Ngay trước thời điểm bước sang năm mới 2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump kư thông qua Đạo luật Sáng kiến Trấn an châu Á (ARIA) cùng 12 đạo luật khác. Đạo luật này thúc đẩy sự hiện diện của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương, đồng thời tăng cường hỗ trợ các đồng minh của Mỹ như Đài Loan, khiến bộ Ngoại Giao Trung Quốc lên án Mỹ cổ vũ cho việc siết chặt các quan hệ chính trị và an ninh với Đài Loan, ḥn đảo mà Bắc Kinh vẫn coi là vùng lănh thổ ly khai.
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Lục Khảng trả lời báo giới. Ảnh chụp ngày 28/03/2018. Greg Baker / AFP
Hôm qua, 02/01/2018, theo báo chí Trung Quốc, sau bài diễn văn của chủ tịch Trung Quốc « không loại trừ việc sử dụng vũ lực » để chống lại các lực lượng đ̣i độc lập cho Đài Loan, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Trung Quốc Lục Khảng (Lu Kang) đă mở họp báo. Phát ngôn viên Trung Quốc đă lên án Đạo Luật Sáng Kiến Tái Bảo Đảm Châu Á (Asia Reassurance Initiative Act - ARIA), vừa được tổng thống Mỹ Donald Trump phê chuẩn vào ngày cuối cùng của năm 2018.
Đối với Bắc Kinh, đạo luật này đă vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc « Một nước Trung Quốc », can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc, xâm phạm đến « lợi ích cốt lơi » của Trung Quốc, cũng như « t́nh cảm của nhân dân Trung Quốc ». Bắc Kinh một lần nữa kêu gọi Washington không áp dụng các nội dung liên quan đến Đài Loan trong đạo luật ARIA, và xử lư vấn đề Đài Loan một cách thận trọng, để không ảnh hưởng đến « quan hệ Mỹ-Trung nói chung, ḥa b́nh và ổn định hai bên bờ eo biển Đài Loan ».
Ngược lại, Đài Bắc ngay lập tức nhiệt liệt hoan ngênh Đạo Luật Sáng Kiến Tái Bảo Đảm Châu Á. Báo Đài Loan cho hay, trong bài diễn văn đầu năm mới, 01/01/2019, đại diện Đài Loan tại Hoa Kỳ, ông Stanley Kao (Cao Thạc Thái), đă ca ngợi quan hệ Mỹ-Đài tốt đẹp chưa từng thấy từ 40 năm nay. Đại diện Đài Loan hoan nghênh các điều khoản trong đạo luật, tái khẳng định sẽ siết chặt quan hệ song phương đặc biệt Mỹ-Đài về mọi mặt, kinh tế - thương mại, công nghệ - khoa học, Hoa Kỳ cũng bảo đảm sẽ hỗ trợ Đài Bắc về an ninh, quốc pḥng.
Đạo Luật Sáng Kiến Tái Bảo Đảm Châu Á đặc biệt nhấn mạnh đến việc thường xuyên bán vũ khí pḥng ngự cho Đài Loan, để Đài Bắc có đủ phương tiện « đề kháng trước các đe dọa trong hiện tại và tương lai từ phía Cộng Ḥa Nhân Dân Trung Hoa ». Mục « Cam kết với Đài Loan » của đạo luật ARIA cũng yêu cầu tổng thống Mỹ khuyến khích các quan chức cao cấp Hoa Kỳ tới Đài Loan, thể theo luật mang tên « Taiwan Travel Act », được Quốc Hội Mỹ thông qua hồi cuối tháng 2/2018.
Đài Loan chỉ là một phần nhỏ của Đạo Luật Sáng Kiến Tái Bảo Đảm Châu Á. Đạo luật ARIA có mục tiêu chung là xác lập rơ chiến lược tổng thể của Hoa Kỳ nhằm bảo vệ khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương « mở và tự do », ngăn chặn các mưu toan của Trung Quốc phá vỡ sự ổn định của trật tự quốc tế dựa trên luật pháp. Trong chiến lược này, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc và khối ASEAN được coi là các đối tác trụ cột.