luật dẫn độ, mà qua đó nghi phạm có thể được đưa sang Trung Quốc để xét xử, đă được phát đi khắp thế giới.
Tuy nhiên, tại Trung Quốc, truyền thông hoàn toàn lặng tiếng im hơi về việc này trong khi Đảng Cộng sản Trung Quốc đảm bảo rằng không có bất kỳ h́nh ảnh hay lời đề cập nào về các cuộc biểu t́nh rầm rộ ở Hong Kong đến được với công chúng trong nước dù là trên truyền thông xă hội, tivi hay báo chí, tờ Strait Times của Singapore cho biết.
Màn h́nh tivi chuyển sang đen khi các kênh tin tức nước ngoài chiếu h́nh ảnh của các cuộc biểu t́nh, trong khi hăng truyền thông nước ngoài cũng nhận thấy trang web của họ bị chặn, cũng theo tờ báo này.
Các kênh mạng xă hội được ḍ xét kỹ lưỡng để xem có nói ǵ về những ǵ đă xảy ra ở Hồng Kông hay không.
Khi Cách mạng Dù bùng phát hồi năm 2014 tại Hong Kong, bộ máy kiểm duyệt của Trung Quốc khi đó cũng khởi động để xóa sạch mọi h́nh ảnh hay lời lẽ đề cập về cuộc biểu t́nh để người dân đại lục không hay biết ǵ.
Chỉ đưa tin về lễ kỷ niệm
Vào ngày 1/7, các phương tiện truyền thông nhà nước của Trung Quốc chỉ đưa tin về lễ kỷ niệm tại Hong Kong nhân ngày lănh thổ này được Anh trao trả lại cho Trung Quốc, trong đó có bài diễn văn của Đặc khu trưởng Carrie Lam.
China Daily, tờ báo tiếng Anh là cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, nhân dịp này đă đăng một bài xă luận nói rằng Hồng Kông là ‘phần không thể tách rời’ của Trung Quốc và cách duy nhất để vùng lănh thổ này có thể duy tŕ ổn định và tăng trưởng kinh tế là hội nhập hoàn toàn với sự phát triển của Trung Quốc.
“Bạo loạn nằm trong số những người, đặc biệt là giới trẻ Hồng Kông, những người cảm thấy không thể hưởng lợi từ sự phát triển của đặc khu và bị loại ra khỏi tiến tŕnh ra quyết định của đặc khu - t́nh cảm đă dẫn đến các phong trào dân túy ở những nơi khác - và những người đang lợi dụng những bất b́nh và xáo trộn này để phục vụ ư đồ của riêng họ và gây áp lực lên Bắc Kinh,” bài xă luận viết.
Vào đêm hôm đó, tờ Hoàn cầu Thời báo mang tính dân tộc chủ nghĩa cũng phá vỡ sự im lặng và lên án những người biểu t́nh Hong Kong đă chiếm giữ ṭa nhà Hội đồng Lập pháp, nói rằng họ đă vượt qua lằn ranh đỏ và đang đi trên ‘con đường ác’.
‘Lo sợ biểu t́nh ở đại lục’
Trao đổi với VOA Việt ngữ, một cộng tác viên của VOA tại Bắc Kinh không muốn nêu tên v́ tính chất nhạy cảm của vấn đề, xác nhận rằng người dân đại lục ‘không hề biết ǵ về những cuộc biểu t́nh đang diễn ra ở Hong Kong’.
“Truyền thông nhà nước rất ít đề cập (đến biểu t́nh Hong Kong). Họ chỉ đưa thông báo chính thức của người phát ngôn Bộ Ngoại giao về vấn đề này,” cộng tác viên này nói. “Hoặc đôi khi họ dẫn lời phát biểu của Đại sứ Trung Quốc ở Anh.”
Ông giải thích chính quyền Bắc Kinh không muốn người dân trong nước biết chuyện ở Hong Kong v́ họ lo sợ sẽ có cuộc biểu t́nh tương tự như vậy ở đại lục.
Không những trên truyền thông chính thức, trên mạng Internet và mạng xă hội, chính quyền Bắc Kinh đă cố gắng ngăn chặn việc loan tin hay phát tán những vấn đề về Hong Kong, ông nói thêm. Trên Weibo, mạng xă hội lớn nhất Trung Quốc, gần như không có ǵ về biểu t́nh ở Hong Kong.
Tuy nhiên, cũng theo lời ông, có một số người dân Trung Quốc có thể dùng thủ thuật vượt tường lửa để tiếp cận những thông tin này và t́m cách lan truyền nó trên những kênh liên lạc thông dụng như WeChat. Cũng có người lách bức tường kiểm duyệt bằng cách chuyển tải thông tin thành h́nh ảnh, hay lật ngược h́nh ảnh biểu t́nh.
Đối với những người biết được những ǵ xảy ra ở Hong Kong, ông cho biết, họ ‘rất quan ngại’
“Họ thể hiện sự ủng hộ cho Hong Kong hay quan ngại về những ǵ đang xảy ra ở Trung Quốc,” ông cho biết về thái độ của những người dân đại lục có biết về thời sự Hong Kong mà ông đă trao đổi trên Twitter hay Telegram.
“Tuy nhiên cũng có những người ủng hộ chính quyền và nói giống như những ǵ chính quyền nói,” ông nói.
Giới trẻ bị tẩy năo?
“Tôi cũng thấy có những b́nh luận rằng ở đại lục không có nhiều khả năng xảy ra chuyện tương tự trong tương lai.”
“Ở Trung Quốc đại lục, giới trẻ bị tẩy năo. Họ không quan tâm đến những ǵ xảy ra bên ngoài Trung Quốc. Họ không quan tâm đến chính trị hay những thứ như là dân chủ hay nhân quyền,” ông giải thích.
“Phần lớn người dân ở Trung Quốc chỉ quan tâm đến cuộc sống của họ.”
Về cách ứng phó của giới lănh đạo Bắc Kinh với t́nh h́nh ở Hong Kong, nguồn tin này cho biết Bắc Kinh ‘có thái độ rất kiên quyết’.
“Họ luôn khăng khăng rằng Hong Kong là vấn đề nội bộ của Trung Quốc mà không quốc gia nào được phép có ư kiến,” ông nói.
Về số phận của bà Carrie Lam, ông cho biết một số nhà phân tích nhận định với ông rằng việc bà Lam có từ chức hay không ‘phụ thuộc hoàn toàn vào Bắc Kinh’.
“Ngay cả lời hứa của Bắc Kinh rằng chế độ hiện tại Hong Kong sẽ không thay đổi trong ṿng 50 năm (sau khi được trả về đại lục) giờ đây cũng khó mà biết được (họ có giữ lời hay không),” ông nói.