Vụ bê bối vaccine lớn nhất TQ do một công ty ở tỉnh Cát Lâm sản xuất và tiêu thụ hơn 250.000 liều vaccine kém chất lượng đang gây chấn động dư luận. Chủ tịch Tập Cận B́nh Dù đang công du châu Phi cũng phải chỉ thị về nước. Nhiều nghi vấn được đặt ra xung quanh như v́ sao 9 tháng mới công bố quyết định xử phạt, gây nghi ngờ có sự cố t́nh che đậy.
Hiện chưa rơ bao nhiêu trẻ bị tiêm vaccine kém chất lượng. Ảnh: Reuters.
Theo Tân Hoa xă, ông Tập nói những vi phạm tại Công ty Khoa học Kỹ thuật Trường Sinh Trường Xuân (gọi tắt là Trường Sinh) "mang bản chất đê hèn" và "khiến người ta kinh hăi", chỉ đạo lập tức t́m ra "chân tướng sự thật".
Ông Tập cũng chỉ đạo các cơ quan chức năng có biện pháp trừng phạt nghiêm khắc để "chữa trị căn bệnh tham nhũng kinh niên", hoàn thiện hệ thống giám sát vaccine và bảo vệ giới hạn an toàn để đảm bảo lợi ích nhân dân và ổn định xă hội.
Xung quanh sự việc rúng động này c̣n tồn tại một số nghi vấn lớn.
V́ sao 9 tháng mới công bố xử phạt?
Ngày 15/7, Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Trung Quốc cho biết Trường Sinh, công ty con của Công ty Sinh học Trường Sinh đóng ở thành phố Trường Xuân, thủ phủ tỉnh Cát Lâm, làm giả giấy tờ sản xuất vaccine bệnh dại. Việc che đậy số vaccine này do người trong nội bộ công ty tŕnh báo, theo Voice of China.
Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm tỉnh Cát Lâm thu hồi giấy chứng nhận GMP (giấy chứng nhận với dược phẩm) đồng thời buộc Trường Sinh dừng sản xuất vaccine bệnh dại trong khi việc điều tra vẫn tiếp diễn.
Cho đến ngày 19/7, Trường Sinh cho biết công ty đă nhận quyết định xử phạt vụ vaccine DPT (pḥng ba bệnh bạch hầu, uốn ván và lao) kém chất lượng bị điều tra từ tháng 10/2017.
Ngày 20/7, Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Cát Lâm công bố trên website chính thức quyết định xử phạt này, ngày có hiệu lực là 18/7.
Quyết định được đưa ra sau gần 9 tháng kể từ khi vụ điều tra bắt đầu, nhưng chỉ 3 ngày sau khi vụ làm giả giấy tờ vaccine bệnh dại bị phát hiện. Điều này làm dấy lên nghi vấn về sự thông đồng giữa Trường Sinh và cơ quan chức năng, song cũng có nhiều đánh giá khác nhau.
Một quan chức của Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Sơn Đông nói với Thepaper.cn rằng thời gian 9 tháng là "không b́nh thường". Người này cho biết từ khi bắt đầu điều tra đến khi kết thúc, dù là có nhiều khâu như kiểm nghiệm, đánh giá hành chính..., th́ cũng không kéo dài lâu như vậy, "thông thường là 2-3 tháng". "Có khả năng quyết định xử phạt đă có lâu rồi", vị quan chức nói.
Tuy nhiên, theo giáo sư Vương Nguyệt Đan của Trường Y Cơ sở thuộc Đại học Bắc Kinh, khả năng là vụ phát hiện làm giả giấy tờ vaccine bệnh dại đă thúc đẩy Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Cát Lâm đẩy nhanh quá tŕnh xử lư hành vi vi phạm của Trường Sinh trong vụ vaccine DPT. Bà cũng cho rằng việc đánh giá và xử lư vấn đề vaccine, bao gồm lấy mẫu thử, nghe doanh nghiệp giải tŕnh… mất rất nhiều thời gian.
Vaccine không đạt chuẩn đi đâu?
Quyết định xử phạt cho biết cơ quan chức năng đă thu giữ 186 liều vaccine DPT đang được lưu trữ. Song ngoài số này ra, 252.600 liều vaccine không đạt chuẩn đă được bán cho Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh tỉnh Sơn Đông. Vậy số vaccine này đang ở đâu?
Trong một bài viết đăng tải ngày 5/11/2017, Beijing News từng đề cập đến vấn đề này. Báo dẫn lời quan chức phụ trách về thị trường của Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Sơn Đông cho biết các bộ phận liên quan đang tiến hành việc thu hồi, toàn bộ số dược phẩm có vấn đề đă được niêm phong.
Người này cũng nói vấn đề không phải là tính an toàn mà là hiệu quả không đạt tiêu chuẩn của vaccine, cũng như chưa phát hiện trường hợp nào gặp vấn đề sức khỏe v́ sử dụng vaccine.
Liên quan đến vấn đề tính an toàn của số vaccine, các chuyên gia của Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc nói rằng có thể hiệu quả bảo vệ của hệ miễn dịch bị ảnh hưởng, nhưng nguy cơ an toàn tiêm chủng không gia tăng.
Tuy nhiên, rốt cuộc có bao nhiêu liều vaccine không đạt chuẩn đă được bán ra thị trường vẫn là một trong hàng loạt câu hỏi mà nhiều người quan tâm. Liệu toàn bộ lô vaccine đă được niêm phong hay vẫn có trẻ em đă tiếp nhận số vaccine này và bao nhiêu trường hợp như vậy? Liệu có trẻ em nào mắc bệnh và sức khỏe bị ảnh hưởng v́ tiêm chủng vaccine này? Cha mẹ làm sao phán đoán được con cái của ḿnh có phải đă tiêm phải vaccine kém chất lượng và có biện pháp chữa trị khẩn cấp nào hay không?
Trường Sinh có cố t́nh che đậy sự việc?
Theo luật pháp Trung Quốc, khi một công ty bị điều tra v́ t́nh nghi phạm pháp, các nhà đầu tư vẫn chưa hay biết, công ty phải lập tức công khai, nói rơ nguyên nhân sự việc, t́nh h́nh hiện tại và những ảnh hưởng có thể nảy sinh. Thế nhưng cho đến vài ngày trước, Trường Sinh mới phá vỡ sự im lặng, công bố quyết định xử phạt, đồng thời thừa nhận việc sản xuất vaccine DPT của công ty đă tạm ngưng.
Theo báo Chứng khoán Thượng Hải, trong báo cáo thường niên của công ty mẹ Sinh học Trường Sinh, lượng bán ra của vaccine DPT là 5,62 triệu liều, đứng đầu trong 6 loại vaccine mà công ty sản xuất. Trong báo cáo thường niên năm 2016 và 2017, Trường Sinh cho biết vẫn bán vaccine DPT nhưng lượng bán ra không được tiết lộ. Một điểm lạ nữa là danh mục h́nh ảnh sản phẩm của công ty hai năm nay không có vaccine DPT.
Rốt cuộc Trường Sinh đă ngừng sản xuất vaccine DPT khi nào? Các văn bản công khai không đề cập vấn đề này.
Quyết định xử phạt có quá nhẹ tay?
Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Cát Lâm cho quyết định thu giữ số tiền thu được từ việc bán vaccine kém chất lượng là 850.800 nhân dân tệ, (khoảng 125.000 USD) đồng thời phạt hành chính đối với hành vi vi phạm số tiền gấp ba lần giá trị hàng hóa, tức 2,6 triệu nhân dân tệ.
Hơn 250.000 liều vaccine kém chất lượng nhưng tổng cộng Trường Sinh chỉ bị phạt hơn 3,4 triệu nhân dân tệ. Điều này làm dấy lên nhiều nghi ngờ.
Theo Voice of China, quyết định xử phạt viện dẫn căn cứ pháp luật cho các biện pháp trên. Theo Luật Quản lư Dược phẩm của Trung Quốc, nếu phát hiện sai phạm, số dược phẩm được sản xuất, tiêu thụ cũng như doanh thu có được sẽ bị thu giữ, đồng thời phạt tiền gấp một lần trở lên nhưng 3 lần trở xuống so với doanh thu. Trong trường hợp đối tượng sử dụng thuốc là trẻ em và phụ nữ mang thai, việc xử phạt sẽ nặng hơn.
Tuy nhiên, luật cũng quy định rằng nếu việc sản xuất, tiêu thụ thuốc kém chất lượng có t́nh tiết nghiêm trọng, doanh nghiệp sẽ bị buộc dừng sản xuất, dừng kinh doanh, bị tước chứng nhận phê chuẩn dược phẩm, đ́nh chỉ các giấy phép liên quan. Nếu cấu thành tội phạm, người liên quan sẽ bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự.
Therealrtz © VietBF