Căng thẳng giữa chiến tranh thương mại khiến cho quan hệ Trung - Mỹ cũng rất căng thẳng. Giới chuyên gia đánh giá, một khi cuộc chiến thương mại vẫn tiếp diễn, quan hệ giữa quân đội Mỹ và Trung Quốc sẽ không thể được cải thiện.
Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Jim Mattis và người đồng nhiệm Trung Quốc Ngụy Phượng Ḥa tại Singapore ngày 18/10. Ảnh: AFP.
Phó tổng thống Mỹ Mike Pence hôm 4/10 có bài phát biểu quyết liệt nhất từ trước tới nay nhắm vào Trung Quốc khi gọi Bắc Kinh là "đối thủ chiến lược chính" của Washington, cáo buộc nước này t́m cách hạ uy tín của Tổng thống Donald Trump và khẳng định Mỹ sẽ "không chịu chùn bước cả về kinh tế lẫn quân sự".
Phát ngôn cứng rắn của Pence được ví như dầu đổ vào ngọn lửa vốn đă rất nóng v́ chiến tranh thương mại trong quan hệ Mỹ - Trung. Trong nỗ lực nhằm giảm bớt căng thẳng, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Jim Mattis đă gặp người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Ḥa bên lề một hội nghị thượng đỉnh an ninh châu Á tại Singapore hôm 18/10, theo CNBC.
Không có thỏa thuận mới được công bố sau cuộc gặp, nhưng truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng hai bên đă đồng ư làm sâu sắc thêm niềm tin lẫn nhau trong cuộc thảo luận kéo dài 1,5 giờ. Lănh đạo Bộ Quốc pḥng hai nước cũng thảo luận về lời mời ông Ngụy đến thăm Washington.
Tuy nhiên, không rơ liệu cuộc đàm phán có thể cải thiện đáng kể các liên kết quân sự đă bị ảnh hưởng kể từ khi cuộc chiến thương mại lan sang các khía cạnh khác của mối quan hệ Mỹ - Trung hay không. Mỹ hồi cuối tháng trước áp mức thuế 10% với 200 tỷ USD hàng Trung Quốc. Bắc Kinh đáp trả bằng cách tuyên bố mức thuế mới lên 60 tỷ USD hàng nhập khẩu Mỹ. Trước đó, hai bên đă áp thuế với 50 tỷ USD hàng hóa của đối phương.
"Các vấn đề khác sẽ cần được giải quyết trước khi Mỹ và Trung Quốc có thể tiếp tục đối thoại quân sự", Alexander Neill, chuyên gia cao cấp về an ninh châu Á - Thái B́nh Dương tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, nhận xét. "Quan hệ quân sự vốn luôn tụt lại so với các mặt khác trong quan hệ song phương, v́ vậy, tôi nghĩ rằng sẽ không có tiến bộ nào cho đến khi chiến tranh thương mại và các vấn đề kinh tế khác được xử lư".
Quan hệ quân sự Mỹ - Trung đă xấu đi trong vài tháng gần đây. Sau các hành động quân sự hóa của Bắc Kinh tại Biển Đông, Mỹ đă rút lại lời mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận hải quân RIMPAC vào tháng 5. Hồi tháng 9, một chỉ huy hải quân Trung Quốc hủy chuyến thăm đối tác Mỹ. Một tàu hải quân Mỹ c̣n bị từ chối thăm cảng ở Hong Kong. Cũng trong tháng đó, Bắc Kinh tŕ hoăn các cuộc đàm phán chung sau khi Nhà Trắng trừng phạt một đơn vị Trung Quốc v́ mua vũ khí Nga.
Đối thoại quân sự có thể cải thiện t́nh h́nh một chút nhưng sẽ không bên nào có những nhượng bộ lớn, Michael J.Green, chuyên gia tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế, nói.
Mặc dù quốc pḥng là một trong những phần ổn định hơn và dễ dự đoán hơn của quan hệ song phương, "chiều hướng xấu đi có khả năng sẽ tiếp tục", Green đánh giá.
Trong bối cảnh đó, Bắc Kinh có thể tăng cường phản ứng quyết liệt đối với các cuộc tuần tra tự do hàng hải của Mỹ ở Biển Đông.
Ngày 30/9, tàu chiến Lan Châu của Trung Quốc áp sát tàu khu trục Mỹ USS Decatur ở khoảng cách chỉ vài chục mét. Phát ngôn viên Hạm đội Thái B́nh Dương Mỹ cho biết chiến hạm này được Trung Quốc triển khai để cản trở tàu Decatur thực hiện quyền tự do hàng hải trong phạm vi 12 hải lư quanh đảo nhân tạo Trung Quốc bồi đắp trái phép trên đá Ga Ven và đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa.
Neill cho rằng trong tương lai có thể có các cuộc chạm trán nguy hiểm hơn giữa các tàu Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, ông nhận định những bất đồng đơn thuần về mặt kỹ thuật như vậy sẽ khiến t́nh h́nh không leo thang thành xung đột toàn diện.
"Quân đội Trung Quốc tính toán rằng họ tụt hậu 15 năm so với Mỹ, v́ vậy, Bắc Kinh không tự tin rằng họ có thể đạt được điều ḿnh muốn bằng đối đầu quân sự trực tiếp", Green nói.
VietBF © sưu tầm